Παρισινή Κομμούνα: Οι Βερσαλλιώτες εισήλθαν στο Παρίσι…

Επί τη επετείω της πτώσεως της Παρισινής Κομμούνας του 1871, ο Αλεξάντερ Ζεβαές δημοσιεύει το κατωτέρω ιστορικόν άρθρον, όπου περιγράφονται αι τελευταίαι ηρωικαί ημέραι της αποτυχούσης επαναστάσεως:

Η «ματωμένη εβδομάδα» άρχισε στις 21 Μαΐου του 1871. Την Κυριακή αυτή τα εθνικά στρατεύματα του Θιέρσου (σ.σ. εξελληνισμένη μορφή του ονόματος του Αντόλφ Τιερ, Adolphe Thiers στη γαλλική, γάλλου ιστορικού και πολιτικού, ο οποίος διετέλεσε, μεταξύ άλλων σημαντικών αξιωμάτων, πρόεδρος της Τρίτης Γαλλικής Δημοκρατίας κατά τα έτη 1871-1873) που είχαν αποσυρθή στις Βερσαλλίες, ενήργησαν έφοδον και κατώρθωσαν να εισβάλουν στο Παρίσι. Την πρωτεύουσαν από δέκα μηνών την κατείχε η Κομμούνα και την υπερήσπιζε με τα ομόσπονδα στρατεύματά της. Αι απεγνωσμέναι προσπάθειαι του εθνικού στρατού έμειναν πάντοτε χωρίς θετικά αποτελέσματα. Το Παρίσι, ο τελευταίος αυτός προμαχών της επαναστάσεως, ήταν απρόσβλητο.

«ΑΘΗΝΑΪΚΑ ΝΕΑ», 7.6.1935, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»

Είνε 21 Μαΐου. Ο καιρός υπέροχος. Το επαναστατημένο Παρίσι είνε βυθισμένο σε μελαγχολία. Όλοι καταλαβαίνουν πως πλησιάζουν αι τελευταίαι ημέραι της Κομμούνας. Το απόγευμα στον κήπο του Κεραμεικού είχε διοργανωθή μία φιλανθρωπική εορτή υπέρ των ορφανών και των χηρών της κομμούνας. Στο τέλος ένας αξιωματικός του γενικού επιτελείου του επαναστατικού στρατού επήδησε στην εξέδρα και εφώναξε με ενθουσιασμόν:

— Πολίται! Ο Θιέρσος είχε καυχηθή πως χθες θα κατώρθωνε να εκπορθήση την πρωτεύουσαν. Ηπατήθη όμως. Το επαναστατημένο Παρίσι δεν θα πέση εύκολα. Σας προσκαλώ να συγκεντρωθήτε εδώ και την ερχομένη Κυριακή διά να συνεχίσωμεν τας προσπαθείας μας υπέρ των ορφανών και των χηρών της Κομμούνας.

Ο Αντόλφ Τιερ

Σε λίγο η νύχτα καλύπτει την πολιτεία. Η κίνησις στους δρόμους δεν είνε ζωηρά. Ο κόσμος είνε φοβισμένος και αβέβαιος. Στο δημαρχείο τα μέλη της Κομμούνας συνεδριάζουν. Προεδρεύει ο Ζυλ Βαλλέ. Αλλοίμονον όμως! Πόσο ψυχρή είνε η συνεδρίασις αυτή! Συζητούν την υπόθεσιν του Κλυφερέ, πρώην υπουργού των Στρατιωτικών της Κομμούνας, ο οποίος βαρύνεται με διαφόρους κατηγορίας. Αποτόμως εμφανίζεται ο Μπιλλιορέυ, ο οποίος κομίζει ένα τηλεγράφημα που επήρε η μόνιμος επιτροπή της Κοινής Σωτηρίας. Ζητεί αμέσως τον λόγον και ο Βαλλέ τού τον δίδει. Ο Μπιλλιορέυ αναγινώσκει ενώ μία παγερά σιγή επικρατεί εις την αίθουσαν:

— Οι Βερσαλλιώτες παρεβίασαν την είσοδο και εισήλθαν στο Παρίσι…

Όλοι ακούουν κατάπληκτοι. Καταλαβαίνουν πως έφθασαν αι τελευταίαι στιγμαί της ζωής των. Η είδησις είνε αληθινή. Ιδού τι είχε συμβή. Την στιγμήν που αι πυροβολαρχίαι της στρατιάς του Θιέρσου είχαν συγκεντρωθή και έβαλλαν εναντίον της πύλης του Σαιν-Κλου, οι σκοποί αντελήφθησαν στην υπ’ αριθμόν 64 έπαλξιν των οχυρωμάτων έναν άνθρωπον ο οποίος έκανε σινιάλα με το μανδήλι του. Επλησίασαν και ήκουσαν να τους φωνάζη: «Εισέλθετε, δεν υπάρχει κανένας για να σας αποκρούση». Ο άνθρωπος αυτός ωνομάζετο Ζυλ Ντυκοτέλ. Ήτο υπάλληλος του Δήμου και διά λόγους αγνώστους επρόδωσε το επαναστατημένο Παρίσι και το παρέδωσε στις λόγχες των στρατιών του Θιέρσου. Αι προφυλακαί στην αρχή δεν επίστευσαν. Ενόμιζαν ότι επρόκειτο περί παγίδος. Όταν όμως μερικοί ριψοκίνδυνοι επλησίασαν τας οχυρώσεις και αντελήφθησαν ότι δεν υπήρχον υπερασπισταί, τότε διετάχθη γενική έφοδος. Χωρίς καμμίαν απολύτως αντίστασιν καταλαμβάνεται η πύλη του Σαιν-Κλου και δύο γειτονικές επάλξεις. Σε λίγο ο στρατηγός Ντουαί εφορμά με όλες τις δυνάμεις του και ύστερα από κρατερόν αγώνα καταλαμβάνει και την πύλην του Ωτέιγ. Η τύχη της Κομμούνας έχει κριθή. Οι εθνικοί στρατηγοί Ντουαί, Λαντμιρώ, Ζισέυ και Βινοά παρεβίασαν τας εισόδους και εμπήκαν στο Παρίσι. Από εκεί ετοιμάζονται διά δευτέραν εξόρμησιν.

Η Κομμούνα, μόλις πληροφορείται τα γεγονότα, καλεί γενικό συναγερμό και παρατάσσει τους μαχητάς της. Τα κωδωνοστάσια και τα τύμπανα ηχούν σ’ όλες τις συνοικίες, ενώ το κανόνι βροντά και συγκλονίζει το ιστορικό Παρίσι. Ξαναέρχεται η ώρα των συγκρούσεων εις τους δρόμους. Με ακράτητον ενθουσιασμόν οι «κομμουνάρ» οπλίζονται, συγκεντρώνονται και καταλαμβάνουν τας θέσεις των για να εμποδίσουν την προέλασιν των αντιπάλων. Αλλά το θάρρος δεν είνε αρκετόν. Χρειάζονται και άλλα στοιχεία. Τα επαναστατικά στρατεύματα είνε ανοργάνωτα. Απ’ τη στιγμή που ο διάσημος στρατηγός Ντομπρόφσκυ διωρίσθη υπουργός των Στρατιωτικών, και ανέλαβε την διοίκησιν των επαναστατικών στρατευμάτων ο Ντελεκλύζ, κατεστράφη κάθε ίχνος πειθαρχίας και συνοχής. Ο τελευταίος είχε την γνώμην ότι η οργάνωσις και η στρατιωτική πειθαρχία δεν ήσαν απαραίτητα για μια νίκη. Εφανταζόταν το λαό παντοδύναμον και ακατάβλητον όταν ξεσηκωνόταν. Και αυτό ήταν σφάλμα μοιραίον.

— Όταν ξεσηκώνεται ο λαός με τα γυμνά μπράτσα του, έλεγε, τότε τρέμουν όλοι οι στρατηγοί της μοναρχικής σχολής!

Επί μια ολόκληρη εβδομάδα οι επαναστάται διεξάγουν έναν απεγνωσμένο αγώνα και διεκδικούν σπιθαμή προς σπιθαμή το έδαφος. Στη Μονμάρτρη και Μπατινιόλ ο αγών είνε βραχύς, αλλά πεισματώδης. Στη λεωφόρο Ορνανό οι αγωνισταί αλληλοσυμπλέκονται, ενώ στην πλατεία Μπλανς, που την υπερασπίζει ένα τάγμα γυναικών υπό την Λουίζαν Μισέλ, εξελίσσονται σκηναί παραδειγματικού ηρωισμού.

Η αντίστασις είνε κραταιά στη γέφυρα του Αούστερλιτς και στην Μπουτ-ο-Κάγι. Τας θέσεις αυτάς τας υπερασπίζει ο διάσημος επαναστάτης στρατηγός Βρομπλέσκυ. Κατά την διάρκειαν των συμπλοκών πίπτουν στα οδοφράγματα οι «κομμουνάροι» ηρωικοί στρατηγοί Βερμολέρ, Ντομπρόφσκυ και Ντελεκλύζ. Ενώ η μάχη συνεχίζεται οι εθνικοί συλλαμβάνουν και τυφεκίζουν χωρίς διαδικασία τον βουλευτή του Παρισιού Μιλλιέρ, τον δήμαρχο Μουαλέν, τον Ευγένιο Βαρλέν και τον Ραούλ Ριγκώ.

Εν τω μεταξύ η πυρκαϊά εξαπλούται και αγκαλιάζει ολόκληρο το Παρίσι. Το καίουν οι επαναστάται για να επιβραδύνουν την προέλασιν των εθνικών. Αλλά και οι οβίδες των κανονιών του Θιέρσου συμπληρώνουν το έργον της καταστροφής. Όλα τα μέγαρα καίονται. Η λεγεών της τιμής, το δικαστικόν μέγαρον, το δημαρχείον, η διεύθυνσις της αστυνομίας, όλα αυτά γίνονται ανάλωμα του πυρός. Κατά την έκφρασιν του Λισαγκαρέυ το Παρίσι ομοιάζει σαν ένα πυροτέχνημα που έπιασε φωτιά από όλα τα μέρη του. Στις 27 και 28 Μαΐου συνάπτονται οι τρομερώτερες και οι πιο αιματηρές μάχες. Οι εθνικοί αγωνίζονται να κυριεύσουν το Περ-Λασαίζ. Μέσα στο νεκροταφείον αυτό οι Παρισινοί διεκδικούν με απερίγραπτο ηρωισμό την τιμήν της Κομμούνας. Οι αγωνισταί συμπλέκονται επάνω στους τάφους και μέσα στα οστεοφυλάκια. Οι σκηνές που εξετυλίχθησαν είνε αδύνατον να περιγραφούν.

Την 28 Μαΐου ξημερώνει η Κυριακή. Έχει συμπληρωθή μια ολόκληρη εβδομάς από την ημέρα που οι Βερσαλλιώτες εμπήκαν στο Παρίσι. Τότε πέφτει και το τελευταίο οδόφραγμα στην οδόν Ραμπονώ. Την 3ην απογευματινήν ρίπτονται οι τελευταίες τουφεκιές από τους επαναστάτας. Είνε οι τιμητικοί πυροβολισμοί για το θάνατο της Κομμούνας!

*Κείμενο που αφορούσε το τέλος της ξακουστής Παρισινής Κομμούνας και είχε δημοσιευτεί στην εφημερίδα  «Αθηναϊκά Νέα» την Παρασκευή 7 Ιουνίου 1935.

Ο Alexandre Zévaès 

Συντάκτης του ήταν ο Alexandre Zévaès (1873–1953), γάλλος πολιτικός, δημοσιογράφος και συγγραφέας ενός σημαντικού αριθμού έργων ιστορικού και πολιτικού περιεχομένου.