Ευρωεκλογές: Πώς έγιναν πριν από 40 χρόνια – Οι προσδοκίες, τα αποτελέσματα

Στην τελική ευθεία της αναμέτρησης τα κόμματα αρχίζουν από αύριο την αποφασιστική «μάχη των Αθηνών», όπου θα κορυφωθεί η αντιπαράθεση σε όλα τα επίπεδα: στα συνθήματα και στις τηλεοπτικές μεταδόσεις, στις εκτεταμένες αφισοκολλήσεις (ως την Παρασκευή το βράδυ), στα μεγέθη των οπαδών και στις ομιλίες των αρχηγών στην Πλατεία Συντάγματος. Πληθαίνουν τα στοιχήματα, οι συζητήσεις, οι διαφωνίες, οι συλλογισμοί που θέλουν να πείσουν τους διστακτικούς και οι ενθουσιαστικοί τόνοι που θέλουν να εμψυχώσουν τους πεπεισμένους.

«ΤΟ ΒΗΜΑ», 10.6.1984, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»

Στην άνοδο του προεκλογικού πυρετού, της αγωνίας, της αναμέτρησης και της συντήρησης των καλών ελπίδων υπέρ του ενός κόμματος και εις βάρος του άλλου, χρησιμοποιούνται και οι (συχνά ενθουσιαστικές) εκτιμήσεις των πολιτικών αρχηγών και κορυφαίων στελεχών των κομμάτων για το αυριανό εκλογικό αποτέλεσμα. Οι διαψεύσεις αυτών των προσδοκιών είναι συνήθως περισσότερες από τις επαληθεύσεις. Γεννήματα της προεκλογικής αναμέτρησης και ανάγκης, οι προβλέψεις αυτές δεν παύουν να αποτελούν δημόσιες δηλώσεις και να περιμένουν την επαλήθευσή τους το βράδυ της 17ης Ιουνίου.

Ανθολόγηση: Μιχάλης Κ. Δημητρίου

1. ΑΝΔΡΕΑΣ ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ
Πρωθυπουργός και πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ

— Υπολογίζω ότι θα αυξήσουμε τις έδρες μας στην Ευρωβουλή από 10 που έχουμε σήμερα σε 12 (Ηράκλειο 28.4.84).

— Ο ίδιος ο κ. Αβέρωφ δεν πρόκειται να επιζήσει πολιτικά ως αρχηγός της Νέας Δημοκρατίας μετά τα αποτελέσματα των εκλογών της 17ης Ιουνίου (συνέντευξη στην Πάτρα 26.5.84).

— Στις 17 Ιουνίου πάμε για 12-13 ευρωβουλευτές (συνεδρίαση Κ.Ο. του ΠΑΣΟΚ 29.5.84).

— Με την τακτική που εφαρμόζει ο κ. Αβέρωφ στον πολιτικό αγώνα δεν βλάπτει μόνο τη χώρα, αλλά παράλληλα οδηγεί τη ΝΔ στο να αποτελέσει τη μειοψηφία της μειοψηφίας, δηλαδή στον αφανισμό (Ελσίνκι 3.6.84).

2. ΥΠΟΥΡΓΟΙ ΚΑΙ ΣΤΕΛΕΧΗ ΤΟΥ ΠΑΣΟΚ

— Το ΠΑΣΟΚ στις Ευρωεκλογές μπορεί να φτάσει και το 55% (Μένιος Κουτσόγιωργας, «Το Βήμα» 13.5.84).

— Θα ξεπεράσουμε το 48% των βουλευτικών εκλογών του 1981 (Δημήτριος Μαρούδας, δηλώσεις 7.6.84).

— Θα αυξήσουμε την επιρροή μας κατά πέντε τουλάχιστον μονάδες πάνω από το 41% των Ευρωεκλογών του 1981 (Γιάννης Καψής, Ελσίνκι 4.6.84).

— Θα προσεγγίσουμε άνετα το 44% και ενδεχομένως πολύ υψηλότερα ποσοστά (Κώστας Λαλιώτης, «Το Βήμα» 13.5.84).

— Ο λαός θα επιλέξει στις Ευρωεκλογές τη στήριξη της δικής του κυβέρνησης, την υποστήριξη της δικιάς του περήφανης φωνής στην Ευρώπη. Ο λαός έχει μνήμη. Γι’ αυτό θα δώσει συντριπτική απάντηση στη Δεξιά στις 17 Ιουνίου (Γιώργος Γεννηματάς, Γαλάτσι 8.6.84).

— Πιστεύω ότι το ΠΑΣΟΚ θα αυξήσει αισθητά το ποσοστό του σε σχέση με το ποσοστό 40,12% των Ευρωεκλογών του 1981, και συγκεκριμένα ότι θα ξεπεράσει το 45%. Πιστεύω ακόμα ότι αύξηση, αλλά μικρή, θα σημειώσει και η ΝΔ σε σχέση με το 31,34% που είχε λάβει το 1981 στις Ευρωεκλογές. […] Τα δύο πρώτα κόμματα θα συγκεντρώσουν γύρω στο 80% και οπωσδήποτε το ΠΑΣΟΚ πάνω από 45% (Παρασκευάς Αυγερινός, «Το Βήμα» 27.5.84).

3. ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ ΑΒΕΡΩΦ
Πρόεδρος της ΝΔ

— Κύριε Παπανδρέου αποτύχατε. Η θητεία σας έληξε. Ούτε ο Χαρίλαος δεν σας σώζει πλέον (Λάρισα 12.5.84).

— Απόψε η ατέλειωτη, η μοναδική ανθρωποθάλασσα της Πάτρας υπογράφει συμβόλαιο απαλλαγής με γαλάζιο μελάνι. Ο λαός δεν ξεχνάει. Και στις 17 Ιουνίου θα βάλει το ΠΑΣΟΚ στη θέση που του αξίζει, στο θρανίο της μειοψηφίας (Πάτρα 19.5.84).

— Λαέ της Θεσσαλονίκης, απόψε άνοιξαν οι κάλπες της 17ης Ιουνίου. Νικήσαμε! Νικήσαμε! Τίποτα δεν σταματάει πλέον την πορεία μας προς τη νίκη, κύριε Παπανδρέου (Θεσσαλονίκη 2.6.84).

— Προβλέπω ότι θα είναι μεγάλη η νίκη μας. Είμαστε σαφώς άνω του 50%, αν οι εκλογές γίνουν ανεπηρέαστα. Πάντως, θα είμαστε σαφώς πρώτοι, με σαφή διαφορά ποσοστών από τον δεύτερο, χωρίς να αποκλείονται και οι εκπλήξεις μεγαλύτερης διαφοράς. Στο τελείως υποθετικό ερώτημα αν η ΝΔ αναδειχθεί δεύτερο κόμμα, οι εξελίξεις που θα σχετίζονται με τη δική μου θέση στη ΝΔ θα είναι συνάρτηση της διαφοράς του αποτελέσματος. Τότε το όλο προσωπικό μου θέμα θα το συζητήσω με τους συνεργάτες μου (συνέντευξη Τύπου 7.6.84).

4. ΣΤΕΛΕΧΗ ΤΗΣ ΝΔ

— Σε όλα τα κόμματα η απώλεια μιας εκλογής συνεπάγεται εσωκομματικούς κραδασμούς. Γιατί εμείς θα ήμασταν η εξαίρεση σ’ έναν κανόνα; Υπάρχει άλλωστε το προηγούμενο των εκλογών του 1981 στο κόμμα μας. Η προσωπική μου άποψη πάντως είναι ότι το ερώτημα για τυχόν μείωση των δυνάμεών μας ή για μικρά κέρδη, είναι υποθετικό. Η νίκη της ΝΔ στις Ευρωεκλογές είναι βέβαιη (Γιάννης Μπούτος, συνέντευξη 7.6.84).

— Στην Κρήτη παρουσιάζεται η μεγαλύτερη απ’ όλη την Ελλάδα ποσοστιαία αύξηση μεταστροφών υπέρ της ΝΔ απ’ οπουδήποτε αλλού (Κωνσταντίνος Μητσοτάκης, Ηράκλειο 3.6.84).

— Σήμερα η ΝΔ έχει πάνω από το 42-43% των ψηφοφόρων με σαφείς τάσεις ανόδου. Πιστεύω ότι το ΠΑΣΟΚ θα συγκεντρώσει λιγότερο από το 35% του εκλογικού σώματος. Οι διαρροές του θα γίνουν προς πάσαν κατεύθυνσιν, με πρώτη διέξοδο τη ΝΔ. […] Το ΚΚΕ θα συγκεντρώσει ένα ποσοστό γύρω στο 13-14% […]. Πολλοί αριστεροί δυσαρεστημένοι από το ΠΑΣΟΚ θα ψηφίσουν ΚΚΕ Εσωτερικού, που φαίνεται συνεπέστερο στις αρχές του (Μιλτιάδης Έβερτ, «Το Βήμα» 27.5.84).

5. ΚΕΝΤΡΩΟΣ ΧΩΡΟΣ

— Να ψηφίσουν τώρα οι κεντρώες δυνάμεις τη ΝΔ είναι αδιανόητο. Εφόσον δεν υπάρχει αυτή τη στιγμή ενιαίο κόμμα του Κέντρου, η μόνη διέξοδος είναι να ενισχυθεί και σ’ αυτή τη φάση το ΠΑΣΟΚ (Γεώργιος Μαύρος, συνέντευξη 27.5.84).

— Εκείνο που πιθανολογούμε είναι πως το εκλογικό αποτέλεσμα θα είναι αντίθετο προς εκείνο που σχεδιάζουν οι δύο αρχιτέκτονες της πόλωσης. Θα δημιουργήσει μιαν άλλη κατάσταση και την ανάγκη μιας νέας ισορροπίας πολιτικών δυνάμεων (Γιάγκος Πεσμαζόγλου, συνέντευξη 20.5.84).

— Οι δυσαρεστημένοι από την «Αλλαγή» του ΠΑΣΟΚ κεντρώοι δεν συγκρατούνται βέβαια με τους κ. Μαύρους. Ξέρουν ότι η μόνη διέξοδος που παρέχεται για να εκφράσουν τη δυσαρέσκειά τους στο ΠΑΣΟΚ, αλλά και την απόφασή τους να μην έλθει στην εξουσία η Δεξιά, είναι η ΕΔΗΚ, το μόνο κόμμα του Κέντρου (Ιωάννης Ζίγδης, δηλώσεις 6.6.84).

6. ΑΡΙΣΤΕΡΑ

— Σ’ ένα νέο θρίαμβο των δυνάμεων της Αλλαγής οδηγεί η ευρεία συμπαράταξη των δημοκρατικών δυνάμεων στο ευρωψηφοδέλτιο του ΠΑΣΟΚ, στο οποίο εκτός του ΠΑΣΟΚ, που αποτελεί τον κορμό, συμμετέχουν τόσο η ΕΔΑ όσο και εξέχουσες δυνάμεις του Κέντρου, με τον κ. Μαύρο (Ηλίας Ηλιού, δηλώσεις 29.5.84).

— Η Δεξιά θα αναδειχθεί μειοψηφία και στις εκλογές στις 17 του Ιούνη. Πλειοψηφία και μάλιστα συντριπτική θα αναδειχθούν οι δημοκρατικές προοδευτικές δυνάμεις. Γι’ αυτό δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία (Χαρίλαος Φλωράκης, Πειραιάς 6.6.84 – Θεσσαλονίκη 7.6.84).

— Πέραν από τους 300.841 ψηφοφόρους των Ευρωεκλογών του 1981, που δεν έχουν λόγους να μην μας ξαναψηφίσουν, υπάρχει ένας ολόκληρος κόσμος «μη φανατισμένων», ο οποίος αισθάνεται ταπεινωμένος και που θα μπορούσε να μας εμπιστευθεί την ψήφο του (Γιάννης Μπανιάς, συνέντευξη Τύπου 30.5.84).

— Στις εκλογές της 17ης Ιουνίου θα σημειωθεί νέα νίκη των αντιδεξιών δυνάμεων. Αν σημειωθεί κάποια άνοδος της Δεξιάς σε ποσοστά, θα είναι αποκλειστική ευθύνη του ΠΑΣΟΚ. Στις εκλογές αυτές κρίνεται η τύχη του κ. Ε. Αβέρωφ στην εξουσία της ΝΔ (Λεωνίδας Κύρκος, Θεσσαλονίκη 6.6.84).

7. ΑΚΡΑ ΔΕΞΙΑ

— Το Κόμμα των Προοδευτικών θα αναδείξει 1-2 ευρωβουλευτάς, οι οποίοι θα πρέπει να προσμετρηθούν υπέρ της ΝΔ και εις βάρος του ΠΑΣΟΚ. Το Κόμμα των Προοδευτικών θα αποτελέσει ίσως μια από τις εκπλήξεις των Ευρωεκλογών (Σπύρος Μαρκεζίνης, δηλώσεις 23.5.84).

— Το βράδυ των εκλογών θα αναδειχθεί πόσο ισχυροί είναι οι δήθεν ακροδεξιοί. Και τότε θα καταλάβουν οι κύριοι Αβέρωφ και Σία ότι ο δρόμος για τη συνένωση της ευρείας Δεξιάς περνά από τον Κορυδαλλό (Χρ. Μίχαλος – Σπ. Ζουρνατζής, Αλμυρός 13.5.84).

*Άρθρο που αφορούσε τις Ευρωεκλογές του 1984 και είχε δημοσιευτεί στην εφημερίδα «Το Βήμα» μία ακριβώς εβδομάδα πριν από τη διεξαγωγή τους (17/6/1984), την Κυριακή 10 Ιουνίου 1984.

Προς διευκόλυνση της εξαγωγής των αναγκαίων συμπερασμάτων σε σχέση με τα προεκτεθέντα, τα επίσημα αποτελέσματα των Ευρωεκλογών του 1984 ήταν τα ακόλουθα:

ΠΑΣΟΚ – Ανδρέας Παπανδρέου: 41,59% (10 έδρες)

Νέα Δημοκρατία – Ευάγγελος Αβέρωφ: 38,04% (9 έδρες)

ΚΚΕ – Χαρίλαος Φλωράκης: 11,64% (3 έδρες)

ΚΚΕ Εσωτερικού: Λεωνίδας Κύρκος, 3,42% (1 έδρα)

ΕΠΕΝ – Χρύσανθος Δημητριάδης, 2,29% (1 έδρα)

ΚΟΔΗΣΟ – Γιάγκος Πεσμαζόγλου 0,80%

ΕΔΗΚ – Ιωάννης Ζίγδης 0,28%

Κόμμα Προοδευτικών – Σπύρος Μαρκεζίνης 0,17%