Ιράν: Επανεξελέγη πρόεδρος της Βουλής ο Γκαλιμπάφ – Τι δείχνουν οι νέοι συσχετισμοί δυνάμεων

Ο έμπειρος συντηρητικός πολιτικός, πρώην δήμαρχος Τεχεράνης και πρώην στρατηγός των Φρουρών της Ισλαμικής Επανάστασης (IRGC), Μοχαμάντ Μπαγκέρ Γκαλιμπάφ επανεξελέγη πρόεδρος του νέου κοινοβουλίου (Majles) του Ιράν την Τρίτη, μετά τις εκλογές της 1ης Μαρτίου που σημαδεύτηκαν από την ιστορικά χαμηλή συμμετοχή.

Ο Γκαλιμπάφ μπορεί πλέον να ξεκινήσει την προεδρική του εκστρατεία, έχοντας εμπιστοσύνη στο δίχτυ ασφαλείας που του παρέχει η θέση του στο Majles σε περίπτωση που οι προεδρικές του φιλοδοξίες δεν υλοποιηθούν

Ο Γκαλιμπάφ αντιμετώπισε επιθέσεις από σκληροπυρηνικούς και υπερσυντηρητικούς τις τελευταίες εβδομάδες, οι οποίοι αναμενόταν να αμφισβητήσουν την υποψηφιότητά του για επανεκλογή στην προεδρία. Ωστόσο, με 198 ψήφους σε σύνολο 290 κοινοβουλευτικών εδρών, εξασφάλισε μια δεύτερη θητεία.

Οι εκλογές πραγματοποιήθηκαν λιγότερο από 10 ημέρες μετά τον θάνατο του προέδρου του Ιράν, Εμπραχίμ Ραϊσί σε συντριβή ελικοπτέρου, η οποία ταρακούνησε τα ανώτερα κλιμάκια της κυβέρνησης των κληρικών του Ιράν. Ο ανώτατος ηγέτης Αλί Χαμενεΐ σε ομιλίες του μετά τον θάνατο του Ραϊσί είχε καλέσει σε αλληλεγγύη τους πιστούς στο καθεστώς.

Ο μοναδικός σοβαρός αντίπαλος του Γκαλιμπάφ, ο Μοϊτάμπα Ζολνούρ, ένας σκληροπυρηνικός κληρικός, έλαβε 60 ψήφους. Παρατηρητές είχαν προβλέψει ότι ο Χαμενεΐ θα υποστήριζε την επανεκλογή του Γκαλιμπάφ στη θέση του προέδρου του κοινοβουλίου, καθώς είναι αξιόπιστος πιστός και ανεξάρτητος από το υπερσυντηρητικό Μέτωπο Paydari (Σταθερότητα).

Πιο αδύναμοι οι υπερσυντηρητικοί στο Κοινοβούλιο

Το όνομα του Γκαλιμπάφ αναφέρεται επίσης στους πιθανούς υποψηφίους για τις πρόωρες προεδρικές εκλογές που έχουν προγραμματιστεί για τις 28 Ιουνίου για την επιλογή του διαδόχου του Ραϊσί. Ο ίδιος έχει θέσει υποψηφιότητα για την προεδρία στο παρελθόν, αν και δεν έχει ανακοινώσει τις προθέσεις του για αυτή τη φορά.

Οι σκληροπυρηνικοί κυριαρχούν στο κοινοβούλιο της Ισλαμικής Δημοκρατίας από το 2020, όταν το Συμβούλιο των Φρουρών, που ελέγχεται από τον Χαμενεΐ, απαγόρευσε σε εκατοντάδες άλλα στελέχη του καθεστώτος να θέσουν υποψηφιότητα στις προηγούμενες εκλογές.

Ωστόσο, όπως επισημαίνει το Iran International, η επανεκλογή του Γκαλιμπάφ και μάλιστα με ευρεία πλειοψηφία και με μεγάλη διαφορά έναντι του αντιπάλου του κατέδειξε ότι οι υπερσυντηρητικοί στο Κοινοβούλιο είναι πιο αδύναμοι από ό,τι αναμενόταν.

Ο πρόεδρος του κοινοβουλίου του Ιράν Μοχαμάντ Μπαγκέρ Γκαλιμπάφ (Πηγή: Majid Asgaripour/WANA)

Πριν από τις εσωκομματικές εκλογές, η επικρατούσα υπόθεση στο ιρανικό πολιτικό τοπίο ήταν ότι ο Γκαλιμπάφ είχε περίπου 70 υποστηρικτές στο Κοινοβούλιο. Αυτοί ήταν 30 λιγότεροι από το υπερσυντηρητικό κόμμα Paydari, το οποίο υποστήριξε τον Ζολνούρ στις εκλογές για τον πρόεδρο και το προεδρείο.

Η δύναμη των ανεξάρτητων

Αυτό αποδείχθηκε ότι δεν ήταν ακριβές, καθώς ο Γκαλιμπάφ κέρδισε 198 ψήφους σε σύνολο 290. Όποιος και αν είναι ο πραγματικός αριθμός των υποστηρικτών του νέου προέδρου στο Majles, η ομάδα που χαρακτηρίζεται ως «ανεξάρτητοι» έδειξε ότι έχει πραγματικό βάρος.

Αυτή η ομάδα μπορεί δυνητικά να επηρεάσει και τις δύο κατευθύνσεις όταν πρόκειται για την επικύρωση νομοσχεδίων, τα οποία θα γίνουν νόμος μόνο μετά την έγκριση από το συντηρητικό Συμβούλιο των Φρουρών που κυριαρχείται από τους συντηρητικούς. Ωστόσο, αυτή η ευελιξία θα παραμείνει μόνο έως ότου οι «ανεξάρτητοι», ή ένα σημαντικό τμήμα τους, σχηματίσουν μια νέα παράταξη με προκαθορισμένες πολιτικές προτιμήσεις.

Εν τω μεταξύ, τα αποτελέσματα αποκάλυψαν ότι οι παραδοσιακοί συντηρητικοί, που κάποτε θεωρούνταν σημαντική δύναμη στο κοινοβούλιο, άσκησαν ελάχιστη πολιτική επιρροή. Ο εκπρόσωπός τους, ο πρώην υπουργός Εξωτερικών, Μανουσεχέρ Μοτακί, έλαβε μόνο πέντε ψήφους, εκ των οποίων η μία ήταν ασφαλώς δική του. Το αποτέλεσμα αυτό αποτέλεσε ένα αναπάντεχο πλήγμα στη δύναμή τους.

Στο προηγούμενο κοινοβούλιο, οι παραδοσιακοί συντηρητικοί είχαν 11 μέλη και πιστεύεται ότι είχαν την ικανότητα να συγκεντρώσουν υποστήριξη για τις προτάσεις τους. Ωστόσο, δεν κατάφεραν να παρουσιάσουν νέες ιδέες και απλώς ακολούθησαν τους σκληροπυρηνικούς στις προσπάθειές τους να επιβάλουν μέτρα κατά της χιτζάμπ των γυναικών και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης.

Ο Γκαλιμπάφ κέρδισε τη θέση του προέδρου της Βουλής παρά τις εκτεταμένες εκστρατείες λάσπης από τους πολιτικούς του αντιπάλους και τη δυσαρέσκεια του κοινού για την ανεπάρκειά του στο προηγούμενο κοινοβούλιο. Παραμένει ασαφές αν η επανεκλογή του επηρεάστηκε από «πολιτικές αποφάσεις από ψηλά», όπως εικάζουν πολλοί πολιτικοί σχετικά με την υποστήριξη του από τον στενό κύκλο του Χαμενεΐ.

Η σημασία των εκλογών

Σύμφωνα με τον ιστότοπο Khabar Online, ο Γκαλιμπάφ μπορεί πλέον να ξεκινήσει την προεδρική του εκστρατεία, έχοντας εμπιστοσύνη στο δίχτυ ασφαλείας που του παρέχει η θέση του στο Majles σε περίπτωση που οι προεδρικές του φιλοδοξίες δεν υλοποιηθούν.

Ο ίδιος συμμετείχε στις εσωτερικές εκλογές τους κοινοβουλίου παρά τις πολυάριθμες εκκλήσεις από τους βουλευτές να κάνει πίσω και να επιλέξει μεταξύ της προεδρικής κούρσας και του ανταγωνισμού για τη θέση του προέδρου της Βουλής. Ωστόσο, επέλεξε να συνεχίσει την προεκλογική εκστρατεία και στα δύο μέτωπα.

Σε μια αλλαγή της τελευταίας στιγμής, ο Γκαλιμπάφ είχε διαμορφώσει μια συμμαχία με την παράταξη Paydari με βάση την ανταλλαγή παραχωρήσεων, όπως και στον προηγούμενο γύρο, αντί να διαμορφώσει μια συμμαχία με τους «ανεξάρτητους».

Η νέα αυτή ιδέα όχι μόνο λειτούργησε, αλλά έδωσε νέα μόχλευση στους «ανεξάρτητους» ως υπολογίσιμη κοινοβουλευτική δύναμη, καθώς δήλωσαν επίσημα την υποστήριξή τους στον Γκαλιμπάφ λίγα λεπτά πριν από την ψηφοφορία.

Μια άλλη σημασία των εκλογών της στη μεγάλη διαφορά μεταξύ του αριθμού των ψήφων που κέρδισε ο Γκαλιμπάφ και του αντιπάλου του στο κόμμα Paydari, Ζολνούρ.

Το κατά πόσον ο Γκαλιμπάφ μπορεί να επωφεληθεί αποτελεσματικά από αυτό το πλεονέκτημα κατά τη διάρκεια των επόμενων τεσσάρων ετών είναι μια άλλη ιστορία. Υπήρχαν 24 άκυρες ψήφοι, οι οποίες αντιπροσώπευαν τους «ανεξάρτητους» που δεν υποστήριξαν κανέναν από τους τρεις υποψηφίους. Οι δύο αντιπρόεδροι προέρχονταν από το Paydari, ο Αλί Νικζάντ με 142 ψήφους και ο Χατζί Μπαμπαεΐ με 154 ψήφους.

Ωστόσο, αν και τα μέλη του προεδρείου είναι γνωστό ότι δεν ασκούν καμία επιρροή στις διαδικασίες της Majles, σύμφωνα με το Khabar Online, οι υποστηρικτές του Γκαλιμπάφ έχουν το πάνω χέρι στο προεδρείο.