Οι ευρωεκλογές, η άνοδος της Ακροδεξιάς και τα καταρρακωμένα δημοκρατικά ιδεώδη της Ευρώπης

«Η παλιά πολιτική της “καραντίνας”, που κρατούσε την Ακροδεξιά μακριά από την εξουσία, απέτυχε να αποτρέψει την άνοδό της», σχολίαζε παραμονές των ευρωεκλογών σε άρθρο για την προαναγγελθείσα επέλαση της Ακροδεξιάς η Ρόζα Μπάλφουρ, διευθύντρια της δεξαμενής σκέψης Carnegie Europe.

Πλέον «η κεντροδεξιά «λερώνει τα χέρια της» σε μια προσπάθεια να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις των πιο ακραίων», ανέφερε με αφορμή σχετικές πολιτικές συμπράξεις, μέχρι στιγμής σε εθνικό επίπεδο.

«Τώρα που ορισμένοι πολιτικοί είναι ανοιχτοί σε νέες συμμαχίες με την Άκρα Δεξιά του πολιτικού φάσματος, το ερώτημα είναι: ποιο είναι το τίμημα της κανονικοποίησης της;».

Αυτό ακριβώς το ερώτημα πλανάται στην «Ευρώπη των δημοκρατικών αξιών» μετά τις ευρωεκλογές της 6ης-9ης Ιουνίου, με στροφή τέρμα δεξιά και το μετεκλογικό τοπίο θολό.

Το κεντροδεξιό Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα (ΕΛΚ) παραμένει πρώτη ευρωομάδα στο νέο Ευρωκοινοβούλιο, αυξάνοντας τις έδρες του σε σχέση με το 2019.

Όμως για να εξασφαλίζει τον «μαγικό» αριθμό των 361 εδρών της πλειοψηφίας -απαραίτητης για την επανεκλογή της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν στην προεδρία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής- χρειάζεται εταίρους.

Προεκλογικά «φλέρταρε» πολιτικά με τους συστημικά «κανονικοποιημένους» -προβαλλόμενους ως… soft ακροδεξιούς- Ευρωπαίους Συντηρητικούς και Μεταρρυθμιστές (ECR), με επικεφαλής τη μεταφασίστρια πρωθυπουργό της Ιταλίας, Τζόρτζια Μελόνι.

Όμως το ECR δεν φάνηκε να αυξάνει θεαματικά τις έδρες του και τα «κουκιά» δεν βγαίνουν για μια συμμαχία, που οι ευρωομάδες των Σοσιαλιστών, των Κεντρώων-Φιλελεύθερων Renew Europe, των Πράσινων και της Αριστεράς έσπευσαν να αποκηρύξουν.

Δεν φτάνουν ούτε οι σαφώς αυξημένες έδρες της σκληροπυρηνικής ακροδεξιάς ευρωομάδας Ταυτότητα και Δημοκρατία (ID), σε πείσμα της αποπομπής του γερμανικού AfD και χάρη στα κέρδη της Μαρίν Λεπέν από την γαλλική ευρωκάλπη.

Έτσι, θεωρητικά, οι αριθμοί δείχνουν προς μια ευρεία πλειοψηφία μεταξύ του ΕΛΚ με τους Σοσιαλιστές και Δημοκράτες (S&D) και το εκλογικά «στραπατσαρισμένο» -ένεκα της βαριάς ήττας του Γάλλου προέδρου Μακρόν- Renew.

Το παιχνίδι εξουσίας ωστόσο παραμένει ανοιχτό…

Ρευστές ισορροπίες

Αναμένεται να δοθεί μάχη από το ECR και το ID για τον προσεταιρισμό ακροδεξιών νεοεκλεγέντων ή ομοϊδεατών μελών των ετερόκλητων Μη Εγγεγραμμένων.

Κοντολογίς, όσων δεν ανήκουν σε κάποια ευρωομάδα.

Συνολικά, κυμαίνονται κοντά στους 100.

Σε αυτούς συγκαταλέγονται οι προσφάτως αποπεμφθέντες από το ID ευρωβουλευτές του ακροδεξιού AfD, που βγήκε δεύτερο από την ευρωκάλπη στη Γερμανία.

Είναι επίσης οι -αποπεμφθέντες από το ΕΛΚ- ευρωβουλευτές του υπερεθνικιστικού κόμματος Fidesz του Βίκτορ Όρμπαν, πρωθυπουργού της Ουγγαρίας, η οποία αναλαμβάνει από 1ης Ιουλίου την εκ περιτροπής εξάμηνη προεδρία της ΕΕ.

Στο φόντο υπάρχουν πλείστα όσα σενάρια για ακροδεξιά «ώσμωση» μεταξύ του ECR και του ID, παρά τις σημαντικές διαφορές τους, π.χ. στον πόλεμο στην Ουκρανία.

Ή για τη δημιουργία νέων ευρωομάδων στα άκρα Δεξιά και Αριστερά του νέου Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.

Το τοπίο θα αρχίσει να ξεκαθαρίζει με την οσονούπω έναρξη της νέας, δέκατης νομοθετικής περιόδου και τις συστατικές συνεδριάσεις των πολιτικών ομάδων (για έκαστη απαιτούνται το λιγότερο 23 ευρωβουλευτές από 7 κράτη).

Η πρώτη Ολομέλεια υπό τη νέα σύνθεση θα συγκληθεί στις 16-19 Ιουλίου, για την εκλογή προέδρου και αντιπροέδρων του Ευρωκοινοβουλίου.

Ακολουθεί η συγκρότηση επιτροπών και τον Σεπτέμβριο η εκλογή προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, δίνοντας τη σκυτάλη στην ακρόαση και έγκριση ή μη των νέων Επιτρόπων.

Τις νέες ισορροπίες σαφώς περιπλέκει η πολιτική καταρράκωση του πολιτικού προφίλ των σημερινών ηγετών του γαλλογερμανικού άξονα.

Η δεξιόστροφη πολιτική του Γάλλου προέδρου Μακρόν ηττήθηκε οικτρά από τη λεπενική ακροδεξιά και ο ίδιος παίζει τώρα μια επικίνδυνη πολιτική «ζαριά», με τη προκήρυξη πρόωρων βουλευτικών εκλογών στις 30 Ιουνίου.

Ο Γερμανός καγκελάριος Σολτς «χρεώνεται» όχι μόνο την τρίτη θέση των Σοσιαλδημοκρατών -πίσω από το ακροδεξιό AfD- αλλά και την πτώση των ποσοστών των κυβερνητικών εταίρων του, των Πράσινων και των Ελεύθερων Δημοκρατών.

Μάλιστα η νικήτρια Χριστιανική Ένωση (CDU/CSU) αμφισβητεί ευθέως τη νομιμοποίηση του υφιστάμενου κυβερνητικού συνασπισμού.

Όψιμος προβληματισμός, βαριές ευθύνες

Ακόμη κι αν οι ακροδεξιές πολιτικές ομάδες δεν αποτελέσουν πόλο εξουσίας στο νέο Ευρωκοινοβούλιο και δεν αναλάβουν πόστα, υπαγορεύουν ήδη την ατζέντα τους σε μια σειρά κρίσιμων θεμάτων και αναμένεται να συνεχίσουν να το κάνουν.

Στον ορίζοντα είναι ο νέος προϋπολογισμός της ΕΕ, με δύο από τα πλέον ακανθώδη ζητήματα την ευρωπαϊκή άμυνα και τη στήριξη της εμπόλεμης Ουκρανίας.

Το στίγμα τους είναι εν τω μεταξύ ήδη εμφανές σε άλλους κρίσιμους τομείς, όπως το μεταναστευτικό, καθώς και η πράσινη και η αγροτική πολιτική.

Σε αντίθεση μάλιστα με τις ακραίες φωνές και παρά την κλιματική κρίση, οι Πράσινοι δεν έπεισαν αυτή τη φορά με τις προτάσεις τους και την πολιτική τους, με αποτέλεσμα η ευρωομάδα τους να συρρικνωθεί.

Αντίστοιχα ηττημένη θεωρείται και η ευρωομάδα της Αριστεράς που, εν μέσω κρίσης κόστους ζωής και έκρηξης των οικονομικο-κοινωνικών ανισοτήτων, παρέμεινε η μικρότερη -αν και με οριακές απώλειες- ευρωομάδα.

Τούτων λεχθέντων, η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν πανηγύρισε για το γεγονός ότι «το ΕΛΚ είναι η ισχυρότερη πολιτική ομάδα».

«Είναι σημαντικό να οικοδομήσουμε ένα τείχος απέναντι στα άκρα της Αριστεράς και της Δεξιάς. Θα τα ανακόψουμε», διακήρυξε, παρά τις επικίνδυνες πολιτικές ταλαντεύσεις.

Τόσο της ίδιας, όσο και κεντροδεξιών κομμάτων του ΕΛΚ, που πρωτοστατούν τους τελευταίους μήνες στην «κανονικοποίηση» της Άκρας Δεξιάς.

Δεδομένων των πρόσφατων συμφωνιών για τη συγκρότηση κυβερνητικών συνασπισμών στην Ολλανδία και στην Κροατία, 6 από τα 27 κράτη μέλη της ΕΕ κυβερνώνται ή υποστηρίζονται πλέον από υπερεθνικιστικά ή ακροδεξιά κόμματα.

Μαζί με την Ιταλία, την Ουγγαρία, τη Σουηδία και τη Φινλανδία αντιπροσωπεύουν σχεδόν το ένα τέταρτο όσων συμμετέχουν στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο.

Στην ίδια λίστα αναμένεται να συμπεριληφθεί από το φθινόπωρο και η Αυστρία.

Πιθανότητα δεν θα είναι καν η τελευταία προσθήκη, μέχρι τις επόμενες ευρωεκλογές.