Το κόστος των σύγχρονων συγκρούσεων, από το χτύπημα στους Διδύμους Πύργους στην 7η Οκτωβρίου

Μια εκ των βασικών αρχών του Κινέζου στρατηγού Σουν Τζου ήταν πως όσοι επιθυμούν να πολεμήσουν, πρέπει πρώτα να κατανοήσουν το κόστος. Φαίνεται ότι αυτό το ξέχασε η Δύση εδώ και δεκαετίες.

Ο πρώην τραπεζίτης και συγγραφέας του best seller Extreme Money -που εκθειάστηκε από τους Financial Times και το Economist- Σατιατζίτ Ντάς, φαίνεται να ασπάζεται αυτή την αρχή, ειδικά στους σύγχρονους πολέμους.

Δεν τίθεται καμία αμφιβολία, σε ανάλυση του Ντας, ότι ο σύχρονος πόλεμος είναι επικίνδυνο να αφεθεί στους στρατηγούς.

Οι Ρώσοι φαίνεται να έχουν αντιληφθεί αυτή την αρχή, κάτι που εξηγείται σε μεγάλο βαθμό από την αντικατάσταση του υπουργού Άμυνας Σεργκέι Σόιγκου από τον Αντρέι Μπελούσοφ, οικονομολόγο και τεχνοκράτη.

Οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους έχουν υποβαθμίσει τη βαριά κατασκευή που είναι απαραίτητη για τα όπλα υπέρ των καταναλωτικών αγαθών και υπηρεσιών. Αντίθετα, οι αντίπαλοί τους έχουν δώσει προτεραιότητα στη στρατιωτική κατασκευή και τη διατήρηση αποθεμάτων για ένοπλες συγκρούσεις.

Τα δυτικά βιομηχανικά οικοσυστήματα, τα οποία συχνά ιδιωτικοποιούνται τώρα, δεν έχουν πλέον την απαραίτητη χωρητικότητα και την ικανότητα αύξησης.

Τα οικονομικά καθορίζουν την ικανότητα διατήρησης της σύγκρουσης.

Στοπ στα πανάκριβα και άχρηστα όπλα

Ωστόσο, ο Αυστραλός οικονομολόγος εντοπίζει κάτι άλλο εξίσου σημαντικό.

Μπορεί οι δυτικοί να έχουν κατασκευάσει πανάκριβα και μεγάλα όπλα, μπορεί η Ουκρανία και το Ισραήλ να διαθέτουν ανώτερη συμβατική δύναμη πυρός, αλλά στον σημερινό πόλεμο αυτά είναι παρωχημένα.

Ο ασύμμετρος πόλεμος και ο αυτοσχεδιασμός χαμηλής τεχνολογίας με χρήση φθηνών drones και πυραύλων μπορούν να αλλάξουν την ισορροπία, ειδικά βαθμονομώντας προσεκτικά την κλιμάκωση των εχθροπραξιών, αναφέρει ο Ντας.

«Το Ισραήλ δαπάνησε περίπου 1,4 δισ. δολ. σε πυρομαχικά και καύσιμα (περίπου το 6% του ετήσιου αμυντικού προϋπολογισμού του) για να αποκρούσει τη χορογραφημένη επίθεση του Ιράν που κόστισε ίσως 30 εκατ. δολ. Οι Χούτι στην Υεμένη έχουν διακόψει τις διαδρομές μεταφοράς χρησιμοποιώντας φθηνά drones. Το κόστος με την πάροδο του χρόνου μπορεί να αυξηθεί» επισημαίνει.

«Η υποβάθμιση της ικανότητας του αντιπάλου να χρηματοδοτεί τη στρατιωτική δράση είναι απαραίτητη»

Ο ειδικός υπενθυμίζει επιπλέον ότι το χτύπημα της 9/11 από την Αλ Κάιντα στους Διδύμους Πύργους, ενώ κόστισε λιγότερο από 500.000 δολάρια, είχε ως αποτέλεσμα τρισ. δολάρια απώλειες όταν ληφθεί υπόψη το κόστος των συνεχιζόμενων υψηλότερων δαπανών άμυνας και ασφάλειας.

«Το σύνδρομο «Αγοράκια με παιχνιδάκια» προκαλεί μια μεγάλη εμπιστοσύνη στα ακριβά όπλα υψηλής τεχνολογίας» αναφέρει ο Ντας. «Η δύσκολη συντήρηση και λειτουργία των F-35 κοστίζει περίπου 150 εκατ. δολ.. Οι Patriot κοστίζουν πάνω από 1 δισ. δολ. με κάθε πύραυλο αναχαίτισης να κοστίζει επιπλέον 6-10 εκατ. δολ.. Τα βαριά άρματα μάχης κοστίζουν 6-10 εκατ. δολ. το καθένα. Οι μεμονωμένες βολές πυροβολικού κοστίζουν 3-5.000 δολάρια. Τα δυτικά όπλα έχουν συχνά διπλάσιο κόστος από τα αντίστοιχα κινέζικα και ρωσικά. Πολλά έχουν αποδειχθεί αναποτελεσματικά υπό πραγματικές συνθήκες μάχης καθώς ο εχθρός προσαρμόζει την τακτική του».

Ανεβάζοντας το κόστους της παρατεταμένης σύγκρουσης

Για τον Ντας μεγάλες ποσότητες χαμηλού κόστους, «ανόητων» όπλων μπορούν να αναγκάσουν καλύτερα εξοπλισμένες δυνάμεις να δαπανήσουν σημαντικούς πόρους δίχως να το κεφαλαιοποιήσουν στη μάχη.

«Ο στόχος είναι η οικονομική αποδυνάμωση του εχθρού και η επέκταση της σύγκρουσης εναντίον αντιπάλων με περιορισμένη όρεξη για μακροχρόνιους πολέμους. Όπως κατάλαβε ο Στάλιν, η ποσότητα έχει τη δική της ποιότητα» επισημαίνει ο Ντας.

Η στόχευση της Ρωσίας στις βιομηχανικές και γεωργικές υποδομές της Ουκρανίας σε συνδυασμό με τη μετατόπιση του ανθρώπινου δυναμικού μείωσε την παραγωγή της Ουκρανίας κατά 30-35%. Το κόστος της ανοικοδόμησης είναι περίπου 500 δισεκατομμύρια δολάρια. Η Ουκρανία θα χρειαστεί να αναδιαρθρώσει το διεθνές χρέος 20 δισ. δολ. της χώρας για να αποφύγει την χρεοκοπία.

«Η υποβάθμιση της ικανότητας του αντιπάλου σας να χρηματοδοτεί στρατιωτική δράση είναι απαραίτητη» αναφέρει ο Αυστραλός ειδικός.

Ο αδίστακτος πόλεμος του Ισραήλ στη Λωρίδα της Γάζας γύριζε μπούμπερανγκ στο Τελ Αβίβ, καθώς όπως σημειώνει ο Ντας η ισραηλινή οικονομία έχει συρρικνωθεί, ίσως κατά 20%.

«Η απώλεια φθηνής παλαιστινιακής εργασίας έχει σακατέψει τις κατασκευές και τη γεωργία. Η πρόσκληση εφέδρων για στρατιωτική θητεία και φυγή ταλέντων έχει αναστατώσει τις βιομηχανίες της. Οι αψιμαχίες στα βόρεια σύνορα κατέστησαν αναγκαία την εκκένωση περίπου 60.000 Ισραηλινών με αποτέλεσμα την οικονομική εξάρθρωση και το κόστος μετεγκατάστασης. Τα 50 δισ. δολ. συν το κόστος μέχρι σήμερα (10% του ΑΕΠ) της σύγκρουσης έχουν αυξήσει σημαντικά το χρέος του Ισραήλ και η πιστοληπτική του αξιολόγηση έχει υποβαθμιστεί».

Η Ουκρανία και το Ισραήλ εξαρτώνται από δυτικούς υποστηρικτές. Οι ΗΠΑ, το ΝΑΤΟ και οι σύμμαχοι έχουν παράσχει στην Ουκρανία περισσότερα από 175 δις. δολ. Πολλές ευρωπαϊκές χώρες παραβιάζουν τα επιβαλλόμενα από την ΕΕ όρια ελλείμματος και χρέους. Το Ισραήλ από ιδρύσεώς του έχει λάβει από τις ΗΠΑ 300 δισ. δολ., αλλά και πάλι αδυνατεί να κερδίσει.

Πολιτικές που ανεβάζουν το κόστος

Αναφερθείς ο Ντας και στις αποτυχημένες κυρώσεις της Δύσης στη Ρωσία επεσήμανε ότι δεκαετίες απομόνωσης από τη Δύση έκαναν Πεκίνο και Μόσχα να γίνουν αυτάρκεις με περιορισμένη εξάρτηση από εξωτερικές αλυσίδες εφοδιασμού, ειδικά για βασικές πρώτες ύλες. Αντίθετα, οι πλήρως ενταγμένες οικονομίες στην παγκόσμια οικονομία, όπως το Ισραήλ –ή η Ελλάδα- είναι ευάλωτες σε μειωμένες ξένες επενδύσεις και εμπορικές κυρώσεις όπως, όπως συνέβη και με το απαρτχάιντ στη Νότια Αφρική.

«Όπως δείχνει ο πόλεμος της Γάζας, η οικονομία και η γεωπολιτική μπορούν να διασταυρωθούν με απρόβλεπτες μακροπρόθεσμες συνέπειες για τους μη πολεμιστές τόσο κοντά όσο και μακριά».

Οι πολιτικές της Δύσης θα ανεβάσουν ακόμα περισσότερο το κόστος των πολέμων για την ίδια. Δεδομένου ότι το 90% του αραβικού πληθυσμού, σύμφωνα με τον Ντας, είναι υπέρ των Παλαιστινίων, εάν τα απολυταρχικά αραβικά κράτη που υποστηρίζουν τη Δύση προδώσουν την παλαιστινιακή υπόθεση, τότε θα ξεσπάσει μια νέα «Αραβική Άνοιξη».

Οι εσωτερικές εντάσεις που θα ξεσπάσουν από τις εσωτερικές εντάσεις θα προκαλέσουν τέτοια αστάθεια που εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους για την παγκόσμια οικονομία.

«Τα κράτη του Κόλπου κατέχουν το 30% και το 21% των παγκόσμιων αποθεμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου αντίστοιχα. Οι τιμές της ενέργειας θα επηρεάζονταν ιδιαίτερα εάν χρησιμοποιούσαν όπλα όπως στη δεκαετία του 1970. Θα επηρεάσει την εμπορική οδό της Διώρυγας του Σουέζ. Από την έναρξη του πολέμου στη Γάζα, το κόστος μεταφοράς ενός εμπορευματοκιβωτίου από την Κίνα στην Ευρώπη έχει τετραπλασιαστεί από 1.000 δολάρια σε 4.000 δολάρια και προστίθεται έως και δύο εβδομάδες σε χρόνο ταξιδιού» αναφέρει ο Ντας