Ευρωεκλογές 2024: Το κατώφλι του 3% δεν αρκεί για την εκλογή ευρωβουλευτή

Οι ευρωεκλογές του 2024 διεξάγονται με τροποποιημένο εκλογικό σύστημα που πάλι βασίζεται στην απλή αναλογική αλλά διαφοροποιείται από τον προηγούμενο στο τρόπο κατανομής των εδρών στην Α’ και  Β’ κατανομή.

Σε κάθε περίπτωση για να πάρει μία από τις 21 ελληνικές έδρες στην Ευρωβουλή κάποιο κόμμα θα πρέπει να ξεπεράσει το όριο του 3%. Αυτή είναι η πρώτη προϋπόθεση. Όμως, το 3% δεν αρκεί. Όλα εξαρτώνται από τα υπόλοιπα των κομμάτων κάτω του 3% καθώς έτσι καθορίζεται το εκλογικό μέτρο.

Οι δύο αλλαγές στο εκλογικό σύστημα των ευρωεκλογών

Το νέο σύστημα υπολογίζει το εκλογικό μέτρο για την Α’ κατανομή με βάση τα ποσοστά των κομμάτων που ξεπέρασαν το 3% ενώ το προηγούμενο εξήγαγε το εκλογικό μέτρο από το 100%. Έτσι, κατανέμονται περισσότερες έδρες στην Α’ κατανομή συγκριτικά με το σύστημα που ίσχυε στις προηγούμενες ευρωεκλογές και ευνοούνται σχετικά τα μεγαλύτερα κόμματα. Δηλαδή, με το προηγούμενο σύστημα το εκλογικό μέτρο ήταν 100/ 21= 4,76. Στις εκλογές της 9ης Ιουνίου το μέτρο θα εξαρτηθεί από το σύνολο των ποσοστών των κομμάτων κάτω από το κατώφλι του 3%.

Αν για παράδειγμα το σύνολο των ποσοστών των κομμάτων που κινήθηκαν κάτω από 3% είναι 10,89%, όπως προκύπτει από την πρόσφατη εκτίμηση της δημοσκόπησης της Metron Analysis για το MEGA τότε το εκλογικό μέτρο που θα προκύψει θα είναι το αποτέλεσμα της πράξης 100-10,89 = 89,11, 89,11/21= 4,24 ( 100 μείον σύνολο ποσοστών κάτω του 3% και διαίρεση του αποτελέσματος με τις 21 προς διαμοιρασμό έδρες). Στο κάτω όριο τα υπόλοιπα είναι 14,3 (μέτρο 4,08) και στο άνω όριο 8,4% (4,36). Όσο πιο μικρό είναι το σύνολο του ποσοστού των κομμάτων κάτω από το 3% τόσο πιο κοντά στο να βγάλουν έδρα τα κόμματα με ποσοστά οριακά άνω του 3%.

Η εκτίμηση ψήφου της Metron για λογαριασμό του Mega (Mάιος 2024)

Με το παλαιό εκλογικό σύστημα των ευρωεκλογών, το οποίο ίσχυσε στις ευρωεκλογές του 2019,  στη β’ κατανομή αθροιζόταν το σύνολο των αχρησιμοποίητων υπολοίπων των δικαιούμενων εδρών κομμάτων, διαιρούταν με τον αριθμό των αδιάθετων εδρών και έτσι προέκυπτε νέο εκλογικό μέτρο για την β’ κατανομή. Οι αχρησιμοποίητες εκλογικές δυνάμεις των κομμάτων διαιρούνταν με το νέο μέτρο και το ακέραιο πηλίκο της διαίρεσης αποτελούσε τις έδρες της β’ κατανομής. Όμως, με το σημερινό σύστημα δεν υπολογίζεται «εκλογικό μέτρο β’ κατανομής». Οι αδιάθετες έδρες από την α’ κατανομή, που μεταφέρονται στη β’ κατανομή, κατανέμονται ανά μία στα κόμματα με τα μεγαλύτερα αχρησιμοποίητα υπόλοιπα. Αν μετά και από αυτό εξακολουθούν να παραμένουν αδιάθετες έδρες, τότε αυτές κατανέμονται ανά μία στα κόμματα με το μεγαλύτερο ποσοστό, δηλ. αρχίζοντας από το 1ο κόμμα.

Τι θα άλλαζε με το νέο σύστημα στις έδρες του 2019

Έτσι, αν το νέο σύστημα εφαρμοζόταν στις ευρωεκλογές του 2019 τότε η ΝΔ θα είχε πάρει μία έδρα παραπάνω -δηλαδή από 8 θα είχε 9- και η Χρυσή Αυγή θα έχανε μία έδρα.

Εφαρμογή του ισχύοντος εκλογικού νόμου στις ευρωεκλογές του 2019

Σενάρια για υπολογισμό εδρών

Υπολογίζοντας, τις έδρες των κομμάτων στην ευρωβουλή με την κεντρική εκτίμηση των αποτελεσμάτων της Metron τότε είναι εμφανές ότι κόμματα στο 3% και οριακά πάνω από το 3% κινδυνεύουν να μείνουν χωρίς έδρα και θα πρέπει να δώσουν μάχη να είναι όσο πιο ψηλά είναι δυνατόν από το 3%.  Στην προσομείωση αυτή, με βάση τις εκλογικές εκτιμήσεις της δημοσκόπησης στις 28 Μαΐου, η Νέα Αριστερά με 3% μένει χωρίς έδρα.

Υπολογισμός εδρών με βάση την εκτίμηση της Metron (Mάιος 2024)

Αν υπολογιστούν οι έδρες με το κάτω όριο η ΝΔ και ο ΣΥΡΙΖΑ αυξάνουν τις έδρες τους παρά τα χαμηλά ποσοστά τους. Δηλαδή, αν τα ποσοστά δεν έπαιζαν ρόλο για το πολιτικό κλίμα και τις εξελίξεις εντός της χώρας το σενάριο αυτό σε επίπεδο αριθμού ευρωβουλευτών θα ήταν πιο ευνοϊκό. Και όσο πιο μεγάλο είναι το υπόλοιπο των ποοστών των κομμάτων εκτός Βουλής και μειώνεται κατ’ επέκταση το εκλογικό μέτρο τόσο πιο πιο κοντά – αλλά όχι σίγουρα- στην εκλογή ευρωβουλευτή είναι τα κόμματα που οριακά κινούνται πάνω από το 3%.  Όπως, εξηγήθηκε αν μετά την Β’ κατανομή εξακολουθούν να παραμένουν αδιάθετες έδρες, τότε αυτές κατανέμονται ανά μία στα κόμματα με το μεγαλύτερο ποσοστό, δηλαδή, αρχίζοντας από το πρώτο κόμμα.

Υπολογισμός εδρών με βάση την εκτίμηση ψήφου της Metron στο κάτω όριο (Mάιος 2024)

.Στο σενάριο υπολογισμού των έδρών με βάση το ανώτατο όριο είναι ακόμη πιο εμφανής η διαπίστωση ότι το κατώφλι του 3% δεν είναι ασφαλές για την εκλογή ευρωβουλευτή.

Υπολογισμός των εδρών με βάση την εκτίμηση της Μetron για το άνω όριο

Τα ποσοστά των κομμάτων άνω του 3%, τα ποσοστά των κομμάτων κάτω του 3% που θα διαμορφώσουν το εκλογικό μέτρο είναι εκείνα που θα κρίνουν ποια από τα μικρά σε εκλογική δύναμη κόμματα θα εκλέξουν ευρωβουλευτή.