Το διπλωματικό στοίχημα για την εκλογή στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ

Σε μία περίοδο που στην γειτονιά της Ελλάδας επικρατεί «γεωπολιτικό χάος», με δύο πολέμους σε εξέλιξη στην περιοχή, αυτόν στην Ουκρανία και αυτό στη Γάζα, η Αθήνα δίνει στις 6 Ιουνίου μία διαφορετική «μάχη». Αυτή για μία θέση ως μη μόνιμο μέλος στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, για την περίοδο 2025-26.

Σύνθημα της Αθήνας είναι «Διάλογος, Διπλωματία, Δημοκρατία». Τρεις ελληνικές λέξεις που κυριαρχούν στις διεθνείς σχέσεις.

Οι προτεραιότητες

Ως προτεραιότητες εφόσον εκλεγεί η Ελλάδα, σε ένα περιβάλλον πολλαπλών παγκόσμιων προκλήσεων, συγκρούσεων και διεθνούς ρευστότητας, βάζει την ειρηνική επίλυση διαφορών, τον σεβασμό του Διεθνούς Δικαίου και των κανόνων και αρχών του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών, την εφαρμογή της Ατζέντας “Γυναίκες, Ειρήνη και Ασφάλεια”, την κλιματική αλλαγή και ασφάλεια, την προστασία των δικαιωμάτων των παιδιών σε ένοπλες συγκρούσεις, τη θαλάσσια ασφάλεια.

Η υποψηφιότητα

Υπενθυμίζεται ότι ο στόχος της εκλογής της Ελλάδας ως μη μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας τέθηκε από τον τότε Υπουργό Εξωτερικών, Νίκο Δένδια, εν μέσω ακραίων τουρκικών προκλήσεων. Με τα ταξίδια ανά τον κόσμο για την εξασφάλιση δεσμεύσεων στήριξης της ελληνικής υποψηφιότητας να γίνονται και μία αφορμή ενημέρωσης για τα εξελίξεις στο πεδίο των ελλημοτουρκικών. Και σε αυτό το πλαίσιο οι προτεραιότητες έστελναν το δικό τους μήνυμα.

Η ψηφοφορία για την ανάδειξη της ωστόσο γίνεται σε ένα διαφορετικό σκηνικό. Με την Τουρκία να έχει σταματήσει τις απειλές, μεν, να εμμένει ωστόσο στις θέσεις της δε και την Αθήνα να επενδύει στην ηρεμία στα ελληνοτουρκικά, υπενθυμίζοντας ωστόσο στις κόκκινες γραμμές της. Το σκηνικό πλέον καθορίζουν οι πόλεμοι σε Ουκρανία και Γάζα.

Ο Γεραπετρίτης

Τη σκυτάλη μετά τις εκλογές του 2023 πήρε ως Υπουργός Εξωτερικών, ο Γιώργος Γεραπετρίτης, ο οποίος είχε επίσης σειρά επαφών στο πλαίσιο της 78ης Συνόδου της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, τον Σεπτέμβριο 2023, καθώς και η παρουσίαση των προτεραιοτήτων από τον ίδιο στους επικεφαλής των Μόνιμων Αντιπροσωπειών των κρατών-μελών της Κοινότητας της Καραϊβικής (CARICOM) και στους Μόνιμους Αντιπροσώπους των Μικρών Νησιωτικών Αναπτυσσόμενων Κρατών του Ειρηνικού (Pacific SIDS), στο πλαίσιο της επίσημης επίσκεψής του στην έδρα των ΗΕ, στη Νέα Υόρκη, τον Φεβρουάριο.

Στο ίδιο πλαίσιο έγινε και η παρέμβασή του στη Συνάντηση Υψηλού Επιπέδου της 55ης Συνόδου του Συμβουλίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ, στη Γενεύη, επίσης τον Φεβρουάριο.

Για την ελληνική διπλωματία, εν μέσω δύο πολέμων έμπρακτη απόδειξη της προσήλωσής της Αθήνας σε αυτές τις προτεραιότητες αποτελεί όπως αναφέρουν χαρακτηριστικά αρμόδιες πηγές «η αλληλεγγύη της Ελλάδας στον αγώνα της Ουκρανίας για την υπεράσπιση της κυριαρχίας και της εδαφικής ακεραιότητάς της, καθώς και η ενεργή πολιτική της χώρας μας στη Μέση Ανατολή, προκειμένου να περιορισθεί η ανθρωπιστική κρίση, να προστατευθούν τα δικαιώματα των γυναικών και των παιδιών, να κατοχυρωθεί η ασφάλεια της διεθνούς ναυσιπλοΐας και βεβαίως να προωθηθεί η ειρήνευση».

Με τον Υπουργό Εξωτερικών, Γιώργο Γεραπετρίτη να επιχειρεί τη διατήρηση δύσκολων ισορροπιών ιδιαίτερα στον πόλεμο στη Μέση Ανατολή. Με την Αθήνα να θέτει ως διπλωματικό στόχο τη δυνατότητα να συνομιλεί με όλες τις πλευρές, θέλοντας να διατηρήσει τους στενούς δεσμούς με το Ισραήλ, αλλά και να μην αντιταχθεί στο λαϊκό αίσθημα που καταδικάζει σαφώς τη σφαγή των δεκάδων χιλιάδων Παλαιστινίων αμάχων στη Γάζα.

Οι ψήφοι

Σύμφωνα με πηγές του ΥΠΕΞ η Ελλάδα έχει εξασφαλίσει αριθμό δεσμεύσεων για θετική ψήφο στην υποψηφιότητα της από τα κράτη – μέλη της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών που ξεπερνούν κατά πολύ τις 129 ψήφους που απαιτούνται.

Την ερχόμενη εβδομάδα στη Νέα Υόρκη θα βρεθεί ο Γεραπετρίτης για τον τελευταίο γύρο επαφών, ενόψει και της ψηφοφορίας στις 6 Ιουνίου.

Το Συμβούλιο Ασφαλείας

Το Συμβούλιο Ασφαλείας για την Ελλάδα αλλά και για την Κύπρο έχει τη δική του ιδιαίτερη σημασία αφού έχει την κύρια ευθύνη για τη διατήρηση της διεθνούς ειρήνης και ασφάλειας.

Είναι αυτό που μπορεί να ερευνά κάθε διένεξη ή κάθε κατάσταση που θα ήταν δυνατό να οδηγήσει σε διεθνείς προστριβές ή να δημιουργήσει διένεξη (αρ. 34 ΧΗΕ) και να συστήνει στα μέρη τις κατάλληλες ενέργειες ή μεθόδους διακανονισμού (αρ. 36 παρ. 1 ΧΗΕ).

Αν το Συμβούλιο Ασφαλείας κρίνει πως υπάρχει απειλή για την ειρήνη, διατάραξη της ειρήνης ή επιθετική ενέργεια, μπορεί να λαμβάνει μη στρατιωτικά (αρ. 41 ΧΗΕ, π.χ. οικονομικές κυρώσεις) ή ακόμη και στρατιωτικά μέτρα (αρ. 42 ΧΗΕ) για την αποκατάσταση της διεθνούς ειρήνης και ασφάλειας.

Τα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας είναι αυτά που με την ψήφο τους καθοριζουν τις αποφάσεις.

Τα Μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας μπορούν να συμμετέχουν με αντιπρόσωπό τους στις συζητήσεις και να εκφράζουν τις απόψεις τους επί των θεμάτων της ημερήσιας διάταξης.

Επιπλέον, συμμετέχουν στις «άτυπες συναντήσεις», οι οποίες διεξάγονται κεκλεισμένων των θυρών.

Τα Μέλη μπορούν να δημιουργούν ομάδες εργασίες με συγκεκριμένο θεματικό αντικείμενο, προκειμένου να προωθήσουν τις προτεραιότητές τους.

Να σημειωθεί ότι κάθε Μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας αναλαμβάνει διαδοχικά, με αλφαβητική σειρά, την Προεδρία του Συμβουλίου Ασφαλείας για έναν ημερολογιακό μήνα.

Στα προνόμια των μη μόνιμων μελών είναι ότι μπορούν να προεδρεύουν σε βοηθητικά όργανα που συγκροτεί το Συμβούλιο Ασφαλείας όπως για παράδειγμα οι Επιτροπές Κυρώσεων.

Στοίχημα

Διπλωμάτες σημειώνουν ότι στην τρίτη συμμετοχή της στο Συμβούλιο Ασφαλείας μετά τις διετίες 1952-1953 και 2005-2006, στοίχημα είναι το 2026-26 να αξιοποιηθεί και όσο το δυνατό καλύτερα γίνεται. Και να μην υποτιμηθεί.