Βρογχοκήλη

O όρος βρογχοκήλη χρησιμοποιείται για να περιγράψει κάθε παθολογική κατάσταση που προκαλεί αύξηση των διαστάσεων του θυρεοειδούς. Χαρακτηριστική επομένως στην βρογχοκήλη είναι η διόγκωση του θυρεοειδούς.

Καθώς ο θυρεοειδής είναι ένα όργανο που βρίσκεται σε εμφανές σημείο του σώματος (πρόσθια επιφάνεια του τραχήλου), η βρογχοκήλη καθίσταται εμφανής συχνά οπτικά, σαν μία μάζα ορατή στον τράχηλο. Με την ψηλάφηση παρατηρείται ψηλαφητή μάζα (ο διογκωμένος θυρεοειδής) στον τράχηλο.

Σε κάποιες εντούτοις περιπτώσεις η διόγκωση του θυρεοειδούς μπορεί να μην είναι εμφανής κλινικά (οπτικά ή ακόμη και ψηλαφητικά). Αυτό συμβαίνει συνήθως σε ασθενείς με βραχύ και ‘βαθύ’ τράχηλο, που συχνά είναι και παχύσαρκοι ή μυώδεις. Στις περιπτώσεις αυτές η διάγνωση τίθεται με τη βοήθεια των μεθόδων απεικόνισης (π.χ. υπερηχογράφημα, αξονική τομογραφία κλπ.) που συχνά γίνονται για άλλο λόγο. Για παράδειγμα, ένας ασθενής μπορεί να υποβληθεί σε υπερηχογράφημα τραχήλου για έλεγχο καρωτίδων και εκεί να διαγνωστεί η βρογχοκήλη.

Η βρογχοκήλη μπορεί να εμφανιστεί σαν αποτέλεσμα διάφορων παθήσεων του θυρεοειδούς. Μία συνηθισμένη αιτία είναι οι όζοι του θυρεοειδούς, που συχνά είναι πολλαπλοί. Σε αυτή την περίπτωση η βρογχοκήλη περιγράφεται ως πολυοζώδης βρογχοκήλη. Σε άλλες περιπτώσεις, ο θυρεοειδής μπορεί να παρουσιάζει διάχυτη αύξηση των διαστάσεών του χωρίς εμφανή παρουσία όζων (διάχυτη βρογχοκήλη). Τις περισσότερες φορές η λειτουργία του θυρεοειδούς διατηρείται φυσιολογική, και τότε η βρογχοκήλη περιγράφεται ως απλή ή μη τοξική βρογχοκήλη. Σπανιότερα, μπορεί να συνυπάρχει υπερθυρεοειδισμός και στις περιπτώσεις αυτές πρόκειται για την λεγόμενη τοξική βρογχοκήλη, που μπορεί είτε να είναι διάχυτη (διάχυτη τοξική βρογχοκήλη, γνωστή και ως νόσος Graves) είτε να συνδυάζεται με παρουσία όζων (πολυοζώδης τοξική βρογχοκήλη). Σε σπανιότερες περιπτώσεις, όταν ο θυρεοειδής αποκτά αρκετά μεγάλο μέγεθος, μπορεί να μην βρίσκει χώρο στον τράχηλο και έτσι να επεκτείνεται στο μεσοθωράκιο (καταδυόμενη βρογχοκήλη).

Η βρογχοκήλη μπορεί επίσης να εμφανιστεί σε ασθενείς με θυρεοειδίτιδα (φλεγμονή του θυρεοειδούς), με συνηθέστερη μορφή της τη θυρεοειδίτιδα Hashimoto.

Τα νεοπλάσματα (‘όγκοι’) του θυρεοειδούς μπορεί επίσης να προκαλέσουν αύξηση των διαστάσεών του. Στην κατηγορία αυτή ανήκει ο καρκίνος θυρεοειδούς (το συνηθέστερο κακόηθες νεόπλασμα του θυρεοειδούς) αλλά και το λέμφωμα θυρεοειδούς, που  – αν και είναι αρκετά σπανιότερο σε σχέση με τον καρκίνο – συνοδεύεται από χαρακτηριστική διόγκωση του θυρεοειδούς.

Η έλλειψη ιωδίου (ιωδοπενία) είναι μία συχνή αιτία βρογχοκήλης σε αρκετές αναπτυσσόμενες χώρες, σπάνια όμως στις δυτικές χώρες.

Η βρογχοκήλη μπορεί να προκαλέσει διάφορα συμπτώματα στον ασθενή, όπως:

• Αίσθημα βάρους ή πίεσης στον τράχηλο
• Αίσθημα ξένου σώματος στον τράχηλο
• Δυσκολία στην αναπνοή (λόγω πίεσης της τραχείας)
• Δυσκολία στην κατάποση (λόγω πίεσης του οισοφάγου)
• Αλλαγή της φωνής
• Βήχα κλπ.

Όταν πρόκειται για τοξική βρογχοκήλη (δηλαδή βρογχοκήλη με συνοδό υπερθυρεοειδισμό) τότε θα υπάρχουν και τα συμπτώματα του υπερθυρεοειδισμού (ταχυκαρδίες-αρρυθμίες, ευερεθιστότητα/νευρικότητα, μυικός τρόμος, αϋπνία, απώλεια βάρους, δυσανεξία στη ζέστη κλπ.).

Η αντιμετώπιση της βρογχοκήλης θα πρέπει να εξατομικεύεται, ανάλογα με τα ιδιαίτερα ευρήματα του κάθε ασθενούς. Αρχικά ενδείκνυται η συντηρητική αντιμετώπιση η οποία περιλαμβάνει κατά βάση την περιοδική παρακολούθηση του ασθενούς με υπερηχογράφημα (για τον έλεγχο της μορφολογίας και των διαστάσεων του θυρεοειδούς) και με μέτρηση των θυρεοειδικών ορμονών στο αίμα (για τον έλεγχο της λειτουργίας του θυρεοειδούς).

Χειρουργική επέμβαση θα απαιτηθεί στις εξής περιπτώσεις:

• Παρουσία συμπτωμάτων (βλ. παραπάνω)
• Σημαντικού βαθμού διόγκωση του θυρεοειδούς. Στις περιπτώσεις αυτές είναι πολύ πιθανόν να υπάρχουν συμπτώματα, κάποια από τα οποία περιγράφηκαν παραπάνω. Τονίζεται ότι – όταν ο θυρεοειδής αποκτήσει μεγάλες διαστάσεις – πλέον «αυτονομείται», δηλαδή δεν υπακούει στους φυσιολογικούς ρυθμιστικούς μηχανισμούς του οργανισμού και το μέγεθός του συνεχίζει σταδιακά να αυξάνεται ακόμη περισσότερο. Έτσι, μπορεί μία απλή βρογχοκήλη να εξελιχθεί – σε βάθος χρόνου – σε καταδυόμενη βρογχοκήλη, δυσχεραίνοντας δυνητικά την επέμβαση.

• Υποψία καρκίνου. Συχνά η βρογχοκήλη συνδυάζεται με παρουσία όζων (οζώδης ή πολυοζώδης βρογχοκήλη). Είναι γνωστό ότι ο καρκίνος θυρεοειδούς εκδηλώνεται συνηθέστατα με την μορφή όζου θυρεοειδούς. Είναι επομένως πολύ σημαντικό να γίνει λεπτομερής και αξιόπιστος έλεγχος του θυρεοειδούς με υπερηχογράφημα, από εξειδικευμένο και έμπειρο ακτινολόγο. Έχει σημασία να γίνει προσεκτική αξιολόγηση τόσο του θυρεοειδούς (και των όζων του) όσο και των λεμφαδένων του τραχήλου. Αν κάποιος όζος θεωρηθεί ύποπτος με βάση τους χαρακτήρες του στο υπερηχογράφημα θα πρέπει να παρακεντάται με λεπτή βελόνη (FNA, Fine-Needle Aspiration) και το υλικό που λαμβάνεται να αποστέλλεται για κυτταρολογική εξέταση. Με τον τρόπο αυτό μπορεί να επιτευχθεί η διάγνωση τυχόν υποκείμενου καρκίνου θυρεοειδούς σε πρώιμο στάδιο.
• Αισθητικό πρόβλημα. Η διόγκωση του θυρεοειδούς στη βάση του τραχήλου μπορεί να αποδειχθεί προβληματική για αισθητικούς λόγους, ιδιαίτερα σε νεαρά άτομα.
• Υπερθυρεοειδισμός (τοξική βρογχοκήλη)-η επέμβαση μπορεί να χρειαστεί είτε για τον υπερθυρεοειδισμό είτε για την βρογχοκήλη είτε και για τους δύο αυτούς λόγους.

Η αντιμετώπιση των ασθενών με βρογχοκήλη θα πρέπει να γίνεται κατά προτίμηση από εξειδικευμένο χειρουργό θυρεοειδούς. Ο χειρουργός θυρεοειδούς είναι σε θέση να επιλέξει προσεκτικά τους ασθενείς που χρειάζονται επέμβαση, να τους υποβάλλει στον κατάλληλο διαγνωστικό έλεγχο και να εκτελέσει με την μέγιστη δυνατή ασφάλεια και με τεχνικά άρτιο τρόπο την επέμβαση, διασφαλίζοντας την ίαση του ασθενούς με σύντομη (διάρκειας λίγων ωρών) νοσηλεία .

Γεώργιος Σακοράφας, MD, PhD

Χειρουργός Θυρεοειδούς και Παραθυρεοειδών

Επ. Καθηγητής Χειρουργικής Πανεπιστημίου Αθηνών

Τ. Συντονιστής Διευθυντής Χειρουργικής Κλινικής ΑΓΙΟΥ ΣΑΒΒΑ

ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑ: Ευγενίδειο – Ιατρικό Ψυχικού – Μητέρα

http://www.gsakorafas.gr

Email: georgesakorafas@yahoo.com