Σήμα κινδύνου για τον δάγκειο πυρετό στέλνει ο ΠΟΥ – Ξεκινά παγκόσμια επιτήρηση

Παγκόσμια απειλή για τη δημόσια υγεία χαρακτηρίζει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) τον δάγκειο πυρετό και ανεβάζει το επίπεδο κινδύνου σε υψηλό, καθώς πάνω από 7,6 εκατ. περιστατικά δάγκειου πυρετού έχουν δηλωθεί μέχρι στιγμής φέτος, με τα 3,4 εκατ. περιστατικά να έχουν επιβεβαιωθεί και εργαστηριακά. Τα σοβαρά κρούσματα ξεπέρασαν τις 16.000 και οι θάνατοι ήταν πάνω από 3.000.

Την τελευταία πενταετία, καταγράφεται σημαντική αύξηση των κρουσμάτων Δάγκειου Πυρετού διεθνώς, κυρίως στην αμερικανική ήπειρο, όπου τα κρούσματα ξεπέρασαν τα 7 εκατομμύρια ως το τέλος Απριλίου, ξεπερνώντας τα 4,6 εκατομμύρια περιστατικά του 2023.

Με τα δεδομένα αυτά, ο ΠΟΥ δημιουργεί μια εφαρμογή με πίνακα παρακολούθησης των κρουσμάτων σε πραγματικό χρόνο και επισημαίνει τους κινδύνους διασποράς της νόσου εξαιτίας των ταξιδιών.

Η Ευρώπη αναμένει πιθανώς περιορισμένη, τοπική μετάδοση κατά τους προσεχείς καλοκαιρινούς μήνες και τις αρχές του φθινοπώρου

Δάγκειος πυρετός, Τσικουνγκούνια και Ζίκα και η εξάπλωσή τους στον κόσμο. Με μπλε χρώμα και οι τρεις νόσοι, με πράσινο οι δύο εκτός Ζίκα

Παράλληλα λειτουργεί και το παγκόσμιο σύστημα επιτήρησης, όπου απ΄όλες τις περιφέρειες, καταρτίζονται μηνιαίες αναφορές για την παρακολούθηση των τάσεων και της συχνότητας της νόσου.

Ο ΠΟΥ επισημαίνει ότι οι εστίες του δάγκειου πυρετού εξαπλώνονται, ο κίνδυνος διεθνούς μετάδοσης είναι υπαρκτός, και δεδομένης της πολυπλοκότητας των παραγόντων που επηρεάζουν τη μετάδοση, «ο συνολικός κίνδυνος σε παγκόσμιο επίπεδο εξακολουθεί να εκτιμάται ως υψηλός και επομένως ο δάγκειος πυρετός παραμένει παγκόσμια απειλή για τη δημόσια υγεία».

Πρόβλημα εξάπλωσης

Από τα δεδομένα που έχουν καταγραφεί μέχρι στιγμής, 90 χώρες διαπιστώνουν ενεργή μετάδοση του δάγκειου πυρετού φέτος, όμως δεν έχουν καταγραφεί όλα τα περιστατικά με επίσημες αναφορές. Επιπλέον, πολλές χώρες όπου ο ιός είναι ενδημικός δεν υπάρχουν ισχυροί μηχανισμοί ανίχνευσης και αναφοράς, με αποτέλεσμα να μην αποτυπώνεται πλήρως η πραγματική επιβάρυνση από τη νόσο.

Προκειμένου να ελεγχθεί πιο αποτελεσματικά η μετάδοση, απαιτείται ισχυρή επιτήρηση του δάγκειου πυρετού σε πραγματικό χρόνο για την αντιμετώπιση των κινδύνων:

• από πιθανά μη ανιχνευμένα κρούσματα,
• ταυτόχρονης κυκλοφορίας άλλων αρμποϊών και λάθος διάγνωσης, καθώς και
• διάδοσης του ιού λόγω ταξιδιών.

Αυτοί οι παράγοντες θα μπορούσαν να συμβάλουν στην εξάπλωση της νόσου χωρίς να αναγνωρίζεται και να δημιουργήσουν έναν πιθανό κίνδυνο για τοπική μετάδοση σε χώρες όπου ο ιός δεν ενδημεί.

Ο ιός του δάγκειου πυρετού μεταδίδεται στον άνθρωπο από τσίμπημα μολυσμένου κουνουπιού.

Τα περιστατικά είναι συνήθως ασυμπτωματικά ή η νόσος είναι ήπια με πυρετό. Ωστόσο, σε ορισμένα περιστατικά η νόσηση είναι σοβαρή και μπορεί να περιλαμβάνει σοκ, σοβαρή αιμορραγία ή σοβαρή βλάβη οργάνων.

Η συνολική ικανότητα των χωρών να ανταποκρίνονται σε πολλαπλά, ταυτόχρονα κρούσματα συνεχίζει να είναι τεταμένη λόγω της παγκόσμιας έλλειψης πόρων, που οδηγούν σε ελλείψεις καλής ποιότητας διαγνωστικών τεστ για έγκαιρη ανίχνευση, της έλλειψης εκπαιδευμένου προσωπικού για τον  έλεγχο της νόσου σε ανθρώπους και για την παρατήρηση της πορείας των κουνουπιών που είναι φορείς του ιού, καθώς και για την ευαισθητοποίησης των πολιτών.

Μηχανισμοί αντιμετώπισης εκτάκτων αναγκών έχουν δημιουργηθεί και ο ΠΟΥ υποστηρίζει τις χώρες υψηλού κινδύνου στις πληγείσες περιοχές.

Τα κουνούπια Aedes albopictus και Aedes aegypti μπορούν να μεταδώσουν εκτός από τον Δάγκειο και τους ιούς chikungunya και zika

To κουνούπι aedes aegypti έχει εγκατασταθεί σε Κύπρο και Πορτογαλία

Στην Ευρώπη

Ο δάγκειος πυρετός δεν είναι ενδημικός στην Ευρώπη, όπου τα αναφερόμενα κρούσματα σχετίζονται κυρίως με ταξίδια. Παρόλα αυτά από το 2010 έχουν καταγραφεί αυτόχθονα κρούσματα δαγκείου, στην Κροατία, Γαλλία, Ιταλία, Πορτογαλία (Μαδέρα) και Ισπανία.

Το 2023, αυτόχθονα κρούσματα αναφέρθηκαν σε τρεις χώρες: στην Ιταλία 82, στην Γαλλία 45 και στην Ισπανία τρία.

Φέτος δεν έχουν αναφερθεί αυτόχθονα κρούσματα δάγκειου πυρετού στην Ευρώπη, αν και το καλοκαίρι, που αρχίζει η δραστηριότητα των κουνουπιών, δεν έχει ξεκινήσει ακόμα.

Σε πολλές χώρες της Ευρωπαϊκής Περιφέρειας του ΠΟΥ, ειδικά εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η δυνατότητα διενέργειας τεστ δάγκειου πυρετού είναι περιορισμένη. Την ίδια στιγμή, τα περισσότερα περιστατικά εκτιμάται ότι θα αφορούν λοίμωξη για πρώτη φορά, οπότε θα είναι ήπια και δεν θα χρειαστούν περίθαλψη. Έτσι, αναμένεται ότι η επίπτωση της νόσου θα υποτιμηθεί.

Ο ΠΟΥ επισημαίνει ότι η Ευρώπη αναμένει πιθανώς περιορισμένη, τοπική μετάδοση κατά τους προσεχείς καλοκαιρινούς μήνες και τις αρχές του φθινοπώρου.

Υπογραμμίζει ότι τα κουνούπια που είναι φορείς της νόσου, είναι τα Aedes albopictus και Aedes aegypti. Το Aedes albopictus έχει εδραιωθεί στη βόρεια και δυτική Ευρώπη τα τελευταία δέκα χρόνια. Το Aedes aegypti έχει ήδη εγκατασταθεί στην Κύπρο και στη Μαδέρα της Πορτογαλίας.

To κουνούπι aedes albopictus είναι εγκατεστημένο στην Ευρώπη εδώ και 10 χρόνια

Διπλές λοιμώξεις

Καθώς τα κουνούπια αυτά μπορεί να μολυνθούν και από τους ιούς chikungunya και Zika, μπορούν να μεταδώσουν και τους τρεις επικίνδυνους ιούς. Έτσι, σε ορισμένες περιοχές  διαπιστώνονται παράλληλες λοιμώξεις όπως στην περιοχή Μίνας Γκεράις της Βραζιλίας όπου από τα περίπου 830.000 περιστατικά πιθανών αρμποϊών, το 65,9% ήταν λοίμωξη από chikungunya λαο το 34,1% από δάγκειο.

Ο ΠΟΥ επισημαίνει πως καθώς πρόκειται για τον ίδιο φορέα όλων των παραπάνω ιών, τότε κοινές πολιτικές περιορισμού των ιών αυτών που στοχεύουν στην πρόληψη με έλεγχο των κουνουπιών και ευαισθητοποίηση του πληθυσμού, μπορούν να αποδειχθούν αποτελεσματικές για όλες τις νόσους που μεταφέρουν τα κουνούπια. Εξαίρεση αποτελεί ο Ζίκα, ο οποίος αποτελεί απειλή για τις εγκύους, όμως είναι εξαιρετικά περιορισμένος στη Λατινική Αμερική  και μόνο φέτος έχουν καταγραφεί 7.000 κρούσματα, όταν εντός του 2024 έχουν καταγραφεί πάνω από 250.000 περιστατικά chikungunya.