Οι πολιτικοί, τα memes και το TikTok

Οι πολιτικοί, έχουν αφήσει στην άκρη την σοβαρή πολιτική και έχουν στραφεί προς τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης σε μια προσπάθεια να κερδίσουν ψηφοφόρους που ανήκουν στην Gen Z.

Άλλες πολιτικές προσωπικότητες του ίντερνετ βλέπουν τον αλγόριθμο ως μέσο να επικοινωνήσουν τις θέσεις τους στο νεότερο ακροατήριο και να κάνουν αντιπολίτευση, ενώ άλλες χρησιμοποιούν την δύναμη των social και των memes για να σπάσουν τον πάγο, να πουλήσουν το επιχείρημα «είμαι και εγώ ένας από εσάς».

Το 2020, ο Αμερικανός πολιτικός, επιχειρηματίας και συγγραφέας Μάικλ Μπλούμπεργκ, φέρεται να ξόδεψε 1 εκατομμύριο δολάρια για ένα μπαράζ από memes στο Instagram

Αρκεί να κάνετε μια αναζήτηση πολιτικών προσώπων από όλο τον κόσμο σε TikTok και Instagram ώστε να διαπιστώσετε ιδίοις όμμασι, πως τα memes και τα «χιουμοριστικά» βιντεάκια πρωταγωνιστούν στους προσωπικούς λογαριασμούς των πολιτικών.

Τα ποσοστά μιλούν

Η ακροδεξιά στην Ευρώπη ανεβαίνει δραματικά – ο λαός που ξεχνά την ιστορία του είναι καταδικασμένος να την ξαναζήσει, δεν λένε; -, ο πληθωρισμός βρίσκεται στα ύψη, οι νέοι και οι νέες δεν βρίσκουν ενοικιαζόμενη στέγη που να συνάδει με τους μισθούς τους, ο πόλεμος του Ισραήλ στη Γάζα συνεχίζει ακάθεκτος και τα πρόσωπα που πολιτεύονται θαρρούν πως αν πλασάρουν μια πιο οικεία πλευρά τους στα μέσα, η νεολαία θα συρρέει στις κάλπες για να τους δώσει ψήφο εμπιστοσύνης.

Σύμφωνα μάλιστα με την Mega Digital, το 36% των χρηστών του TikTok είναι 18-24 ετών, το 32% είναι 25-34, το 17% είναι 35-44, ενώ το 15% είναι 45 και άνω.

Αυτά τα ποσοστά, μας δίνουν μια ξεκάθαρη εικόνα για την επίμονη παρουσία της πολιτικής στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

«Ψάχνω για έναν νέο πρωθυπουργό»

O αρθρογράφος Thom Waite δημοσίευσε πρόσφατα στο περιοδικό Dazed ένα άρθρο στο οποίο ανέλυε την απόφαση των υπευθύνων της προεκλογικής εκστρατείας του Τζο Μπάιντεν να ανακοινώσουν μια νέα θέση εργασίας ύψους 85.000 δολαρίων για έναν manager meme.

«Ο επίσημος τίτλος είναι «partner manager» στην ομάδα ψηφιακών συνεργασιών της εκστρατείας. Μην αφήσετε όμως την εταιρική ορολογία να σας ξεγελάσει, τα καθημερινά καθήκοντα ενός επιτυχόντος υποψηφίου θα περιστρέφονται σε μεγάλο βαθμό γύρω από τα memes. Συγκεκριμένα, ο διαχειριστής meme θα πρέπει να ξεκινά και να διαχειρίζεται τις καθημερινές λειτουργίες για να υπάρχει αλληλεπίδραση με τις κορυφαίες σελίδες περιεχομένου και meme του διαδικτύου. Προφανώς, αυτό περιλαμβάνει επίσης τα podcasts, για την πλήρη κάλυψη των μέσων ενημέρωσης του διαδικτύου», γράφει ο Waite.

Και μάλλον, δεν έχει άδικο. Με τις ΗΠΑ να βρίσκονται σε πολιτικό αδιέξοδο, καθώς οι νέοι απομακρύνονται από τους Δημοκρατικούς και τον Τζο Μπάιντεν εξαιτίας της οικονομικής ανέχειας και της εμπλοκής στον πόλεμο του Ισραήλ στη Γάζα, αλλά και από τους Ρεπουμπλικάνους και τον Ντόναλντ Τραμπ λόγω του ακροδεξιού στοιχείου, οι ηγέτες σπεύδουν να κερδίσουν στις εκλογές του τρέχοντος έτους, όχι ανακοινώνοντας ουσιαστικά μέτρα στήριξης ή φορολογώντας τους δισεκατομμυριούχους, αλλά με memes και video.

Δεν είναι όμως η πρώτη φορά που οι υποψήφιοι πρόεδροι επιστρατεύουν τη βοήθεια των διαχειριστών σελίδων meme, σε μια προσπάθεια να κερδίσουν τους νεότερους ψηφοφόρους.

Το 2020, ο Αμερικανός πολιτικός, επιχειρηματίας και συγγραφέας Μάικλ Μπλούμπεργκ, φέρεται να ξόδεψε 1 εκατομμύριο δολάρια για ένα μπαράζ από memes στο Instagram. Στη συνέχεια εγκατέλειψε την προσπάθεια έπειτα από συντριπτικές ήττες σε αρκετές πολιτείες.

Μεταφερόμαστε και στο Ηνωμένο Βασίλειο, όπου όπως διαβάζουμε στο άρθρο του Waite, στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης κυκλοφορούν βίντεο που παρουσιάζουν τον Ρίσι Σουνάκ ως τον Λόρδο Φάρκουαντ του Σρεκ, μέχρι ένα fancam του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης του Ηνωμένου Βασιλείου, Κιρ Στάρμερ από το @uklabour, με μουσική υπόκρουση τη δική τους εκδοχή του «Trust Fund, 6’5, Blue Eyes»: «Ψάχνω για έναν νέο πρωθυπουργό. Μεγάλα σχέδια, καλή διάθεση, αλλαγή ζωών».

Από την Αμερική ως την Ελλάδα

Όσον αφορά την ελληνική επικράτεια, ένεκα των Ευρωεκλογών, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, αρέσκεται στο να ανεβάζει βίντεο που προσπαθεί να πείσει το κοινό ότι δεν είναι «γκαντέμης» ή κάνοντας ντουέτο με viral ελληνικά καταστήματα με ρούχα, τα οποία έχουν αγοραστικό κοινό κατά κύριο λόγο νέους ανθρώπους – φυσικά όλα αυτά χρησιμοποιώντας βαρύγδουπες και catchy αγγλικές εκφράσεις, σαν άλλος «εγώ θα κάτσω με την νεολαία» των οικογενειακών τραπεζιών.

Στο ιντερνετικό πολιτικό και lifestyle debate όπως είναι φυσικό, εισχωρούν και οι αρχηγοί του ΠΑΣΟΚ και του ΣΥΡΙΖΑ.

Ο Νίκος Ανδρουλάκης, όπως βλέπουμε στο TikTok ταξιδεύει στην Κρήτη για προεκλογική εκστρατεία και παράλληλα στέλνει τα χαιρετίσματα του και τις θερμές του ευχές στην Μαρίνα Σάττι, την φετινή συμμετοχή της Ελλάδας στην Eurovision ενώ ακούγεται το «Ζάρι».

Από την άλλη πλευρά, ο Στέφανος Κασσελάκης άλλοτε απαντάει με καυστικά βίντεο στον πρωθυπουργό, άλλοτε επιλέγει viral ήχους του TikTok για να απευθυνθεί στους «νέους που νιώθουν να χάνονται μέσα στην μιζέρια» ενώ παράλληλα βλέπουμε εικόνες από πλακάτ πορειών -τουλάχιστον, υπάρχει περισσότερο πολιτικό στοιχείο-.

Tα μέσα κοινωνικής δικτύωσης διαμόρφωσαν τη Gen Z με την πάροδο των ετών. Οι κοινωνικές τους αλληλεπιδράσεις, η ενημέρωση τους, η αυτοεκτίμηση τους, η ψυχική τους υγεία, το τι βάζουν στο ηλεκτρονικό καλάθι αγορών τους, όλα εναπόκεινται στον αλγόριθμο των μέσων κοινωνικής δικτύωσης.

Οι πολιτικοί ηγέτες σε κάθε γωνιά του κόσμου είναι πεπεισμένοι ότι σε αυτή τη μακρά λίστα επιρροής θα προστεθεί και η ψήφος τους. Όμως, η πραγματικότητα δεν θα τους δικαιώσει. Η νεολαία είναι πιο απαθής από ποτέ όσον αφορά την πολιτική, όπως δείχνουν τα δεδομένα: στις εκλογές του περασμένου Ιουνίου, η συνολική αποχή έφτασε το 47,17%.

«Αν δεν ψηφίζεις, μην κλαίγεσαι κιόλας» ακούγαμε για τους νέους που δεν πήγαν στις κάλπες κατά την διάρκεια των προηγούμενων εκλογών. Με βασικό μισθό 705,96 ευρώ και ενοίκιο κατά μέσο όρο 400 ευρώ – για ένα σπίτι στο κέντρο της Αθήνας, 40 τ.μ, στην καλύτερη των περιπτώσεων πρώτου ορόφου-, τα videos και τα memes εν μέσω οικονομικής ανέχειας, δεν μπορούν να θεωρηθούν τρόπος πολιτικής προσέγγισης.

Βέβαια υπάρχει και το παράδειγμα του Ντόναλντ Τραμπ, του μοναδικού πολιτικού επί της γης που κατάφερε αναμφισβήτητα να φτάσει με memes στην εξουσία.

«Αποτέλεσε μια αξιοσημείωτη εξαίρεση, αρπάζοντας τα memes που αναβλύζονταν μέσα από τη βάση των οπαδών του, όπως ο Πέπε ο βάτραχος» υποστηρίζει ο Waite.

Για άλλη μια φορά, δεν έχει άδικο.

*Κεντρική φωτογραφία θέματος: Twitter | Rob Flaherty