Βιώσιμη αρχιτεκτονική: back to basics

Απαρχή της ιστορίας των οργανωμένων ανθρώπινων κοινωνιών, οι πρόγονοί μας είχαν ήδη υιοθετήσει αρχιτεκτονικούς σχεδιασμούς που σέβονταν το περιβάλλον, χρησιμοποιώντας απλές όσο και δημιουργικές μεθόδους. Μπορεί σήμερα τα «πράσινα» υλικά να μας φαίνονται πρωτοποριακά, για τότε όμως απλά ήταν μία αρμονική συνύπαρξη με τη φύση, αξιοποιώντας όλα όσα απλόχερα μας προσφέρει για την επιβίωσή μας. Όταν σήμερα μιλάμε για βιώσιμη αρχιτεκτονική ουσιαστικά αναφερόμαστε σε κτήρια και χώρους με μικρό περιβαλλοντικό αποτύπωμα, που λαμβάνουν υπόψη τους διάφορους σημαντικούς παράγοντες, όπως: χρήση βιώσιμων υλικών, ενεργειακή απόδοση, εκμετάλλευση της ροής του αέρα και του φωτός και χρήση διαφόρων βιοκλιματικών λύσεων. Αυτό οδηγεί στη δημιουργία χώρων που προσφέρουν τις καλύτερες δυνατές συνθήκες διαβίωσης με το χαμηλότερο κόστος για το πορτοφόλι μας αλλά και το περιβάλλον.

Και τι σημαίνουν όλα αυτά τα χαρακτηριστικά; Η ενεργειακή απόδοση για παράδειγμα αφορά σε εναλλακτικές μορφές ενέργειας (φωτοβολταϊκά κα.) αλλά και σύγχρονων τρόπων μόνωσης. Η χρήση βιώσιμων υλικών είναι η προτίμηση φυσικών και ανακυκλώσιμων υλικών. Επιπλέον, υπάρχει τρόπος επαναχρησιμοποίησης του πολύτιμου νερού όπως και μείωσης των αποβλήτων κατά την κατασκευή και τη λειτουργία του κτηρίου.

Πολύ σημαντικός παράγοντας είναι η βιοκλιματική σχεδίαση. Αυτή προϋποθέτει την «εκμετάλλευση» του αέρα και του φωτός για το φυσικό φωτισμό και αερισμό όπως και την δημιουργία σωστής θερμοκρασίας στους χώρους. Η σχεδίαση αυτή λαμβάνει υπόψη λοιπόν τις φυσικές συνθήκες του περιβάλλοντος, όπως η ηλιοφάνεια, οι άνεμοι, η θερμοκρασία και η υγρασία, αναδεικνύοντας τη λειτουργικότητα και την υψηλή αισθητική που μπορεί να απολαμβάνουμε από τη δημιουργία αυτών των υγιεινών και βιώσιμων χώρων, σε ισορροπία με το περιβάλλον.

Πέραν της χρήσης των φυσικών πόρων (ήλιος για φως και θέρμανση μέσω σωστής τοποθέτησης ανοιγμάτων, φυσική κυκλοφορία του αέρα εσωτερικά κα), μπορούμε επιπλέον να επιλέξουμε στα υλικά κατασκευής βιώσιμα υλικά, να κάνουμε χρήση φυτών με πράσινους τοίχους και ταράτσες για μόνωση, να ελέγξουμε τα συστήματα της θερμομόνωσης που κυκλοφορούν στην αγορά, όπως και να φροντίσουμε να υπάρχουν μέρη σκίασης που προφυλάσσουν εμάς αλλά και λειτουργούν ως φυσική άμυνα της θερμότητας που θέλει να μπει στο χώρο.

Με τη βιοκλιματική σχεδίαση γίνεται εμφανές ότι κερδίζουμε πολύ στην ενεργειακή κατανάλωση με ουσιαστική βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης του σπιτιού μας, ενώ παράλληλα απολαμβάνουμε έναν πιο υγιή και φιλικό προς το περιβάλλον χώρο.

Η ενεργειακή απόδοση των κτηρίων βέβαια μπορεί να επιτευχθεί μέσω ποικίλων τεχνολογιών που συχνά ενσωματώνονται στον σχεδιασμό και μέσα σε όλα μπορεί να περιλαμβάνουν εκτός των προαναφερθέντων και αντλίες θερμότητας, φωτοβολταϊκά στη στέγη, εφαρμογές ΙοΤ (Internet of Things) για αυτόματο έλεγχο της λειτουργίας του σπιτιού, χρήση LED φωτιστικών και πολλά άλλα τα οποία προϋποθέτουν τη δική μας συμμετοχή και ενημέρωση για τη σωστή λειτουργία τους.

Για τους πιο προχωρημένους, υπάρχουν και τα σπίτια φυσικής δόμησης (Cob Houses), όπου πρόκειται για μία αρχιτεκτονική προσέγγιση που ξεκινάει και τελειώνει με τη χρήση φυσικών υλικών που δεν απαιτούν καμία επεξεργασία (σε αντίθεση με τα οικολογικά δομικά υλικά), κάνοντας χρήση μόνο των δομικών υλικών που υπάρχουν εν αφθονία στη φύση. Αυτά τα υλικά μπορεί να είναι άχυρο, χώμα και πέτρες, που μπορεί κάποιος να βρει σε όλα τα μέρη του κόσμου. Επιπροσθέτως, έχοντας μείνει σε τέτοιο σπίτι, πέραν του ότι είναι πανέμορφα, έχουν απίστευτη θερμοκρασία και ατμόσφαιρα εσωτερικά, κάνοντάς με να σκέφτομαι σοβαρά να παρακολουθήσω σχετικά σεμινάρια που γίνονται ώστε κάποια στιγμή να φτιάξω με τα χεράκια μου ένα σπιτάκι. Τι πιο ωραίο άλλωστε από το να παίρνεις τη ζωή σου πραγματικά στα χέρια;

Αυτά είναι κάποια μόνο βασικά για την βιώσιμη αρχιτεκτονική που κερδίζει συνεχώς έδαφος παγκοσμίως. Για αυτό και είναι σίγουρο ότι θα επανέλθουμε με περισσότερα για το θέμα αργότερα.