Πού «κολλάει» η συμφωνία μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς – Τα τρία «αγκάθια»

Την ώρα που ο πόλεμος στη Γάζα μαίνεται εδώ και οκτώ μήνες, οι δύο πλευρές βρίσκονται ξανά σε διαπραγματεύσεις, για να καταλήξουν σε συμφωνία κατάπαυσης του πυρός. Στην αντιπρόταση των Ισραηλινών, τμήματα της οποίας περιέγραψε ο Τζο Μπάιντεν, το Τελ Αβίβ δεν προσφέρει καμία εγγύηση για «μόνιμη» κατάπαυση του πυρός στη Γάζα, ούτε δεσμεύτηκε για την πλήρη αποχώρηση των στρατευμάτων του.

Σύμφωνα με πληροφορίες του Middle East Eye, το οποίο επικαλείται το έγγραφο που έστειλε η ισραηλινή πλευρά, το Τελ Αβίβ συμφώνησε σε μια «προσωρινή παύση των στρατιωτικών επιχειρήσεων» για 42 ημέρες, την οποία θα ακολουθούσαν συνομιλίες για την επίτευξη μόνιμης κατάπαυσης του πυρός. Η «προσωρινή κατάπαυση του πυρός» θα παρατεινόταν μετά την αρχική φάση των 42 ημερών «όσο διαρκούν οι διαπραγματεύσεις για τους όρους του δεύτερου σταδίου της [συμφωνίας]», ανέφερε το έγγραφο.

Τι προτείνει το Ισραήλ

Η ισραηλινή πρόταση προσφέρει επίσης περιορισμένη απόσυρση στρατευμάτων στην πρώτη φάση της συμφωνίας των τριών σταδίων και αναφέρει ότι η πλήρης αποχώρηση θα πραγματοποιηθεί στη δεύτερη φάση, η οποία υπόκειται σε περαιτέρω συζητήσεις.

Ακόμη, από την συμφωνία προβλέπεται ότι το Ισραήλ μπορεί να ασκήσει βέτο στην απελευθέρωση τουλάχιστον 100 Παλαιστίνιων κρατουμένων που εκτίουν ποινές ισόβιας κάθειρξης στην πρώτη φάση. Το έγγραφο, που αποκαλύφθηκε από το Middle East Eye, φέρει ημερομηνία 27 Μαΐου, τέσσερις ημέρες πριν από την παρουσίαση τμημάτων του από τον πρόεδρο των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν.

Ο Μπάιντεν αποκάλεσε την αντιπροσφορά αυτή ως «ολοκληρωμένη» ισραηλινή πρόταση για «πλήρη και ολοκληρωτική κατάπαυση του πυρός», καθώς δήλωσε ότι είναι «καιρός να τελειώσει αυτός ο πόλεμος».

Όμως το σχέδιο αποτελεί ισραηλινή αντιπροσφορά σε μια πρόταση για την οποία είχαν μεσολαβήσει οι ΗΠΑ, το Κατάρ και η Αίγυπτος στις 6 Μαΐου και στην οποία η Χαμάς είχε δηλώσει ότι  συμφωνεί.

Ο Μπάιντεν αποκάλεσε την αντιπροσφορά αυτή ως «ολοκληρωμένη» ισραηλινή πρόταση

Πού διαφέρουν οι δύο προτάσεις – Τα τρία «αγκάθια»

Και οι δύο προτάσεις αποτελούνται από τρία στάδια διάρκειας έξι εβδομάδων που ξεκινούν με προσωρινή εκεχειρία και περιορισμένη ανταλλαγή κρατουμένων και τελικά οδηγούν σε μόνιμη εκεχειρία και απελευθέρωση όλων των ισραηλινών αιχμαλώτων που κρατούνται στη Γάζα σε αντάλλαγμα με παλαιστίνιους κρατούμενους.

Η ισραηλινή αντιπροσφορά διαφέρει από την πρόταση της 6ης Μαΐου, την οποία επίσης είδε το MEE, σε τρία βασικά σημεία:

Πρώτον, υπάρχουν διαφορές ως προς τη μορφή της κατάπαυσης του πυρός καθώς επεξεργάζονται οι ανταλλαγές αιχμαλώτων. Και οι δύο προτάσεις προτείνουν να διεξαχθούν συνομιλίες κατά τη διάρκεια της πρώτης φάσης για να οριστικοποιηθούν οι λεπτομέρειες της δεύτερης φάσης. Η δεύτερη φάση και στις δύο προτάσεις συνεπάγεται τη δήλωση «οριστικής παύσης των στρατιωτικών επιχειρήσεων και εχθροπραξιών», την πλήρη αποχώρηση των ισραηλινών στρατευμάτων και την απελευθέρωση όλων των εναπομεινάντων εν ζωή ισραηλινών αιχμαλώτων σε αντάλλαγμα για αρκετούς παλαιστίνιους αιχμαλώτους.

Η αρχική πρόταση ανέφερε ότι οι συνομιλίες θα αποσκοπούσαν στην εξεύρεση συμφωνίας σχετικά με τον αριθμό των Παλαιστινίων που θα απελευθερώνονταν για κάθε αρσενικό Ισραηλινό αιχμάλωτο. Προστίθεται ότι οι συνομιλίες θα πρέπει να ολοκληρωθούν εντός πέντε εβδομάδων. Η ισραηλινή απάντηση, ωστόσο, προσθέτει ότι η προσωρινή κατάπαυση του πυρός στην πρώτη φάση θα συνεχιστεί και στη δεύτερη φάση «όσο συνεχίζονται οι διαπραγματεύσεις για τους όρους εφαρμογής της δεύτερης φάσης αυτής της συμφωνίας».

Προσθέτει: «Οι εγγυητές αυτής της συμφωνίας θα καταβάλουν κάθε δυνατή προσπάθεια για να διασφαλίσουν ότι αυτές οι έμμεσες διαπραγματεύσεις θα συνεχιστούν έως ότου οι δύο πλευρές είναι σε θέση να καταλήξουν σε συμφωνία σχετικά με τους όρους για την εφαρμογή της δεύτερης φάσης αυτής της συμφωνίας».

Δεύτερον, η ισραηλινή απάντηση θέτει όρια στο είδος των Παλαιστίνιων κρατουμένων που μπορούν να απελευθερωθούν στην πρώτη φάση.

Ο σημαντικότερος περιορισμός αφορά τους Παλαιστίνιους που εκτίουν ποινές ισόβιας κάθειρξης. Συμφωνεί να απελευθερώσει 50 κρατούμενους, εκ των οποίων 30 που εκτίουν ισόβια, για κάθε στρατιώτη που απελευθερώνεται ζωντανός, όπως προτάθηκε στις 6 Μαΐου. Ωστόσο, αναφέρει ότι τουλάχιστον 100 κρατούμενοι αυτής της κατηγορίας θα αποκλειστούν από την απελευθέρωση στην πρώτη φάση.

Υπάρχουν τουλάχιστον 550 Παλαιστίνιοι που εκτίουν σήμερα ποινές ισόβιας κάθειρξης στις ισραηλινές φυλακές, από ένα εκτιμώμενο σύνολο 11.800 κρατουμένων. Επιπλέον, η ισραηλινή πρόταση αναφέρει ότι τουλάχιστον 50 κρατούμενοι με ποινή ισόβιας κάθειρξης θα «απελευθερωθούν στο εξωτερικό ή στη Γάζα».

Τρίτον, η ισραηλινή πρόταση αφαίρεσε την αναφορά στην «άρση της πολιορκίας» της Γάζας, η οποία περιλαμβανόταν στο σχέδιο της 6ης Μαΐου. Αντ’ αυτού προσφέρει το «άνοιγμα των συνοριακών διαβάσεων και τη διευκόλυνση της μετακίνησης των ανθρώπων και της μεταφοράς αγαθών».

Τα τρία «αγκάθια» μεταξύ των δύο προτάσεων

Διίστανται οι απόψεις εντός των δύο στρατοπέδων

Αν και η Χαμάς δεν έχει δώσει ακόμη την επίσημη απάντηση της, στην ισραηλινή προσφορά, οι ηγέτες του παλαιστινιακού κινήματος χαρακτήρισαν «θετική» μεν την πρόταση Μπάιντεν, αλλά στη συνέχεια εξέφρασαν την ανησυχία τους για την έλλειψη δέσμευσης για μόνιμη κατάπαυση του πυρός πέραν της πρώτης φάσης.

Ακόμη, ο ηγέτης της οργάνωσης, Ισμαήλ Χανίγια, δήλωσε την Τετάρτη ότι η Χαμάς «θα αντιμετωπίσει σοβαρά και θετικά κάθε συμφωνία που θα βασίζεται στον ολοκληρωμένο τερματισμό της επίθεσης και την πλήρη αποχώρηση και την ανταλλαγή αιχμαλώτων».

Από την άλλη πλευρά, στο Ισραήλ οι λεπτομέρειες της πρότασης οδήγησαν σε πολιτικές εντάσεις στον κυβερνητικό συνασπισμό του Νετανιάχου. Μάλιστα, οι ακροδεξιοί υπουργοί Itamar Ben Gvir και Bezalel Smotrich απείλησαν να εγκαταλείψουν τον συνασπισμό εάν η συμφωνία προχωρήσει, πράγμα που θα οδηγούσε στην κατάρρευση της κυβέρνησης.

Ο Νετανιάχου φέρεται να δήλωσε ότι η πρώτη φάση της συμφωνίας θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί χωρίς δέσμευση για τα επόμενα στάδια, καθώς έχει επανειλημμένα δηλώσει δημοσίως ότι δεν θα συμφωνήσει να τερματιστεί ο πόλεμος.

Στην Ντόχα ο επικεφαλής της CIA

Σύμφωνα με πληροφορίες, ο διευθυντής της CIA, Γουίλιαμ Μπερνς προσγειώθηκε στη Ντόχα την Τετάρτη για περισσότερες συνομιλίες. Ο Μπερνς συναντήθηκε με κορυφαίους αξιωματούχους του Κατάρ και της Αιγύπτου, οι οποίοι είχαν επίσης συνομιλίες με ηγέτες της Χαμάς.

Οι συζητήσεις συνεχίστηκαν και την Πέμπτη μεταξύ των δύο αντιπροσωπειών. Δύο αιγυπτιακές πηγές ασφαλείας δήλωσαν στο Reuters ότι δεν υπάρχουν ακόμη ενδείξεις για την πρόοδο των συνομιλιών μεταξύ των δύο πλευρών.