Κλαούδια Σέινμπαουμ: Μια γυναίκα στο Μεξικό γράφει ιστορία

Μέλος εύπορης εβραϊκής οικογένειας και της ελίτ του Μεξικού, είχε αστική ανατροφή.

Εγγονή ενός Λιθουανού και μιας Βουλγάρας που έφυγαν από την Ευρώπη για να γλυτώσουν τις διώξεις των Γερμανών Ναζί, κόρη

ενός χημικού μηχανικού και μιας καθηγήτριας βιολογίας, μεγάλωσε με μπαλέτο και γαλλικά, σε ένα κοσμικό οικογενειακό περιβάλλον με αριστερή ιδεολογία.

«Πάντα το έλεγα: Είμαι κόρη του ’68», έγραψε προ ημερών στο Χ η Κλαούδια Σέινμπαουμ, που τώρα στα 61 της γράφει ιστορία.

Από τις κάλπες των εκλογών στις 2 Ιουνίου γίνεται η πρώτη γυναίκα πρόεδρος του Μεξικού και η πρώτη εβραία που αναλαμβάνει αρχηγός του κράτους, σε μια χώρα κατ’ εξοχήν καθολική και πατριαρχική, που σήμερα βρίσκεται αντιμέτωπη με μύριες προκλήσεις.

Παθιασμένη η ίδια με τις επιστήμες και την πολιτική, έχει πολλές περγαμηνές για να τα καταφέρει.

Το βιογραφικό της είναι εντυπωσιακό, με διδακτορικό στην περιβαλλοντική μηχανική, σπουδές στο Πανεπιστήμιο Στάνφορντ και στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Μπέρκλεϊ.

Ως μια εκ των συντακτών της τέταρτης έκθεσης αξιολόγησης της Διακυβερνητικής Επιτροπής των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC) που τιμήθηκε με το Νόμπελ Ειρήνης το 2007.

Το 2018, έπειτα από χρόνια πολιτικού ακτιβισμού και δράσης με το αριστερό κόμμα Morena, έγινε η πρώτη εκλεγμένη δήμαρχος της Πόλης του Μεξικού.

Πόστο, που θεωρείται συχνά «προθάλαμος» για την κατάκτηση της μεξικανικής προεδρίας.

Η ίδια το υπηρέτησε επάξια, με σημαντικό έργο.

Όμως η Κλαούδια Σέινμπαουμ -που της αρέσει να την προσφωνούν με τον τίτλο «Δρ.»- έχει μπροστά της και ένα «τείχος» αμφισβήτησης.

Για να το διαλύσει, έχει στη διάθεσή της μόνο μια -βάσει του ορίου που θέτει το μεξικανικό Σύνταγμα- εξαετή προεδρική θητεία.

Ο απερχόμενος πρόεδρος του Μεξικού, Αντρές Μανουέλ Λόπες Ομπραδόρ, παραδίδει την τελετουργική «σκυτάλη» της διοίκησης στην Κλαούδια Σέινμπαουμ, μετά την εκλογή της ως προεδρικής υποψήφιας του κυβερνώντος κόμματος Morena, πέρυσι τον Σεπτέμβριο (REUTERS/Henry Romero/File Photo)

«Η μαριονέτα»;

Έπειτα από σχεδόν ένα τέταρτο του αιώνα στη δημόσια σφαίρα του Μεξικού, η Κλαούδια Σέινμπαουμ παραμένει για τους περισσότερους συμπατριώτες της ένα αίνιγμα.

Εσωστρεφής και χαμηλών τόνων, είναι περισσότερο γνωστή ως η προστατευόμενη του -δημοφιλή, πλην επικρινόμενου ως λαϊκιστή- απερχόμενου προέδρου, Αντρές Μανουέλ Λόπες Ομπραδόρ.

Αφότου εξελέγη προεδρική υποψήφια του κυβερνώντος κόμματος Morena, τον περασμένο Σεπτέμβριο, η Κλαούδια είχε σταθερά άνετο προβάδισμα στις δημοσκοπήσεις.

Ελλείψει πάντως επικοινωνιακού χαρίσματος και δεδομένων των «χορογραφημένων» δημόσιων εμφανίσεών της, αυτή η ώθηση αποδίδεται κυρίως στη δημοτικότητα του πολιτικού μέντορά της.

Αν και ο Ομπραδόρ έχει πει ότι θα αποσυρθεί στο ράντσο του με την τυπική λήξη της προεδρικής θητείας του, στις 30 Σεπτεμβρίου, πολλοί στο Μεξικό το αμφισβητούν.

Θεωρούν ότι ο AMLO -όπως είναι ευρέως γνωστός ο απερχόμενος πρόεδρος και ιδρυτής του Morena- θα συνεχίσει να κινεί τα νήματα της εξουσίας εκ του παρασκηνίου.

Εξ ου και το παρατσούκλι που αποδίδουν στην Κλαούδια Σέινμπαουμ οι πολιτικοί αντίπαλοί  της: «la títere». Ελληνιστί, «η μαριονέτα»…

Αν και η χώρα είναι αντιμέτωπη με έναν κυκεώνα προβλημάτων -βίας, φτώχειας και κλιματικής κρίσης- ως πρώτη μείζονα πρόκληση για τη νέα πρόεδρο φαντάζει η έξοδός της από τη «σκιά» του προκατόχου της και πολιτικού καθοδηγητή της.

Διακηρύττει πάντως ότι θα συνεχίσει αυτό που ο Ομπραδόρ ονομάζει «τέταρτο μετασχηματισμό» του Μεξικού.

Στο επίκεντρο είναι ο κρατικός έλεγχος της ενεργειακής βιομηχανίας και η ενίσχυση της οικονομίας προς όφελος των φτωχότερων κοινωνικών στρωμάτων.

Η δεξιά αντίπαλος της Σέινμπαουμ στη διεκδίκηση της προεδρίας,  Σότσιλ Γάλβεθ -μια ιθαγενής με φτωχικό υπόβαθρο, που πλέον είναι γνωστή ως η «υποψήφια των επιχειρηματιών»- την κατηγορεί για ελιτισμό και υποκρισία.

«Ενώ εσύ χόρευες μπαλέτο στα 10 σου, εγώ έπρεπε να δουλέψω», της είπε στη διάρκεια ενός τηλεοπτικού ντιμπέιτ στις 19 Μαΐου.

Η Κλαούδια Σέινμπαουμ εν μέσω πλήθους, την ημέρα των εκλογών, στις 2 Ιουνίου (REUTERS/Raquel Cunha)

Δρόμος γεμάτος προκλήσεις

Η Κλαούδια Σέινμπαουμ έχει δημοσιοποιήσει εδώ και καιρό τις 100 κορυφαίες προτεραιότητές της, αποσπώντας εύσημα, αλλά και επικρίσεις.

Στο πλαίσιο της καταπολέμησης της φτώχειας -τον βασικό στόχο της- συμπεριλαμβάνεται η συνέχιση του «Τρένου Μάγια», με την κατασκευή σιδηροδρομικής γραμμής στη χερσόνησο Γιουκατάν.

Εμβληματικό της προεδρίας Ομπραδόρ, αποφασίστηκε ως κομβικό για την ανάπτυξη των φτωχών περιοχών.

Όμως ακτιβιστές καταγγέλλουν καταστροφή αρχαιολογικής σημασίας χώρων και του φυσικού τοπίου.

Η περιβαλλοντική πολιτική του Μεξικού -που βρίσκεται πλέον στη «μέγγενη» της κλιματικής κρίσης– αποτελεί άλλο ένα «μελανό» σημείο.

Αν και αποτελεί κατεξοχήν τομέα της, οι διακηρυγμένοι στόχοι της Σέινμπαουμ έχουν προκαλέσει αντιδράσεις.

Έχει υποσχεθεί «προώθηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας», επιδιώκοντας μεγάλες ιδιωτικές επενδύσεις για ηλιακά και αιολικά πάρκα, αλλά και διατήρηση του κρατικού ελέγχου στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας.

Από την άλλη δεν έχει παρουσιάσει σχέδιο μείωσης των εκπομπών ρύπων, ενώ έχει δεσμευτεί για περαιτέρω επενδύσεις στην κρατική εταιρεία πετρελαίου, την Pemex.

Τάσσεται επίσης υπέρ της ανάπτυξης 100 βιομηχανικών πάρκων, για την προσέλκυση μονάδων παραγωγής που φεύγουν από την Κίνα.

Μέχρι το 2026 εν τω μεταξύ θα πρέπει να αποφασιστεί, επί της προεδρίας της, η συνέχιση ή η αναθεώρηση της υπάρχουσας εμπορικής συμφωνίας με τις ΗΠΑ και τον Καναδά.

Όμως οι σχέσεις του Μεξικού με την Ουάσιγκτον ήδη δοκιμάζονται στα 3.145 χλμ των κοινών συνόρων: τα πιο πολυσύχναστα στον κόσμο στη διακίνηση ανθρώπων και ναρκωτικών.

Στην μεξικανική πλευρά έχουν εγκλωβιστεί εκατομμύρια μετανάστες που θέλουν να πάρουν άσυλο στις ΗΠΑ, ενώ τα καρτέλ ελέγχουν περίπου το ένα τρίτο της επικράτειας.

Η φονική βία έχει πάρει εφιαλτικές διαστάσεις.

Η πολιτική Ομπραδόρ «αγκαλιές, όχι σφαίρες» δεν έχει αποδώσει.

Η Σέινμπαουμ -που πιστώνεται μείωση της εγκληματικότητας επί της δημαρχίας της στην Πόλη του Μεξικού, αυξάνοντας τις δαπάνες για τη δημόσια ασφάλεια- λέει τώρα ότι σκοπεύει να αντιμετωπίσει, μέσω προγραμμάτων κοινωνικής πρόνοιας, τα βαθύτερα αίτια της έκρηξης της εγκληματικότητας.