Κλιματική αλλαγή: Η θερμοκρασία ανεβαίνει «ταχύτερα από ποτέ», το χρονικό περιθώριο κλείνει

H άνοδος της παγκόσμιας θερμοκρασίας επιταχύνεται σε «πρωτοφανείς» ρυθμούς και το χρονικό περιθώριο στενεύει για να αποτραπούν τα χειρότερα, προειδοποιεί μεγάλη διεθνής μελέτη για την κλιματική αλλαγή, την ώρα που η Βραζιλία προσπαθεί να συνέλθει από τις σαρωτικές πλημμύρες και η Ινδία και το Πακιστάν βράζουν σε πρωτοφανείς καύσωνες.

H θερμοκρασία ανεβαίνει πλέον κατά 0,26 βαθμούς ανά δεκαετία και βρίσκεται κοντά στο όριο των 1,5 βαθμών που έχει θέσει η διεθνής κοινότητα για το τέλος του αιώνα, προειδοποιεί η μελέτη στην επιθεώρηση Earth System Science Data, την οποία υπογράφουν 56 διακεκριμένοι επιστήμονες από 44 οργανισμούς.

Συγκριτικά, ο ρυθμός ανόδου της θερμοκρασίας την περίοδο 1970-2010 ήταν μόλις 0,18 βαθμοί ανά δεκαετία.

«Αν και αυτή η επιτάχυνση βρίσκεται γενικά σε συμφωνία με τα κλιματικά μοντέλα, αποτελεί παρόλα αυτά ανησυχητική ένδειξη ότι οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής θα επιδεινωθούν πιο ραγδαία» προειδοποιούν οι ερευνητές.

«Ταχύτερα από ποτέ»

Η ετήσια μελέτη έχει στόχο να επικαιροποιήσει τους κλιματικούς δείκτες της τελευταίας έκθεσης του ΟΗΕ για το κλίμα, η οποία δημοσιεύτηκε το 2021 και θα ανανεωθεί το 2027. Τα δεδομένα θα κατατεθούν στις διεθνείς διαπραγματεύσεις για το κλίμα και ίσως επηρεάσουν τους νέους εθνικούς στόχους για τις εκπομπές άνθρακα που προβλέπεται να παρουσιαστούν το 2025.

«Οι παγκόσμιες θερμοκρασίες κινούνται ακόμα προς τη λάθος κατεύθυνση και μάλιστα ταχύτερα από ποτέ» δήλωσε ο καθηγητής Πιρς Φόρστερ του Πανεπιστημίου του Λιντς, επικεφαλής της μελέτης.

«Η ανάλυσή μας δείχνει ότι το επίπεδο θέρμανσης που προκαλούν οι ανθρώπινες δραστηριότητες συνεχίστηκε να ανεβαίνει το τελευταίο έτος, παρά το γεγονός ότι η κλιματική δράση επιβράδυνε την αύξηση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου» είπε.

Τα βασικά ευρήματα:

• Η ανθρωπογενής θέρμανση αυξάνεται με ρυθμό «πρωτοφανή στο αρχείο των οργάνων μέτρησης», ο οποίος έφρασε τους 0,26 βαθμούς ανά δεκαετία την περίοδο 2014-23.
• Στα τέλη του 2023 η μέση θερμοκρασία ήταν 1,43 βαθμούς υψηλότερη σε σχέση με τα προβιομηχανικά επίπεδα. Από την άνοδο αυτή, οι 1,31 βαθμοί αποδίδονται στις εκπομπές άνθρακα και το υπόλοιπο σε φυσικούς παράγοντες όπως το Ελ Νίνιο.
• Η ανθρωπογενής αύξηση της θερμοκρασίας την περίοδο 2014-2023 έφτασε τους 1,19 βαθμούς, ενώ η περυσινή έκθεση για τη δεκαετία 2013-2022 εκτιμούσε την άνοδο στους 1,14 βαθμούς.
• Κύρια αιτία είναι οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, ωστόσο η μείωση της ρύπανσης από διοξείδιο του θείου, το οποίο ανακλά την ηλιακή ακτινοβολία πίσω στο Διάστημα, έπαιξε ρόλο στην επιτάχυνση της κλιματικής αλλαγής.
• Οι ποσότητες διοξειδίου του άνθρακα που μπορεί να εκπέμψει η ανθρωπότητα πριν φτάσουμε στο όριο των 1,5 βαθμών περιορίστηκαν από τους 500 δισ. τόνους στην έκθεση του ΟΗΕ το 2020 σε μόλις 200 δισ. τόνους στις αρχές του 2024. Η ποσότητα αυτή αντιστοιχεί στις εκπομπές περίπου τεσσάρων ετών.

Παρά τα ανησυχητικά ευρήματα, ο καθηγητής Φόρστερ διέκρινε «έναν μικρό βαθμό αισιοδοξίας» στα ευρήματα. Ο ρυθμός ανόδου των εκπομπών άνθρακα δείχνει να έχει επιβραδυνθεί από το 2000, κάτι που σημαίνει ότι  «δεν θα έχουμε απαραίτητα μια μεγάλη, αυξανόμενη επιτάχυνση της κλιματικής αλλαγής».

Ωστόσο ο συνεργάτης του Πιερ Φρίντλινγκσταϊν επισήμανε σε συνέντευξη Τύπου ότι αυτό δεν αρκεί.

«Δεν φτάνει να έχουμε σταθερές εκπομπές. Οι καθαρές εκπομπές πρέπει να πέσουν στο μηδέν» είπε. «Όσο οι εκπομπές συνεχίζονται σε αυτά τα επίπεδα, η θέρμανση θα συνεχίζεται σε αυτά τα επίπεδα.

Και, χωρίς δραστικά μέτρα, το συμφωνημένο όριο των 1,5 βαθμών θα παραβιαστεί και θα γίνει  «μακροπρόθεσμος μέσος όρος» εντός της επόμενης δεκαετίας.