Τα κορτ της οργής για την Σουζάν Λενγκλέν

Καθώς η βροχή έπεφτε κατά την πρώτη εβδομάδα του φετινού γαλλικού πρωταθλήματος Open, οι φίλοι του τένις δεν άργησαν να ρίξουν μια ματιά στην ολοκαίνουργια οροφή του γηπέδου  Σουζάν Λενγκλέν του Stade Roland Garros, του δεύτερου μεγαλύτερου γηπέδου του τουρνουά.

Με ύφασμα από καμβά που ξεδιπλώνεται αργά σε όλο το γήπεδο σαν κονσερτίνα, η δομή έχει κάποια ασυνήθιστη αρχιτεκτονική έμπνευση – τις περίφημες πλισέ φούστες που φορούσε κάποτε η ομώνυμη κάτοχος του γηπέδου.

«Η όλη εμφάνισή της ερχόταν σε πλήρη αντίθεση με τον εδουαρδιανό κανόνα, όπως ήταν, και ο κόσμος το βρήκε σοκαριστικό και άσεμνο»

Μιλώντας για τον σχεδιασμό, ο αρχιτέκτονας Ντομινίκ Περώ εξήγησε: «Ήθελα να αποτίσω φόρο τιμής στο τένις, αλλά και στο τένις κατά την εποχή της  Σουζάν Λενγκλέν… και στη μόδα εκείνης της εποχής».

Αθλητισμός και μόδα

Σήμερα, πολλοί θεατές που κάθονται κάτω από τη στέγη μπορεί να γνωρίζουν ελάχιστα για την παίκτρια που την ενέπνευσε, εκτός από το όνομά της – ωστόσο πριν από έναν αιώνα, η Λενγκλέν δεν ήταν μόνο η πιο διάσημη τενίστρια στον κόσμο, αλλά και μία από τις πιο διάσημες γυναίκες. Ένα είδωλο της εποχής της τζαζ που έφερε ένα ριζοσπαστικό νέο στυλ στο τένις, τόσο εντός όσο και εκτός γηπέδου, άλλαξε τον αθλητισμό – και τη μόδα – για πάντα.

Το σερί της ήταν τόσο εντυπωσιακό που ενέπνευσε ακόμη και μια ατάκα στο μυθιστόρημα του Έρνεστ Χέμινγουεϊ «Κι ο ήλιος ανατέλλει» του 1926, στο οποίο ένας χαρακτήρας «πιθανώς αγαπούσε να κερδίζει όσο και η Λένγκλεν»

Το τένις και η μόδα έχουν εδώ και καιρό στενή σχέση και το στυλ του τένις είναι και πάλι στο προσκήνιο – σε αυτό βοήθησε η ταινία Challengers του Λούκα Γκουαντανίνο, η οποία είχε τον δημιουργικό διευθυντή της Loewe Τζόναθαν Άντερσον ως σχεδιαστή κοστουμιών και η πρωταγωνίστριά της Ζεντάγια φόρεσε μια σειρά από εμφανίσεις εμπνευσμένες από το τένις για την περιοδεία προώθησής της. Η αισθητική του #tenniscore είναι παντού στο TikTok και οι οίκοι μόδας προσλαμβάνουν παίκτες για να πλαισιώσουν τις καμπάνιες τους.

Οι πρώην αντίπαλοι στο γήπεδο Ρότζερ Φέντερερ και Ράφα Ναδάλ εμφανίζονται μαζί σε μια νέα διαφήμιση της Louis Vuitton. Ο Ιταλός παίκτης και πρωταθλητής του Australian Open Τζάνικ Σίνερ είναι πρεσβευτής της μάρκας Gucci.

Ο Ισπανός Κάρλος Αλκαράθ – ο οποίος νίκησε τον Νόβακ Τζόκοβιτς στον περσινό συναρπαστικό τελικό του Wimbledon – έχει εμφανιστεί σε καμπάνιες της Calvin Klein και της Louis Vuitton. Η Βρετανίδα Έμμα Ραντουκάνου έχει συμβόλαιο με τον οίκο Dior, ενώ η Κοκό Γκαφ κοσμούσε φέτος το εξώφυλλο της αμερικανικής Vogue. Αλλά καμία παίκτρια δεν έκανε περισσότερα για να αναπτυχθεί η σχέση μεταξύ τένις και μόδας από τη Γαλλίδα Σουζάν Λενγκλέν.

«Ο κόσμος τρομοκρατήθηκε»

Γεννημένη στο Παρίσι το 1899, η Λένγκλεν πήρε για πρώτη φορά ρακέτα τένις σε ηλικία 11 ετών και γρήγορα έδειξε ταλέντο στο παιχνίδι. Βλέποντας τις δυνατότητές της, ο πατέρας της έγινε όχι απλώς ένας πιεστικός γονιός, αλλά ένας ανελέητος και απαιτητικός προπονητής, που την ανάγκαζε να προπονείται επί ώρες και την επέπληττε για κάθε λάθος της.

Μέχρι τα 15 της, η Λένγκλεν είχε κερδίσει το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Hardcourt, αλλά η καριέρα της ανακόπηκε λόγω του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου. Όταν το τένις επανήλθε το 1919, ήταν απολύτως έτοιμη να αφήσει το στίγμα της – και το έκανε με στυλ.

Εκείνη τη χρονιά, σε ηλικία 20 ετών, η Λένγκλεν έπαιξε για πρώτη φορά στο Wimbledon και έφτασε εύκολα στον τελικό, όπου αντιμετώπισε την 40χρονη Βρετανίδα – και επτά φορές κάτοχο του τίτλου – Ντοροθέα Ντάγκλας Τσέιμπερς. Η αντίφαση δεν θα μπορούσε να είναι πιο έντονη: ήταν μια σύγκρουση του παλιού νέου με το νέο, της παράδοσης με την πρόοδο, του προπολεμικού με το μεταπολεμικό.

Σε αυτό το σημείο, η συνήθης ενδυμασία για τις τενίστριες περιλάμβανε κορσέ και μεσοφόρι, αλλά η Λένγκλεν δεν φορούσε τίποτα από τα δύο. Αντ’ αυτού, βγήκε στο γήπεδο – μπροστά στο βασιλικό κοινό – φορώντας ένα κοντομάνικο πλισέ φόρεμα, το τελείωμα του οποίου έπεφτε ακριβώς κάτω από το γόνατό της, αποκαλύπτοντας το πάνω μέρος των μεταξωτών κάλτσων καθώς έπαιζε.

«Ο κόσμος τρομοκρατήθηκε, γιατί ήταν ξεκάθαρο ότι δεν φορούσε κορσέ», λέει η Ελίζαμπεθ Γουίλσον, συγγραφέας του βιβλίου Love Game: Α History of Tennis, from Victorian Pastime to Global Phenomenon. «Η όλη εμφάνισή της ερχόταν σε πλήρη αντίθεση με τον εδουαρδιανό κανόνα, όπως ήταν, και ο κόσμος το βρήκε σοκαριστικό και άσεμνο». Ο Τύπος το χαρακτήρισε απρεπές, αλλά σύντομα κάθε παίκτρια θα ακολουθούσε το παράδειγμά της.

La Divine

Εξάλλου, η Λένγκλεν ήταν πολύ απασχολημένη με τις νίκες για να νοιάζεται – όχι μόνο σε εκείνον τον τελικό του Wimbledon το 1919, αλλά και σε πέντε από τις επόμενες έξι (αποσύρθηκε από το τουρνουά το 1924 για λόγους υγείας).

Η Λένγκλεν είχε χάσει μόνο ένα μονό αγώνα – και τρία σετ τένις – σε επτά χρόνια. Επιπλέον κέρδισε δύο φορές το «τριπλό» (μονό, διπλό και μεικτό διπλό) στο Γαλλικό Όπεν.

Το σερί της ήταν τόσο εντυπωσιακό που ενέπνευσε ακόμη και μια ατάκα στο μυθιστόρημα του Έρνεστ Χέμινγουεϊ «Κι ο ήλιος ανατέλλει» του 1926, στο οποίο ένας χαρακτήρας «πιθανώς αγαπούσε να κερδίζει όσο και η Λένγκλεν».

Το επιθετικό στυλ παιχνιδιού της Λένγκλεν ήταν πολύ πιο κοντά στους άνδρες παίκτες της εποχής, ενώ το σερβίς της πάνω από το κεφάλι ήταν τότε ανήκουστο για γυναίκα παίκτρια. Οι ακροβατικές, συχνά μπαλετικές κινήσεις της γίνονταν ακόμη πιο εύκολες από τα ρούχα της.

Επίσης, δεν φοβόταν να δείξει πάθος και προσωπικότητα στο γήπεδο. Με την χαρακτηριστική της κόμμωση και τα κόκκινα χείλη, έπινε μπράντι ανάμεσα στα σετ για να ηρεμήσει τα νεύρα της. Όταν οι υπεύθυνοι την εμπόδισαν να φέρει το φλασκί της, έβαλε τον πατέρα της να πετάξει από τις κερκίδες κύβους ζάχαρης εμποτισμένους με κονιάκ.

«Η επιτυχία της, το στυλ της και η χαρισματική της προσωπικότητα έφτασαν σε μια στιγμή που οι άνθρωποι αποζητούσαν έναν αντιπερισπασμό από τη ζωή τους και την κατάσταση του κόσμου», λέει ο καλλιτέχνης και εικονογράφος Τομ Χάμπερστοουν, ο οποίος γοητεύτηκε τόσο πολύ από την ιστορία της Λένγκλεν που βασίστηκε στη ζωή της για το πρώτο του graphic novel, με τίτλο «Σουζάν».

Ο γαλλικός Τύπος – που χάρηκε που είχε κάτι να γιορτάσει μετά τον πόλεμο – την ονόμασε Notre Suzanne (η δική μας Suzanne) και, ως γνωστόν, La Divine (Η Θεά). Η Λένγκλεν είχε απήχηση στα ταμεία – η δημοτικότητα των αγώνων της ήταν ένας από τους λόγους για τους οποίους το Wimbledon μεταφέρθηκε σε μεγαλύτερο χώρο το 1922 – και έφερε μια λεγεώνα νέων οπαδών στο παιχνίδι.

Ο Χάμπερστοουν λέει στο BBC: «Ήταν το μεγαλύτερο όνομα στο τένις εκείνη την εποχή και αναμφισβήτητα το μεγαλύτερο όνομα στον αθλητισμό».

Κερδίζοντας με στυλ

«Το γεγονός ότι οι γυναίκες έπαιζαν με στενούς κορσέδες από φαλαινόκρανο εμπόδιζε την ικανότητά τους να παίζουν ελεύθερα και ήταν επιζήμιο για την υγεία τους», λέει ο Χάμπερστοουν.

«Αποφεύγοντας τον κορσέ υπέρ των ελεύθερων, ανδρόγυνων φορεμάτων, έδωσε τη δυνατότητα στις γυναίκες να παίζουν το άθλημα με ελευθερία – ενώ παράλληλα άνοιξε το δρόμο για την αισθητική των flapper της δεκαετίας του 1920».

Τα αμάνικα φορέματα-σήμα κατατεθέν της Λένγκλεν ήταν έργο του Γάλλου σχεδιαστή Ζαν Πατού, τότε αντιπάλου της Κοκό Σανέλ, ο οποίος μετέτρεψε τη σταρ του τένις σε μούσα του. Σίγουρα απέδωσε καρπούς – μεταξύ 1919 και 1924, τα έσοδα του οίκου μόδας αυξήθηκαν κατά τριάντα φορές. Σύμφωνα με την ιστοσελίδα του Πατού, ο σχεδιαστής ήθελε να «απελευθερώσει τις γυναίκες από τα περιοριστικά ρούχα που τους επιβάλλονταν».

Τα απλά, χαλαρά σχέδια που φορούσε η Λένγκλεν στο γήπεδο δεν διέφεραν και πολύ από εκείνα που φορούσε εκτός γηπέδου, αντικατοπτρίζοντας μια άρση των ορίων μεταξύ αθλητικής ένδυσης και μόδας. Η Λένγκλεν εμφανίστηκε το 1926 σε μια φωτογράφηση μόδας για τη Vogue, με το περιοδικό να γράφει: «τα Ζαν Πατού αθλητικά της κοστούμια είναι σωστά και κομψά στο γήπεδο και μετά το παιχνίδι».

Όλοι ήθελαν ένα κομμάτι από το στυλ του Λένγκλεν. «Στην Daily Mirror υπήρχαν σχέδια κομμένων φορεμάτων», λέει ο Wilson. «Οπότε είχε πραγματικά επιρροή από αυτή την άποψη».

Εκτός από τα φορέματα και, αργότερα, τις περίφημες πλισέ φούστες, η Λένγκλεν ήταν γνωστή για το ότι φορούσε παστέλ χρώματος ζακέτες κατά τη διάρκεια της προθέρμανσης πριν από τον αγώνα, καθώς και λευκά unisex πάνινα αθλητικά παπούτσια από ύφασμα και την χαρακτηριστική της κορδέλα στο κεφάλι, συχνά διακοσμημένη με μια καρφίτσα με διαμάντια, που ονομάστηκε Lenglen bandeau. Συχνά έφτανε στους αγώνες της φορώντας ένα γούνινο παλτό.

Σε μια εποχή που οι γυναίκες άρχισαν να περιφρονούν τις κοινωνικές προσδοκίες και νόρμες, η τολμηρή και ανεξάρτητη Λένγκλεν έγινε το poster girl όχι μόνο για έναν νέο τρόπο ντυσίματος, αλλά και για ένα διαφορετικό είδος ζωής.

«Δεν ήταν εκλεπτυσμένη», λέει ο Γουίλσον στο BBC. «Ήταν αυτό το εξαιρετικό άτομο που δεν ήταν παντρεμένη και δεν είχε παιδιά, που απλώς έπαιζε τένις όλη την ώρα και καμάρωνε για το ότι ήταν διάσημη και πήγαινε σε χορούς και δείπνα και όλα τα υπόλοιπα. Έτσι, κατά κάποιο τρόπο ήταν μια εξαίρεση»

*Mε πληροφορίες από: BBC | Kεντρική φωτογραφία θέματος: Φωτογραφία: Bibliothèque nationale de France