«Τον θεωρώ προδότη της Επανάστασης»: Όταν η Φάννυ Καπλάν προσπάθησε να σκοτώσει τον Λένιν

Κατά τη διάρκεια της θητείας του ως ηγέτης του σοβιετικού κράτους, ο Βλαντιμίρ Λένιν δεν φαινόταν να ανησυχεί ιδιαίτερα για την προσωπική του ασφάλεια – συνήθως τον συνόδευε μόνο ένας σωματοφύλακας.

Έπεσε θύμα περισσότερων από μία απόπειρα δολοφονίας, με πρώτη τον Ιανουάριο του 1918, όταν υποστηρικτές της μοναρχίας προσπάθησαν να τον πυροβολήσουν. Λίγο αργότερα, ένα άλλο σχέδιο για να του αφαιρέσουν τη ζωή ματαιώθηκε, ενώ τον Αύγουστο του ίδιου έτους ο Λένιν παραλίγο να αφήσει την τελευταία του πνοή όταν τον πυροβόλησε η Φάννυ Καπλάν, καθώς τον θεωρούσε προδότη της επανάστασης – αλλά επέζησε.

Φωτογραφία: Wikimedia Commons

Κατά την ανάκριση από την Τσεκά, τη νεοσύστατη πτέρυγα ασφαλείας των Μπολσεβίκων, η Φάννυ Καπλάν είπε: «Σήμερα πυροβόλησα τον Λένιν. Το έκανα μόνη μου. Δεν θα πω από ποιον προμηθεύτηκα το περίστροφό μου. Δεν θα δώσω λεπτομέρειες. Είχα αποφασίσει να σκοτώσω τον Λένιν εδώ και πολύ καιρό. Τον θεωρώ προδότη της Επανάστασης».

Η Τσεκά, που ήθελε απεγνωσμένα να μάθει για ποιον δούλευε η Κάπλαν, δεν κατάφερε να της αποσπάσει καμία πληροφορία. Έτσι, στις 4 τα ξημερώματα της 3ης Σεπτεμβρίου, η Φάννυ Καπλάν οδηγήθηκε σε ένα γκαράζ και εκτελέστηκε με μια σφαίρα στο πίσω μέρος του κεφαλιού της. Το πτώμα της μπήκε σε ένα βαρέλι και το πυρπόλησαν. Δεν επρόκειτο να μείνει κανένα απομεινάρι της Κάπλαν.

Η γυναίκα που θέλησε να σκοτώσει τον Λένιν

Αργά το βράδυ της 30ής Αυγούστου 1918, ο Βλαντιμίρ Λένιν, ο ηγέτης των Μπολσεβίκων, βγήκε από μια συνάντηση στο εργοστάσιο Hammer and Sickle στη Μόσχα, όταν τον πλησίασε μια άγνωστη γυναίκα που φώναξε το όνομά του.

Γιατί το SR να αναθέσει μια τόσο σημαντική αποστολή σε μια γυναίκα με κακή όραση, η οποία δεν είχε χειριστεί ποτέ πριν πυροβόλο όπλο, για να πυροβολήσει τον Λένιν στο σκοτάδι;

Κρατήθηκε στιγμιαία από κάποια παρευρισκόμενη, η οποία διαμαρτυρόταν για τις ελλείψεις ψωμιού, ενώ ο Λένιν ετοιμαζόταν να μπει στο αυτοκίνητό του. Τότε η γυναίκα έβγαλε ένα περίστροφο και πυροβόλησε τρεις φορές.

Η μία σφαίρα δεν τον πέτυχε, σκίζοντας το παλτό του και χτυπώντας τη γυναίκα στον αγκώνα, αλλά οι άλλες δύο τον έριξαν κάτω – η μία σφαίρα διαπέρασε το λαιμό του, η άλλη τον αριστερό του ώμο. Ο Λένιν επέζησε – με το ζόρι. Ήταν η δεύτερη απόπειρα δολοφονίας του Λένιν μέσα σε μόλις επτά μήνες.

Η επίδοξη δολοφόνος του Βλαντιμίρ Λένιν ήταν η 28χρονη Φάννυ Καπλάν. Σε ηλικία δεκαέξι ετών, εντάχθηκε σε μια αναρχική ομάδα με έδρα το Κίεβο και ης δόθηκε το όνομα Φάνι Κάπλαν, μερικές φορές Ντόρα Κάπλαν.

Φωτογραφία: Wikimedia Commons

Τότε, της ανατέθηκε η δολοφονία του κυβερνήτη της πόλης. Όμως η βόμβα που ετοίμαζε εξερράγη στο δωμάτιό της, σχεδόν τυφλώνοντάς την. Συνελήφθη και, αν δεν ήταν τόσο νέα (ήταν ακόμη κάτω των είκοσι ενός ετών), θα έρχονταν αντιμέτωπη με τη θανατική ποινή.

Αντ’ αυτού, καταδικάστηκε σε «αιώνια καταναγκαστική εργασία» στη Σιβηρία. Κατά τη διάρκεια της καταναγκαστικής εργασίας της, η όρασή της επιδεινώθηκε σε σημείο τύφλωσης.

Έτοιμη να θυσιάσει τη ζωή της

Μετά τη Φεβρουαριανή Επανάσταση του 1917 και την ανατροπή του τελευταίου Ρώσου τσάρου, Νικόλαου Β’, η Κάπλαν αφέθηκε ελεύθερη στο πλαίσιο της μετεπαναστατικής πολιτικής αμνηστίας. Υπέφερε από έντονους πονοκεφάλους και περιόδους τύφλωσης, αλλά, μετά από εντατική θεραπεία, ανέκτησε μερική όραση.

«Είμαστε υπέρ της οργανωμένης τρομοκρατίας – αυτό πρέπει να παραδεχτούμε ειλικρινά. Η τρομοκρατία είναι μια απόλυτη αναγκαιότητα σε περιόδους επανάστασης»

Τότε, πήγε στη Μόσχα και εκεί εντάχθηκε στο Σοσιαλιστικό Επαναστατικό Κόμμα (SR), το οποίο, μετά την Οκτωβριανή Επανάσταση, περίμενε ότι θα μοιραζόταν την εξουσία με τους σοσιαλιστές ομοϊδεάτες του, τους Μπολσεβίκους.

Πράγματι, μια Συντακτική Συνέλευση αποτελούμενη από SR, Μπολσεβίκους και άλλους πραγματοποιήθηκε στην Πετρούπολη στις 18 Ιανουαρίου 1918, αλλά όταν η συγκεντρωμένη σύναξη απέρριψε τις περισσότερες από τις προτάσεις του Λένιν, ο ίδιος έβαλε να τη διαλύσει μέσα στην ίδια μέρα.

Και έτσι, οι πικραμένοι SR σχεδίασαν να υπονομεύσουν τους Μπολσεβίκους στοχοποιώντας τον ηγέτη τους. Έτσι, στις 30 Αυγούστου 1918, η Φάνι Κάπλαν πυροβόλησε τον Λένιν. Αφού έκανε την πράξη, ακολούθησε το πρωτόκολλο του SR και επέτρεψε να συλληφθεί, έτοιμη να θυσιάσει τη ζωή της για τον σκοπό.

Πράγματι;

Αλλά πυροβόλησε όντως η Φάνυ Κάπλαν τον Λένιν;

Ποτέ δεν θα μάθουμε με βεβαιότητα, αλλά οι αμφιβολίες είναι τόσο ισχυρές που η απάντηση θεωρείται σχεδόν ως ένα όχι – δεν το έκανε.

Γιατί το SR να αναθέσει μια τόσο σημαντική αποστολή σε μια γυναίκα με κακή όραση, η οποία δεν είχε χειριστεί ποτέ πριν πυροβόλο όπλο, για να πυροβολήσει τον Λένιν στο σκοτάδι; Παρά το μεγάλο πλήθος που συνωστίζονταν γύρω από το αυτοκίνητο του Λένιν, ούτε ένας από τους δεκαοκτώ μάρτυρες που ρωτήθηκαν δεν είδε στην πραγματικότητα την Κάπλαν να πυροβολεί με το περίστροφό της.

Φωτογραφία: Wikimedia Commons

Η σφαίρα που αφαιρέθηκε από το λαιμό του Λένιν, σχεδόν τέσσερα χρόνια μετά το συμβάν, διαπιστώθηκε ότι δεν είχε εκτοξευθεί από το περίστροφο Browning που φέρεται να χρησιμοποίησε η Κάπλαν.

Δεν μπορείς να φτιάξεις ομελέτα χωρίς να σπάσεις αυγά

Την επομένη της εκτέλεσης του Κάπλαν, οι Μπολσεβίκοι ξεκίνησαν την εκστρατεία της «Κόκκινης Τρομοκρατίας»: «Είναι απαραίτητο, μυστικά και επειγόντως, να προετοιμαστούμε για την τρομοκρατία», προέτρεψε ο Λένιν.

Ο Φέλιξ «Σιδερένιος» Ντζερζίνσκι, ο πρώτος επικεφαλής της Τσεκά, δήλωσε: «Είμαστε υπέρ της οργανωμένης τρομοκρατίας – αυτό πρέπει να παραδεχτούμε ειλικρινά. Η τρομοκρατία είναι μια απόλυτη αναγκαιότητα σε περιόδους επανάστασης».

Όπως έλεγαν οι Σοβιετικοί – δεν μπορείς να φτιάξεις ομελέτα χωρίς να σπάσεις αυγά.

Ο Λένιν είχε επιβιώσει, σωματικά και πολιτικά, αλλά τα τραύματά του, μαζί με τον έντονο φόρτο εργασίας του, συνέβαλαν σε μια σειρά εγκεφαλικών επεισοδίων, το πρώτο τον Μάιο του 1922, και τελικά οδήγησαν στον πρόωρο θάνατό του, σε ηλικία 53 ετών, στις 21 Ιανουαρίου 1924.

Μια ακόμη ιστορία

Δεν προσπάθησαν μονάχα να δολοφονήσουν τον Λένιν όσο βρίσκονταν στην εξουσία. Προσπάθησαν και να τον ληστέψουν. Και, δυστυχώς για αυτούς, το κατάφεραν.

Το σκανδαλώδες περιστατικό συνέβη στη Μόσχα στις 6 Ιανουαρίου 1919 – όταν ο Βλαντιμίρ Λένιν ήταν ήδη επικεφαλής του νεοσύστατου σοβιετικού κράτους.

Η συμμορία ενός γνωστού ληστή ονόματι Γιακόβ Κοσέλκοφ πραγματοποίησε επίθεση στο αυτοκίνητο του ηγέτη. Οι δράστες δεν είχαν ιδέα τίνος ήταν το αυτοκίνητο – απλά χρειάζονταν μεταφορικό μέσο εκείνη τη νύχτα.

Η συμμορία όρμησε μπροστά από το αυτοκίνητο φωνάζοντας: «Σταματήστε! Θα πυροβολήσουμε!».

Μέσα στο πυκνό σούρουπο, ο Λένιν νόμιζε πώς επρόκειτο για περιπολία.

«Στο διάολο να πας, που είσαι ο Λέβιν!»

Όταν το αυτοκίνητο σταμάτησε, οι δράστες έσυραν έξω τον σοβιετικό ηγέτη μαζί με τον φρουρό του. Ένας αποσβολωμένος Βλαντιμίρ είπε: «Τι κάνετε; Είμαι ο Λένιν. Εδώ είναι τα έγγραφά μου».

Λόγω του θορύβου της μηχανής, ο αρχηγός της συμμορίας άκουσε λάθος το επώνυμό του: «Στο διάολο να πας, που είσαι ο Λέβιν! Κι εγώ είμαι ο Κοσέλκοφ, ο αρχηγός της πόλης τη νύχτα».

Με αυτά τα λόγια πήρε τα έγγραφα, τα χρήματα και το προσωπικό πιστόλι Browning του σοβιετικού ηγέτη.

Τα μέλη της συμμορίας απομακρύνθηκαν μερικές εκατοντάδες μέτρα και άρχισαν να εξετάζουν τα λάφυρά τους. Μόνο τότε συνειδητοποίησαν ποιον θα μπορούσαν να πάρουν όμηρο και τι τεράστια λύτρα θα μπορούσαν να πάρουν γι’ αυτόν.

Έτρεξαν αμέσως πίσω, αλλά δεν υπήρχε κανείς εκεί.

Η πόλη βρισκόταν σε αναβρασμό: Η προσωπική ασφάλεια του Λένιν ενισχύθηκε και κινητοποιήθηκαν όλες οι δυνάμεις της αστυνομίας και των ειδικών υπηρεσιών της πόλης. Τελικά, συνελήφθησαν διακόσια άτομα, αλλά οι θύτες της επίθεσης δεν ήταν ανάμεσά τους.

Παρ’ όλα αυτά, μέχρι το καλοκαίρι του 1919, ένα προς ένα, όλα τα μέλη της συμμορίας του Κοσελκόφ συνελήφθησαν, καταδικάστηκαν και εκτελέστηκαν. Ο ίδιος ο αρχηγός της συμμορίας σκοτώθηκε κατά τη σύλληψή του στις 26 Ιουλίου.

Το Browning του Λένιν βρέθηκε πάνω του, αλλά παραμένει άγνωστο αν επιστράφηκε στον σοβιετικό ηγέτη.

*Με πληροφορίες από: Russia Beyond | Medium | Kεντρική φωτογραφία θέματος: Public Domain | Wikimedia Commons