«Ζούμε σε ανατριχιαστικά Μακαρθικούς καιρούς»: Η Ναν Γκόλντιν για την ντροπή της για τη Γάζα

Η ταινία της Sisters, Saints, Sibyls έκανε τους ανθρώπους να τρέχουν και να λιποθυμούν όταν πρωτοπροβλήθηκε. Καθώς προβάλλεται στη Βρετανία ξανά, η ασυμβίβαστη καλλιτέχνις μιλάει για τον αυτοτραυματισμό, τη λογοκρισία και την τραγική ζωή της αδελφής της, Μπάρμπαρα.

Ψίθυροι, κραυγές και φωνές που κατηγορούν. Τραύματα που περνούν από γενιά σε γενιά, αυτοτραυματισμός και αυτοκτονία – όλα αυτά αποτελούν μέρος του έργου Sisters, Saints, Sibyls της Ναν Γκόλντιν, μιας προβολής, που έγινε ακριβώς πριν από 20 χρόνια και τώρα θα παιχτεί σε ένα ουαλικό παρεκκλήσι στο κέντρο του Λονδίνου. «Είναι σημαντικό που προβάλλεται σε μια εκκλησία», μου λέει η Ναν Γκόλντιν, στο διαμέρισμά της στο Μπρούκλιν ένα ανοιξιάτικο απόγευμα.

Η Αγία Βαρβάρα και η αδερφή της, Βάρβαρα

Η ιστορία αρχίζει σαν προβολή διαφανειών, αφηγούμενη την ιστορία της Αγίας Βαρβάρας μέσω μιας αλληλουχίας ιστορικών εικόνων τέχνης. «Την κλείνουν μέσα λόγω των πεποιθήσεών της», εξηγεί η Γκόλντιν, «και καταφέρνει να επαναστατήσει και να δραπετεύσει και ασπάζεται τον χριστιανισμό και οι τοίχοι κλαίνε και το άγιο πνεύμα την επισκέπτεται. Είναι μια σπουδαία ιστορία». Αλλά τελειώνει άσχημα, με τον αποκεφαλισμό της στα χέρια του πατέρα της, ο οποίος στη συνέχεια χτυπιέται από μια βιβλική αστραπή.

Το σενάριο του Sisters, Saints, Sibyls μας μεταφέρει από τη ζωή και το μαρτύριο της Αγίας Βαρβάρας στην ιστορία της μεγαλύτερης αδελφής της Γκόλντιν, μιας άλλης Βαρβάρας ((Μπάρμπαρα), ενός έξυπνου και επαναστατικού παιδιού που στάλθηκε σε ορφανοτροφεία, αναμορφωτήρια και ψυχιατρικά ιδρύματα στην εφηβεία της και αυτοκτόνησε, σε ηλικία 19 ετών, το 1965.

Το Sisters, Saints, Sibyls θίγει το θέμα κατά μέτωπο και προχωράει στα επακόλουθα. Η Γκόλντιν αφηγείται την ιστορία ξανά. Είναι η ιστορία της καταγωγής της και η αναδιήγηση δεν τελειώνει ποτέ. Όπως το μεγαλύτερο μέρος του έργου της, πρόκειται για αυτοβιογραφία με άλλα μέσα. «Ήμουν πραγματικά αμφίθυμη σχετικά με το έργο για μεγάλο χρονικό διάστημα. Νόμιζα ότι ήταν υπερβολικά αυταρχικό. Αλλά τώρα το αγαπώ. Προσπαθώ επίσης να μείνω μακριά από την αυτολύπηση».

Βλέπουμε την Γκόλντιν στην κλινική αποτοξίνωσης στο Priory και την υγρή αγγλική εξοχή και το νεκροταφείο όπου βρίσκεται η αδελφή της. Ορισμένες εικόνες είναι ανεξήγητες

Δείτε το τρέιλερ του «Όλη η ομορφιά και η αιματοχυσία»

Το προσωπικό και το πολιτικό είναι άρρηκτα συνδεδεμένα στην τέχνη της

Πίσω της, σε ένα κόκκινο κουτί σε ένα ράφι, βρίσκεται ο Χρυσός Λέων από το φεστιβάλ κινηματογράφου της Βενετίας του 2022, τον οποίο κέρδισε μαζί με τη σκηνοθέτιδα Laura Poitras για την ταινία «All the Beauty and the Bloodshed» («Όλη η ομορφιά και η αιματοχυσία»), στην οποία τόσο το έργο της Γκόλντιν όσο και ο ακτιβισμός της -ιδιαίτερα ο αγώνας της εναντίον της οικογένειας Σάκλερ, ιδιοκτήτριας της φαρμακευτικής εταιρείας που ευθύνεται για μεγάλο μέρος της επιδημίας οπιοειδών φαρμάκων στην Αμερική- απεικονίζεται παράλληλα με ένα εκτενές σχόλιο για το έργο και τη ζωή της καλλιτέχνιδας. Το προσωπικό και το πολιτικό είναι άρρηκτα συνδεδεμένα στην αναγκαία, ασυμβίβαστη τέχνη της Γκόλντιν.

Στο Sisters, Saints, Sibyls, ασπρόμαυρα στιγμιότυπα φαινομενικά ευτυχισμένων οικογενειών και παιδιών που μεγαλώνουν δίνουν τη θέση τους στις φωτογραφίες της ίδιας της Γκόλντιν από τα τακτοποιημένα, δασώδη προάστια της Ουάσινγκτον όπου μεγάλωσε, και στη συνέχεια στους ζοφερούς διαδρόμους και τα υπνοδωμάτια των ορφανοτροφείων, τις άθλιες σκάλες και τις κλειδωμένες πόρτες των χώρων όπου έστειλαν την αδελφή της οι γονείς της. Εδώ είναι η κατάφυτη βλάστηση δίπλα στις σιδηροδρομικές γραμμές, τα σπασμένα δέντρα και ένα τρένο που περνάει βιαστικά.

Βλέπουμε την Γκόλντιν στην κλινική αποτοξίνωσης στο Priory και την υγρή αγγλική εξοχή και το νεκροταφείο όπου βρίσκεται η αδελφή της. Ορισμένες εικόνες είναι ανεξήγητες. Κάποιος σε μια καρέκλα εντελώς κρυμμένος κάτω από μια κουβέρτα, ένας άθλιος χιονάνθρωπος που λιώνει, ένα όρνιο που κάνει κύκλους σε έναν κενό ουρανό. Οι εικόνες συνεχίζουν να έρχονται καθώς η ιστορία ξετυλίγεται.

«Έκοψα δύο λεπτά που με δείχνουν να καίγομαι και άλλαξα τη λέξη “νέγρος” σε “μαύρος”»

«Αν μπορείς να κάνεις κάποιον να λιποθυμήσει από τη δουλειά σου, έχεις πετύχει, σωστά;» λέει η Γκόλντιν, μιλώντας για μια ακολουθία ακίνητων εικόνων της καλλιτέχνιδας που καίει το χέρι της με αναμμένο τσιγάρο. Περισσότερα εγκαύματα εμφανίζονται πάνω στη σάρκα της, το χέρι της είναι χαλαρά δεμένο από μια προηγούμενη κρίση ψυχαναγκαστικού αυτοτραυματισμού.

Η σκηνή είναι σύντομη, αλλά από τότε που Sisters, Saints, Sibyls παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στο Παρίσι το 2004 -όπου ο κόσμος όντως λιποθύμησε και άρχισε να φεύγει σε αυτό το σημείο- την έκοψε.

«Έκοψα δύο λεπτά που με δείχνουν να καίγομαι και άλλαξα τη λέξη “νέγρος” σε “μαύρος”», λέει. «Πράγμα που ίσως δεν θα έπρεπε να κάνω γιατί το “νέγρος” ήταν αυτό που γράφτηκε σε μια ψυχιατρική έκθεση για την αδελφή μου. Νόμιζαν ότι είχε έναν “νέγρο” φίλο. Πρόσθεσα επίσης ότι οι ψυχίατροι πίστευαν ότι η μητέρα μου, ήταν εκείνη που έπρεπε να βρίσκεται στο νοσοκομείο. Δουλεύοντας πάνω στην ταινία, ξεκλειδώσαμε το κουτί της Πανδώρας. Ο πατέρας μου έγραψε στα ιδρύματα όπου κρατούνταν η αδελφή μου και πήρε όλο αυτό το υλικό για μένα, δίνοντάς το σε μένα χωρίς να διαβάσει τίποτα ο ίδιος».

«Η μητέρα μου δεν ήξερε σε τι έμπλεκε. Δεν είχε ιδέα. Ήταν θύμα σεξουαλικής κακοποίησης για χρόνια. Ο πατέρας της δεν έκανε τίποτα για να τη βοηθήσει»

Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από το χρήστη PAIN (@sacklerpain)

«Η μητέρα μου ήταν ανορεξική»

Η Γκόλντιν αναπτύσσει το προβληματικό οικογενειακό της υπόβαθρο. «Η μητέρα μου δεν ήξερε σε τι έμπλεκε. Δεν είχε ιδέα. Ήταν θύμα σεξουαλικής κακοποίησης για χρόνια. Ο πατέρας της δεν έκανε τίποτα για να τη βοηθήσει. Η μητέρα μου ήταν ανορεξική. Στις δεκαετίες του ’40 και του ’50, όταν όλοι έπρεπε να κάνουν παιδιά, ένας ψυχίατρος είπε στους γονείς μου να μην κάνουν παιδιά.

»Η αδελφή μου πρέπει να έχει τραυματιστεί τόσο πολύ όταν γεννήθηκε σε αυτή την οικογένεια και την πίεζαν να είναι τέλεια. Όταν θέλησα να μιλήσω στη μητέρα μου για όλα αυτά, είχε ήδη άνοια και δεν ήξερε για τι πράγμα μιλούσα. Ήταν ένα πολύ κατεστραμμένο άτομο. Όλη της η ζωή ήταν ο πατέρας μου. Είχε επίσης μεγαλώσει σε μια πολύ ορθόδοξη οικογένεια, αλλά τα είχε εγκαταλείψει όλα αυτά. Όταν γεννήθηκα εγώ, ήταν άθεος».

Η Γκόλντιν μεγάλωσε σε εβραϊκή γειτονιά. Σαράντα τέσσερις οικογένειες είχαν συγκεντρωθεί και έχτισαν σπίτια ταυτόχρονα. Ενώ έφτιαχνε το Sisters, Saints, Sibyls, επέστρεψε για να φωτογραφίσει το σπίτι. Είπε ότι ήθελε να αναπνεύσει τον αέρα, αλλά οι άνθρωποι που ζούσαν τότε εκεί δεν την άφηναν να μπει. Το πρώτο μέρος που είχαν στείλει οι γονείς της την αδελφή της ήταν ένα ορφανοτροφείο. Υπήρχε επίσης ένα αναμορφωτήριο. Η Γκόλντιν πήγε σε όλα αυτά.

«Γυμνά στρώματα στο πάτωμα και κλειδωμένα δωμάτια»

«Το ορφανοτροφείο είναι εκεί που ακούς το κοριτσάκι να κλαίει πίσω από μια πόρτα και τη νοσοκόμα να προσπαθεί να την παρηγορήσει», λέει. «Οι ήχοι είναι αληθινοί. Ήξεραν ότι κάναμε γυρίσματα. Ένα από τα ιδρύματα στα οποία την έστειλαν ήταν κάπως κυριλέ, αλλά υπήρχαν γυμνά στρώματα στο πάτωμα και κλειδωμένα δωμάτια. Δεν ήταν ωραίο μέρος. Και αυτό ήταν το 2003. Το πιο τραγικό πράγμα ήταν ότι η αδελφή μου είπε: «Θέλω να πάω σπίτι, αλλά δεν έχω σπίτι»».

Η πραγματική Βαρβάρα (Μπάρμπαρα, δηλαδή), επιμένει η Γκόλντιν, ήταν αστεία και δημιουργική, μια καταξιωμένη πιανίστρια από νεαρή ηλικία. «Η κριτική της στη μητέρα μου, στην οικογένεια και στην κοινωνία, ήταν λαμπρή. Έβλεπε τα προάστια ως παγίδα. Εύχομαι απλώς να είχε γνωρίσει τις γυναίκες της γενιάς των μπιτ».

Ορισμένες ιστορίες δεν τελειώνουν ποτέ. Η ταινία διάρκειας μισής ώρας και σε τρεις οθόνες παίζεται επί του παρόντος και σε μια περιοδεύουσα ευρωπαϊκή αναδρομική έκθεση των προβαλλόμενων έργων της Γκόλντιν. Είναι ενδεικτικό ότι έχει τον τίτλο This Will Not End Well (Αυτό δεν θα έχει καλό τέλος). Πού πάει από εδώ και πέρα;

Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από το χρήστη Nan Goldin (@nangoldinstudio)

Όλα είναι πολιτικά

«Αν σταματούσα», λέει, «δεν θα είχα τίποτα να κάνω». Πρόσφατα συγκέντρωσε υλικό από ζώα που κάνουν σεξ – κουνέλια, χελώνες, αλεπούδες. Την ενδιαφέρουν τα ψάρια, αλλά δεν έχει ιδέα πώς αναπαράγονται. «Δουλεύω πάνω σε ένα νέο κομμάτι για την έκλειψη του ηλίου, γυρισμένο σε 16mm. Θα είναι η πιο απολιτική δουλειά που έχω κάνει».

Πώς το ξέρεις Όλα έχουν απόηχο και όλα είναι πολιτικά. «Δεν θέλω να με καταδικάσουν επειδή έχω πολιτικό λόγο σε αυτούς τους καιρούς», λέει.

Αυτόν τον Απρίλιο, η Γκόλντιν εκφώνησε λόγο για την παραλαβή του βραβείου για το έργο της ζωής της στο Κέντρο Φωτογραφίας στο Woodstock της Νέας Υόρκης.

Περιείχε μια σφοδρή επίθεση στον πόλεμο στη Γάζα, στη λογοκρισία και στο πώς είναι να βλέπεις εικόνες ζωής και θανάτου σε πραγματικό χρόνο, κάθε μέρα, στο Instagram.

«Η γενοκτονία στη Γάζα με έχει επηρεάσει τόσο πολύ βαθιά»

«Είναι τόσο ντροπιαστικό, ως Εβραίος άνθρωπος», λέει η Γκόλντιν. «Μεγάλωσα πιστεύοντας ότι οι Εβραίοι, όπως εγώ, ήταν εξαιρετικοί στην καλοσύνη και την ανθρωπιά. Η γενοκτονία στη Γάζα με έχει επηρεάσει τόσο πολύ βαθιά».

Τι να κάνουμε, αναρωτιέται, όταν η Γάζα σύντομα θα είναι απλώς ένα γήπεδο γκολφ; «Αυτές είναι ανατριχιαστικές εποχές Μακαρθισμού και τόσο αποτελεσματικής προπαγάνδας από τα δυτικά μέσα ενημέρωσης. Υπάρχει μια ολόκληρη γενιά τραυματισμένων ανθρώπων στην Παλαιστίνη», λέει, «και φυσικά ριζοσπαστικοποιούνται από αυτό που συμβαίνει».

*Το Nan Goldin: Sisters, Saints, Sibyls προβάλλεται στο Gagosian Open, The Welsh Chapel, 83 Charing Cross Road, Λονδίνο, από 30 Μαΐου έως 23 Ιουνίου.

*Με στοιχεία από theguardian.com