14ο Annual Capital Link Sustainability Forum «Βιωσιμότητα – Επενδύσεις & Ανάπτυξη Sustainability – Investments & Economic Growth»

Με μεγάλη επιτυχία και αθρόα συμμετοχή ολοκληρώθηκε το 14^th Annual Capital Link Sustainability Forum με τίτλο «Βιωσιμότητα – Επενδύσεις & Ανάπτυξη», το οποίο διοργανώθηκε την Τρίτη, 28 Μαΐου 2024, με φυσική παρουσία, υπό την Αιγίδα του Εμπορικού & Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Αθηνών – ΕΒΕΑ, στο Divani Caravel Hotel.

Με τη συμμετοχή εξαιρετικών και διακεκριμένων ομιλητών από την Κυβέρνηση, τους μεγαλύτερους κλάδους της οικονομίας και των ελληνικών επιχειρήσεων και Οργανισμών, καθώς και τον Ελληνο-αμερικανό επιχειρηματία κ. George Logothetis, Executive Chairman του Libra Group, το φετινό Συνέδριο ανέδειξε ότι η υιοθέτηση της βιωσιμότητας και η ενσωμάτωση των παραγόντων ESG είναι η μόνη επιλογή για βιώσιμη ανάπτυξη ειδικά στη σημερινή εποχή με τις τεχνολογικές εξελίξεις σε διάφορα επίπεδα, τομείς και κλάδους. Σε ένα τέτοιο περιβάλλον που εξελίσσεται ραγδαία, πρέπει να γίνεται χρήση του συνόλου των διαθέσιμων χρηματοδοτικών και επενδυτικών εργαλείων. To εγχείρημα της μετάβασης σε ένα βιώσιμο αύριο απαιτεί τη συμβολή όλων των παραγόντων ώστε οι μηχανισμοί που υιοθετήθηκαν να καταφέρουν να δημιουργήσουν μία νέα προσέγγιση στην χρηματοοικονομική και γενικότερα στην οικονομία και την κοινωνία. Οι παρεμβάσεις και τα πάνελ με 35 εξαιρετικούς ομιλητές, με θεματολογία επίκαιρη και ιδιαίτερου ενδιαφέροντος προσέλκυσαν πολυπληθές κοινό που ξεπέρασε τα 500 άτομα σε μια αίθουσα κατάμεστη από την αρχή ως το τέλος του Συνεδρίου.

ΘΕΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΩΝ & ΠΑΝΕΛ ΣΥΖΗΤΗΣΕΩΝ

Ατζέντα Συνεδρίου

• Η Βιωσιμότητα στον Στρατηγικό Σχεδιασμό των Επιχειρήσεων
• ΑΙ – Επενδύσεις & Ανάπτυξη
• Digital Commerce: A growth opportunity for Greece
• Εθνική Στρατηγική  για τη Βιώσιμη Χρηματοδότηση: Κινητοποίηση πόρων για τη χρηματοδότηση επενδύσεων
• Οι Τράπεζες στον Μετασχηματισμό της Ελληνικής Οικονομίας: είναι τα ESG κλισέ ή πραγματικά απαραίτητα;
• Διεθνείς Κεφαλαιαγορές & Sustainability (Διεθνείς Τράπεζες & Βιωσιμότητα)
• Θεσμικοί Επενδυτές & Βιώσιμη Ανάπτυξη
• Ομιλία κ. George M. Logothetis, Executive Chairman – Libra Group

• Εισαγωγικά Σχόλια- Καλωσόρισμα:
  

O κ. Νίκος Μπορνόζης, President – Capital Link Inc. δήλωσε: Ένα μεγάλο ευχαριστώ σε εσάς για τη συμμετοχή και στους χορηγούς που στηρίζουν το συνέδριο, το οποίο κάθε χρόνο πηγαίνει ακόμη καλύτερα. 

H κα. Όλγα Μπορνόζη, Managing Director – Capital Link Inc, ανέφερε: Σας καλωσορίζουμε στο συνέδριο μας για τη βιωσιμότητα που διεξάγεται για 14^η χρονιά, υπό την αιγίδα του ΕΒΕΑ και με τη στήριξη πολλών εταιρειών και οργανισμών. Το συνέδριο, όπως μαρτυρά ο τίτλος του, θα εστιάσει στις επενδύσεις και την ανάπτυξη.

O Απόστολος Σίσκος, Μέλος ΔΣ – Εμπορικό & βιομηχανικό Επιμελητήριο Αθηνών– ΕΒΕΑ, δήλωσε ότι: «Εκ μέρους του ΔΣ του ΕΒΕΑ θα ήθελα να χαιρετίσω τις εργασίες του 14^th Annual Capital Link Sustainability Forum, το οποίο κάθε χρόνο ενημερώνει την αγορά για θέματα βιώσιμης ανάπτυξης. Είναι αναγκαίο, περισσότερο από ποτέ, να ενσωματώσουμε τις αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης στα επιχειρηματικά μας μοντέλα. Ο δρόμος είναι δύσκολος και γεμάτος από νομοθετικές εξελίξεις, είτε αυτές αφορούν το περιβάλλον, είτε τον αντίκτυπο στην κοινωνία. Όλες οι εταιρείες επηρεάζονται από το αυστηρό πλαίσιο που έχει δημιουργηθεί από την οδηγία για το greenwashing ή τον μηχανισμό φορολόγησης άνθρακα.

Ο όγκος των πληροφοριών αποτελεί το εφαλτήριο για τη βιωσιμότητα, μιας και αλλάζει τον τρόπο λειτουργίας των επιχειρήσεων, τις αναδιαμορφώνει και δημιουργεί νέες ευκαιρίες ανάπτυξης και καινοτομίας. Είναι προφανές ότι το Εμπορικό και βιομηχανικό επιμελητήριο Αθηνών στηρίζει κάθε προσπάθεια που σχετίζεται με τη βιωσιμότητα των ελληνικών επιχειρήσεων. Κύριο μέλημα των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων συνολικά θα πρέπει να είναι η διασφάλιση της ανθεκτικότητάς τους.»

ΕΝΑΡΚΤΗΡΙΑ ΟΜΙΛΙΑ 

κ. Ορέστης Καβαλάκης, Διοικητής της Ειδικής Υπηρεσίας Συντονισμού Ταμείου Ανάκαμψης – Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών 

Σε μια συζήτηση με τον :

κ. Νίκο Μπορνόζη, President – Capital Link Inc.

Ο κ. Ορέστης Καβαλάκης, Διοικητής της Ειδικής Υπηρεσίας Συντονισμού του Ταμείου Ανάκαμψης του Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών άνοιξε το Συνέδριο με σύντομη ομιλία του.

Ο κ. Ορέστης Καβαλάκης αφού αναφέρθηκε στις σημαντικές καινοτομίες που παρουσιάζει το Ταμείο Ανάκαμψης σε σχέση με κάθε άλλο χρηματοδοτικό εργαλείο, υπογράμμισε τις πρωτιές του Ελληνικού Σχεδίου τόσο σε επίπεδο προϋπολογισμού όσο και σε επίπεδο μέχρι στιγμής εκταμιεύσεων σε σχέση με το ΑΕΠ. Ανέφερε χαρακτηριστικά: «η Ελλάδα έχει στη διάθεση της πόρους ύψους 36 δις ευρώ και παραμένει 1η ανάμεσα στα 27 Κράτη-Μέλη ως προς τους πόρους που εξασφάλισε βάσει του ΑΕΠ του 2021. Έως σήμερα έχουν εκταμιευθεί προς το ελληνικό πρόγραμμα 14,9 δισ. ευρώ, τα οποία ξεπερνούν το 40% των συνολικών πόρων του προγράμματος, φέρνοντας την Ελλάδα στην πρώτη θέση της κατάταξης των εκταμιεύσεων ως ποσοστό του ΑΕΠ». Στη συνέχεια αναφέρθηκε σε εμβληματικά έργα που συμβάλλουν στην βιωσιμότητα και χρηματοδοτούνται από το Ταμείο Ανάκαμψης, δίνοντας έμφαση στα έργα του πυλώνα για την πράσινη μετάβαση, αλλά και τον αγροτικό και ψηφιακό μετασχηματισμό. Δεν παρέλειψε, τέλος, να αναφερθεί στην υλοποίηση του δανειακού σκέλους του Ταμείου Ανάκαμψης και να προβάλει τα πλεονεκτήματά του που το καθιστούν χρήσιμο επενδυτικό εργαλείο για τις ελληνικές επιχειρήσεις. Κλείνοντας την παρέμβασή του ο κ. Καβαλάκης συνόψισε τον φιλόδοξο στόχο στον οποίο συμβάλλει το Ταμείο Ανάκαμψης: «Την στροφή του παραγωγικού μοντέλου της χώρας προς ένα μοντέλο πιο ανταγωνιστικό, πιο ανθεκτικό και πιο βιώσιμο».

• Η Βιωσιμότητα στον Στρατηγικό Σχεδιασμό των Επιχειρήσεων

Συντονιστής:  κ. Γιάννης Καμίτσος, Director, Risk Consulting – KPMG στην Ελλάδα

Ομιλητές:

• Δρ. Μαρίνος Γιαννόπουλος, CEO – Enterprise Greece
• κ. Χάρης Σαχίνης, Διευθύνων Σύμβουλος – ΕΥΔΑΠ
• κ. Αντώνης  Μουντούρης Διευθυντής Υγιεινής Ασφάλειας Περιβάλλοντος & Βιώσιμης Ανάπτυξης Ομίλου – HELLENiQ ENERGY
• κα. Έλενα Αθουσάκη, Επικεφαλής ESG, Βιωσιμότητας και Κλιματικής Αλλαγής – Όμιλος MOTOR OIL

Ο κ. Γιάννης Καμίτσος, Director, Risk Consulting – KPMG στην Ελλάδα, ανέφερε ότι: «Στο πάνελ «Η Βιωσιμότητα στον Στρατηγικό Σχεδιασμό των Επιχειρήσεων» του 14^ου Capital Link Sustainability Forum, αναπτύχθηκε μια ενδιαφέρουσα συζήτηση σχετικά με τον τρόπο που διαμορφώνουν οι επιχειρήσεις τη στρατηγική τους ως προς ενσωμάτωση βιώσιμων πρακτικών, τα μεγαλύτερα εμπόδια που τα τμήματα βιωσιμότητας αντιμετωπίζουν ως προς τον βιώσιμο εταιρικό μετασχηματισμό, καθώς και σχετικά με τα μελλοντικά βήματα που πρέπει να γίνουν για την βελτίωση της ενσωμάτωσης της βιωσιμότητας στην στρατηγική των επιχειρήσεων.

Η συμφωνία του Παρισιού έθεσε φιλόδοξους στόχους για μείωση των εκπομπών CO₂ κατά 45% μέχρι το 2030 και μηδενισμό τους μέχρι το 2050, όμως είναι σήμερα σαφές ότι οι στόχοι αυτοί δύσκολα θα επιτευχθούν με τις υπάρχουσες συνθήκες, ειδικά αν λάβουμε υπόψη ότι την περίοδο της πανδημίας με την ελαχιστοποιημένη παγκόσμια οικονομική παραγωγή, η μείωση των εκπομπών CO₂ ήταν μόνο περίπου 6%. H επίτευξη λοιπόν του στόχου μηδενισμού των εκπομπών CO₂ μέχρι το 2050 απαιτεί καινοτόμες τεχνολογικές λύσεις και γενναίους εταιρικούς μετασχηματισμούς.

Ταυτόχρονα, η βιώσιμη ανάπτυξη είναι ψηλά στην ατζέντα της επενδυτικής κοινότητας, όπως επιβεβαιώθηκε και στις πρόσφατες συναντήσεις του COP28 και του Davos. Συγκεκριμένα, κυβερνήσεις, επενδυτές, καθώς και χρηματοπιστωτικοί οργανισμοί τάσσονται υποστηρικτικά στην ανάπτυξη και χρηματοδότηση πρωτοβουλιών βιώσιμης ανάπτυξης στον αγώνα για τη μείωση των εκπομπών CO₂. Στο πλαίσιο αυτό, επιχειρήσεις πολλών διαφορετικών κλάδων αντιμετωπίζουν τις δικές τους προκλήσεις για το μετασχηματισμό και τη μετάβαση τους στο Νet Ζero, επιβεβαιώνοντας ότι οι απαραίτητες τεχνολογίες δεν είναι ακόμα διαθέσιμες ή είναι σε πειραματικό στάδιο, κάνοντας ακόμα πιο δύσκολη την κατάρτιση ενός βιώσιμου επενδυτικού πλάνου που θα οδηγήσει στην επίτευξη των στόχων της Ευρωπαϊκής Ένωσης.»

Ο Δρ. Μαρίνος Γιαννόπουλος, CEO – Enterprise Greece, τόνισε: «Οι προκλήσεις και οι αλλεπάλληλες κρίσεις (κλιματική, πανδημία, ενεργειακή, κ.λπ.) των τελευταίων ετών έχουν επηρεάσει σημαντικά τον τρόπο με τον οποίο λειτουργούν και χρηματοδοτούνται οι επιχειρήσεις. Η βιώσιμη ανάπτυξη αποτελεί προτεραιότητα και η εφαρμογή των ESG (Περιβαλλοντικά, Κοινωνικά, και κριτήρια Διακυβέρνησης) έχει αναδειχθεί σε βασικό συντελεστή στην  λήψη επενδυτικών αποφάσεων αλλά και άντλησης χρηματοδότησης για τις επιχειρήσεις.

Στο πλαίσιο αυτού του νέου επιχειρηματικού τοπίου, η Enterprise Greece αντέδρασε με μια σειρά πρωτοβουλιών όπως η διοργάνωση διαδικτυακών σεμιναρίων για στελέχη επιχειρήσεων, τα οποία σε συνεργασία με διάφορους φορείς και εταιρείες, είχαν ως στόχο την παροχή πληροφόρησης για την αξιοποίηση και εφαρμογή των κριτηρίων ESG. Η Εταιρεία υλοποιεί νομοθετικές ρυθμίσεις όπως η υποχρέωση των επιχειρήσεων που υπάγονται στο Ειδικό Σχέδιο Χωρικής Ανάπτυξης Στρατηγικών Επενδύσεων (Ε.Σ.Χ.Α.Σ.Ε.) να εφαρμόζουν σχέδιο αρχών βιώσιμης ανάπτυξης και να καταρτίζουν ετήσιο απολογισμό βιωσιμότητας σύμφωνα με διεθνώς αναγνωρισμένα πρότυπα (GRI Standards).

Στο ίδιο πεδίο της προσέλκυσης επενδύσεων, από το 2007, έχουμε εντάξει τους τομείς των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) και της Διαχείρισης του Περιβάλλοντος στους κλάδους πρώτης προτεραιότητας, αναγνωρίζοντας τη συμβολή τους στη βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη. Σήμερα, έχουμε προσθέσει κι άλλους τομείς όπως η Καινοτομία, ο Τουρισμός, η Τεχνολογία, η Μεταποίηση, οι Υπηρεσίες, η Αγροδιατροφή και τα Ακίνητα. Η Enterprise Greece έχει υποστηρίξει επενδυτικά έργα δισεκατομμυρίων ευρώ, από διεθνείς εταιρείες όπως η CEGEKA, η ELMYA και η Valorem που υποστηρίζουν τις αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης.

Τα παραπάνω θέματα αναδείχθηκαν και συζητήθηκαν κατά τη διάρκεια του 14ου Annual Capital Link Sustainability Forum, όπου διαπιστώθηκε ότι οι ελληνικές εταιρείες κατανοούν την ανάγκη υιοθέτησης αυτών των αρχών για να εξασφαλίζουν επενδυτικά κεφάλαια και να επεκτείνονται σε ξένες αγορές.

Ο κ. Χάρης Σαχίνης, Διευθύνων Σύμβουλος – ΕΥΔΑΠ ανέφερε ότι: «Στην ΕΥΔΑΠ λειτουργούμε με περιβαλλοντική υπευθυνότητα και διαμορφώνουμε τη στρατηγική μας μέσα από την ανάγκη αντιμετώπισης των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής. Προσεγγίζουμε τις προκλήσεις της κλιματικής αλλαγής με ολοκληρωμένο σχέδιο και έργα σε όλο τον κύκλο νερού από τους ταμιευτήρες έως και την επεξεργασία λυμάτων.

Παραμένουμε προσηλωμένοι στο πλάνο μας και προχωρούμε στην υλοποίηση της στρατηγικής μας, μίας στρατηγικής που στόχο έχει την ανάπτυξη της Εταιρείας μας, με σεβασμό στους εργαζόμενους, τους πελάτες και την κοινωνία που υπηρετούμε.

Εισάγουμε νέες πρακτικές για τα δεδομένα της χώρας μας, όπως η επαναχρησιμοποίηση του ανακυκλωμένου νερού και η αξιοποίηση μη πόσιμου νερού για δευτερεύουσες χρήσεις.  Προχωράμε με την υλοποίηση έργων κυκλικής οικονομίας καθώς και με δράσεις που έχουν σκοπό τη μείωση της κατανάλωσης ενέργειας και του περιβαλλοντικού αποτυπώματος, προσηλωμένοι στον στόχο μας για παραγωγή νερού μηδενικού άνθρακα, με επίκεντρο τις αρχές της Βιώσιμης Ανάπτυξης.

Έχοντας ενσωματώσει στη λειτουργία της Εταιρείας το στρατηγικό μας τρίπτυχο Ασφάλεια – Αποτελεσματικότητα – Ανάπτυξη, ακολουθούμε το όραμά μας, να παραμείνει η ΕΥΔΑΠ η μεγαλύτερη και πιο αξιόπιστη Εταιρεία στη διαχείριση του κύκλου του νερού, προσανατολισμένη πάντα στον Άνθρωπο, την Κοινωνία και το Περιβάλλον, την αποστολή μας, να συνεχίσουμε να παρέχουμε ποιοτικό και φθηνό πόσιμο νερό σε όλο και περισσότερους πολίτες αποδίδοντάς το πίσω στο περιβάλλον καθαρό, μέσα από την  αποτελεσματική διαχείριση όλων των διαθέσιμων πόρων και τέλος, τη δέσμευση μας για έναν κύκλο νερού μηδενικού ανθρακικού αποτυπώματος.»

Ο κ. Αντώνης  Μουντούρης Διευθυντής Υγιεινής Ασφάλειας Περιβάλλοντος & Βιώσιμης Ανάπτυξης Ομίλου – HELLENiQ ENERGY, είπε: «Η ενσωμάτωση της βιωσιμότητας στον στρατηγικό σχεδιασμό αποτελεί πρόκληση για όλους μας. Δεν είναι ούτε απλό ούτε εύκολο εγχείρημα, καθώς η ασφάλεια εφοδιασμού, η προσιτή ενέργεια, και η βιωσιμότητα συνθέτουν ένα τρίλημμα. Το μεγαλύτερο εμπόδιο κατά την εκπόνηση στρατηγικής είναι οι παλιότερες αντιλήψεις ή εντυπώσεις, σύμφωνα με τις οποίες η βιωσιμότητα εξαντλείται σε αναφορές ή στις τιμές κάποιων δεικτών. Αντιθέτως, είναι κάτι που πρέπει να περιλαμβάνεται στο αρχικό πλάνο και να μην είναι αντικείμενο εργασίας ενός μόνο τμήματος, αλλά όλης της εταιρείας. Οι παράμετροι ESG συνδέονται άμεσα με τους οικονομικούς δείκτες και την αποτίμηση της εταιρείας. Είναι πλέον το πρώτο πράγμα από το οποίο πρέπει να ξεκινήσει κανείς. Γι’ αυτό άλλωστε αυτό παύει να είναι εθελοντικό και καθίσταται υποχρεωτικό από την ίδια τη νομοθεσία της ΕΕ.»

Η κα. Έλενα Αθουσάκη, Επικεφαλής ESG, Βιωσιμότητας και Κλιματικής Αλλαγής – Όμιλος MOTOR OIL, τόνισε ότι: «Πρέπει να αλλάξει η κουλτούρα μας ώστε να καταλάβουν όλοι τι εστί βιωσιμότητα, με τον ίδιο τρόπο που γίνονται κατανοητές οι έννοιες του κέρδους ή της ζημίας. Ξεφεύγουμε πια από την επικοινωνία και πηγαίνουμε στην ουσία της βιωσιμότητας. Η νομοθεσία σε επίπεδο θεσμών αλλά και τραπεζών είναι απαραίτητη για να κάνουμε τα ανάλογα βήματα. Σιγά σιγά η κοινωνία μας πρέπει να αντιληφθεί τον αντίκτυπο κάθε απόφασης που λαμβάνουν εταιρείες και επιχειρήσεις.

Η βιώσιμη ανάπτυξη περιλαμβάνει ρίσκα, ευκαιρίες και στόχους. Ως προς τους κινδύνους, στην εταιρεία μας διαθέτουμε ομάδες εργασίας ανά πυλώνα, ώστε να ληφθούν υπόψη στη διαδικασία λήψης κάθε απόφασης. Στο επίπεδο των ευκαιριών, διαθέτουμε στρατηγική 4 δις με ορίζοντα το 2030, με στόχο να γίνουμε ένας πολυενεργειακός όμιλος. Άλλωστε, πολλοί διαφορετικοί κλάδοι δεν έχουν αποφασίσει ποια θα είναι τα καύσιμα που θα χρησιμοποιούν στο μέλλον, ενώ και οι γεωπολιτικές εξελίξεις ενδέχεται να επηρεάσουν τα σχέδια μας.»

• ΑΙ – Επενδύσεις & Ανάπτυξη
  

Κεντρική Ομιλία με θέμα ΑΙ (Τεχνητή Νοημοσύνη)  – Επενδύσεις & Ανάπτυξη έκανε ο κ. Δημήτρης Παπαστεργίου, Υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης

Ο κ. Παπαστεργίου, στην εισαγωγική του ομιλία στο πλαίσιο του πάνελ με τίτλο «ΑΙ – Επενδύσεις & Ανάπτυξη», μεταξύ άλλων δήλωσε ότι : «Η τεχνητή νοημοσύνη μπαίνει στη ζωή μας. Σήμερα, σε οποιοδήποτε συνέδριο ανά τον κόσμο, ακόμη και αν το θέμα του δεν σχετίζεται άμεσα με την τεχνητή νοημοσύνη, θα περιλαμβάνει τουλάχιστον μια αναφορά σε αυτήν. Η Ελλάδα βρίσκεται σε καλό σημείο για να την υποδεχτεί, και αυτό διότι, αρκετά έγκαιρα, ο πρωθυπουργός δημιούργησε μια επιτροπή ειδικών επιστημόνων που ήδη έχει καταθέσει τις προτάσεις της στην κυβέρνηση. Οι κομβικές προϋποθέσεις για την ανάπτυξη ενός τοπικού οικοσυστήματος νοημοσύνης είναι τα δεδομένα, η υπολογιστή ισχύς, και άνθρωποι με τις απαραίτητες δεξιότητες.

Γίνεται ήδη μια τεράστια προσπάθεια για να ψηφιοποιήσουμε το κράτος. Σε κάποιους τομείς, όπως η υγεία, τα δεδομένα υπάρχουν και είναι έτοιμα προς χρήση και ικανά να συνεισφέρουν στην εξαγωγή συμπερασμάτων. Χάρη στο ταμείο ανάκαμψης, ψηφιοποιούμε μεταξύ άλλων τη δικαιοσύνη, τα κτηματολόγια, την πολεοδομία, και τα γενικά αρχεία του Κράτους. Από εκεί θα προκύψει το υλικό που θα τροφοδοτήσει τα μοντέλα τεχνητής νοημοσύνης. Ακόμη, έχει δρομολογηθεί ο διαγωνισμός για τον Δαίδαλο, τον υπερυπολογιστή της Ελλάδας, που θα χρησιμοποιήσουμε για ερευνητικούς, ακαδημαϊκούς, αλλά και επιχειρηματικούς σκοπούς. Θα είναι ένα από τα πέντε ισχυρότερα μηχανήματα στην Ευρώπη. Ως προς τα data centers, η Ελλάδα μετατρέπεται σε τεχνολογικό hub, θα πρέπει όμως να δούμε πόσα μπορούμε να αντέξουμε ενεργειακά και σε ποια σημεία, με βιώσιμο τρόπο. Άλλωστε, η τεχνολογία στην εποχή μας πρέπει να έχει ένα πράσινο πρόσημο. Τέλος, τίποτα από αυτά δεν έχει νόημα αν δεν καταφέρουμε να έχουμε την κοινωνία μαζί μας, χτίζοντας δεξιότητες, σε συνεργασία με τους κοινωνικούς εταίρους, βάσει των αναγκών που έχουμε. Υπάρχει έλλειμμα εργαζομένων πληροφορικής, σε τομείς όπως η τεχνητή νοημοσύνης και η κυβερνοασφάλεια.»

Συντονίστρια : κα Αλεξάνδρα Πάλλη, Πρόεδρος ΔΣ – CSR Hellas, Εκπρόσωπος – ΕΒΕΑ & Πρόεδρος Της Επιτροπής Αθλητισμός & ESG – Ελληνική Ολυμπιακή Επιτροπή

Ομιλητές: 

• κ. Θάνος Μαρκαντώνης, Partner- Eurocapital Partners, Vice Chairman – A.I. Catalyst
• κ. Λουκάς Καραλής, Επικεφαλής Στρατηγικής και Επενδυτικών Σχέσεων – Όμιλος Intrakat
• κ. Σταμάτης Κασμάς, Senior Manager – Azure Global Expansion Strategy – Microsoft

Η κα Αλεξάνδρα Πάλλη, Πρόεδρος ΔΣ – CSR Hellas, Εκπρόσωπος – ΕΒΕΑ & Πρόεδρος Της Επιτροπής Αθλητισμός & ESG – Ελληνική Ολυμπιακή Επιτροπή, τόνισε ότι: «Η τεχνητή νοημοσύνη είναι η τεχνολογία της εποχής μας που μεταφράζεται σε μεγάλες ευκαιρίες μετασχηματισμού για κάθε κλάδο, κάθε οργανισμό και κάθε άνθρωπο. Υπό την επίδρασή της, αναμένεται να αλλάξουν δομικά πολλοί κλάδοι της οικονομίας όπως η υγεία, τα οικονομικά και το marketing.

Στον χρηματοοικονομικό κλάδο.  έχει ήδη αντίκτυπο από την δεκαετία του 90 ωστόσο τώρα αναμένεται να βελτιώσει περισσότερο παραγωγικότητα-διαχείριση ρίσκου -προφίλ πελατών αλλά και διαφάνεια. Η  Τ.Ν. και τα  μεγάλα γλωσσικά  μοντέλα είναι ήδη εδώ σε όλους τους κλάδους και  στον χώρο των επενδύσεων δίνει τεράστιες ευκαιρίες σε νέες και μικρές σχετικά εταιρίες  να μεγαλώσουν γρήγορα και με υγεία απαιτείται να  ωφεληθούμε από τα  καλά της και να αποβάλλουμε τα άσχημα και επικίνδυνα σημεία με στοχευμένες ρυθμίσεις και όχι με  υπερβολές απίθανων ρυθμιστικών νόμων που πάλι θα  μας οδηγήσουν τελευταίους στην κούρσα που έρχεται …

Στον κλάδο της τεχνολογίας, ο μετασχηματισμός έχει ήδη ξεκινήσει ιδιαίτερα στα θέματα σχεδιασμού και δημιουργίας νέων προϊόντων και υπηρεσιών (αυτοματοποίηση, βελτιστοποίηση, καλύτερη συνεργασία, κυβερνοασφάλεια)αλλά και στη συμβουλευτική προς τους πελάτες με τους οποίους οι εταιρείες συνεργάζονται σε σχέση με  τον ολιστικό μετασχηματισμό τους βάσει της τεχνητής νοημοσύνης.

Οι αλλαγές μεταφράζονται σε ανάγκη για νέες δεξιότητες και διαφορετική νοοτροπία (growth mindset). Η ενσωμάτωση της ΑΙ στην καθημερινή πρακτική των επιχειρήσεων απαιτεί σημαντικές επενδύσεις σε υποδομές και εκπαίδευση προσωπικού, καθώς και μια συνολική αναπροσαρμογή της στρατηγικής του οργανισμού σε δομικό και οργανωτικό επίπεδο.

Οι επιχειρήσεις οφείλουν να διασφαλίσουν την υπεύθυνη και διαφανή χρήση της ΑΙ, εφαρμόζοντας συγκεκριμένα πρωτόκολλα και αυστηρούς κανόνες δεοντολογίας όπως για παράδειγμα η συμμόρφωση  με τους κανονισμούς περί προστασίας προσωπικών δεδομένων, ιδιαίτερα από τη στιγμή που αρκετές επιχειρήσεις επεξεργάζονται και αναλύουν μεγάλες ποσότητες ευαίσθητων στοιχείων.

Το ESG ενσωματώνεται πλέον με γεωμετρική πρόοδο στην λειτουργία των επιχειρήσεων. Τα κριτήρια ESG είναι απαραίτητα για την ευρύτερη αξιολόγηση της απόδοσης των επιχειρήσεων, ενισχύοντας παράλληλα τη διαφάνεια, τη λογοδοσία και εν γένει το αίσθημα εμπιστοσύνης των επενδυτών.

Οι πλατφόρμες τεχνητής νοημοσύνης διευκολύνουν τη συλλογή, ανάλυση και αναφορά δεδομένων στον τομέα του ESG, επιτρέποντας στις επιχειρήσεις να παρακολουθούν και να βελτιώνουν τις επιδόσεις τους σε πραγματικό χρόνο.

Ταυτόχρονα, η αξιοποίηση τεχνολογιών ΑΙ και μηχανικής εκμάθησης (machine learning) βοηθά στην ανάπτυξη βιώσιμων πρακτικών, όπως ενδεικτικά αναφέρονται η βελτιστοποίηση της χρήσης των πόρων και η λειτουργική διαχείριση των αποβλήτων, συμβάλλοντας έτσι στην κυκλική οικονομία.

Τέλος, καθώς το Generative AI γίνεται όλο και πιο προσιτό αλλά και πιο δημοφιλές οδεύουμε σε έναν εκδημοκρατισμό της τεχνολογίας και θα δούμε σταδιακά ακόμη πιο πολλές και διαφορετικές ομάδες ανθρώπων να μπορούν να συμμετέχουν στην ανάπτυξη τεχνολογίας, νέων προϊόντων και υπηρεσιών.»

Ο κ. Θάνος Μαρκαντώνης, Partner– Eurocapital Partners, Vice Chairman – A.I. Catalyst δήλωσε: «Η οικονομική ανάπτυξη και οι επενδύσεις ήταν ανέκαθεν ένας κρίσιμος παράγοντας για την ευημερία των κρατών-κοινωνιών.

Στην  σύγχρονη εποχή μας οι βιώσιμες επενδύσεις, που έλαβαν υπόψη τους τα λεγόμενα  ESG κριτήρια αποτέλεσαν σταδιακά ¨μονόδρομο¨ για όλους.

Με την τεράστια χρήση της τεχνολογίας οι επενδυτές πλέον έθεσαν σαν σωστές όλο και συχνότερα τις βιώσιμες επενδύσεις που  έφεραν ¨θετικό-ολιστικό¨  αντίκτυπο μαζί με την ανάπτυξη, δηλαδή  την αντίστοιχη οικολογική συνεισφορά στον πλανήτη και την κοινωνία γενικότερα.

Η χρήση συστημάτων τεχνητής νοημοσύνης βελτιστοποιούσε ανέκαθεν πόσο μάλλον στην σημερινή ¨εκρηκτική συγκυρία¨ την διερεύνηση και έγκριση πολλών νέων επενδύσεων με όρους και κριτήρια βιωσιμότητας, που τίθενται εκ των προτέρων με πολύ αυστηρές μορφές.

Η καινοτομία και η Τ.Ν ήταν ο ¨καταλύτης¨ που επίδρασε ταχύτατα στην σωστότερη και ταχύτατη αξιολόγηση όλων των ειδών επενδύσεων ,αλλά και της άριστης χρήσης  των προτύπων  ESG κριτηρίων στην εταιρική κουλτούρα και την διακυβέρνηση.»

Ο κ. Λουκάς Καραλής, Επικεφαλής Στρατηγικής και Επενδυτικών Σχέσεων – Όμιλος Intrakat, ανέφερε ότι: «Σε μια εποχή αδιάκοπης τεχνολογικής εξέλιξης, όπως η δική μας, οφείλουμε να αξιολογήσουμε την αξία και τη χρησιμότητα των δυνατοτήτων που μας παρέχει η σύγχρονη τεχνολογία για τη βελτιστοποίηση της δραστηριότητας των επιχειρήσεων. Ειδικότερα, η ΑΙ παρέχει προηγμένα αναλυτικά εργαλεία που βοηθούν τις επιχειρήσεις να λαμβάνουν πιο ενημερωμένες και ακριβείς αποφάσεις, ενισχύοντας την αποδοτικότητα και την ανάπτυξή τους.

Η αξιοποίηση της ΑΙ μπορεί να οδηγήσει σε αυτοματοποίηση επαναλαμβανόμενων και χρονοβόρων διαδικασιών, μειώνοντας τα λειτουργικά κόστη και απελευθερώνοντας πόρους για την επιτέλεση δραστηριοτήτων στρατηγικού χαρακτήρα, ενισχύοντας παράλληλα και την διαδικασία λήψης αποφάσεων.

Ταυτόχρονα, ιδιαίτερα στο πεδίο της αγοράς, βλέπουμε ότι η ΑΙ βοηθά τις επιχειρήσεις να προσφέρουν εξατομικευμένες και προσωποποιημένες εμπειρίες στους πελάτες τους, με γνώμονα την αποτελεσματικότερη εξυπηρέτησή τους. Η ανάλυση μεγάλων δεδομένων (big data), καθώς και τα insights που παρέχει η ΑΙ επιπλέον προάγουν την καινοτομία, διανοίγοντας έτσι νέες αναπτυξιακές προοπτικές.

Στον Όμιλο Intrakat, έχοντας το βλέμμα στραμμένο στο μέλλον, ακολουθούμε τις τάσεις της σύγχρονης τεχνολογίας και τις αξιοποιούμε δημιουργικά στην εταιρική μας λειτουργία, όχι ευκαιριακά, αλλά ως αποτέλεσμα ενός ολοκληρωμένου στρατηγικού σχεδιασμού, με συντονισμένες ενέργειες.»

Ο κ. Σταμάτης Κασμάς, Senior Manager – Azure Global Expansion Strategy – Microsoft τόνισε ότι: «Η τεχνητή νοημοσύνη είναι πλέον η τεχνολογία της εποχής μας. Οι δυνατότητες που προσφέρει είναι απεριόριστες και αποτελεί μία μεγάλη ευκαιρία μετασχηματισμού για κάθε κλάδο, κάθε οργανισμό και κάθε άνθρωπο. Όπως και μια ευκαιρία – τη μοναδική ίσως – να διαχειριστούμε τις μεγαλύτερες προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε από τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής και τις φυσικές καταστροφές μέχρι έργα ανθρωπιστικής διάστασης και δυσκολίες που σχετίζονται με ιατρικές παθήσεις.

Για την Microsoft, η τεχνητή νοημοσύνη δεν αποτελεί μόνο μια τεχνολογία, αλλά έναν “συμπλοηγό” που επηρεάζει θετικά την ανθρώπινη δραστηριότητα, βελτιώνοντας παραγωγικές διαδικασίες και ενισχύοντας τη δημιουργικότητα. Η τεράστια επένδυση που πραγματοποιεί η εταιρία δείχνει την αισιοδοξία και τη θέλησή μας να βοηθήσουμε όλους τους ανθρώπους, τις επιχειρήσεις και την κοινωνία ώστε να επιτύχουν περισσότερα. Τόσο στο να αντιμετωπίσουμε τις μεγάλες προκλήσεις όσο και σε βασικές, καθημερινές λύσεις για παράδειγμα χρησιμοποιώντας τη βοήθεια της τεχνητής νοημοσύνης για αυτοματοποίηση διαδικασιών. Εκτός από την αυτοματοποίηση, έχουν τη δυνατότητα να μειώσουν ανθρώπινα λάθη, ενισχύοντας την αποτελεσματικότητα και την ασφάλεια σε κάθε εργασιακό περιβάλλον.

Καθώς το Generative AI γίνεται όλο και πιο προσιτό αλλά και πιο δημοφιλές ανοίγονται νέοι ορίζοντες σε όλο το φάσμα της ανθρώπινης δραστηριότητας. Οδεύουμε σε έναν εκδημοκρατισμό της τεχνολογίας και θα δούμε σταδιακά ακόμη πιο πολλές και διαφορετικές ομάδες ανθρώπων -με την ανάπτυξη νέων ΑΙ δεξιοτήτων  να μπορούν να συμμετέχουν στην ανάπτυξη τεχνολογίας, νέων προϊόντων και υπηρεσιών.

Στη Microsoft, αναγνωρίζουμε την ανάγκη για υπεύθυνη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης και προσφέρουμε τη δέσμευσή μας για την ανάπτυξή και την χρήση της με ασφάλεια. Γι’ αυτό τον λόγο ήμασταν από τους πρώτους που ζητήσαμε ένα είδος ρύθμισης, καθιερώνοντας το πρότυπο Responsible AI και υιοθετώντας συγκεκριμένη προσέγγιση στον τρόπο με τον οποίο ενσωματώνουμε την τεχνητή νοημοσύνη στις λύσεις μας. Οι κανόνες και οι δικλίδες ασφαλείας πρέπει να συνοδεύουν την πρόοδο, διασφαλίζοντας τον έλεγχο και την υπεύθυνη χρήση της οποιασδήποτε ανάπτυξης στον χώρο της τεχνολογίας.

Πιστοί στην ιδέα της ενίσχυσης του θετικού της αποτυπώματος στην κοινωνία και το περιβάλλον, έχουμε προχωρήσει στην ανάπτυξη της πρωτοβουλίας “AI for Good”. Η πρωτοβουλία αυτή παρέχει χρηματοδότηση, τεχνολογία και τεχνογνωσία για να υποστηρίξει άτομα και μη κερδοσκοπικούς οργανισμούς στην επιτάχυνση της προόδου τους σε ποικίλους τομείς. Οι τομείς δράσεις αφορούν αλλά δεν περιορίζονται σε θέματα όπως η προσβασιμότητα, ο ψηφιακός αλφαβητισμός και η ισότητα, η βιωσιμότητα και η κλιματική αλλαγή, τα ανθρώπινα δικαιώματα και η ανθεκτικότητα, οι ανισότητες στην υγεία, η επισιτιστική ανασφάλεια, η ασφάλεια στον κυβερνοχώρο.

Καλό θα ήταν επίσης να αναφερθεί ότι για την αξιοποίηση τεχνολογιών ΑΙ είναι απαραίτητη η δημιουργία υποδομών υπολογιστικού νέφους (data centres).  Όντας πιστή στις περιβαλλοντικές της δεσμεύσεις, η Microsoft φροντίζει για τη χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας αλλά και φιλικών προς το περιβάλλον κατασκευαστικών υλικών στα κέντρα δεδομένων της.

Η τεχνητή νοημοσύνη αντιπροσωπεύει μια εποχή αλλαγής και φέρνει μία πληθώρα νέων δυνατοτήτων στο προσκήνιο. Η Microsoft θα συνεχίσει να καταβάλλει κάθε προσπάθεια στην μεγιστοποίηση των ωφελειών της τεχνητής νοημοσύνης, υπογραμμίζοντας πάντα την σημασία της υπεύθυνης χρήσης της.»

• Digital Commerce: A growth opportunity for Greece

κ. Γιώργος Τσόπελας – Chairman & Managing Partner – McKinsey & Company, Greece & Cyprus

κ. Θωμάς Κελεπούρης, Partner – McKinsey & Company Athens 

Ο κ. Γιώργος Τσόπελας – Chairman & Managing Partner – McKinsey & Company, Greece & Cyprus, στην παρουσίασή του, εξήγησε ότι περισσότερο από το 70% του αναπτυξιακού χάσματος μεταξύ ΗΠΑ και ΕΕ τα τελευταία 10 χρόνια μπορεί να εξηγηθεί από το χάσμα στις επενδύσεις στην τεχνολογία. Σε αυτό το πλαίσιο, ο κ. Τσόπελας ανέπτυξε τις δυνατότητες μετασχηματισμού που ξεκλειδώνει το ψηφιακό εμπόριο  για την Ελλάδα, ενώ επεσήμανε τον καθοριστικό ρόλο που έχει για μια βιώσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη. Το ψηφιακό εμπόριο μπορεί να περιορίσει τον περιβαλλοντικό αντίκτυπο επιχειρηματικών δραστηριοτήτων, να εξασφαλίσει τη διατήρηση της φυσικής κληρονομιάς και να περιορίσει την υπερεκμετάλλευση των πόρων. Παράλληλα υποστηρίζει ένα μοντέλο οικονομικής ανάπτυξης που ευνοεί μικρές επιχειρήσεις, μειονεκτικές περιοχές και υποεκπροσωπούμενες ομάδες, δημιουργώντας ευκαιρίες απασχόλησης και καινοτομίας.

Ο κ. Τσόπελας υπογράμμισε την ανάγκη η Ελλάδα να αξιοποιήσει το μοντέλο της ψηφιακής ανάπτυξης με βάση την υφιστάμενη δομή της εγχώριας οικονομίας, η οποία για το 2021 αποτελείται κατά 94,5% από μικρές επιχειρήσεις έως 9 εργαζομένων, που είναι λιγότερο παραγωγικές συγκριτικά με τις μεγαλύτερες.  H ψηφιοποίηση μπορεί να τις μετασχηματίσει σε σημαντικούς οικονομικούς παράγοντες.

Εστιάζοντας στο ψηφιακό τοπίο της Ελλάδας, σημείωσε ότι η χώρα κατατάσσεται στην 22η θέση μεταξύ των 27 χωρών της ΕΕ στον Δείκτη Ψηφιακής Μακροοικονομίας (DMI). Παρά τη χαμηλή αυτή κατάταξη, η Ελλάδα έχει επιδείξει αξιοσημείωτη πρόοδο, επιτυγχάνοντας σε ετήσια βάση, τη δεύτερη μεγαλύτερη βελτίωση στον Δείκτη Ψηφιακής Οικονομίας και Κοινωνίας (DESI) από το 2017 έως το 2022.

Το ψηφιακό εμπόριο, είναι ο ταχύτερος μοχλός οικονομικής ανάπτυξης λόγω ευκολίας υιοθέτησης και γρήγορου αντίκτυπου στα επιχειρηματικά αποτελέσματα.

Ωστόσο, ο κ. Τσόπελας σημείωσε πως στους κλάδους της υγείας, του δημοσίου και της εκπαίδευσης απαιτούνται ευρύτερες αλλαγές στις εργασιακές συνήθειες και περισσότερος χρόνος προσαρμογής στα ψηφιακά εργαλεία. Στην Ελλάδα, δύο σημαντικοί κλάδοι, η λιανική και η φιλοξενία, εμφανίζουν μεγαλύτερο ενδιαφέρον για το ψηφιακό εμπόριο, ωστόσο αντιμετωπίζουν προκλήσεις χαμηλής παραγωγικότητας. Οι τομείς αυτοί εμφανίζουν χαμηλή προστιθέμενη αξία ανά απασχολούμενο, κάτι που αναδεικνύει την ανάγκη ψηφιακής μετάβασης τους.

Ο κ. Τσόπελας σημείωσε πως η διείσδυση του ηλεκτρονικού εμπορίου στη λιανική και τα τρόφιμα είναι σχεδόν 60% χαμηλότερη συγκριτικά με ηγέτιδες χώρες, όσο το χάσμα στον τουρισμό περιορίζεται στο 11%, καταλήγοντας πως η λιανική εμπεριέχει μεγαλύτερα περιθώρια ανάπτυξης.

κ. Θωμάς Κελεπούρης, Partner – McKinsey & Company Athens: Η πλήρης αξιοποίηση των δυνατοτήτων του ψηφιακού εμπορίου προϋποθέτει την υιοθέτηση λύσεων που ανεβάζουν τις επιχειρήσεις στην κλίμακα της ψηφιακής ωριμότητας, σύμφωνα με τον κ. Θωμά Κελεπούρη, Partner – McKinsey & Company Athens, ο οποίος πήρε τη σκυτάλη από τον κ. Τσόπελα.
Ο κ. Κελεπούρης, υποστήριξε ότι οι ελληνικές επιχειρήσεις θα χρειαστεί να εξελίξουν το ψηφιακό τους αποτύπωμα από μια απλή διαδικτυακή παρουσία στην ενσωμάτωση σύνθετων ψηφιακών λύσεων, που φέρνουν σημαντικά οικονομικά πλεονεκτήματα, όπως αυξημένη αποδοτικότητα, ενισχυμένη παραγωγικότητα και ένα εν γένει βελτιωμένο οικονομικό αποτέλεσμα.

Στη λιανική και τον τουρισμό, η υιοθέτηση ψηφιακών λύσεων, συνεπάγεται αύξηση στο σωρευτικό EBIT κατά περίπου 15% για μικρές επιχειρήσεις και 11% για μικρομεσαίες και μεγάλες εταιρείες. Ο κ. Κελεπούρης ανέπτυξε το παράδειγμα ενός μικρού ξενοδοχείου που ενισχύσει την ψηφιακή του παρουσία και ενός μικρομεσαίου καταστήματος λιανικής που κατακτά ανώτερη ψηφιακή ωριμότητα.

Επεσήμανε ότι βασικές επενδύσεις που κυμαίνονται μεταξύ των 1.500 και 4.000 ευρώ για μικρά ξενοδοχεία, μπορούν να επιτύχουν ROI έως πέντε φορές μέσα στον πρώτο χρόνο. Αντίστοιχα, ένα μεσαίο κατάστημα λιανικής μπορεί να έχει αύξηση κερδών 33%, επενδύοντας 15.000 έως 30.000 ευρώ φτάνοντας το στάδιο της προηγμένης ωριμότητας στο ψηφιακό εμπόριο, με ROI 0,8 έως 2,7%.

Τέτοιες κινήσεις προσφέρουν μια αξιόλογη ώθηση στο ΑΕΠ της Ελλάδας, που φτάνει τα 4,6 δισ. ευρώ, σε μια συνθήκη που ευνοεί σημαντικά τις μικρότερες επιχειρήσεις.

Ωστόσο, ο κ. Κελεπούρης ανέπτυξε και ορισμένες προκλήσεις που πρέπει να αντιμετωπιστούν για να επιτευχθεί αυτό το επίπεδο ψηφιακής ανάπτυξης. Αυτές περιλαμβάνουν την ευαισθητοποίηση σχετικά με τα ψηφιακά εργαλεία, την ενίσχυση των ψηφιακών δεξιοτήτων, την αύξηση απασχολούμενων στις ΤΠΕ, τη βελτίωση των ψηφιακών συστημάτων πληρωμών και τη διασφάλιση της κυβερνοασφάλειας. Η υπέρβαση αυτών των εμποδίων είναι απαραίτητη για να αξιοποιήσει η Ελλάδα τις ευκαιρίες που παρουσιάζει το ψηφιακό εμπόριο. Ξεπερνώντας τις προκλήσεις αυτές, η Ελλάδα μπορεί να μεταμορφώσει την οικονομία της, καθιστώντας την βιώσιμη, πιο ανταγωνιστική και συμπεριληπτική στην ψηφιακή εποχή.

• Εθνική Στρατηγική για τη Βιώσιμη Χρηματοδότηση: Κινητοποίηση πόρων για τη χρηματοδότηση επενδύσεων

ΚΥΡΙΑ ΟΜΙΛΙΑ 

κ. Κωστής Χατζηδάκης, Υπουργός  Εθνικής Οικονομίας & Οικονομικών – Ελληνική Δημοκρατία 

Συντονιστής: κ. Δημήτρης Κουτσόπουλος, CEO – Deloitte Greece 

Κεντρικός Ομιλητής του Συνεδρίου ήταν ο κ. Κωστής Χατζηδάκης, Υπουργός  Εθνικής Οικονομίας & Οικονομικών ο οποίος συζήτησε με τον κ. Δημήτρη  Κουτσόπουλο, CEO – Deloitte Greece το θέμα με τίτλο : «Εθνική Στρατηγική  για τη Βιώσιμη Χρηματοδότηση: Κινητοποίηση πόρων για τη χρηματοδότηση επενδύσεων».

Ο Υπουργός στην ομιλία του ανέφερε τα εξής :

«Το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και το νέο ΕΣΠΑ έχουν σημαντική περιβαλλοντική και πράσινη διάσταση και η Ελλάδα τα αξιοποιεί για να βρεθεί στην εμπροσθοφυλακή της πράσινης μετάβασης».

Αναφερόμενος στο νέο ΕΣΠΑ, τόνισε πως το 30% των κονδυλίων προβλέπει πράσινες δράσεις που αντιστοιχούν σε έως 7 δισ. ευρώ για περιβαλλοντικές επενδύσεις, τα οποία η χώρα πρέπει να προωθήσει και να αξιοποιήσει, είτε σε δράσεις του Δημοσίου, είτε σε δράσεις που αφορούν στην πράσινη επιχειρηματικότητα. «Υπάρχουν τέτοια προγράμματα ύψους, εκατοντάδων εκατομμυρίων από τα οποία πρέπει να επωφεληθεί ο ιδιωτικός τομέας» σημείωσε.  Παράλληλα, υπογράμμισε ότι το 40% των δανείων από πλευράς προϋπολογισμού που παρέχονται μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης πρέπει υποχρεωτικά να αφορούν σε έργα πράσινης μετάβασης. «Έχουμε δύο σοβαρά εργαλεία που αξιοποιούνται και τρέχουν ικανοποιητικά. Είμαστε από τις πρωτοπόρες χώρες στην απορρόφηση, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να εφησυχάσουμε, ειδικά στο Ταμείο Ανάκαμψης, οι χρόνοι είναι ασφυκτικοί. Και είναι ένας μαραθώνιος με ρυθμό 400 μέτρων» ανέφερε.

Ο κ. Χατζηδάκης υπενθύμισε ότι η Ελλάδα μπήκε δυναμικά στο χώρο της πράσινης μετάβασης το 2019: «Ο ίδιος ο πρωθυπουργός είχε μιλήσει τότε στην συνέλευση του ΟΗΕ. Ξεκινήσαμε να δρούμε σε πολλά και διαφορετικά επίπεδα: απολιγνιτοποίηση, ηλεκτροκίνηση, εθνικό σχέδιο αναδασώσεων, ολοκληρωμένη διαχείριση των αποβλήτων κά. Επίσης προωθήθηκε η διάδοση των ΑΠΕ σε πολλούς και διαφορετικούς τομείς». Τόνισε, δε, ότι οι δράσεις αυτές κινούνται στο πλαίσιο του ΕΣΕΚ που προβλέπει συγκεκριμένους, μετρήσιμους και φιλόδοξους στόχους έως το 2030. «Και με βάση το ΕΣΕΚ προβλέπεται ότι πρέπει να έχουμε πράσινες επενδύσεις που θα προσεγγίζουν το ύψος ενός ΑΕΠ, περί τα 192 δισ. ευρώ έως το 2030. Μιλάμε για μεγάλης κλίμακας παρεμβάσεις που δείχνουν και τη σοβαρότητα του θέματος και τις προκλήσεις τόσο για το κράτος όσο και για τον επιχειρηματικό και τον ιδιωτικό τομέα» υπογράμμισε.

Αναφερόμενος στην Εθνική Στρατηγική για την Πράσινη Χρηματοδότηση, η οποία, αποτελεί τον οδικό χάρτη για την κινητοποίηση πόρων από δημόσιες και ιδιωτικές πηγές για τη χρηματοδότηση επενδύσεων στον πράσινο μετασχηματισμό της οικονομίας, στάθηκε σε τρία κομβικά στοιχεία:

• Στην περαιτέρω ενσωμάτωση της πράσινης διάστασης στον κρατικό προϋπολογισμό: Πρόκειται για μία κίνηση που έχει ήδη τεθεί σε ισχύ από το 2024. Στο πλαίσιο του green budgeting εξετάζεται για κάθε κατηγορία δαπάνης η θετική, αρνητική ή ουδέτερη επίδραση στο περιβάλλον. «Και το εργαλείο αυτό θα πρέπει να επεκταθεί και σε επίπεδο δράσεων των Υπουργείων και των δημόσιων φορέων, αλλά και στον σχεδιασμό των δημοσίων επενδύσεων» ανέφερε.
• Στην υιοθέτηση των στόχων βιώσιμης ανάπτυξης του ΟΗΕ, όπως και των κριτηρίων ESG από τη δημόσια διοίκηση σε όλο το φάσμα των λειτουργιών της.
• Στη διαμόρφωση ενός ξεκάθαρου, διαφανούς και αξιόπιστου πλαισίου για την υλοποίηση πράσινων επενδυτικών έργων με χρηματοδότηση μέσω των τραπεζών ή της κεφαλαιαγοράς.

Επιπρόσθετα, ο κ. Χατζηδάκης ειδική αναφορά έκανε στον διπλασιασμό των κονδυλίων στον κρατικό προϋπολογισμό για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της κλιματικής κρίσης. «Οι λέξεις “Θεσσαλία” και “Daniel” εικονογραφούν τι θέλουμε να πούμε. Για αυτόν τον λόγο διπλασιάσαμε τα σχετικά κονδύλια στον προϋπολογισμό του 2024 από 300 σε 600 εκατ. ευρώ» σημείωσε.

Ο κ. Δημήτρης  Κουτσόπουλος, CEO – Deloitte Greece στη συζήτηση με τον Υπουργό κ. Χατζηδάκη ανέφερε τα εξής :

«Οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής είναι ήδη ορατές. Η Ελλάδα έχει λάβει σειρά μέτρων και έχει θέσει στόχους για το κλίμα με σκοπό τη μετάβαση σε μία οικονομία με χαμηλές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου. Ωστόσο, η επίτευξη των εθνικών στόχων για την ενέργεια και την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής απαιτούν συντονισμό, τη συνεργασία όλων των άμεσων εμπλεκόμενων μερών και ασφαλώς ένα σημαντικό ύψος επενδύσεων στον ορίζοντα του 2026-2030. Ωστόσο, με τα κύρια διαθέσιμα χρηματοδοτικά προγράμματα για πράσινο μετασχηματισμό (όπως το Τ.Α.Α. και το ΕΣΠΑ) να έχουν εμπροσθοβαρή προοπτική, δημιουργείται ένα σημαντικό χρηματοδοτικό κενό που πρέπει να καλυφθεί, προκειμένου να επιτευχθεί η πράσινη μετάβαση της χώρας.

Το κενό αυτό μπορεί να καλυφθεί μέσα από την ανακατεύθυνση και κινητοποίηση τόσο των ιδιωτικών αλλά και των ενωσιακών πόρων για τη χρηματοδότηση πράσινων επενδύσεων. Ακόμα, χρειάζεται να υπάρξει συμμετρία μεταξύ προσφοράς και ζήτησης για πράσινη χρηματοδότηση. Για να γίνει αυτό πρέπει να εφαρμοστούν λύσεις όπως το να αναγνωριστούν και να αντιστοιχηθούν με συγκεκριμένες επενδύσεις τα κατάλληλα χρηματοδοτικά εργαλεία, να δημιουργηθεί μηχανισμός για την προτεραιοποίηση πράσινης χρηματοδότησης τομέων της οικονομίας που μπορούν να έχουν θετικό κοινωνικο-οικονομικό αντίκτυπο, όπως νέες θέσεις εργασίας.  Όσον αφορά την ιδιωτική χρηματοδότηση, είναι απαραίτητο να βελτιωθεί η πρόσβαση στα υφιστάμενα χρηματοδοτικά εργαλεία (ΕΣΠΑ κλπ.) από τις εταιρείες που αποσκοπούν σε πραγματοποίηση πράσινων έργων και να αναγνωριστούν τα χρηματοδοτικά εργαλεία που μπορούν να χρηματοδοτήσουν συγκεκριμένους τύπους επενδύσεων/έργων.

Πριν από όλα, είναι απαραίτητη η δημιουργία ικανής ζήτησης για πράσινες επενδύσεις και έργα. Η ενημέρωση των επιχειρήσεων (κυρίως των ΜμΕ) για τα διαθέσιμα χρηματοδοτικά εργαλεία και τις προϋποθέσεις για την εξασφάλιση χρηματοδότησης (ESG εκθέσεις) είναι πρώτιστο μέλημα, ώστε να μπορέσουν να επιτύχουν την ενεργειακή τους μετάβαση, με πολλαπλά οφέλη και για την ελληνική οικονομία. Επίσης, ιδιαιτέρως σημαντική είναι η ύπαρξη κινήτρων, αντικινήτρων και δημοσιονομικών μέτρων που θα ωθήσουν περαιτέρω τη μετάβαση προς πράσινες επενδύσεις.

Είναι ιδιαίτερη τιμή και χαρά μας που ως Deloitte συμβάλαμε με το έργο μας «Χρηματοδότηση της Βιωσιμότητας με εργαλεία δημόσιας πολιτικής», στην ανάπτυξη της πρώτης Εθνικής Στρατηγικής για τη Βιώσιμη Χρηματοδότηση, με στόχο την κινητοποίηση των δημόσιων και ιδιωτικών πόρων για τη χρηματοδότηση επενδύσεων για τον πράσινο μετασχηματισμό της οικονομίας.»

• Οι Τράπεζες στον Μετασχηματισμό της Ελληνικής Οικονομίας: είναι τα ESG κλισέ ή πραγματικά απαραίτητα;

Συντονιστής: κ. Νικόλαος Μουσάς, Νομικός Σύμβουλος του Ταμείου Εγγύησης Καταθέσεων και Επενδύσεων (ΤΕΚΕ), Ιδρυτής & Διευθύνων Εταίρος – Μουσάς Δικηγορική Εταιρεία

Ομιλητές:

• κα. Ρεγγίνα Ασλάνογλου, Γενική Διευθύντρια Μετασχηματισμού – ATTICA Bank
• κ. Ερνέστος Παναγιώτου, Γενικός Διευθυντής Μετασχηματισμού, Στρατηγικής & Διεθνών Δραστηριοτήτων – Εθνική Τράπεζα
• Καθ. Χαρούλα Απαλαγάκη, Acting Γενική Διευθύντρια – Ελληνική Ένωση Τραπεζών
• Δρ. Ιωάννης Τσικριπής, Γενικός Διευθυντής Προληπτικής Εποπτείας και Εξυγίανσης – Τράπεζα της Ελλάδος

Ο κ. Νικόλαος Μουσάς, Νομικός Σύμβουλος του Ταμείου Εγγύησης Καταθέσεων και Επενδύσεων (ΤΕΚΕ), Ιδρυτής & Διευθύνων Εταίρος – Μουσάς Δικηγορική Εταιρεία ανέφερε ότι: «Αντικείμενο συζήτησης του πάνελ είναι ο ρόλος των τραπεζών στη βιώσιμη ανάπτυξη, αναδεικνύοντας τον ηγετικό τους ρόλο και τη σημαντική τους θέση. Οι τράπεζες καλούνται να εισέλθουν σε μια νέα φάση, να γίνουν πιο ανταγωνιστικές, να συλλέγουν με σωστό τρόπο τα δεδομένα και να αξιολογούν τις επιχειρήσεις στις οποίες επενδύουν, σε ένα γρήγορα μεταβαλλόμενο περιβάλλον. Τέλος, οι ίδιες οι τράπεζες ως επιχειρήσεις θα πρέπει να εξετάσουν τη βέλτιστη συμμόρφωσή τους με τα κριτήρια ESG.»

Η κα. Ρεγγίνα Ασλάνογλου, Γενική Διευθύντρια Μετασχηματισμού – ATTICA Bank

Η κυρία Ρεγγίνα Ασλάνογλου, Chief Transformation Officer της Attica Bank τόνισε ότι «η πολιτική των τραπεζών για το ESG έχει βρεθεί στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος και οι πρωτοβουλίες που έχουν αναληφθεί είναι ήδη πολλές. Ο στόχος είναι τα κριτήρια του ESG να αποτελούν την καρδιά των λειτουργιών τόσο των τραπεζών, όσο και των επιχειρήσεων πελατών τους. Βλέπουμε ήδη ότι οι επιδόσεις των εταιρειών στους δείκτες ESG και βιώσιμης ανάπτυξης είναι κλειδί για καλύτερους όρους χρηματοδότησης. Ο τάσεις συνηγορούν πως η βιώσιμη πολιτική και η χρηματοδότηση εταιρειών θα καταστούν εντυπωσιακά αλληλένδετες, με τους μη χρηματοοικονομικούς δείκτες ESG εντέλει να “αποτυπώνουν” και οικονομική προστιθέμενη αξία για τις επιχειρήσεις και τους οργανισμούς. Η Attica Bank έχει εντάξει τη βιώσιμη ανάπτυξη στις βασικές προτεραιότητές της και επιδιώκει τον ρόλο του Sustainability Ambassador στην αγορά, με στόχο και την εκπαίδευση και υποστήριξη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων στις πρωτοβουλίες και τις δράσεις τους προς τον ESG μετασχηματισμό. Η Τράπεζα είναι στρατηγικά τοποθετημένη στην εξυπηρέτηση της μικρομεσαίας επιχειρηματικότητας και επιδιώκει να υποστηρίξει και να κατευθύνει τις ΜμΕ στην υιοθέτηση των αρχών του ESG, λειτουργώντας ως στρατηγικός εταίρος όπου χρειάζεται για να είναι ομαλή αυτή η μετάβαση».

O κ. Ερνέστος Παναγιώτου, Γενικός Διευθυντής Μετασχηματισμού, Στρατηγικής & Διεθνών Δραστηριοτήτων στην Εθνική Τράπεζα, τόνισε: «Ο τραπεζικός κλάδος και οι ελληνικές επιχειρήσεις ωριμάζουν ως προς τα θέματα ESG. Σε αυτό έχουν συμβάλει τόσο οι εμφανείς πια επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, όσο και το θεσμικό πλαίσιο, που συνεχώς εξελίσσεται τόσο στο εθνικό όσο και το ευρωπαϊκό επίπεδο.

Η Εθνική Τράπεζα είναι η πρώτη ελληνική τράπεζα που δημοσιοποίησε στόχους μείωσης εκπομπών αερίων θερμοκηπίου μέχρι το 2030 για έξι χαρτοφυλάκια δανείων, και έχει αναπτύξει εξειδικευμένες υπηρεσίες και προϊόντα για τη χρηματοδότηση της βιώσιμης μετάβασης της χώρας.

Εδώ και 2 χρόνια, η Εθνική Τράπεζα αξιολογεί τους ESG κινδύνους σε επίπεδο πελάτη, καθώς και σε επίπεδο συναλλαγής, με στόχο να εξασφαλίσει ότι οι νέες χρηματοδοτήσεις συμβάλλουν στην κατεύθυνση προς μια πιο βιώσιμη οικονομία, και ότι οι πελάτες της έχουν συγκεκριμένα πλάνα ενεργειών για τη μετάβασή τους.

Για πολλές επιχειρήσεις στην Ελλάδα, τα θέματα ESG και η βιώσιμη μετάβαση αποτελούν πρόκληση, καθώς απαιτούν τον μετασχηματισμό του επιχειρηματικού τους μοντέλου και την προσκόμιση νέων στοιχείων – κυρίως για το κλίμα & το περιβάλλον – ώστε να αποκτήσουν πρόσβαση σε χρηματοδοτήσεις.

Ωστόσο, η Εθνική Τράπεζα βλέπει ένα αυξανόμενο επίπεδο ωριμότητας στην αγορά, με τους μεγάλους ομίλους να θέτουν συγκεκριμένους στόχους και να προχωρούν σε σημαντικές επενδύσεις, και τις ΜμΕ να ακολουθούν με τη στήριξη, μεταξύ άλλων, και του Ταμείου Ανάκαμψης & Ανθεκτικότητας.»

Η Καθ. Χαρούλα Απαλαγάκη, Acting Γενική Διευθύντρια – Ελληνική Ένωση Τραπεζών τόνισε ότι: «Εκτιμώ ότι η διακυβέρνηση – το governance – για τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις είναι ένα δύσκολο σταυρόλεξο, γιατί ίσως είναι λίγο αόριστο. Μια επιπλέον δυσκολία είναι η δημοσιοποίηση μη οικονομικών πληροφοριών και στοιχείων. Προτεραιότητα βέβαια εξακολουθεί να είναι η περιβαλλοντική συνιστώσα. Στη δευτερογενή νομοθεσία, των εθνικών εποπτικών αρχών, τα πράγματα περιπλέκονται. Πρέπει να περιοριστεί η γραφειοκρατία και να τηρηθεί μια ενιαία βάση, σε μια νομοθεσία που ακόμη προσαρμόζεται και εξελίσσεται. Έχουμε ως τραπεζικό σύστημα τον φιλόδοξο στόχο να φτάσουμε σε μια ενιαία βάση δεδομένων με τη βοήθεια της ψηφιοποίησης και της τεχνητής νοημοσύνης. Καλούμε τις επιχειρήσεις να συμπληρώσουν συγκεκριμένα ερωτηματολόγια ώστε να αντλήσουμε τα αντίστοιχα στοιχεία.»

Ο Δρ. Ιωάννης Τσικριπής, Γενικός Διευθυντής Προληπτικής Εποπτείας και Εξυγίανσης – Τράπεζα της Ελλάδος ανέφερε ότι: «Οι ευρωπαϊκές εποπτικές αρχές έχουν αναγνωρίσει από νωρίς τη σημασία των κριτηρίων ESG (Περιβάλλον, Κοινωνία και Διακυβέρνηση) στη λειτουργία των τραπεζών και στη διασφάλιση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας. Στο πλαίσιο αυτό, εργάζονται συνεχώς για τη δημιουργία του κατάλληλου ρυθμιστικού περιβάλλοντος και εποπτικού πλαισίου για την υποστήριξη της βιωσιμότητας. Στόχος είναι η ενίσχυση της ανθεκτικότητας των τραπεζών απέναντι στους κινδύνους ESG και η στροφή τους σε βιώσιμες πρακτικές.

Από τους τρεις πυλώνες του ESG η ανάλυση επικεντρώθηκε στο «E» (Περιβάλλον), δεδομένου ότι αυτή τη στιγμή οι κίνδυνοι από την κλιματική αλλαγή και την περιβαλλοντική υποβάθμιση έχουν αναγνωριστεί ως πιο άμεσοι κίνδυνοι σε σχέση με τους κοινωνικούς και διακυβέρνησης, λόγω της δυσκολίας μέτρησής τους και της αβεβαιότητας που τους χαρακτηρίζει. Ως εκ τούτου, οι νέες κανονιστικές απαιτήσεις (CRR3/CRDVI) που θα τεθούν σε ισχύ από την 1η Ιανουαρίου 2025, εισάγουν σαφείς ορισμούς για τους κινδύνους αυτούς και απαιτούν από τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα να καταρτίσουν συγκεκριμένα σχέδια μετάβασης για το κλίμα.

Οι εποπτικές προσδοκίες για την παρακολούθηση και διαχείριση των κλιματικών κινδύνων περιλαμβάνουν την αναγνώριση, ανάλυση και κατανόησή τους από τις τράπεζες, οι οποίες καλούνται να προσαρμόσουν κατάλληλα την επιχειρηματική στρατηγική τους. Οι τράπεζες πρέπει πλέον να λαμβάνουν υπόψη όχι μόνο τον τρόπο που οι κλιματικοί παράγοντες επηρεάζουν τη λειτουργία τους αλλά και τον τρόπο που οι ίδιες επηρεάζουν το περιβάλλον, μια διπλή διάσταση γνωστή ως double materiality.

Οι ελληνικές συστημικές τράπεζες έχουν σημειώσει σημαντική πρόοδο σε σχέση με το σημείο αφετηρίας τους όσον αφορά τη συμμόρφωσή τους με τις εποπτικές απαιτήσεις. Οι μη συστημικές τράπεζες ακολουθούν με σταθερά βήματα, συμμορφούμενες με τις επιταγές της ΤτΕ και καταρτίζοντας σχέδια δράσης για την αναγνώριση και μέτρηση της έκθεσής τους στους περιβαλλοντικούς και κλιματικούς κινδύνους.

Η προετοιμασία των τραπεζών για την ενσωμάτωση των ESG απαιτήσεων χρειάζεται χρόνο, μελέτη και συνεχή αξιολόγηση προκειμένου να διασφαλιστεί η χρηματοπιστωτική σταθερότητα σε ένα  μεταβαλλόμενο περιβάλλον.»

• Διεθνείς Κεφαλαιαγορές & Sustainability (Διεθνείς Τράπεζες & Βιωσιμότητα)

Συντονίστρια: κα Virginia Murray, Partner – Watson Farley & Williams

Ομιλητές:

• κ. Λέανδρος Κατσούρης, Director, Greece & Cyprus Investment Banking – Bank of America
• κ. Αιμίλιος Κυριάκου, Διευθύνων Σύμβουλος & Banking Head Citi Ελλάδος, Κύπρου & Μάλτας – Citi 
• κ. Δημήτρης Χατζηιακώβου, Principal Banker – European Bank for Reconstruction and Development (EBRD

Η κα Virginia Murray, Partner – Watson Farley & Williams δήλωσε: «Οι κεφαλαιαγορές μπορούν να διαδραματίσουν καίριο ρόλο και να κινητοποιήσουν τις εισηγμένες εταιρείες, ώστε να θέσουν στόχους, με γνώμονα τη βιωσιμότητα. Η αντικειμενική αποτίμηση των στόχων της ESG αποτελεί ένα δυσχερές και πολύπλοκο εγχείρημα, καθώς έχει αποδειχθεί ότι ακόμη και οι πιο πρωτοπόρες εταιρείες ενδέχεται να αποτύχουν. Ωστόσο, οι επενδύσεις σε ειδικά κεφάλαια ESG παραμένουν σταθερά, παρά την αναμενόμενη αποεπένδυση λόγω της κείμενης ενεργειακής κρίσης. Πλέον, όλες οι εταιρείες έχουν συνειδητοποιήσει ότι κάθε συνετή και υπεύθυνη εταιρεία οφείλει να υιοθετεί τουλάχιστον τα βασικά κριτήρια της ESG, περί μείωσης των εκπομπών και αύξηση της ποικιλομορφίας στην στελέχωση της διοίκησης. Άπαξ και επιτευχθούν οι βασικοί στόχοι, η ζήτηση προτύπων που συνδράμουν στην συνεχή μείωση του περιβαλλοντολογικού αποτυπώματος θα εξαναγκάσει τις εταιρείες να θέσουν τα ανωτέρω κριτήρια στο επίκεντρο των δράσεων τους.

Η βελτίωση των αποτελεσμάτων που επιφέρει η συμμόρφωση με στόχους ESG σε συνδυασμό με αποτελεσματική αποτίμηση αυτών (όπως τελείται στο πρόγραμμα «Science-based Targets», στο οποίο ανήκει όλο το δίκτυο της WFW), θα αποδείξει στους επενδυτές και στους καταναλωτές ότι δεν πρόκειται για πράσινο ξέπλυμα. Όσο οι απαιτήσεις των μετόχων, των επενδυτών και των πελατών αυξάνονται, τόσο μεγιστοποιείται η ανάγκη εύρεσης ουσιαστικών μεθόδων συμμόρφωσης. Η ανάγκη αυτή εξακολουθεί να αποτελεί σημαντική πρόκληση, η οποία ελλοχεύει κινδύνους για την φήμη των εταιρειών.»

Ο κ. Λέανδρος Κατσούρης, Director, Greece & Cyprus Investment Banking – Bank of America ανέφερε ότι: «Η Bank of America παρέχει ένα φάσμα τραπεζικών υπηρεσιών και προϊόντων σε όλο τον κόσμο με παρουσία στην Ελλάδα για πάνω από 50 χρόνια. Το 2021, δεσμευτήκαμε να επενδύσουμε 1,5 τρισεκατομμύρια δολάρια σε βιώσιμη χρηματοδότηση έως το 2030. Μέχρι σήμερα έχουμε επενδύσει πάνω από 560 δισεκατομμύρια δολάρια προς αυτόν τον σκοπό. Ο τομέας του Global Corporate & Investment Banking έχει υποστηρίξει τους κλιματικούς στόχους των πελατών μας, αναδεικνύοντας τον ρόλο του ιδιωτικού τομέα στη διασφάλιση μιας δίκαιης μετάβασης. Η αυξημένη συνεργασία μεταξύ του ιδιωτικού και του δημόσιου τομέα θα συνεχίσει να επιταχύνει τη ροή κεφαλαίου σε μετασχηματιστικά και βιώσιμα έργα.»

κ. Αιμίλιος Κυριάκου, Διευθύνων Σύμβουλος & Banking Head Citi Ελλάδος, Κύπρου & Μάλτας – Citi:  Ο κος Αιμίλιος Κυριάκου, Διευθύνων Σύμβουλος Citi Ελλάδας, Κύπρου & Μάλτας είπε μεταξύ άλλων «Για να υποστηριχθεί η μετάβαση, πρέπει να υπάρξει υψηλή αρχική χρηματοδότηση. Η Citi εκτιμά ότι η παγκόσμια οικονομία χαμηλών εκπομπών άνθρακα θα απαιτήσει ~ 125 τρισεκατομμύρια δολάρια τα επόμενα 30 χρόνια με τις επιχειρήσεις αλλά και τις κυβερνήσεις να χρειάζονται συμβουλευτική και χρηματοδοτική υποστήριξη για αυτή τη μετάβαση.  Δεν υπάρχει ενιαία λύση για την ενεργειακή μετάβαση. Θα συμβεί με διαφορετικές ταχύτητες σε κάθε επιχειρηματικό κλάδο και κάθε χώρα.

Το 2021, η Citi δεσμεύτηκε να επιτύχει μηδενικές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου έως το 2050 τόσο για τη χρηματοδότηση των πελατών της όσο και για τις δραστηριότητές της.  Έκτοτε, έχουμε καταρτίσει λεπτομερή σχέδια μετάβασης για τους στόχους μείωσης των εκπομπών έως το 2030 σε τομείς υψηλής έντασης άνθρακα στο δανειακό μας χαρτοφυλάκιο (ενέργεια, αυτοκινητοβιομηχανία, εμπορικά ακίνητα, εξόρυξη χάλυβα και θερμικού άνθρακα). Για τις ίδιες δραστηριότητες, η Citi δεσμεύεται να επιτύχει μηδενικό αποτύπωμα έως το 2030. Μέσω της δέσμευσής μας «$1 Trillion Sustainable Finance Goal», η Citi χρηματοδοτεί και διευκολύνει ένα ευρύ φάσμα δραστηριοτήτων, από τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και την καθαρή τεχνολογία έως την υγειονομική περίθαλψη και την οικονομικά προσιτή στέγη».

Ο κ. Δημήτρης Χατζηιακώβου, Principal Banker – European Bank for Reconstruction and Development (EBRD), δήλωσε ότι: «Οι κεφαλαιαγορές είναι ο κινητήρας των σύγχρονων οικονομιών σε ότι αφορά την κινητοποίηση κεφαλαίων για οικονομική ανάπτυξη με γνώμονα τη διαφάνεια. Μια καλά στημένη κεφαλαιαγορά μπορεί να συμβάλει σε ένα περισσότερο σταθερό χρηματοοικονομικό περιβάλλον και στη δημιουργία θέσεων εργασίας, βοηθώντας τις επιχειρήσεις να αποκτήσουν χρηματοδότηση και τους αποταμιευτές να επιτύχουν καλύτερες αποδόσεις. Η χρήση των κεφαλαιαγορών είναι κρίσιμης σημασίας για την κινητοποίηση επιπρόσθετων ιδιωτικών κεφαλαίων προς τη βιώσιμη ανάπτυξη.

Για τις επιχειρήσεις, οι κεφαλαιαγορές παρέχουν μια ισχυρή πλατφόρμα για την επικοινώνηση της στρατηγική τους σχετικά με την αειφορία και για τις φιλικές προς το περιβάλλον δεσμεύσεις τους. Αποτελούν ευκαιρία για τους εκδότες να ενισχύσουν τη φήμη τους ως οργανισμοί που στοχεύουν στη βιώσιμη ανάπτυξη, ενώ ταυτόχρονα, βελτιώνουν τις χρηματοδοτικές τους δραστηριότητες παρέχοντας πρόσβαση σε ένα διαφορετικό κοινό σταθερών επενδυτών.

Για τους ιδιώτες επενδυτές, οι κεφαλαιαγορές μπορούν να προσφέρουν πρόσβαση σε έργα με χαρακτήρα αειφορίας, ενισχύοντας το αίσθημα ικανοποίησης σε σχέση με επενδύσεις σε περισσότερο ρυπογόνες επιχειρήσεις, ενώ για τους θεσμικούς επενδυτές, οι εκδόσεις με «πράσινη» ετικέτα βοηθούν στη δόμηση σχετικών θεματικών προϊόντων που ανταποκρίνονται στη ζήτηση των πελατών τους.

Ακόμα ένα σημαντικό όφελος είναι ότι τα χρεόγραφα βιωσιμότητας ταυτίζονται με υποχρεώσεις για τους εκδότες για ετήσια αναφορά στους επενδυτές, σε ότι αφορά τον αντίκτυπο του έργου ή την εκπλήρωση των εκάστοτε στόχων, το οποίο σταδιακά θα φέρει τυποποίηση στις εκθέσεις των διαφόρων εταιρειών και θα χρησιμέψει στην δημιουργία σχετικών βάσεων δεδομένων.

Η EBRD είχε ιδιαίτερη συμβολή στην ανάκαμψη των ελληνικών κεφαλαιαγορών τα τελευταία χρόνια, με επενδύσεις πάνω από 1,7 δις ευρώ σε ομόλογα ελληνικών τραπεζών και επιχειρήσεων και σε εκδόσεις μετοχικού κεφαλαίου.

Με θεσμοθετημένο στόχο το 50% των χρηματοδοτήσεων της να υποστηρίζουν τη «Μετάβαση στην Πράσινη Οικονομία» την περίοδο 2021 – 2025 και με δέσμευση το σύνολο των έργων της να είναι ευθυγραμμισμένο με τους στόχους της συμφωνίας του Παρισιού, η EBRD έχει προεγκρίνει σημαντικά ποσά για επενδύσεις σε πράσινα ομόλογα και ομόλογα αειφορίας καθώς και για επενδύσεις μέσω άλλων καινοτόμων μορφών χρηματοδότησης.»

• Θεσμικοί Επενδυτές & Βιώσιμη Ανάπτυξη

Συντονίστρια: κα. Κιάρα Κόντη – Εταίρος, Επικεφαλής Yπηρεσιών Βιώσιμης Ανάπτυξης της ΕΥ Ελλάδος. Επικεφαλής των Υπηρεσιών Βιώσιμης Ανάπτυξης της EY στην περιοχή της Κεντρικής, Ανατολικής, Νοτιοανατολικής Ευρώπης και Κεντρικής Ασίας (CESA) – ΕΥ Ελλάδος

Ομιλητές:

• κα. Αντιγόνη Λυμπεροπούλου, Διευθύνουσα Σύμβουλος – Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα Επενδύσεων
• κ. Βασίλης Τσάιτας, Γενικός Δ/ντής Οικονομικών Ομίλου – HELLENiQ ENERGY
• κα. Εύη Ανδριανού, Managing Partner – SouthBridge Europe Mezzanine I & II
• κ. Γιώργος Σαπέρας, Partner& CFO – Uni.Fund

Η κα. Κιάρα Κόντη – Εταίρος, Επικεφαλής Yπηρεσιών Βιώσιμης Ανάπτυξης της ΕΥ Ελλάδος. Επικεφαλής των Υπηρεσιών Βιώσιμης Ανάπτυξης της EY στην περιοχή της Κεντρικής, Ανατολικής, Νοτιοανατολικής Ευρώπης και Κεντρικής Ασίας (CESA) – ΕΥ Ελλάδος ανέφερε ότι: «Η βιώσιμη ανάπτυξη είναι ένα ζήτημα που μας αφορά ολοένα και περισσότερο. Παρατηρείται αυξητική τάση ως προς τη σημασία που αποδίδεται και την πιο ολοκληρωμένη αξιολόγηση των δεικτών ESG. Υφίσταται ωστόσο και μια αποσύνδεση μεταξύ των όσων ζητούν οι θεσμικοί επενδυτές και των όσων καταλήγουν να κάνουν οι επιχειρήσεις. Οι θεσμικοί επενδυτές ζητούν επενδύσεις ακόμη κι αν αυτό θίγει τη βραχυπρόθεσμη κερδοφορία, κάτι που δεν ακολουθείται πάντοτε.»

Η κα. Αντιγόνη Λυμπεροπούλου, Διευθύνουσα Σύμβουλος – Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα Επενδύσεων δήλωσε ότι: “Στην Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα Επενδύσεων Α.Ε. (π.ΤΑΝΕΟ), λειτουργούμε ως ο θεσμικός επενδυτής από την πλευρά του Ελληνικού Δημοσίου και ως ο θεματοφύλακας των Ελληνικών και Ευρωπαϊκών επενδυτικών αξιών, ενισχύοντας τις βιώσιμες επενδύσεις, σχεδιάζοντας και υλοποιώντας σύγχρονα και καινοτόμα επενδυτικά προγράμματα, που ανταποκρίνονται στις ανάγκες της αγοράς, προσκαλώντας  έμπειρους και νέους διαχειριστές να τα αξιοποιήσουν. Μέσω αυτής της διαδικασίας, η ΕΑΤΕ πρωταγωνιστεί στο μέτωπο των οικονομικών και αναπτυξιακών εξελίξεων. Οι διαχειριστές επιχειρηματικών κεφαλαίων (fund managers) εντοπίζουν τις επενδυτικές ευκαιρίες και τον παλμό της οικονομίας και σχεδιάζουν στρατηγικές με στόχο να επενδύουν σε εταιρείες που αποδεικνύουν, μετρούν και αναφέρουν τη βιωσιμότητα, το υγιές περιβαλλοντικό αποτύπωμα, τη χρηστή εταιρική διακυβέρνηση και τη συνεισφορά στην κοινωνία.”

Ο κ. Βασίλης Τσάιτας, Γενικός Δ/ντής Οικονομικών Ομίλου – HELLENiQ ENERGY τόνισε ότι: «Εμείς έχουμε ένα επενδυτικό πλάνο που προβλέπει διαρκείς αναπτυξιακές επενδύσεις μετασχηματισμού. Αφορά δύο βασικούς πυλώνες: την απανθρακοποίηση των βασικών μας δραστηριοτήτων, αλλά και την παραγωγή ηλεκτρισμού από ανανεώσιμες πηγές. Εξαρτόμαστε από τα κριτήρια ESG, τα οποία αποτελούν το βασικό μας πυλώνα, επηρεάζοντας άμεσα την κατανομή κεφαλαίων. Το μεγάλο ζήτημα είναι η μακροπρόθεσμη δημιουργία αξίας, μιας και τελικά ο καταναλωτής θα κληθεί να καλύψει το μεγάλο κόστος της μετάβασης. Το άγχος μας είναι να βεβαιωθούμε ότι θα μπορέσουμε σε αυτό το πλαίσιο να δημιουργούμε αξία για τους μετόχους μας.»

Η κα. Εύη Ανδριανού, Managing Partner – SouthBridge Europe Mezzanine I & II ανέφερε ότι: «Ειδικά για εταιρείες ενός μεγέθους και πάνω που προσδοκούν να προσεγγίσουν επενδυτές, η συμμόρφωση με τα κριτήρια ESG είναι απαραίτητη. Έχει αποδειχθεί ότι οι εταιρείες που τηρούν τις προϋποθέσεις, ακόμη κι αν έχουν ένα βραχυπρόθεσμο κόστος, είναι τελικά καλύτερες εταιρείες και καλύτεροι συνεργάτες για εμάς μακροπρόθεσμα. Μεσοπρόθεσμα, οι εκθέσεις βιωσιμότητας θα εξελιχθούν σε κάτι απόλυτα φυσιολογικό, όπως αντιμετωπίζονται σήμερα τα οικονομικά στοιχεία μιας εταιρείας. Όποια εταιρεία δραστηριοποιείται ενεργά για τη μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος προσφέρει υπεραξία και θεωρείται ελκυστικό project.»

κ. Γιώργος Σαπέρας, Partner& CFO – Uni.Fund

Ο κ. Γιώργος Σαπέρας, Partner & CFO | Unifund αναφέρθηκε στην σύνδεση των νεοφυών εταιρειών με τους παράγοντες ESG. Πιο συγκεκριμένα τόνισε τα εξής: « Το Unifund μέσω του Unifund I (30εκ.) και του Unifund II (50εκ.) επενδύει  σε πρώιμα στάδια, σε εταιρείες υψηλής τεχνολογίας, καινοτομίας που εφαρμόζουν λύσεις σε σύγχρονες προκλήσεις, με δυνατότητα παγκόσμιας κλιμάκωσης. Η αρχική επένδυση αφορά κατά κύριο λόγο πολύ μικρές ή μικρές εταιρείες (έως 500χιλ. Ευρώ τζίρο, 10-20 εργαζόμενους) οι οποίες βρίσκονται στην αρχή του επιχειρηματικού τους κύκλου προσπαθώντας να τεκμηριώσουν το επιχειρηματικό τους μοντέλο.

Λόγω της φύσης τους (έρευνα, τεχνολογία, ανάπτυξη λογισμικού, υπηρεσίες), μικρό μέγεθος) οι εταιρείες αυτές έχουν συνήθως μηδαμινό περιβαλλοντικό αποτύπωμα. Εμείς εκτός από την χρηματοδότηση, προσφέρουμε καθοδήγηση και εκπαίδευση στις εταιρείες του χαρτοφυλακίου μας επιταχύνοντας την ανάπτυξή τους και προωθώντας τες προς επόμενα στάδια χρηματοδότησης. Σε αυτό το πλαίσιο δίνουμε ιδιαίτερο βάρος στην Εταιρική Διακυβέρνηση (Governance) θεωρώντας ότι οι νεοφυείς εταιρείες με οργανωμένα συστήματα διακυβέρνησης είναι πιο πιθανό να προσελκύσουν κεφάλαια κερδίζοντας την εμπιστοσύνη των επενδυτών. Εστιάζουμε στην δημιουργία και ενσωμάτωση στην κουλτούρα και λειτουργία της εταιρείας :

• Διαφανών και αποτελεσματικών μηχανισμών εταιρικής διακυβέρνησης (διαδικασίες εσωτερικού ελέγχου, πολιτικές, κανονισμοί λειτουργίας κλπ.)
• Ισχυρής λογοδοσίας της ηγεσίας.
• Κατάλληλων πρακτικών για τη διαχείριση κινδύνων και τη συμμόρφωση με κανονισμούς.
• Ηθικής και διαφάνειας στις επιχειρηματικές πρακτικές.

Έχοντας τα προαναφερθέντα ως βάση, οι εταιρείες μεγαλώνοντας, θα είναι σε θέση να ενσωματώσουν τους κοινωνικούς και τους περιβαλλοντικούς παράγοντες.

Συμπερασματικά θεωρούμε ότι τα κριτήρια ESG αποτελούν καθοριστικό παράγοντα για τη διατήρηση ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος των νεοφυών εταιρειών, συμβάλλοντας στην επίτευξη καλύτερων οικονομικών επιδόσεων, εξασφαλίζοντας περισσότερες και ευνοϊκότερες ευκαιρίες χρηματοδότησης, ενώ ταυτόχρονα ενδυναμώνουν την φήμη και την εταιρική τους ταυτότητα. Αρκεί η ενσωμάτωση να γίνεται σταδιακά, ελεγχόμενα και το ρυθμιστικό πλαίσιο να λαμβάνει υπόψη του τις ιδιαιτερότητες των νεοφυών εταιρειών.

• Κεντρική συζήτηση του Ελληνο-Αμερικανού επιχειρηματία :

Κεντρική συζήτηση του Ελληνο-Αμερικανού επιχειρηματία :

• κ. George M. Logothetis, Executive Chairman – Libra Group

Με την:

• κα. Adriana Martinez, Ιδρύτρια & Διευθύντρια – Φεστιβάλ ΛΕΑ

Θα σταλεί ξεχωριστό Δελτίο Τύπου με την αναλυτική ομιλία του κ. Λογοθέτη

ΤΕΛΕΤΗ ΒΡΑΒΕΥΣΗΣ

«2024 CAPITAL LINK SUSTAINABILITY LEADERSHIP AWARD»

Το Συνέδριο έκλεισε τις εργασίες του με την απονομή του «2024 Capital Link Sustainability Leadership Award» από τον κ. Κρις Αίσωπο, Πρόεδρο Δ.Σ. – Ένωση Θεσμικών Επενδυτών; Διευθύνοντα Σύμβουλο – ALPHA TRUST στον κ. Γιάννο Κοντόπουλο, Διευθύνοντα Σύμβουλο Ομίλου Χρηματιστηρίου Αθηνών.

Το «2024 Capital Link Sustainability Leadership Award» απενεμήθη στον Γιάννο Κοντόπουλο, Διευθύνοντα Σύμβουλο Ομίλου Χρηματιστηρίου Αθηνών, ως αναγνώριση της συμβολής του στην ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας μέσα από τις πρωτοβουλίες του, χάρη στις οποίες  το Ελληνικό Χρηματιστήριο επιδεικνύει μια θεαματική ποιοτική στροφή  με ρεκόρ κερδοφορίας εισηγμένων εταιρειών και με αύξηση του ενδιαφέροντος των ξένων επενδυτών για τις ελληνικές μετοχές. Υπό την ηγεσία του, το Ελληνικό Χρηματιστήριο θέτει στρατηγικούς στόχους, μεταξύ των οποίων να γίνει ανταγωνιστικότερη η Εναλλακτική Αγορά ώστε να υπάρχουν ισχυρά κίνητρα εισαγωγής σε ελληνικές start ups καθώς και εταιρείες του fintec. Παράλληλα, η ενεργή συμμετοχή του Χρηματιστηρίου Αθηνών στην πρωτοβουλία Sustainable Stock Exchanges (SSE) των Ηνωμένων Εθνών αποδεικνύει την έμπρακτη δέσμευση στην ενίσχυση των πρακτικών δημοσιοποίησης πληροφοριών ESG που εφαρμόζουν οι ελληνικές εισηγμένες εταιρείες.

Η επίσημη τελετή βράβευσης πραγματοποιήθηκε σε μία κατάμεστη αίθουσα, με τη συμμετοχή περισσότερων από 500 συμμετεχόντων συμπεριλαμβανομένων ανώτατων Κυβερνητικών Εκπροσώπων, ομιλητών του Συνεδρίου και υψηλόβαθμων στελεχών των μεγαλύτερων εταιρειών της αγοράς.

Το «Capital Link Sustainability Leadership Award» δίνεται κάθε χρόνο σε μία ή και περισσότερες προσωπικότητες / εταιρείες / οργανισμούς, για την εξαιρετική κοινωνική προσφορά τους και για τη συμβολή τους στην ανύψωση της Ελλάδος και της επιχειρηματικότητας.

Οι βραβευθέντες των προηγούμενων ετών ήταν οι κα. & κκ:  2023: η κα Βασιλική Λαζαράκου, JSD, Chair of the Hellenic Capital Market Commission (HCMC), 2022: Αριστοτέλης Καρυτινός, Διευθύνων Σύμβουλος – PRODEA Investments, 2019: Μαριάννα Πολιτοπούλου, Chairman & CEO – NN Hellas,  & Mr. Jeremy Downward, Member of the BOD – THI=The Hellenic Initiative ; Executive Director – Aristeus Financial Services Ltd., 2018: Χρήστος Χαρπαντίδης, Chairman & Managing Director – Papastratos & Θοδωρής Κυριακού, Chairman – Antenna Group, 2017: Nicholas Logothetis, Co-Founder & Chairman of the Board of “The Concordia Summit” & Michael Tsamaz, Chairman & CEO, OTE Group, 2016: Nikos Mouyiaris, Founder & CEO of Mana Products Inc. & Γρηγόριος Στεργιούλης, CEO of Hellenic Petroleum S.A., 2015: Dean Metropoulos, Chairman of Metropoulos & Company, 2014: John Catsimatidis, Chairman & CEO of Red Apple Group, 2014: John Catsimatidis, Chairman & CEO – Red Apple Group.

Ο κ. Κοντόπουλος στην ομιλία που εκφώνησε στο πλαίσιο της βράβευσής του, τόνισε ότι: «Στο Χρηματιστήριο Αθηνών θεωρούμε ότι η βασική αποστολή μας είναι να βοηθούμε τις εταιρείες να αποκτούν πρόσβαση σε κεφάλαια με διαφανή τρόπο, και αναγνωρίζουμε ότι η βιώσιμη ανάπτυξη αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της ευρύτερης προσπάθειας που κάνουμε για την ενίσχυση της ελληνικής επιχειρηματικότητας και την ανάδειξη της ανταγωνιστικότητας της κεφαλαιαγοράς μας.

Για το λόγο αυτό λαμβάνουμε μία σειρά από πρωτοβουλίες που στόχο έχουν την ενθάρρυνση ροής κεφαλαίων προς την πράσινη οικονομία. Η στρατηγική μας μας στον τομέα του ΕSG εστιάζει στην προώθηση της διαφάνειας και των βιώσιμων επενδύσεων, καθώς και στην εκπαίδευση και την διεύρυνση της συνεργασίας μας με όλο το οικοσύστημα.  Η πιο πρόσφατη πρωτοβουλία μας αφορά στην 3η έκδοση του ATHEX ESG Reporting Guide, που ολοκληρώθηκε και δημοσιεύτηκε μόλις την προηγούμενη εβδομάδα και αποτελεί ένα ουσιαστικό εργαλείο με το οποίο εισηγμένες και μη εταιρείες μπορούν να εντοπίζουν και να δημοσιοποιούν ESG πληροφορίες προς όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη».

Ο κ. Κρις Αίσωπος, Πρόεδρος Δ.Σ. – Ένωση Θεσμικών Επενδυτών; Διευθύνων Σύμβουλος – ALPHA TRUST, κατά την απονομή του βραβείου δήλωσε μεταξύ άλλων: «Θερμά συγχαρητήρια στην Capital Link για την καταπληκτική οργάνωση. Έχω την τιμή να παρουσιάζω το «2024 Capital Link Sustainability Leadership Award» στον κ. Κοντόπουλο, τον άνθρωπο που είναι εν πολλοίς υπεύθυνος για την αναμόρφωση του ελληνικού χρηματιστηρίου, στηρίζοντας παράλληλα και τη βιώσιμη ανάπτυξη. Στο Χρηματιστήριο Αθηνών έχει συντελεστεί μια θεαματική ποιοτική στροφή, με αύξηση του ενδιαφέροντος των ξένων επενδυτών, αλλά και ρεκόρ κερδοφορίας για τις εισηγμένες επιχειρήσεις. Ακόμη, το Χρηματιστήριο Αθηνών συμμετέχει ενεργά στην πρωτοβουλία «sustainable stock exchanges» του ΟΗΕ.»

ΓΙΑΝΝΟΣ ΚΟΝΤΟΠΟΥΛΟΣ – ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ 

Γιάννος Κοντόπουλος

Διευθύνων Σύμβουλος Ομίλου Χρηματιστηρίου Αθηνών

Ο Γιάννoς Κοντόπουλος είναι Διευθύνων Σύμβουλος (CEO) και μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Ομίλου Χρηματιστηρίων Αθηνών (ATHEXGROUP) και των θυγατρικών του, οι οποίες λειτουργούν τις οργανωμένες αγορές μετοχών, παραγώγων και εταιρικών ομολόγων στην Ελλάδα, και διενεργούν την εκκαθάριση, τον διακανονισμό και την καταχώριση τίτλων. Πριν ενταχθεί στον όμιλο ATHEXGROUP τον Μάρτιο του 2022, ο κ. Κοντόπουλος κατείχε ανώτερες διευθυντικές θέσεις σε μεγάλους χρηματοπιστωτικούς Οργανισμούς στην Νέα Υόρκη, το Λονδίνο και την Αθήνα. Ξεκίνησε την καριέρα του στη Wall Street ως οικονομολόγος στην Salomon Brothers. Από το 1997 έως το 2006, εργάστηκε στην Merrill Lynch, όπου διετέλεσε Επικεφαλής Διεθνούς Στρατηγικής Συναλλάγματος. Στη συνέχεια, ανέλαβε Διευθυντής στην fxCube, προτού επιστρέψει στην Ελλάδα το 2010, όπου υπηρέτησε ως Επικεφαλής της Διεύθυνσης Επενδύσεων στην Eurobank και Διευθύνων Σύμβουλος της Eurobank Asset Management έως το 2015. Συνεχίζοντας την διεθνή του καριέρα, ο κ. Κοντόπουλος κατείχε τη θέση του Επικεφαλής Διεθνούς Μακροοικονομικής Στρατηγικής στην UBS στο Λονδίνο έως το 2019. Στη συνέχεια εντάχθηκε στην CQS ως Εταίρος και Επικεφαλής της Παγκόσμιας Μακροοικονομικής Στρατηγικής έως τις αρχές του 2022, οπότε επέστρεψε στην Ελλάδα.