«Email gate»: «Ράπισμα» στην κυβέρνηση για τη διαρροή προσωπικών δεδομένων – Η επόμενη ημέρα

Πρόστιμα συνολικού ύψους 440.000 ευρώ στο υπουργείο Εσωτερικών και στην Άννα Μισέλ Ασημακοπούλου, πρωταγωνιστές του σκανδάλου «email gate», επέβαλε η Αρχή Προστασίας Δεδομένων για τη διαρροή προσωπικών δεδομένων πολιτών από δημόσια αρχή προς ιδιώτες και κομματικά στελέχη του κυβερνώνοντος κόμματος.

Πρόκειται για μια απόφαση «ράπισμα» στην κυβέρνηση και εν ευθέτω χρόνο στη Νέα Δημοκρατία για την παραβίαση του Γενικού Κανονισμού για την Προστασία Δεδομένων (ΓΚΠΔ).

Οι «καμπάνες» σε Ασημακοπούλου και ΥΠΕΣ

Μετά το πλήθος καταγγελιών για παράνομη διαρροή προσωπικών δεδομένων, τις πάνω από 200 αγωγές κατά του Ελληνικού Δημοσίου για μειωμένα μέτρα ασφαλείας και 75 σε βάρος της ευρωβουλευτή Άννα Μισέλ Ασημακοπούλου αποφάσισε να επιβάλει στη δεύτερη πρόστιμο συνολικού ύψους 40.000 ευρώ για παραβάσεις των άρθρων 5, 6 και 14 του ΓΚΠΔ και εντολή διαγραφής των εν λόγω δεδομένων.

Σωρεία παραβάσεων διαπιστώνει το πόρισμα

Διαπίστωσε ότι η συλλογή προσωπικών δεδομένων αποδήμων ψηφοφόρων, συμπεριλαμβανομένων των στοιχείων ηλεκτρονικής επικοινωνίας και η χρήση τους για την αποστολή μηνύματος πολιτικής επικοινωνίας έγινε κατά παράβαση της βασικής αρχής της νομιμότητας, αντικειμενικότητας και διαφάνειας της επεξεργασίας, καθώς έγινε κατά παράβαση μιας σειράς διατάξεων της εκλογικής νομοθεσίας και επιπλέον δεν θα μπορούσε να είναι ευλόγως αναμενόμενη για τα υποκείμενα των δεδομένων (εκλογείς εξωτερικού).

Πρόστιμο συνολικού ύψους 40.000 ευρώ στην Άννα Μισέλ Ασημακοπούλου

Η Αρχή επέβαλε στο υπουργείο Εσωτερικών, ως υπεύθυνο επεξεργασίας, διοικητικό χρηματικό πρόστιμο συνολικού ύψους 400.000 ευρώ για παραβάσεις των άρθρων 5, 25, 30, 32 και 33 του ΓΚΠΔ και έδωσε εντολή να προβεί σε ενέργειες που αφορούν τη συμμόρφωση των τηρούμενων μέτρων και διαδικασιών με τον ΓΚΠΔ, σε συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα.

Τι διαπιστώθηκε από την έρευνα

«Κατόπιν σειράς επιτόπιων ελέγχων και λήψης πειστηρίων και στοιχείων στο πλαίσιο του ελέγχου, διαπιστώθηκε ότι αρχείο με προσωπικά δεδομένα του συνόλου των εγγεγραμμένων εκλογέων εξωτερικού για τις εκλογές του Ιουνίου 2023, για το οποίο το υπουργείο Εσωτερικών είναι υπεύθυνος επεξεργασίας, και για το οποίο η ισχύουσα νομοθεσία δεν προβλέπει καμία απολύτως περίπτωση διαβίβασής του σε αποδέκτες εκτός υπουργείου,  διακινήθηκε εκτός του υπουργείου. Το εν λόγω αρχείο περιείχε, πέραν των γνωστών στοιχείων των εκλογικών καταλόγων, τις διευθύνσεις ηλεκτρονικού ταχυδρομείου και τα τηλέφωνα επικοινωνίας των εκλογέων εξωτερικού, στοιχεία τα οποία εξαιρούνται από τη χορήγηση στους δικαιούχους αντιτύπων εκλογικών καταλόγων.

Το εν λόγω αρχείο δημιουργήθηκε στις 8 Ιουνίου 2023 για εσωτερική χρήση στο υπουργείο Εσωτερικών σε σχέση με σκοπό που αφορά την εκλογική διαδικασία. Συμπεραίνεται ότι η διαρροή του συγκεκριμένου αρχείου συνέβη μεταξύ 8 και 23 Ιουνίου 2023, καθώς αποδείχθηκε ότι στις 23 Ιουνίου 2023 το αρχείο διαβιβάστηκε στον τότε Γραμματέα Αποδήμων της Νέας Δημοκρατίας, Νίκο Θεοδωρόπουλο, από αποστολέα του οποίου δεν έχει προσδιοριστεί μέχρι σήμερα η ταυτότητα και η ιδιότητα, προκειμένου, σύμφωνα με τους ισχυρισμούς του, να το χρησιμοποιήσει για την ανάλυση των αποτελεσμάτων των εκλογών.

Τι λέει το πόρισμα για τις ευθύνες της κ. Ασημακοπούλου και τις ευθύνες του υπουργείου Εσωτερικών

Στις 20 Ιανουαρίου 2024 το εν λόγω αρχείο εστάλη στην  κ. Ασημακοπούλου από τον κ. Θεοδωρόπουλο. Η κ. Ασημακοπούλου στη συνέχεια επεξεργάστηκε το προερχόμενο από το υπουργείο Εσωτερικών αρχείο με σκοπό την αποστολή e-mail σε όλους τους εκλογείς που περιέχονταν σε αυτό. Το ηλεκτρονικό μήνυμα της κ. Ασημακοπούλου δεν περιλάμβανε τις απαιτούμενες από το άρθρο 14 ΓΚΠΔ πληροφορίες προς ενημέρωση των αποδεκτών του, ιδίως για την πηγή προέλευσης των προσωπικών τους δεδομένων», αναφέρει η Αρχή.

Ειδικότερα, όσον αφορά στο υπουργείο Εσωτερικών, «η διαρροή αρχείου που προορίζεται αποκλειστικά για εσωτερική χρήση αποτελεί περιστατικό παραβίασης της εμπιστευτικότητας προσωπικών δεδομένων και άρα παραβίαση δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα. Κατά τον έλεγχο που διενήργησε η Αρχή στο Υπουργείο Εσωτερικών εντοπίστηκαν ελλείψεις στις διαδικασίες και τις εφαρμοζόμενες πολιτικές προστασίας των δεδομένων, πλημμέλειες στη διερεύνηση του περιστατικού καθώς και μη τεκμηριωμένες ανακοινώσεις των συνθηκών του περιστατικού. Τέλος, διαπιστώθηκαν ελλείψεις και ανακρίβειες στο περιεχόμενο των σχετικών τηρούμενων αρχείων δραστηριοτήτων», σημειώνει.

Υπό πίεση η υπουργός Εσωτερικών, Νίκη Κεραμέως

Όσον αφορά στην κ. Ασημακοπούλου, η Αρχή «διαπίστωσε ότι η συλλογή προσωπικών δεδομένων αποδήμων ψηφοφόρων, συμπεριλαμβανομένων των στοιχείων ηλεκτρονικής επικοινωνίας και η χρήση τους για την αποστολή μηνύματος πολιτικής επικοινωνίας έγινε κατά παράβαση της βασικής αρχής της νομιμότητας, αντικειμενικότητας και διαφάνειας της επεξεργασίας, καθώς έγινε κατά παράβαση μιας σειράς διατάξεων της εκλογικής νομοθεσίας και επιπλέον δεν θα μπορούσε να είναι ευλόγως αναμενόμενη για τα υποκείμενα των δεδομένων (εκλογείς εξωτερικού)».

Περαιτέρω διερεύνηση για Νέα Δημοκρατία και Θεοδωρόπουλο

Ως προς τη Νέα Δημοκρατία και τον Νίκο Θεοδωρόπουλο (πρώην γραμματέας Αποδήμων της ΝΔ), η Αρχή ανέβαλε την έκδοση απόφασης, δεδομένου ότι ο τελευταίος μετά την ακρόαση και την υποβολή υπομνημάτων, προσκόμισε ένορκη βεβαίωσή του ως προς τον τρόπο περιέλευσης σε αυτόν των εκλογικών καταλόγων, ως νεότερο κρίσιμο στοιχείο, από το περιεχόμενο του οποίου προκύπτει η ανάγκη περαιτέρω διερεύνησης των εκεί προβαλλόμενων ισχυρισμών.

Σύμφωνα με πληροφορίες ο κ. Θεοδωρόπουλος φέρεται να άνοιξε τη βεντάλια υποδεικνύοντας κομματικό στέλεχος, το οποίο δεν κατονόμασε, για την διαρροή των email από το υπουργείο Εσωτερικών καταρρίπτοντας το αρχικό αφήγημα του Μεγάρου Μαξίμου ότι πηγή ήταν μια συνεργάτιδα του τότε γενικού γραμματέα του υπουργείου Εσωτερικών.

«Εκκρεμούν ακόμη πτυχές της υπόθεσης ενώπιον της Αρχής»

Ο έμπειρος νομικός Βασίλης Σωτηρόπουλος, που εκπροσωπεί απόδημους που κατέθεσαν αγωγή κατά του Ελληνικού Δημοσίου για την παράνομη επεξεργασία προσωπικών δεδομένων που τους αφορούν διεκδικώντας την χρηματική ικανοποίησή τους λόγω ηθικής βλάβης που υπέστησαν, επιχειρεί να χαρτογραφήσει την επόμενη ημέρα.

«Η υπόθεση δεν έχει κλείσει εδώ, καθόσον εκτός από την διοικητική ευθύνη που καταλογίζει η Αρχή, αναμένεται από την Δικαιοσύνη να αποφασίσει και για δύο άλλες διαστάσεις της νομικής ευθύνης», ενημερώνει με ανάρτηση του στον προσωπικό του λογαριασμό στο FB.

Η Δικαιοσύνη θα εξετάσει: 

«(α) την τυχόν αστική ευθύνη που αφορά τις αποζημιώσεις πολιτών για την διαρροή των δεδομένων τους από το Υπουργείου, με εκατοντάδες αγωγές κατά του Ελληνικού Δημοσίου και κατά της ευρωβουλευτή στα πολιτικά δικαστήρια και

β) την τυχόν ποινική ευθύνη, εφόσον ο Εισαγγελέας κ. Νούλης που διεξάγει προσωπική προκαταρκτική εξέταση κρίνει ότι υφίστανται επαρκείς ενδείξεις ενοχής ώστε να παραπέμψει φυσικά πρόσωπα ως κατηγορούμενους ενώπιον του αρμόδιου ποινικού Δικαστηρίου.

Ενώπιον των πολιτικών δικαστηρίων η υπόθεση θα εκδικαστεί σε εκατοντάδες διακριτές δίκες, από διαφορετικούς διοικητικούς και πολιτικούς δικαστές, με βάση τις ατομικές αγωγές των αποδήμων, με ημερομηνίες που εκκινούν από τα τέλη Ιανουαρίου 2025 και εκτείνονται ως την άνοιξη του 2025, ενώ ολοένα περισσότεροι απόδημοι εκφράζουν το ενδιαφέρον τους για ενάσκηση αγωγών».

Κοντά στα έξι εκατομμύρια ευρώ οι αποζημιώσεις που διεκδικούν οι απόδημοι

Θυμίζουμε πως οι απόδημοι, περίπου 230, που έχουν στραφεί κατά του Ελληνικού Δημοσίου διεκδικούν την χρηματική ικανοποίησή τους λόγω ηθικής βλάβης που υπέστησαν. Το συνολικό ποσό που έχει αξιωθεί, σύμφωνα με παλαιότερο ρεπορτάζ του MEGA, αγγίζει τα έξι εκατομμύρια ευρώ.

Απόδημοι έχουν στραφεί κατά του Ελληνικού Δημοσίου και διεκδικούν την χρηματική ικανοποίησή τους

Με την απόφαση της Αρχής, αναφέρει ο κ. Σωτηρόπουλος, «ξεκαθαρίζεται ότι οι διευθύνσεις ηλεκτρονικού ταχυδρομείου και οι τηλεφωνικοί αριθμοί δεν αποτελούν μέρος του εκλογικού καταλόγου που χορηγείται επίσημα ως αντίγραφο σε ενδιαφερόμενους, κλείνοντας τους ισχυρισμούς  μέσων ενημέρωσης και διαφόρων  ‘’τρολ’’ που επέμεναν αποτυχημένα σε μια στρεβλή ερμηνεία που δεν βασίζεται ούτε στο γράμμα του νόμου, ούτε στο πνεύμα του ούτε στις επιστημονικές μεθόδους ερμηνείας και εφαρμογής της νομικής επιστήμης».

Περαιτέρω, σύμφωνα με τον έγκριτο νομικό, «καθώς εκκρεμούν ακόμη πτυχές της υπόθεσης ενώπιον της Αρχής, ως προς την τυχόν ευθύνη της Ν.Δ. και του κ. Θεοδωρόπουλου ως υπευθύνων επεξεργασίας, το μεγάλο ερωτηματικό όλων μας παραμένει: δεν έχει διαπιστωθεί ακόμη ποιό είναι το φυσικό πρόσωπο, ο υπάλληλος ή άλλο στέλεχος του υπουργείου Εσωτερικών που κοινοποίησε τα προσωπικά δεδομένα των πολιτών σε κομματικά στελέχη».

Αυτό το ερωτηματικό, λέει, «δεν επηρεάζει μεν τις υπάρχουσες νομικές και δικαστικές διαδικασίες που εκκρεμούν, αποτελεί όμως το τελικό ζητούμενο αυτής της υπόθεσης. Διότι εκτός από τις επιμέρους τυχόν ευθύνες του Ελληνικού Δημοσίου, της Ν.Δ. καθώς και των φυσικών προσώπων που εμπλέκονται, οι οποίες μπορούν με βάση αυτή την απόφαση να καταλογιστούν αρμοδίως, το δικαίωμα να γνωρίζουμε όλη την αλήθεια θα ικανοποιηθεί όταν γίνει γνωστό ποιός και με τίνος εντολή επέτρεψε τα δεδομένα να αποτελέσουν αντικείμενο διαρροής».

Θέμα παραίτησης από ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ – Να συγκληθεί η Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας ζητά το ΚΚΕ

Ολομέτωπη επίθεση εξαπολύει η αξιωματική αντιπολίτευση μετά την απόφαση της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα για το «email gate». «Αποδεικνύεται για μια ακόμη φορά πόσο δίκιο είχαμε όταν ζητούσαμε να αποπέμψει ο Κυρ. Μητσοτάκης την Ν. Κεραμέως», σχολιάζει ο ΣΥΡΙΖΑ .

Αναφέρει επίσης, μεταξύ άλλων, ότι «όπως περιγράφεται και στην απόφαση, αποδεικνύεται ξανά πως τα προσωπικά δεδομένα των εκλογέων έγιναν ‘μπαλάκι’ επί μήνες μεταξύ ΥΠ.ΕΣ, ΝΔ και μιας τουλάχιστον υποψήφιας ευρωβουλεύτριας». Ο ΣΥΡΙΖΑ ρωτά εκ νέου: «Σε ποιους άλλους (πλην της Μ. Ασημακοπούλου που τα παρέλαβε 20/1/2024) έχει παραδώσει ο Γραμματέας αποδήμων της ΝΔ τα προσωπικά δεδομένα των εκλογέων;».

«Κόλαφο» χαρακτηρίζει το ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ «την προσπάθεια συγκάλυψης που επιχείρησε η κυβέρνηση και προσωπικά η υπουργός Εσωτερικών, Νίκη Κεραμέως». Η απόφαση, σύμφωνα με την Χαριλάου Τρικούπη «αναδεικνύει την ανικανότητα της ‘’επιτελικής’’ κυβέρνησης να κάνει το αυτονόητο (…)» ζητώντας παραίτηση της υπουργού.

Το γραφείο Τύπου του ΚΚΕ χαρακτηρίζει «σκάνδαλο» τη διαρροή και εκτιμά πως «δεν τελειώνει με την επιβολή των προστίμων από την Αρχή Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων (…)».

Το κόμμα του Περισσού σημειώνει πως «η έρευνα πρέπει να συνεχιστεί, γιατί παραμένουν ακόμη σκοτεινά σημεία στην όλη υπόθεση (…)» και λέει πως «το ελάχιστο που πρέπει να γίνει είναι η σύγκληση της Επιτροπής Θεσμών και Διαφάνειας» για να δώσει εξηγήσεις η «εξαφανισμένη» Κεραμέως και «να απαντήσει σε όλα τα ερωτήματα».

Τι απαντά το υπουργείο Εσωτερικών

Με μια αποπροσανατολιστική απάντηση το υπουργείο Εσωτερικών στέκεται σχεδόν αποκλειστικά στο θέμα της επιστολικής ψήφου ευρισκόμενο υπόλογο για το λεγόμενο «email gate» και τη διαρροή προσωπικών δεδομένων των αποδήμων.

Σε ανακοίνωσή του, το υπουργείο, αναφέρει μεταξύ άλλων ότι το περιστατικό «δεν έχει σχέση με την επιστολική ψήφο, αφού αποδείχτηκε ότι η σχετική λίστα είχε δημιουργηθεί στις 8 Ιουνίου 2023 και είχε σταλεί στον Γραμματέα Απόδημου Ελληνισμού της Νέας Δημοκρατίας στις 23 Ιουνίου 2023, οκτώ δηλαδή μήνες πριν νομοθετηθεί η επιστολική ψήφος και πριν τις βουλευτικές εκλογές του Ιουνίου, όταν η χώρα είχε Υπηρεσιακή Κυβέρνηση».

Επιπλέον, σημειώνει πως θα μελετήσει ενδελεχώς την απόφαση της Αρχής, προκειμένου να αποφασίσει τις επόμενες νομικές ενέργειες.