Στουρνάρας: Τροφοδότης της ακρίβειας η κλιματική κρίση

Με μελανά χρώματα περιέγραψε τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στην οικονομία ο Γιάννης Στουρνάρας, στο πλαίσιο παρέμβασής του στην ετήσια σύνοδο του Παγκόσμιου Οργανισμού Εποπτικών Αρχών Κεφαλαιαγοράς (IΟSCO).

Η κλιματική αλλαγή βλάπτει την οικονομία

«Επείγει να ληφθούν μέτρα για τον μετριασμό των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής, η κλιματική κρίση επηρεάζει τα μακροοικονομικά μεγέθη, τον πληθωρισμό, την νομισματική πολιτική. Η αβεβαιότητα κυριαρχεί και οι Κεντρικές Τράπεζες δυσκολεύονται», σημείωσε ο Γιάννης Στουρνάρας. «Το ΑΕΠ από τα ακραία καιρικά φαινόμενα (πχ φυσικές καταστροφές) υπολογίζεται πως μειώνεται κατά 0,5%. Οι τιμές των τροφίμων επηρεάζονται επίσης από ακραία φαινόμενα, οι επιπτώσεις βέβαια δεν είναι ίδιες για όλες τις περιοχές, υπάρχουν ανισότητες. Ακόμα και η πράσινη μετάβαση επηρεάζεται από την κλιματική αλλαγή», επεσήμανε.

Αβεβαιότητα

«Αναμένουμε αυξημένη αβεβαιότητα το ερχόμενο διάστημα μέσα σε ένα πληθωριστικό περιβάλλον. Η κλιματική αλλαγή επηρεάζει την οικονομική ανάπτυξη, τα μεγέθη των επιχειρήσεων (πχ αποζημιώσεις από ασφαλιστικές επιχειρήσεις μετά από φυσικές καταστροφές, ζημιές στην περιουσία των επιχειρήσεων και κατά συνέπεια πτώση των οικονομικών τους μεγεθών). Η κλιματική αλλαγή επηρεάζει την σταθερότητα διαταράσσοντας τις τιμές», υποστήριξε σκιαγραφώντας τις επιπτώσεις σε τέσσερα επίπεδα.

Από την ομιλία του διοικητή της ΤτΕ, Γιάννη Στουρνάρα

Ανάπτυξη

Πρώτον, η οικονομική ανάπτυξη πλήττεται από την κλιματική αλλαγή, τόσο βραχυπρόθεσμα όσο και μακροπρόθεσμα. Βραχυπρόθεσμα μπορεί να προκληθούν ζημίες, π.χ. στις υποδομές, στον κτιριακό εξοπλισμό και στο υλικό κεφάλαιο των επιχειρήσεων.

Οι ρυθμοί ανόδου του ΑΕΠ πέφτουν εξαιτίας του φαινομένου, είπε ο Γ. Στουρνάρας

Επιπλέον, η οικονομική δραστηριότητα σε περιοχές πληγείσες από φυσικές καταστροφές μπορεί να περιοριστεί ή και να διακοπεί, προκαλώντας στρεβλώσεις και στις εφοδιαστικές αλυσίδες. Σύμφωνα με μελέτες, τα ακραία καιρικά φαινόμενα εκτιμάται ότι οδηγούν σε μείωση του ρυθμού ανόδου του ΑΕΠ κατά περισσότερο από 0,5 ποσοστιαία μονάδα τη χρονιά που συμβαίνουν. Ακόμα και αν ανακάμψει σταδιακά η παραγωγή, η αυξημένη αβεβαιότητα θα συνεχίσει να επηρεάζει τις καταναλωτικές και επενδυτικές επιλογές, την παραγωγικότητα της εργασίας και την απασχόληση, με πιθανές αρνητικές επιπτώσεις στην οικονομική δραστηριότητα.

Τρόφιμα

Δεύτερον, σε σχέση με τον πληθωρισμό, πρόσφατες μελέτες δείχνουν ότι η υπερβολική άνοδος της θερμοκρασίας τους καλοκαιρινούς μήνες ασκεί ανοδικές πιέσεις στις τιμές των τροφίμων, ιδιαίτερα στις θερμότερες χώρες. Σε ένα τέτοιο περιβάλλον αυξημένης μεταβλητότητας και με κινδύνους για τη διαμόρφωση των τιμών, η συγκράτηση των πληθωριστικών προσδοκιών κοντά στο στόχο μας καθίσταται πιο δύσκολη.

Δυσανάλογες επιπτώσεις

Τρίτον, η κλιματική αλλαγή αναμένεται να επηρεάσει δυσανάλογα διαφορετικές γεωγραφικές περιοχές και τομείς της οικονομίας, και άρα οι επιπτώσεις στον πληθωρισμό δεν θα είναι ίδιες σε όλες τις περιφέρειες και τις χώρες της ευρωζώνης, δημιουργώντας μια επιπλέον πρόκληση για την ομαλή μετάδοση της νομισματικής πολιτικής.

Πληθωρισμός

Τέταρτον, επιπτώσεις στο προϊόν και τον πληθωρισμό αναμένονται και από την πράσινη μετάβαση, τα μέτρα και τις πολιτικές προς καθαρές μηδενικές εκπομπές, τις επιδοτήσεις και τη σχετική φορολόγηση. Για παράδειγμα, μία αυξημένη τιμή άνθρακα μπορεί, ceteris paribus, να ωθήσει τον πληθωρισμό σε υψηλότερα επίπεδα, καθιστώντας απαραίτητη μια πιο περιοριστική κατεύθυνση της νομισματικής πολιτικής, προκειμένου να επιτευχθεί ο στόχος για τον πληθωρισμό.

Η αύξηση της τιμής του άνθρακα διογκώνει τον πληθωρισμό, ενώ ο επενδύσεις σε πράσινες τεχνολογίες θεωρείται αβέβαιο αν επιδρούν στη διαιώνιση του φαινομένου, υποστήριξε ο διοικητής της ΤτΕ

Αντίστοιχα, είναι αβέβαιη η επίδραση στον πληθωρισμό από τις επενδύσεις σε νέες, πιο πράσινες, τεχνολογίες, αλλά και από την απομείωση της αξίας περιουσιακών στοιχείων (π.χ. κτιρίων χαμηλής ενεργειακής απόδοσης, παρωχημένων υποδομών). Ως αποτέλεσμα, διαφορετικές και αντίρροπες δυνάμεις επενεργούν στο μακροπρόθεσμο επιτόκιο ισορροπίας.

«Οι κίνδυνοι που σχετίζονται με το κλίμα αποτελούν πηγή αστάθειας και ευπάθειας για το χρηματοπιστωτικό σύστημα, καθώς μπορούν να επηρεάσουν, όπως ανέφερα ήδη, τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα και τη μετάδοση της νομισματικής πολιτικής και να διαταράξουν τη σταθερότητα των τιμών», επεσήμανε.

Ολοένα και συχνότερα ακραία φαινόμενα στην Ελλάδα

«Ήδη η ΕΚΤ προχωρά σε ασκήσεις προσομοίωσης των κινδύνων που προκύπτουν από την κλιματική αλλαγή στους ισολογισμούς των τραπεζών. Η κλιματική αλλαγή έχει μπει στην ατζέντα μας, η ΤτΕ προσπαθεί να εκτιμήσει και να ποσοτικοποιήσει το κόστος της κλιματικής αλλαγής για την ελληνική οικονομία για την οποία οι προβλέψεις δεν είναι ευοίωνες εφόσον δεν ληφθούν άμεσα μέτρα.

«Εάν το φαινόμενο δεν αναχαιτιστεί, τα χειρότερα δεν θα αποφευχθούν»

Οι μέχρι τώρα εκτιμήσεις των μελετών δείχνουν σημαντικές επιπτώσεις από την κλιματική αλλαγή για την Ελλάδα, με αυξημένη πιθανότητα για πιο συχνά και σφοδρά ακραία καιρικά φαινόμενα, μείωση βροχοπτώσεων και αύξηση ξηρασίας, άνοδο της στάθμης της θάλασσας και περισσότερες ημέρες καύσωνα.

Μάλιστα, οι προβλέψεις για τη δεκαετία του 2050 περιλαμβάνουν το σημείο καμπής πέραν του οποίου η ανθρωπογενής παρέμβαση στο κλίμα θα είναι μη αναστρέψιμη, εάν δεν εφαρμοστούν τα απαραίτητα μέτρα αναχαίτισης της ανόδου της μέσης θερμοκρασίας του πλανήτη», ανέφερε.

«Βέβαια η κλιματική αλλαγή δημιουργεί και ευκαιρίες για πράσινες επενδύσεις οι οποίες θα αυξήσουν την ανθεκτικότητα της οικονομίας. Εφόσον λειτουργήσει μία ενιαία αγορά κεφαλαίων στην ΕΕ εκτιμάται πως τα διαθέσιμα κονδύλια θα μπορούσαν να αυξηθούν κατά 480 εκατ. ευρώ», κατέληξε.