Καρτάλης: Θα αναφερθώ σε ένα θέμα το οποίο, αν και πολύ σημαντικό, δεν έχει θιγεί καθόλου ή σχεδόν καθόλου κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας. Αναφέρομαι ειδικότερα στα εθνικά θέματα, και στο σημείο αυτό θα ήθελα να σας κάνω μια διπλή ερώτηση. Σε κάποια από τις προεκλογικές ομιλίες αναφερθήκατε στη σημερινή κυβέρνηση (σ.σ. κυβέρνηση Ανδρέα Παπανδρέου) και στο χειρισμό της των εθνικών θεμάτων, μιλώντας για εθνική μειοδοσία. Θα ήθελα να σας ρωτήσω, τη μειοδοσία αυτή την εννοείτε σε χειρισμούς που έγιναν τους δύο τελευταίους μήνες, δηλαδή μετά την εκλογή του Προέδρου Σαρτζετάκη, ή και κατά τη διάρκεια της τελευταίας τριετίας, που Πρόεδρος της Δημοκρατίας ήταν ο κ. Καραμανλής; Αυτό είναι το πρώτο σκέλος της ερώτησης. Το δεύτερο σκέλος είναι ότι έχετε πει ξεκάθαρα ότι, αν έρθετε στην κυβέρνηση, θα ανοίξετε διάλογο με την Τουρκία για τα εθνικά θέματα. Υπήρξατε υπουργός Εξωτερικών στο παρελθόν. Τον διάλογο αυτόν τον ακολουθήσατε χωρίς κανένα συγκεκριμένο αποτέλεσμα. Τι πιστεύετε ότι έχει αλλάξει τώρα και σας οδηγεί στο συμπέρασμα ότι με τον διάλογο μπορείτε κάτι να πετύχετε;

Κωνσταντίνος Μητσοτάκης: Να απαντήσω στο πρώτο σκέλος και να πω ότι εγώ δεν μίλησα ποτέ για πολιτική εθνικής μειοδοσίας. Αυτή είναι λέξη που ανήκει στον Ανδρέα Παπανδρέου. Όχι σε εμένα. Εγώ δεν κατηγόρησα ποτέ κανέναν πολιτικό για εθνικό μειοδότη. Αντίθετα, είπα, και το ξαναλέω και πάλι, ότι δέχομαι ότι όλοι οι έλληνες πολιτικοί έχουν την καλή πρόθεση να υπηρετήσουν τον τόπο τους. Εθνικοί μειοδότες στον τόπο μας δεν υπάρχουν. Σε καμία παράταξη. Ούτε στη Νέα Δημοκρατία ούτε στο ΠΑΣΟΚ ούτε σε κανένα κομμάτι της Αριστεράς. Άρα το πρώτο σκέλος δεν χρειάζεται απάντηση, αφού η βάση από την οποία ξεκινά δεν είναι σωστή.

Σε ό,τι αφορά τη Νέα Δημοκρατία, επανειλημμένως έχουμε ερωτηθεί. Μίλησα πρόσφατα στην Κομοτηνή και ανέλυσα τη θέση μου. Εγώ είμαι σαφώς υπέρ του διαλόγου με την Τουρκία. Θα αναφερθώ σε μια παρατήρηση που είχε κάνει παλαιότερα ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, τον οποίον και εσύ εμνημόνευσες πριν. Ο Καραμανλής είχε πει ότι, όταν υπάρχουν διαφορές μεταξύ δύο κρατών, τρία πράγματα μπορούν να γίνουν. Ή τις μεταθέτεις για το μέλλον, ή κάνεις πόλεμο, είτε συνομιλείς, κάνεις διάλογο. Και είμαι βέβαιος ότι ο χρόνος δεν δουλεύει υπέρ ημών. Το παίρνω σαν δεδομένο. Ούτε στην υπόθεση των διμερών σχέσεων ούτε στην υπόθεση της Κύπρου. Αλλά το πρώτο δεν γίνεται. Το δεύτερο, το είπαμε, είναι παραφροσύνη. Άρα, απομένει το τρίτο, ο διάλογος.


«ΤΟ ΒΗΜΑ», 21.5.1985, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»

Η δεύτερη παρατήρηση που κάναμε. Ότι τον διάλογο μάς τον συνιστούν οι πάντες. Ο λαός ίσως δεν το γνωρίζει, παρασύρεται από την προπαγάνδα της τηλεόρασης και την προπαγάνδα του ΠΑΣΟΚ τριάμισι χρόνια τώρα. Η τηλεόραση και τι δεν κάνει. Ανατολικοί, Δυτικοί και Τριτοκοσμικοί, κύριοι. Δεν υπάρχει χώρα στον κόσμο που να μην μας συνιστά διάλογο. Καμία χώρα. Και το ωραίο της ιστορίας είναι ότι και εμείς για τους τρίτους αυτό συνιστούμε. Και ο κ. Παπανδρέου διάλογο συνιστά μεταξύ Αμερικής και Σοβιετικής Ενώσεως. Ο κ. Παπανδρέου επεχείρησε να μπει μεσολαβητής, αν και η υπόθεση κατέληξε σε φιάσκο στην Ελούντα, μεταξύ της Γαλλίας και της Λιβύης για το Τσαντ. Άρα, γιατί εμείς δεν θα κάνουμε διάλογο; Ο διάλογος γίνεται υπό την αυτονόητη προϋπόθεση ότι θα γίνουν εκ προοιμίου σεβαστά τα όρια τα εδαφικά της κάθε χώρας και οι συνθήκες που ισχύουν. Δεν κάνουμε φυσικά διάλογο για να παραχωρήσουμε ελληνικό έδαφος. Ούτε κάνουμε διάλογο για να μεταβάλουμε τις συνθήκες. Κάνουμε διάλογο για να λύσουμε προβλήματα εκκρεμή μεταξύ των δύο χωρών με αυτήν την απαράβατη προϋπόθεση.

Και το ξέρετε πολύ καλά ότι στη Νέα Υόρκη, σε μία από τις πολλές συναντήσεις που είχα με τον Τουρκμέν (σ.σ. τούρκος διπλωμάτης και πολιτικός, υπουργός Εξωτερικών της γείτονος από το 1980 έως το 1983), δημόσια είπα στην τηλεόραση αυτή τη θέση και συνομολόγησε ο Τουρκμέν. Μ’ αυτή την προϋπόθεση πιστεύω ότι ο διάλογος θα κάνει καλό. Βεβαίως, θα μου πεις, όταν έκανα εγώ τον διάλογο, δεν υπήρξε αποτέλεσμα. Αλλά επέτυχα όμως μια ουσιαστική βελτίωση της ατμόσφαιρας των σχέσεων των δύο χωρών. Μειώθηκε η ένταση και είχαν διαγραφεί στον ορίζοντα οι πιθανότητες ο διάλογος να απολήξει.


«ΤΟ ΒΗΜΑ», 21.5.1985, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»

Και τέλος, κάνεις διάλογο όταν έχεις δίκιο. Όταν η Ελλάς έχει δίκιο. Όταν αποφεύγεις τον διάλογο, δίνεις την εντύπωση στον τρίτο κόσμο ότι φοβάσαι τον διάλογο. Το τι γίνεται σήμερα δεν θέλω να το πω. Από τη μια μεριά δεν κάνουμε διάλογο και από την άλλη υφιστάμεθα βάναυσες παραβιάσεις του ελληνικού εναερίου χώρου στο Αιγαίο. Και γίνονται έρευνες στη θάλασσα από τουρκικά πλοία, για τις οποίες άλλοτε θα είχε δημιουργηθεί μέγα θέμα, εάν είχε διαπιστωθεί ότι συμβαίνουν. Γι’ αυτό εγώ είμαι υπέρ του διαλόγου.

*Αυτές ήταν οι θέσεις του αειμνήστου Κωνσταντίνου Μητσοτάκη στα εθνικά θέματα εν συνόλω και στα ελληνοτουρκικά ειδικότερα το 1985. Τις είχε αναπτύξει με αφορμή το ερώτημα που του είχε θέσει ο διακεκριμένος δημοσιογράφος του «Βήματος» Γιάννης Καρτάλης κατά τη διάρκεια τηλεοπτικής συνέντευξης που είχε παραχωρήσει στο Ζάππειο ως αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης τη Δευτέρα 20 Μαΐου 1985, λίγες ημέρες πριν από τις βουλευτικές εκλογές της 2ας Ιουνίου.

Ολόκληρο το κείμενο της εκτενούς συνέντευξης του Μητσοτάκη προς τους πολιτικούς συντάκτες επτά εφημερίδων είχε δημοσιευτεί στο φύλλο του «Βήματος» που είχε κυκλοφορήσει την επομένη, Τρίτη 21η Μαΐου 1985.

Ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης, πρώην πρωθυπουργός της χώρας με μακρότατη πολιτική διαδρομή, γεννήθηκε στη Χαλέπα Χανίων στις 18 Οκτωβρίου 1918 και απεβίωσε στην Αθήνα σχεδόν εκατοντούτης, στις 29 Μαΐου 2017.

Headlines