Η Θεολογική Σχολή της Χάλκης και τα Γλυπτά του Παρθενώνα γράφουν το δικό τους κεφάλαιο στα ελληνοτουρκικά

Γλυπτά του Παρθενώνα και Θεολογική Σχολή της Χάλκης. Δύο ζητήματα που έρχονται στο προσκήνιο με την Τουρκία να πρωταγωνιστεί σε εξελίξεις με ιδιαίτερα θετικό τρόπο.

Και να επιχειρεί να αποδείξει πως το καλό κλίμα και η προσέγγιση Αθήνας – Άγκυρας μπορεί να έχει αποτελέσματα. Σίγουρα όχι στα μεγάλα ζητήματα που είναι και η πηγή των εντάσεων, ωστόσο στα ζητήματα «χαμηλής πολιτικής» όπως είναι ο πολιτισμός η συνεννόηση φαίνεται να είναι πολύ πιο εύκολη.

Τα Γλυπτά του Παρθενώνα είναι ίσως η πιο εύκολη περίπτωση. Με δεδομένο μάλιστα ότι και η Τουρκία ζητά να της επιστραφούν αντικείμενα της οθωμανικής περιόδου και αρχαιότητες της Ανατολίας και οι θέσεις της ταυτίζονται με τις Ελλάδας στο συγκεκριμένο θέμα.

Ξεκάθαρη θέση

Ακόμα και έτσι η ξεκάθαρη δήλωση της Ζεϊνέπ Μποζ, επικεφαλής του τμήματος καταπολέμησης της παράνομης διακίνησης αρχαιοτήτων της Τουρκίας, στην 24η Σύνοδο των Διακυβερνητικής Επιτροπής της UNESCO για την Επιστροφή των Πολιτιστικών Αγαθών στις Χώρες Προέλευσης (ICPRCP), ότι δεν είναι σε γνώση της Άγκυρας «η ύπαρξη εγγράφου που να νομιμοποιεί την αγορά» των Γλυπτών του Παρθενών από τον λόρδο Έλγιν, ήταν σίγουρα μία κίνηση αποφασιστικής σημασίας.

Αφού κατέρριψε το βασικό επιχείρημα της Βρετανίας, πως τα Γλυπτά του Παρθενώνα αποκτήθηκαν «νόμιμα» από την Οθωμανική Αυτοκρατορία στο πλαίσιο των νόμων εκείνης της περιόδου.

Σε αυτό ήρθε και η αντίδραση της Μποζ, η οποία δήλωσε μάλιστα (ΑΝΤ1) ότι είναι και καθήκον των διπλωματών να ενημερώσουν τους Βρετανούς ότι το φιρμάνι που επικαλούνται δεν υπάρχει, εκφράζοντας ωστόσο την πεποίθηση πως Αθήνα και Άγκυρα θα έρθουν σε συνεννόηση για συντονισμό των ενεργειών τους.

Τούρκοι διπλωμάτες ερμηνεύουν την δήλωση Μποζ ως την απτή απόδειξη των αποτελεσμάτων που μπορεί να φέρει το καλό κλίμα.

Για την Άγκυρα ήταν σαφώς μία απόφαση η τόσο ξεκάθαρη δήλωση που κατέρριψε το κεντρικό βρετανικό επιχείρημα, έστω και αν μέχρι σήμερα στήριζε.

Η κίνηση Νταβούτογλου

Υπενθυμίζεται ότι και στο παρελθόν κατά την επίσκεψη του πρώην τούρκου πρωθυπουργού, Αχμέτ Νταβούτογλου στην Ελλάδα, για ένα ακόμα Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας, επί κυβέρνησης Αντώνη Σαμαρά τo 2014 είχε γίνει δήλωση από την πλευρά του τούρκου πρωθυπουργού πως η Άγκυρα εκφράζει τη στήριξη της στην Αθήνα για την επιστροφή του αγάλματος του θεού Ιλισσού που είναι στο Βρετανικό Μουσείο.

Το μέγα θέμα της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης

Τη δική της σημασία έχει και η συζήτηση που έχει ανοίξει από τον τούρκο Υπουργό Παιδείας, Γιουσούφ Τεκίν για την επαναλειτουργία της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης. Ο οποίος μάλιστα δήλωσε ότι θα ήθελε να τη δει να επαναλειτουργεί, σημειώνοντας μάλιστα ότι κάτι τέτοιο «θα αντικατοπτρίζει το δημοκρατικό υπόβαθρο που διαθέτει η Τουρκία όσο και από την άποψη της θέσης μας σχετικά με την εφαρμογή της κοσμικότητας».

Σημείωσε δε πως ο Ερντογάν ζήτησε να διερευνηθούν οι μέθοδοι με τις οποίες μπορούν να εργαστούν. « Εμείς κάνουμε τη δική μας δουλειά ώστε να μπορεί να λειτουργήσει ως Θεολογική Σχολή. Έχουμε καθορίσει τα βήματα που πρέπει να γίνουν σύμφωνα με την απόφαση που πρέπει να ληφθεί», όπως σημείωσε με την απόφαση να παραπέμπεται προφανώς στον τούρκο πρόεδρο και την τουρκική διπλωματία. Με τα τουρκικά ΜΜΕ να αφιερώνουν σειρά ρεπορτάζ για το θέμα.

Πάγιο αίτημα

Ένα πάγιο αίτημα της Ελλάδας, που όπως λένε οι διπλωμάτες σημειώνεται σε κάθε συνάντηση για τα ελληνοτουρκικά.

Η επαναλειτουργία της Σχολής της Χάλκης – εφόσον υλοποιηθεί – θα είναι ένα γεγονός ιδιαίτερης σημασίας για την Ελλάδα.

Είναι ενδεικτικό ότι οι τούρκοι διπλωμάτες ακόμα δεν αισθάνονται ότι μπορούν να αναφερθούν στο εν λόγω ζήτημα και να το σχολιάσουν, σε αντίθεση με τα Γλυπτά του Παρθενώνα. Ο λόγος γιατί η Θεολογική Σχολή της Χάλκης χαρακτηρίζεται πολύ πιο περίπλοκο και κυρίως ευαίσθητο θέμα.

Το αν τελικά θα προχωρήσει είναι προφανώς θέμα απόφασης του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.

Οι έλληνες διπλωμάτες επιλέγουν όπως τονίζουν να είναι ρεαλιστές. Δεν προεξοφλούν αποφάσεις και δεν δίνουν στα εν λόγω ζητήματα μεγαλύτερες διαστάσεις από αυτές που πραγματικά έχουν. Τονίζουν παρ’ όλα αυτά ότι η Θεολογική Σχολή της Χάλκης είναι ένα ξεχωριστό θέμα για την Αθήνα.

Συμβολισμός

Θέματα που μπορούν να έχουν σημαντική συμβολή στην οικοδόμηση της εμπιστοσύνης μεταξύ των δύο χωρών.

Διπλωματικές κινήσεις που μπορούν να χαρακτηριστούν υψηλού συμβολισμού, ιδιαίτερα εάν ικανοποιήσουν αιτήματα όπως η επαναλειτουργία της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης.

Δεν αναιρούν τις πάγιες διεκδικήσεις της Τουρκίας απέναντι στην Ελλάδα που αφορούν κυριαρχία και κυριαρχικά δικαιώματα. Όπως είναι η Γαλάζια Πατρίδα, το παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο, η απαίτηση αποστρατικοποίησης των νησιών, η θεωρία περί γκρίζων ζωνών, το casus belli και σειρά άλλων ζητημάτων που πρωταγωνιστούν στη δημιουργία εντάσεων.

Είναι ωστόσο ένα βήμα με τη δική του αξία.