Ευρωεκλογές: Τι σημαίνουν τα αποτελέσματα – Πλήγμα στην «πράσινη» Ευρώπη – Πώς επηρεάζουν το Ουκρανικό

Οι ευρωεκλογές, οι οποίες διεξήχθησαν σε περισσότερες από 24 γλώσσες μεταξύ 373 εκατομμυρίων ψηφοφόρων, αποτελούν μια γιγαντιαία δημοκρατική άσκηση που θα καθορίσει τον πολιτικό τόνο της Ευρώπης για τα επόμενα πέντε χρόνια.

Οι επερχόμενοι νομοθέτες θα ασκήσουν βέτο και θα διαμορφώσουν νόμους (αν και δεν μπορούν να τους δρομολογήσουν), θα καθορίσουν τον προϋπολογισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης και θα εγκρίνουν την επιλογή του επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής – ρόλο που σήμερα κατέχει η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.

Τα αποτελέσματα έδειξαν μια ισχυρή εμφάνιση της ακροδεξιάς σε ορισμένες χώρες – αν και όχι αρκετή, για να κερδίσει την εξουσία στο ίδιο το Ευρωκοινοβούλιο – ενώ πολλά κατεστημένα κεντρώα και πράσινα κόμματα «σκόνταψαν», ενώ όπως φαίνεται η φον ντερ Λάιεν έχει μια ισχυρή πιθανότητα να εξασφαλίσει την επανεκλογή της στο «τιμόνι» της Κομισιόν.

Το ρίσκο Μακρόν και η ήττα των κεντρώων στην ΕΕ

Ο ακροδεξιός Εθνικός Συναγερμός της Μαρίν Λεπέν θριάμβευσε στη Γαλλία, με ποσοστό άνω του 30% των ψήφων – υπερδιπλάσιο των ψήφων που συγκέντρωσε το κεντρώο κόμμα «Αναγέννηση» του Γάλλου προέδρου, Εμανουέλ Μακρόν.

Πολλά ακροδεξιά κόμματα αυξήθηκαν σε βάρος των κεντρώων

Πριν από την καταμέτρηση των τελικών ψήφων, ο Μακρόν αιφνιδίασε τη χώρα διαλύοντας το κοινοβούλιο για τη διεξαγωγή πρόωρων βουλευτικών εκλογών στις 30 Ιουνυίου, σε μια προσπάθεια να κινητοποιήσει τους ψηφοφόρους σε εθνικές εκλογές. «Η άνοδος των εθνικιστών, των δημαγωγών, αποτελεί κίνδυνο για το έθνος μας, αλλά και για την Ευρώπη μας, για τη θέση της Γαλλίας στην Ευρώπη και στον κόσμο», τόνισε, θέτοντας τον εαυτό του ως εγγυητή της φιλελεύθερης παράδοσης της Γαλλίας – και της Ευρώπης.

Αλλά το στοίχημα του Μακρόν είναι ένα ρίσκο. Ανεξάρτητα από τα αποτελέσματα, θα παραμείνει πρόεδρος για άλλα τρία χρόνια, όμως το κόμμα του – το μεγαλύτερο στην Εθνοσυνέλευση της Γαλλίας – θα μπορούσε να χάσει κρίσιμες έδρες από τον Εθνικό Συναγερμό, το δεύτερο μεγαλύτερο κόμμα. Εάν ο Μακρόν χάσει, θα παραχωρήσει ουσιαστικά τον έλεγχο μεγάλου μέρους της εσωτερικής πολιτικής για το υπόλοιπο της θητείας του.

Ανερχόμενο «αστέρι» στην παγκόσμια σκηνή η Μελόνι

Τα αποτελέσματα στη Γαλλία, ωστόσο, αντικατοπτρίζουν ένα ευρύτερο θέμα που διαδραματίζεται σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες: τα ακροδεξιά κόμματα κερδίζουν, ενώ οι κεντρώοι υποφέρουν.

Δύο ομάδες με ακροδεξιά κόμματα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, οι Ευρωπαίοι Συντηρητικοί και Μεταρρυθμιστές (ECR) και η ακροδεξιά Ταυτότητα και Δημοκρατία (ID), κερδίzουν 13 επιπλέον έδρες συνολικά, ανεβάζοντας τις δυνάμεις τους, αθροιστικά, σε πάνω από 130 έδρες.

«Μέρος της ιστορίας της Δεξιάς είναι η αποτυχία της Αριστεράς»

Μεταξύ των νικητών του ECR ήταν η πρόεδρός του, η Ιταλίδα πρωθυπουργός Τζόρτζια Μελόνι – το ακροδεξιό κόμμα των Αδελφών της Ιταλίας εκτοξεύτηκε στην πρώτη θέση στη χώρα, εδραιώνοντας τη Μελόνι ως ανερχόμενο συντηρητικό αστέρι στην παγκόσμια σκηνή.

Στην Αυστρία, το ακροδεξιό Κόμμα της Ελευθερίας τερμάτισε πρώτο. Ωστόσο, αξίζει να σημειωθεί ότι αυτή η δυναμική δεν ήταν κοινή σε όλη την Ευρώπη: Στην Πολωνία και την Ουγγαρία, τα εθνικιστικά κόμματα κατέλαβαν την πρώτη θέση, αλλά έχασαν έδρες σε σύγκριση με την ψηφοφορία του 2019.

Αποτυχία και της Αριστεράς

Εν τω μεταξύ, στη Γερμανία, το κυβερνών κεντροαριστερό κόμμα των Σοσιαλδημοκρατών του καγκελάριου Όλαφ Σολτς τερμάτισε τρίτο, πίσω από την ακροδεξιά Εναλλακτική για τη Γερμανία, η οποία ήρθε στη δεύτερη θέση.

Η Renew Europe – μία από τις τρεις μεγαλύτερες ευρωπαϊκές κοινοβουλευτικές ομάδες και αποτελούμενη από κεντρώους υπέρ της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένου του κόμματος «Αναγέννηση» του Μακρόν – έχασε 23 έδρες.

«Η ακροδεξιά έχει αποσπάσει ψηφοφόρους, σίγουρα στη Γαλλία, τη Γερμανία και την Ιταλία και σε ορισμένες σκανδιναβικές χώρες, όπου ιστορικά θα ψήφιζαν αριστερά κόμματα», δήλωσε στην Washington Post η Catherine Fieschi, πολιτική αναλύτρια και συνεργάτης στο Κέντρο Robert Schuman του Ευρωπαϊκού Πανεπιστημιακού Ινστιτούτου στη Φλωρεντία, σημειώνοντας ότι δεν ήταν μόνο τα κεντρώα κόμματα που υπέφεραν: «Μέρος της ιστορίας της Δεξιάς είναι η αποτυχία της Αριστεράς σε ορισμένες από αυτές τις χώρες», σημείωσε χαρακτηριστικά.

Επηρεάζεται η ευρωπαϊκή βοήθεια προς την Ουκρανία;

Η εξωτερική και στρατιωτική πολιτική της Ευρώπης κατευθύνεται κυρίως από τα 27 κράτη μέλη της, πράγμα που σημαίνει ότι τα αποτελέσματα των εκλογών αυτών δεν είναι πιθανό να έχουν άμεσο αντίκτυπο στη στήριξη του μπλοκ προς την Ουκρανία – η οποία ανέρχεται σε πάνω από 150 δισεκατομμύρια δολάρια μέχρι στιγμής, σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο.

Οι κοινές αποφάσεις σχετικά με τις κυρώσεις και τη στρατιωτική βοήθεια κατευθύνονται σε μεγάλο βαθμό από μεμονωμένα κράτη, από όπου προέρχεται και η χρηματοδότηση για το μεγαλύτερο μέρος της ανθρωπιστικής βοήθειας.

Ωστόσο, η άνοδος των ακροδεξιών πολιτικών – πολλοί από τους οποίους είναι επιφυλακτικοί ως προς την παροχή άνευ όρων υποστήριξης και συμπαθούν την Ρωσία – θα μπορούσε να είναι προάγγελος της κόπωσης από τον πόλεμο. Πρόσφατες δημοσκοπήσεις του Ευρωβαρόμετρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής δείχνουν ότι ενώ η πλειοψηφία των Ευρωπαίων υποστηρίζει τη συνέχιση της αποστολής στρατιωτικής και οικονομικής βοήθειας στην Ουκρανία, η υποστήριξη δεν είναι τόσο υψηλή όσο ήταν νωρίτερα στον πόλεμο.

Διχασμένη η ακροδεξιά στο Ουκρανικό

Η ακροδεξιά είναι επίσης διχασμένη στο θέμα. Η Μελόνι – για παράδειγμα – έχει τοποθετηθεί ως σθεναρή αντίπαλος της ρωσικής επιρροής στην Ευρώπη και φέρεται να έχει διαδραματίσει βασικό ρόλο στο να επηρεάσει παρασκηνιακά δύσπιστους ηγέτες της Ε.Ε. να υποστηρίξουν τη βοήθεια προς την Ουκρανία.

Αντίθετα, το κόμμα του Εθνικού Συναγερμού της Λεπέν στη Γαλλία έχει ιστορικούς δεσμούς με τη Μόσχα, και μια νίκη στις επερχόμενες πρόωρες εκλογές θα μπορούσε να απειλήσει τη σταθερή υποστήριξη της Γαλλίας προς την Ουκρανία.

Παρόλο που το κόμμα της Λεπέν υποστηρίζει λιγότερο έντονα από ό,τι κάποτε τη σύσφιξη των δεσμών με την Ρωσία, δεν έχει υποστηρίξει την Ουκρανία σε κρίσιμες ψηφοφορίες. Στο παρελθόν, έχει ορκιστεί να περιορίσει τη γαλλική στρατιωτική συνεργασία με το ΝΑΤΟ και να αντισταθεί στην «υποταγή σε ένα αμερικανικό προτεκτοράτο».

Πέρυσι, η The Post ανέφερε πώς το Κρεμλίνο εργαζόταν για να προωθήσει την πολιτική διχόνοια στη Γαλλία και να υπονομεύσει την υποστήριξη προς την Ουκρανία, μέσω πολιτικών παραγόντων. Κατά την προεκλογική εκστρατεία των φετινών ευρωεκλογών, η αμερικανική εφημερίδα ανέφερε ότι έγγραφα του Κρεμλίνου και συνεντεύξεις με Ευρωπαίους αξιωματούχους των μυστικών υπηρεσιών έδειχναν μια φιλόδοξη ρωσική επιχείρηση για τη δημιουργία διχασμού και την ενίσχυση των φιλορώσων υποψηφίων σε όλη την Ευρώπη.

Πλήγμα για μια «πράσινη» Ευρώπη

Σε ολόκληρη την ήπειρο, οι πολιτικοί του Κόμματος των Πρασίνων έχασαν έδρες μετά την ισχυρή παρουσία τους το 2019. Η απογοήτευσή τους μεγαλώνει καθώς οι έρευνες έδειξαν ότι η σημασία της κλιματικής αλλαγής μειώνεται μεταξύ των Ευρωπαίων ψηφοφόρων, σε σύγκριση με άλλες ανησυχίες όπως η οικονομία.

Σύμφωνα με την πρόβλεψη της ΕΕ, η ομάδα των Πρασίνων αναμένεται να χάσει συνολικά περίπου 20 έδρες. Στη Γερμανία – όπου οι Πράσινοι αποτελούν μέρος του κυβερνητικού συνασπισμού του Σολτς – το κόμμα προβλέπεται να χάσει περίπου τις μισές έδρες του.

Το προηγούμενο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ψήφισε μια δέσμη περιβαλλοντικών κανονισμών, που αποσκοπούσε στον περιορισμό των εκπομπών αερίων μέχρι το 2030. Αυτοί οι νόμοι θα είναι δύσκολο να αναιρεθούν πλήρως, αλλά οι νέοι ευρωβουλευτές μπορεί να είναι σε θέση να τους αποδυναμώσουν. Το νέο Ευρωκοινοβούλιο θα αναλάβει τη συνέχιση των διαπραγματεύσεων που θα καθορίσουν τους στόχους εκπομπών για το 2040.

Οι μισοί από τους ψηφοφόρους της ΕΕ ψήφισαν

Θα πρέπει να σημειωθεί, τέλος, πως η προσέλευση των ψηφοφόρων σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση εκτιμάται στο 51% φέτος, σύμφωνα με τα προκαταρκτικά στοιχεία που ανακοίνωσε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.

Αν και αυτό είναι χαμηλότερο από ό,τι στις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου η συμμετοχή των ψηφοφόρων στις προεδρικές εκλογές του 2020 ήταν 66%, είναι περίπου σε αντιστοιχία με τις προηγούμενες ευρωεκλογές, καθώς το 2019 η συμμετοχή των ψηφοφόρων καταγράφηκε στο 50,66%.