Η «Γαλάζια Πατρίδα» και Διακήρυξη των Αθηνών

Το 2023 ήταν μία δύσκολη χρονιά για την Τουρκία. Οι φονικοί σεισμοί του Φεβρουαρίου, ήταν αυτοί που έδωσαν τον τόνο και στις εκλογές – προεδρικές και βουλευτικές – που ακολούθησαν.

Το κλίμα που δημιούργησαν οι σεισμοί έβαλε πρώτα την ανάγκη για ανοικοδόμηση και επούλωση των πληγών, αφήνοντας εκτός ατζέντας τα διπλωματικά θέματα και δη την Ελλάδα. Η άμεση αποστολή βοήθεια από την Αθήνα άλλωστε στους σεισμοπαθείς άλλαξε το κλίμα σημαντικά, μην αφήνοντας πολλά περιθώρια εθνικιστικών εξάρσεων.

Ούτε καν στην προεκλογική περίοδο.

Η Διακήρυξη των Αθηνών

Ως μεγαλύτερη νίκη αυτής της προσέγγισης Ελλάδας – Τουρκίας που σε επίπεδο κορυφής ξεκίνησε στη Σύνοδο του ΝΑΤΟ στο Βίλνιους και έφτασε μέχρι την επίσκεψη Ερντογάν στην Αθήνα και Μητσοτάκη στην Άγκυρα χαρακτηρίστηκε η Διακήρυξη των Αθηνών.

Με την ελληνική διπλωματία ωστόσο να αναγνωρίζει πως οι θέσεις της Άγκυρας και οι διεκδικήσεις δεν έχουν αλλάξει. Θέσεις που αφορούν μεταξύ άλλων το ιδεολόγημα της Γαλάζιας Πατρίδας, το παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο, η θεωρία περί «γκρίζων ζωνών», η αποστρατικοποίηση των νησιών…

Η Αθήνα παράλληλα τονίζει ότι διατηρεί τις δικές της κόκκινες γραμμές της καθώς και τις πάγιες θέσεις της.

Η ευκαιρία της ηρεμίας

Η ηρεμία στο Αιγαίο δίνει ευκαιρία για διάλογο, ενώ μετά την επίσκεψη Μητσοτάκη στην Άγκυρα σχεδιάζονται σειρά επαφών και μεταξύ στελεχών των δύο κυβερνήσεων. Το επόμενο διάστημα αναμένεται στην Αθήνα ο τούρκος υπουργός Εσωτερικών, Αλί Γερλίκαγια με κύριο θέμα το μεταναστευτικό.  Ενώ παράλληλα έχει δρομολογηθεί μία σειρά ανταλλαγών επισκέψεων με άξονα τον πολιτικό διάλογο, τη θετική ατζέντα και τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης.

Στο θέμα της ηρεμίας δίνει έμφαση τόσο ο Μητσοτάκης όσο και ο Γεραπετρίτης, σημειώνοντας αρκετές φορές ότι δε είναι κάτι αμελητέο. Το αντίθετο.

Ωστόσο αυτό δεν σημαίνει ότι η Τουρκία έχει πάψει να εκφράζει τις θέσεις της.

Η είσοδος της «Γαλάζιας Πατρίδας» στα σχολικά βιβλία, ενοχλεί σαφώς την Αθήνα και σίγουρα δεν αποτελεί το μόνο αγκάθι στις σχέσεις της με την Άγκυρα.

Τα θαλάσσια πάρκα απείλησαν επίσης να πνίξουν τις θετικές πρωτοβουλίες στα ελληνοτουρκικά, τουλάχιστον σε επίπεδο εντυπώσεων.

Σε κάθε περίπτωση η τουρκική πλευρά καθιστά ξεκάθαρο με όλους τους τρόπους ότι δεν έχει μετακινηθεί από τις θέσεις της και δεν έχει καμία πρόθεση για κάτι τέτοιο.

Και δη όσον αφορά στους ενεργειακούς δρόμους και τις προσπάθειες εξεύρεσης υδρογονανθράκων.

Ο τούρκος υπουργός Ενέργειας

Ο τούρκος υπουργός Ενέργειας Αλπαρσλάν Μπαϊρακτάρ παραδέχτηκε ότι συνολικά έχουν γίνει «8 γεωτρήσεις βαθιάς θάλασσας στη Μεσόγειο. Όμως, οι τοποθεσίες που κάναμε γεωτρήσεις στις περιοχές αδειών που παραχωρήθηκαν από την ‘ΤΔΒΚ’ στην Turkish Petroleum» χωρίς κάποια ανακάλυψη.

Έσπευσε ωστόσο να προσθέσει ότι αυτό δεν σημαίνει «ότι έχουμε παραιτηθεί από την Ανατολική Μεσόγειο, θα συνεχίσουμε επίμονα και πεισματικά αυτές τις έρευνες σε όλη αυτή την περιοχή που ορίζεται ως ‘Γαλάζια Πατρίδα’».

Επί του παρόντος ωστόσο προτεραιότητα παραμένει η Μαύρη Θάλασσα και το Sakarya. Ενώ στον τουρκικό σχεδιασμό είναι και «οι έρευνες στο εξωτερικό, ιδίως στη Λιβύη».

Τα αγκάθια στα ελληνοτουρκικά έχουν μπει κατά κάποιο τρόπο στην άκρη, αλλά αυτό δεν σημαίνει πως όταν κάποιος επιχειρεί να τα πλησιάσει δεν νιώθει τη βιαιότητα τους.

Η αντιπολίτευση

Την ίδια στιγμή η αντιπολίτευση στην Τουρκια και πιο συγκεκριμένα το CHP, πιέζει όπως φαίνεται και από δηλώσεις στελεχών, όπως ο Γιάνκι Μπαγτζίογλου, αντιπρόεδρος του CHP, «η Τουρκία θα πρέπει να ασκήσει πλήρως και αποτελεσματικά τα δικαιώματά της που απορρέουν από το διεθνές δίκαιο με τις ναυτικές και αεροπορικές δυνάμεις της στο Αιγαίο Πέλαγος και στην Ανατολική Μεσόγειο χωρίς κανένα περιορισμό στο πεδίο».

Καλεί δε «τα προβλήματα που σχετίζονται με τα “Νησιά με Αποστρατιωτικοποιημένο Καθεστώς” και τα “Νησιά των οποίων η Κυριαρχία δεν έχει Παραχωρηθεί με Συμφωνίες”» να παραμείνουν στην ημερήσια διάταξη τόσο στον Τύπο όσο και ενώπιον διεθνών οργανισμών.

Ο Ερντογάν

Ο Ερντογάν από την πλευρά του επιμένει να δείχνει μεν ότι συνεχίζει να διεκδικεί, αλλά και να υποστηρίξει ότι είναι υπέρ της ειρήνης και της συνεργασίας, όπως δήλωσε χαρακτηριστικά στην άσκηση «Efes-2024».

«Είμαστε έτοιμοι για διάλογο, επαφή και ενίσχυση των δεσμών μας με οποιονδήποτε σέβεται τα συμφέροντα της Τουρκίας και θέλει να αναπτύξει συνεργασία μαζί μας», ανέφερε χαρακτηριστικά.

Δήλωσε ακόμα ότι «καμία χώρα δεν αποτελεί στόχο της άσκησης Efes-2024. Η άσκησή μας διεξάγεται με ένα γενικό σενάριο βασισμένο σε επιχειρήσεις υποστήριξης της ειρήνης».

«Θέλουμε να ζούμε δίπλα-δίπλα με τις χώρες με τις οποίες μοιραζόμαστε την ίδια γεωγραφία. Δεν τρέφουμε εχθρότητα και προκατάληψη έναντι οποιασδήποτε χώρας. Δεν έχουμε βλέψεις στα δικαιώματα γης και κυριαρχίας κανενός. Ποτέ δεν αφήσαμε και δεν θα αφήσουμε στον αέρα το χέρι που μας απλώνεται με ειλικρίνεια. Είμαστε έτοιμοι για διάλογο, επαφή και ενίσχυση των δεσμών μας με οποιονδήποτε σέβεται τα συμφέροντα της Τουρκίας και θέλει να αναπτύξει συνεργασία μαζί μας. Πρόσφατα, έχουμε κάνει πολλά βήματα για να αυξήσουμε τον αριθμό των φίλων μας» ανέφερε χαρακτηριστικά ο τούρκος πρόεδρος.

Μακριά ο συμβιβασμός

Ένας συμβιβασμός μοιάζει μάλλον μακριά, με την ηρεμία ωστόσο να είναι αναγκαιότητα στην παρούσα περίοδο, λόγω και της κατάστασης που επικρατεί στην περιοχή, αλλά να μην μπορεί να χαρακτηριστεί δεδομένη.

Το ερώτημα είναι μέχρι πότε μπορεί να διατηρηθεί και ποιες είναι οι προθέσεις της Άγκυρας για την επόμενη μέρα.

Με τη Διακήρυξη των Αθηνών να παραμένει σε ισχύ επί του παρόντος, αλλά τους απαισιόδοξους για τα ελληνοτουρκικά να μετράνε όλο και περισσότερους οπαδούς.