Ρουμανία, ένας αθέατος «κρίκος» στην άνοδο της ευρωπαϊκής ακροδεξιάς

«Η Σοσοάκα έρχεται για να καθαρίσει τον βούρκο» ακούγεται στο νέο βίντεο κλιπ της Ρουμάνας ποπ τραγουδίστριας Λούλου.

Συμπρωταγωνίστρια είναι η Ντιάνα Σοσοάκα, πολιτικός της αυξανόμενης σε απήχηση ρουμανικής ακροδεξιάς.

Γερουσιαστής από το 2020, είναι πλέον επικεφαλής του φιλορωσικού κόμματος S.O.S. Romania, με το οποίο διεκδικεί στις διπλές εκλογές αυτής της Κυριακής μια θέση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, καθώς και τη δημαρχία του Βουκουρεστίου.

«Μέχρι εδώ! Δεν μπορούμε να συνεχίσουμε έτσι! Φτάνει πια!», λέει στο βίντεο κλιπ, ούσα καβάλα σε ένα άλογο και με στρατιωτική περιβολή.

Οι αλλοπρόσαλλες δημόσιες εμφανίσεις της την οδήγησαν προ τριετίας σε αποβολή από τη Συμμαχία για την Ενοποίηση των Ρουμάνων (AUR).

Περιγράφεται ως λαϊκιστικό, σκληροπυρηνικό εθνικιστικό κόμμα.

Αν και ιδρύθηκε μόλις πριν από πέντε χρόνια, το AUR βλέπει τα ποσοστά του να αυξάνονται διαρκώς.

Οι δημοσκοπήσεις το φέρουν πλέον να «φλερτάρει» ακόμη και με τη δεύτερη θέση.

Αν και ακολουθεί το «μαύρο» ρεύμα της εποχής στην Ευρώπη της πολυκρίσης, η άνοδος νεόκοπων ακροδεξιών μορφωμάτων γίνεται με τάχιστους ρυθμούς στη Ρουμανία.

Πρόκειται για ένα πολυπαραγοντικό φαινόμενο σε μια χώρα με κατά κεφαλήν ΑΕΠ κάτω του μέσου όρου στην ΕΕ, εκτός της ευρωζώνης και μερικώς εντός στον χώρο Σένγκεν.

Ενώ οι περισσότεροι Ρουμάνοι αναγνωρίζουν τα οφέλη από την ένταξη στην ΕΕ, το 2007, υπάρχει λίγη εμπιστοσύνη ή κατανόηση του τρόπου λειτουργίας των ευρωπαϊκών θεσμικών οργάνων.

Ο υψηλός πληθωρισμός και το αυξανόμενο κόστος διαβίωσης, που επιδεινώθηκαν από τον πόλεμο στην Ουκρανία, έχουν οδηγήσει σε ριζοσπαστικοποίηση πολλούς απεγνωσμένους ψηφοφόρους.

Πολλοί, κυρίως στην ύπαιθρο, αλλά και μαζικά οι νέοι δηλώνουν απογοητευμένοι ή και αποκομμένοι από τα παραδοσιακά κόμματα εξουσίας.

Η ενδημική διαφθορά προστίθεται στη λίστα των προβλημάτων.

Τούτων λεχθέντων, το AUR και το S.O.S. Romania -κυρίως δε το πρώτο- ετοιμάζονται με την «παρθενική» τους στις ευρωεκλογές να στείλουν στο Ευρωκοινοβούλιο εκπροσώπους, ενισχύοντας περαιτέρω τις ακροδεξιές ευρωομάδες.

Ακροδεξιό «τσουνάμι»;

Όλες οι δημοσκοπήσεις των τελευταίων μηνών προέβλεπαν ότι το AUR θα βγει δεύτερο μεγαλύτερο κόμμα από τη ρουμανική ευρωκάλπη, με ποσοστό κοντά στο 20%.

Είναι υπερδιπλάσιο από το 9,8% που είχε εξασφαλίσει στις βουλευτικές του 2020 και στην εκλογική του «πρώτη».

Το ακροδεξικό εθνικιστικό κόμμα ιδρύθηκε το 2019 και γνώρισε μεγάλη απήχηση εν μέσω της πανδημίας COVID-19, αφενός στηρίζοντας κατοίκους της ρουμανικής υπαίθρου, αφετέρου εκφράζοντας την αντίθεσή του στους υγειονομικούς περιορισμούς.

Απέκτησε έτσι ισχυρό έρεισμα κυρίως σε αγροτικές περιοχές και σε μικρές πόλεις.

Μεταπανδημικά εξελίχθηκε σε κόμμα διαμαρτυρίας, προσελκύοντας ένα ετερογενές «κράμα» ψηφοφόρων.

Από απογοητευμένους υποστηρικτές των κυβερνητικών κομμάτων, μέχρι εθνικιστές, ευρωσκεπτικιστές, μέλη της διασποράς κ.α.

Είναι επίσης το πιο δημοφιλές κόμμα στις τάξεις των νέων της Ρουμανίας, που σε μεγάλο ποσοστό αισθάνονται απογοητευμένοι από τα συστημικά κόμματα και εγκλωβισμένοι σε ένα σκηνικό αδιεξόδου.

Σκάνδαλα διαφθοράς, ετερόκλητες πολιτικές συνέργειες, πολυκομματικοί συνασπισμοί με βαθιές εσωτερικές διαιρέσεις αυξάνουν το έλλειμμα αξιοπιστίας μεγάλου μέρους του πολιτικού προσωπικού της χώρας.

Υπάρχουν πρόδηλες πολιτικές αντιφάσεις ακόμη και στην κυβερνητική σύμπραξη μεταξύ δύο ορκισμένων αντιπάλων: των Σοσιαλδημοκρατών (PSD) -που είναι δημοφιλείς κυρίως στις τάξεις των χαμηλότερα αμειβόμενων και των συνταξιούχων- και του κεντροδεξιού Εθνικού Φιλελεύθερου Κόμματος (PNL), που έχει την υποστήριξη επιχειρηματιών και της μεσαίας τάξης.

Στις δημοσκοπήσεις, ο συνασπισμός τους παραμένει στην κορυφή, πλην όπως με απώλειες, κυρίως για το PNL, τον μικρότερο κυβερνητικό εταίρο.

Σε αυτό το φόντο κερδίζει έδαφος το ακροδεξιό AUR, που μιλά για λιγότερη Ευρώπη και για περισσότερη εθνική κυριαρχία.

Ζητά δημοψήφισμα για το «δικαίωμα πληρωμής με μετρητά».

Στο τρίπτυχο «πατρίς-θρησκεία-οικογένεια», αντιτίθεται στο γάμο ομοφύλων και αξιώνει απαγόρευση των αμβλώσεων.

Δεν θέλει στα ρουμανικά εδάφη πρόσφυγες και μετανάστες, δη από την Ουκρανία.

Ενώ δηλώνει αντι-ρωσικό, αντιτίθεται στην αποστολή στρατιωτικής βοήθειας στο Κίεβο.

Θέλει ένωση της Ρουμανίας -χώρας μέλους του ΝΑΤΟ και της ΕΕ- με τη Μολδαβία.

Το ακροδεξιό κόμμα AUR της Ρουμανίας σε προεκλογική συγκέντρωση για τις ευρωεκλογές (Inquam Photos/George Calin via REUTERS)

Η αβέβαιη επόμενη ημέρα

Εν μέσω των προβλέψεων-σοκ για την άνοδο του AUR στις ευρωεκλογές της 9ης Ιουνίου, το S.O.S. Romania επιχειρεί να «αλιεύσει» ψήφους από τον ιδεολογικό αντίζηλό του, κατηγορώντας το για προδοσία των Ρουμάνων «πατριωτών» και συνεργασία με τους «παγκοσμιοποιητές».

Όμως οι επικοινωνιακοί ακροβατισμοί της Ντιάνα Σοσοάκα και εσωκομματικές έριδες έχουν οδηγήσει το μικρότερο ακροδεξιό κόμμα σε δημοσκοπικούς «κυματισμούς», μεταξύ 8% και κάτω από το εκλογικό όριο του 5%.

Μόλις τέσσερις ημέρες πάντως πριν από την κάλπη, οι ρουμανικές εισαγγελικές αρχές άνοιξαν έρευνα κατά του ηγέτη του AUR, Γκεόργκε Σιμιόν, για εκλογική απάτη.

Ο ίδιος τη χαρακτήρισε πολιτικά υποκινούμενη, με στόχο «τον εκφοβισμό» και «τη χειραγώγηση της κοινής γνώμης».

«Δεν θα μας σταματήσετε», διακήρυξε, ενόσω το κόμμα του «ζύγιζε» σε ποια ακροδεξιά ευρωομάδα θα ενταχθεί.

Παρά τις διαφορές στις θέσεις, καλοβλέπει τους Ευρωπαίους Συντηρητικούς και Μεταρρυθμιστές (ECR) υπό τη μεταφασίστρια πρωθυπουργό της Ιταλίας, Τζόρτζια Μελόνι, οι οποίοι πλέον πλασάρονται ως «κανονικοποιημένοι» εν δυνάμει σύμμαχοι της δεξιάς ευρωομάδας του ΕΛΚ.

Για το AUR, ωστόσο, μπορεί να αποτελέσουν εμπόδιο οι διαφορές του με το εθνικιστικό κόμμα Fidesz του Ούγγρου πρωθυπουργού, Βίκτορ Όρμπαν.

Πρώην μέλος του ΕΛΚ και προσώρας «ορφανό» από ευρωομάδα, βρίσκεται ήδη σε συνομιλίες για συμμετοχή στο ECR.

Η εναλλακτική για το AUR είναι η ακόμη πιο ακραία ευρωομάδα «Ταυτότητα και Δημοκρατία» (ID): πιθανός «φυσικός» ευρω-χώρος και για την Ντιάνα Σοσοάκα, εφόσον εκλεγεί.

Όμως μετεκλογικά όλα αυτά μπορεί να αλλάξουν, καθώς στο παρασκήνιο εντείνονται οι «ζυμώσεις» για το ενδεχόμενο δημιουργίας ενιαίας ακροδεξιάς ευρωομάδας.

Στη Ρουμανία θα έχει αρχίσει εν τω μεταξύ η αντίστροφη μέτρηση για τις προεδρικές εκλογές του Σεπτεμβρίου και τις βουλευτικές του Δεκεμβρίου, με τις δημοσκοπήσεις επίσης να δείχνουν άνοδο των δύο αντίπαλων ακροδεξιών κομμάτων.

Μάλιστα φέρουν το AUR να κονταροχτυπιέται με τους Σοσιαλδημοκράτες για την πρωτιά και το SOS Romania με το Εθνικό Φιλελεύθερο Κόμμα για τις επόμενες θέσεις.