Μάης του ’68: Ο Σαρλ ντε Γκωλ αντεπιτίθεται

Στις 30 Μαΐου 1968 ο Σαρλ ντε Γκωλ αποφάσισε να πάρει την κατάσταση στα χέρια του και να βάλει ένα τέλος στο εξαιρετικά δυναμικό κίνημα του Γαλλικού Μάη, που είχε συνταράξει τη γαλλική κοινωνία και είχε διαμορφώσει ένα κλίμα γενικευμένης αμφισβήτησης και χάους στους κόλπους της.

Αφού πρώτα επιβεβαίωσε κατόπιν συσκέψεώς του με στρατηγούς τη νομιμοφροσύνη των γαλλικών στρατιωτικών δυνάμεων (ακόμα και εκείνων που στάθμευαν στη Δυτική Γερμανία), ο αρχιτέκτονας της Πέμπτης Γαλλικής Δημοκρατίας ανακοίνωσε με ραδιοφωνικό του διάγγελμα τη διάλυση της Γαλλικής Εθνοσυνέλευσης και προκήρυξε πρόωρες βουλευτικές εκλογές (διεξήχθησαν στα τέλη Ιουνίου και είχαν ως αποτέλεσμα τη συντριπτική νίκη της γαλλικής Δεξιάς και του τότε πρωθυπουργού, Ζωρζ Πομπιντού).

Παράλληλα, η κυβέρνηση Πομπιντού προέβη σε σημαντικές παραχωρήσεις προς τα εργατικά συνδικάτα της χώρας, ώστε να διασπάσει το μέτωπο των αντιπάλων της, ενώ οι υποστηρικτές του ντε Γκωλ πραγματοποίησαν μια τεράστια συγκέντρωση στη λεωφόρο των Ηλυσίων Πεδίων, στην καρδιά της γαλλικής πρωτεύουσας, προκειμένου να στηρίξουν το Στρατηγό, την κορυφαία πολιτική φυσιογνωμία της μεταπολεμικής Γαλλίας, που είχε αρνηθεί να υποκύψει στις πιέσεις και να παραιτηθεί εξαιτίας της μείζονος εθνικής κρίσης.

Όπως ήταν αναμενόμενο, οι εφημερίδες του Δημοσιογραφικού Οργανισμού Λαμπράκη, «Το Βήμα» και «Τα Νέα», είχαν αφιερώσει τις ημέρες εκείνες (Παρασκευή 31η Μαΐου και Σάββατο 1η Ιουνίου) τα πρωτοσέλιδά τους στις δραματικές και ραγδαίες αυτές εξελίξεις, που —όπως έμελλε να αποδειχθεί— αποτέλεσαν το σημείο καμπής του περίφημου Μάη του ’68.

Ο πρωτοσέλιδος τίτλος του «Βήματος» που είχε κυκλοφορήσει την Παρασκευή 31η Μαΐου 1968 ήταν ο ακόλουθος: «Ο ντε Γκωλ αντεπιτίθεται – Διέλυσε την Εθνοσυνέλευσιν, προεκήρυξε εκλογάς και λαμβάνει προσθέτους εξουσίας».

«ΤΟ ΒΗΜΑ», 31.5.1968, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»

Σύμφωνα με τον υπότιτλο, εξάλλου, ο ντε Γκωλ ήταν αποφασισμένος να χρησιμοποιήσει το στρατό για να αντιμετωπίσει τους απεργούς, ενώ επίλεκτες μονάδες αλεξιπτωτιστών είχαν μεταφερθεί κοντά στο Παρίσι.

«ΤΟ ΒΗΜΑ», 31.5.1968, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»

Στη σχετική ανταπόκριση από τη γαλλική πρωτεύουσα (με ημερομηνία 30 Μαΐου) αναφέρονταν, μεταξύ πολλών άλλων, τα εξής:

Ο πρόεδρος ντε Γκωλ, αφού εξησφάλισε, καθ’ όλας τας ενδείξεις, την υποστήριξιν των ανωτάτων αξιωματικών εις τας προσπαθείας του διά την αποκατάστασιν της ηρεμίας, διεκήρυξεν απόψε ότι «η Γαλλία απειλείται υπό δικτατορίας του ολοκληρωτικού κομμουνισμού», ανήγγειλεν ότι δεν θα παραιτηθή, διέλυσε την Εθνοσυνέλευσιν και προεκήρυξεν εκλογάς. Προειδοποίησεν όμως ότι θα λάβη εκτάκτους εξουσίας (κηρύσσων την χώραν εις κατάστασιν ανάγκης ή πολιορκίας, ως πιστεύεται), εάν η εθνική κρίσις συνεχισθή. Εν μέσω πληροφοριών ότι το ήμισυ των Γάλλων στρατιωτών που σταθμεύουν εις την Δυτικήν Γερμανίαν ανεκλήθησαν εις Γαλλίαν και περί κινήσεων γαλλικών στρατευμάτων προς τας πλησίον των Παρισίων πόλεις εξ επαρχιών, ο Γάλλος πρόεδρος παρέσχε σαφείς ενδείξεις ότι προτίθεται ίσως να χρησιμοποιήση τον στρατόν, ο οποίος ήδη επενέβη, προκειμένου να λύση την γενικήν απεργίαν.

«ΤΟ ΒΗΜΑ», 31.5.1968, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»

Ο στρατηγός ντε Γκωλ, εις το δραματικόν μήνυμά του προς τον λαόν —το οποίον λόγω της απεργίας ηδυνήθησαν να ακούσουν μόνον όσοι διέθετον ραδιόφωνα τρανζίστορ—, ανήγγειλεν ότι θα διατηρήση εις την θέσιν του τον πρωθυπουργόν κ. Πομπιντού, ο οποίος θα προτείνη μεταβολάς εις την Κυβέρνησιν. Μετέθεσε την ημερομηνίαν διεξαγωγής του δημοψηφίσματος και ετόνισεν ότι θα σεβασθή τα προβλεπόμενα υπό του Συντάγματος διά την εκλογήν βουλευτών (αι οποίαι πρέπει να διεξαχθούν εντός 20-40 ημερών από της διαλύσεως της Βουλής), εκτός εάν συνεχισθή η ανωμαλία και η βία, οπότε «θα ακολουθήσω άλλας οδούς εκτός της προσφυγής εις τον λαόν».

«ΤΟ ΒΗΜΑ», 1.6.1968, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»

Ο στρατηγός ανεκοίνωσε τα ανωτέρω με ισχυράν, σταθεράν και αλύγιστον φωνήν, ημίσειαν ώραν μετά την υπ’ αυτού ενημέρωσιν του υπουργικού συμβουλίου, εις την οποίαν προέβη μετά την επιστροφήν του εκ Κολομπέ λε ντεζ Εγκλίζ.

«ΤΟ ΒΗΜΑ», 1.6.1968, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»

Ο κ. Μιττεράν, σχολιάζων την δήλωσιν του στρατηγού ντε Γκωλ, εδήλωσεν ότι «η φωνή την οποίαν ηκούσαμεν είναι η φωνή μιας μειοψηφούσης και αυθάδους κυβερνήσεως, η φωνή της δικτατορίας, την οποίαν ο λαός θα κάμη να σιγήση. Η Αντιπολίτευσις και η Αριστερά θα απαντήσουν μετά ψυχραιμίας και αποφασιστικότητος».

«ΤΟ ΒΗΜΑ», 1.6.1968, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»

Το Κομμουνιστικόν Κόμμα, μετά την σύνοδον της Κεντρικής Επιτροπής του, ανεκοίνωσεν ότι θα συνεχίση τον αγώνα παρά το πλευρόν των εργατών και των διανοουμένων διά τον σχηματισμόν λαϊκής κυβερνήσεως, εις την οποίαν δικαιούται να μετάσχη. Ετόνισε δε ότι είναι αναγκαία ριζική πολιτική μεταβολή εις την Γαλλίαν.

«ΤΑ ΝΕΑ», 31.5.1968, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»

Αι εργασίαι της Εθνοσυνελεύσεως έληξαν εν μέσω του μεγαλυτέρου από του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου πανδαιμονίου. Μόλις ανεγνώσθη το διάταγμα περί διαλύσεως της Βουλής, βουλευταί της πλειοψηφίας —τα μέλη της κυβερνήσεως δεν παρίσταντο— εξέσπασαν εις επευφημίας, ενώ βουλευταί της αντιπολιτεύσεως εκραύγαζον «Ζήτω η Δημοκρατία».

«ΤΑ ΝΕΑ», 31.5.1968, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»

Εν συνεχεία οι βουλευταί της συμπολιτεύσεως, αφού εφόρεσαν εκ νέου τα τρίχρωμα περιλαίμιά των, ανεχώρησαν, με προπομπόν τον Σταυρόν της Λωραίννης, διά το συλλαλητήριον το οποίον συνεκροτήθη απόψε υπέρ του στρατηγού ντε Γκωλ εις την πλατείαν Ομονοίας, με συμμετοχήν χιλιάδων ατόμων.

«ΤΑ ΝΕΑ», 31.5.1968, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»

Παρατηρηταί υπογραμμίζουν ότι εν πάση περιπτώσει τα θεμέλια της Πέμπτης Δημοκρατίας εκλονίσθησαν.

«ΤΑ ΝΕΑ», 1.6.1968, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»