Το Λος Άντζελες δεν είναι μονάχα το σπίτι του Χόλιγουντ

Ως εκτελεστική διευθύντρια του λιμανιού του Λος Άντζελες το 2011, η Geraldine Knatz πήγε με τους λιμενικούς επιτρόπους μια απροσδόκητη εκδρομή: Μαζί με τον Min Tonai, έναν ηλικιωμένο εκπρόσωπο της ιαπωνοαμερικανικής κοινότητας του Λος Άντζελες, επισκέφθηκαν ένα μνημείο στο Terminal Island, όπου γεννήθηκε.

Το μέρος όπου είχαν θαφτεί νεκροί ναυτικοί ανατινάχθηκε στις αρχές του 20ού αιώνα για να διευρυνθεί το λιμάνι και να γίνει πιο εύχρηστο για τη ναυσιπλοΐα

Στη λεωφόρο South Seaside Avenue είδαν μια πύλη torii όπως βλέπει κανείς σε ένα σιντοϊστικό ιερό, ιστορικές πλακέτες και ένα μπρούντζινο ζευγάρι Ιαπώνων ψαράδων που ατενίζουν το Fish Harbor, όπου κάποτε βρισκόταν το χωριό τους.

Το έναυσμα

Το άκουσμα των ιστοριών του Tonai για εκείνο το χωριό – που τώρα έχει εξαφανιστεί και έχει αντικατασταθεί από τη βιομηχανική εξάπλωση του λιμανιού της πόλης – ήταν η έμπνευση πίσω από την απόφαση να δημιουργηθεί το «Terminal Island: Lost Communities on America’s Edge», ένα βιβλίο που εκδόθηκε τον περασμένο μήνα από τον εκδοτικό οίκο Angel City Press για λογαριασμό του λιμανιού του Λος Άντζελες.

«Είναι σαφές από τις επιστολές [των κατοίκων] ότι γνώριζαν ότι ο θείος Σαμ δεν δημιουργούσε αυτό το λιμάνι μόνο για τις καλύβες τους και για να μπορούν τα παιδιά τους να παίζουν στην παραλία»

Το βιβλίο προσφέρει μια πλούσια καταγραφή αυτής της κοινότητας και όχι μόνο. Όπως ισχύει σχεδόν για τα πάντα στο Λος Άντζελες, το να προσπαθείς να ξετυλίξεις το κουβάρι, οδηγεί σε απροσδόκητες ανακαλύψεις.

«Θέλαμε να καταγράψουμε το ιαπωνικό χωριό. Αυτό ήταν το έναυσμα», δήλωσε ο Knatz, καθηγητής σήμερα στη Σχολή Δημόσιας Πολιτικής Sol Price του USC. «Αλλά κατά τη διάρκεια της έρευνας, ανακαλύψαμε τόσες πολλές άλλες κοινότητες που υπήρχαν εκεί και πριν από το χωριό».

Ο Knatz και η συν-συγγραφέας Naomi Hirahara παρουσιάζουν ένα πορτρέτο των πολλών κρυφών ιστοριών του Terminal Island πριν από την ανάδειξή του σε σημαντικό εμπορικό κέντρο.

Η ιστορία τους συνοδεύεται από έναν κυκεώνα από χάρτες, σχέδια και φωτογραφίες (χάρη στην επιμέλεια του επιμελητή φωτογραφιών J. Eric Lynxwiler) που υποδηλώνουν την πολιτιστική ζωντάνια της περιοχής πολύ πριν από τη βιομηχανοποίησή της.

Το Νησί του Νεκρού Ανθρώπου

Το αρχικό Terminal Island δεν ήταν τίποτε περισσότερο από έναν αμμώδη ύφαλο, γνωστό ως Rattlesnake Island, που πήρε το όνομά του από τα ζώα που έμπαιναν στο λιμάνι κατά τη διάρκεια ισχυρών βροχοπτώσεων.

Η Hirahara δήλωσε ότι η κοινότητα κατανοούσε την επισφαλή θέση της, παγιδευμένη ανάμεσα στις αντι-μεταναστευτικές διαμαρτυρίες και τα επιχειρηματικά συμφέροντα των ιδιοκτητών των κονσερβοποιείων

Ήταν εύκολο να το αγνοήσει κανείς. Όταν ο Ρίτσαρντ Χένρι Ντάνα ταξίδεψε κατά μήκος της δυτικής ακτής τη δεκαετία του 1830 και έγραψε για τις εμπειρίες του στο βιβλίο «Two Years Before the Mast», δεν το πρόσεξε.

Ανέφερε όμως το Νησί του Νεκρού Ανθρώπου, μια μικρή μάζα γης σε κωνικό σχήμα που κάποτε βρισκόταν στο στόμιο του λιμανιού. Το μέρος όπου είχαν θαφτεί νεκροί ναυτικοί ανατινάχθηκε στις αρχές του 20ού αιώνα για να διευρυνθεί το λιμάνι και να γίνει πιο εύχρηστο για τη ναυσιπλοΐα.

Από τη δεκαετία του 1870 έως τη δεκαετία του 1930, όμως, αυτός ο αφανής αμμώδης ύφαλος υπήρξε το σπίτι ερημιτών, μια πόλη καταληψιών, μια αποικία μποέμ καλλιτεχνών, μια περιοχή θέρετρων με παραθαλάσσια σπίτια (ο τουριστικός κλάδος την αποκαλούσε «παιδική χαρά του Λος Άντζελες»), κονσερβοποιία (ο ιδρυτής της Chicken of the Sea ξεκίνησε εκεί) και η ιαπωνική κοινότητα ψαράδων, η οποία διώχθηκε βιαίως όταν οι ΗΠΑ εισήλθαν στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Ειδυλλιακή ύπαρξη παρά την ξενοφοβία

«Είναι σαφές από τις επιστολές [των κατοίκων] ότι γνώριζαν ότι ο θείος Σαμ δεν δημιουργούσε αυτό το λιμάνι μόνο για τις καλύβες τους και για να μπορούν τα παιδιά τους να παίζουν στην παραλία», δήλωσε ο Knatz, ο οποίος έγραψε τα κεφάλαια για την εξέλιξη του νησιού τον 19ο και τις αρχές του 20ού αιώνα.

Από τα μέσα της δεκαετίας του 1800 η περιοχή είχε σχεδιαστεί ως μελλοντικός χώρος ναυτιλίας και ως το τέρμα μιας σιδηροδρομικής γραμμής που θα μετέφερε εμπορεύματα από και προς το λιμάνι. Με την πάροδο του χρόνου το Σώμα Μηχανικών του Στρατού κατασκεύασε προβλήτες που διεύρυναν δραματικά το μέγεθος του νησιού. Οι χάρτες του 1906 και του 1940 δείχνουν την τεράστια αλλαγή.

Το ιαπωνικό χωριό είχε ως βάση του, τους issei, μετανάστες πρώτης γενιάς, οι οποίοι ήταν αρχιψαράδες που εγκατέλειψαν την αυτοκρατορική Ιαπωνία σε αναζήτηση εργασίας στη δυτική ακτή στις αρχές του 1900.

Η παρουσία τους είχε μετασχηματιστική επίδραση στην αλιευτική βιομηχανία του Λος Άντζελες. Η συν-συγγραφέας Hirahara έμαθε για πρώτη φορά γι’ αυτούς ως δημοσιογράφος και συντάκτρια της εφημερίδας Rafu Shimpo με έδρα το Μικρό Τόκιο. Στα κεφάλαιά της περιγράφει μια ειδυλλιακή ύπαρξη παρά την ξενοφοβία.

«Ήταν μια πολύ ιδιαίτερη κοινότητα που κρατήθηκε ενωμένη κάτω από πολύ σκληρές πολιτικές συνθήκες», δήλωσε η Hirahara, η οποία συμπλήρωσε την έρευνά της με συνεντεύξεις με επιζώντες κατοίκους του Terminal Island. «Ήταν μια κοινότητα που στήριζε ο ένας τον άλλον».

Το τραγικό τέλος του χωριού

Η Hirahara δήλωσε ότι η κοινότητα κατανοούσε την επισφαλή θέση της, παγιδευμένη ανάμεσα στις αντι-μεταναστευτικές διαμαρτυρίες και τα επιχειρηματικά συμφέροντα των ιδιοκτητών των κονσερβοποιείων. Είπε ότι ήταν μια έξυπνη ομάδα που χρησιμοποίησε συνηγόρους με αμερικανική παιδεία, όπως ο Ki Nasu, για να ασκήσει πιέσεις υπέρ τους στο Σακραμέντο. Τέτοιες προσπάθειες απέδιδαν καρπούς μέχρι τον βομβαρδισμό του Περλ Χάρμπορ το 1941.

Η Hirahara εξιστορεί το τραγικό τέλος του χωριού με τις εξώσεις, τις απελάσεις και την αναγκαστική μετακίνηση πολλών κατοίκων στο Manzanar και σε άλλα κυβερνητικά στρατόπεδα εγκλεισμού για άτομα ιαπωνικής καταγωγής, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που ήταν πολίτες των ΗΠΑ.

Σήμερα, χωρίς κοινότητες στο Terminal Island εκτός από μια φυλακή χαμηλής ασφαλείας, οι συγγραφείς ελπίζουν ότι το βιβλίο τους αποτρέπει την απώλεια αυτής της ιστορίας του Λος Άντζελες.

Η Hirahara δήλωσε ότι ελπίζει ιδιαίτερα οι απόγονοι των οικογενειών του Fish Harbor «να αποκτήσουν μια καλή εικόνα για το τι συνέβη στους γονείς και τους παππούδες τους και να τους βοηθήσει να αντιμετωπίσουν το διαγενεακό τραύμα που σίγουρα υπάρχει, το οποίο δεν μπορούσε να εκφραστεί πλήρως ή να διαχωριστεί εκείνη την εποχή».

*Με πληροφορίες από: Los Angeles Times | Nick Owchar