Ακάλεστη η φον ντερ Λάιεν στο δείπνο των Ευρωπαίων ηγετών – Τρίζει η καρέκλα της;

Εκτός αιθούσης θα αφήσουν οι Ευρωπαίοι ηγέτες την πρόεδρο της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, στο άτυπο δείπνο που προγραμματίζουν τη Δευτέρα (17 Ιουνίου), στον απόηχο των απογοητευτικών για πολλούς ευρωεκλογών.

Πρόκειται για την πρώτη επίσημη συνάντηση στην οποία θα συζητηθούν οι υποψηφιότητες για τις κορυφαίες θέσεις της ΕΕ, καθώς οι ηγέτες καλούνται να επιλέξουν τους επόμενους προέδρους του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, του Κοινοβουλίου και της Κομισιόν, καθώς και για τον επικεφαλής της διπλωματίας της ΕΕ.

Αν και δεν αναμένεται να βγει απόφαση από αυτή τη συνάντηση, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο -που οργανώνει το δείπνο- δεν έχει προσκαλέσει τη φον ντερ Λάιεν, κάτι που ώθησε τη Κομισιόν να απαιτήσει μια θέση στο τραπέζι. Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, η οποία επιδιώκει να επανεκλεγεί πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τα επόμενα πέντε χρόνια, μπορεί να ονειρευόταν μια πρόωρη επιβεβαίωση από τους αρχηγούς κρατών και κυβερνήσεων της ΕΕ.

«Κατανοούμε ότι πρόκειται για ένα άτυπο δείπνο των μελών του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, μέλος του οποίου είναι η πρόεδρος της Κομισιόν και ως εκ τούτου περιμένουμε να είναι εκεί», δήλωσε εκπρόσωπος της Επιτροπής στους δημοσιογράφους την Τρίτη 11 Ιουνίου.

«Η μεγάλη πλειοψηφία των ηγετών προτιμά σθεναρά να έχει μια συζήτηση κεκλεισμένων των θυρών»

Όταν πρόκειται για συζήτηση ή απόφαση για κορυφαίες θέσεις, οι υποψήφιοι παραδοσιακά μένουν εκτός αιθούσης. Αυτό συνέβη στο παρελθόν με τον Σαρλ Μισέλ πριν διοριστεί επικεφαλής του Συμβουλίου της ΕΕ ή με τον Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο πριν διοριστεί πρόεδρος της Κομισιόν.

Στην περίπτωση που στο δείπνο συζητηθούν τα αποτελέσματα των ευρωεκλογών, τότε σύμφωνα με το Euobserver, αναμένεται να συμμετάσχουν τόσο η πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Ρομπέρτα Μετσόλα και η φον ντερ Λάιεν.

Ένας λόγος που η φον ντερ Λάιεν θέλει να συμμετάσχει σε αυτή τη συνάντηση είναι η συζήτηση της στρατηγικής ατζέντας. Ωστόσο, το θέμα αυτό αναμένεται να διερευνηθεί πλήρως μόνο κατά την τακτική σύνοδο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου αργότερα τον Ιούνιο.

Την απόφαση του Σαρλ Μισέλ να μην προσκληθεί η πρόεδρος της Κομισιόν, φαίνεται να την επικροτούν οι περισσότεροι ηγέτες και πρεσβευτές ης ΕΕ, σύμφωνα με διπλωμάτη της ΕΕ που επικαλείται το EUobserver. «Η μεγάλη πλειοψηφία των ηγετών προτιμά σθεναρά να έχει μια συζήτηση κεκλεισμένων των θυρών», είπε ο διπλωμάτης, υποστηρίζοντας ότι αυτό επιτρέπει πάντα μια πιο ειλικρινή συζήτηση.

Ποιοι θέλουν την Ούρσουλα

Ωστόσο, υπάρχει μια άλλη ομάδα χωρών που είναι ουδέτερη σχετικά με το αν η φον ντερ Λάιεν πρέπει να συμμετάσχει ή όχι, και μια «πολύ μικρή ομάδα» ηγετών που θα προτιμούσαν να την έχουν στην αίθουσα, είπε επίσης ο διπλωμάτης της ΕΕ.

Ο ίδιος προσέθεσε ότι εάν είναι προσκεκλημένη, ίσως χρειαστεί να αντιμετωπίσει κάποιους ηγέτες που της ζητούν να κάνει στην άκρη ή προτείνουν σε άλλους «επικεφαλής υποψηφίους» (Spitzenkandidaten») να τους επιτραπεί να παρουσιάστούν.

Σημειώνεται ότι βάση της Συνθήκης της ΕΕ, «λαμβάνοντας υπόψη τις εκλογές για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και αφού διεξαχθούν οι κατάλληλες διαβουλεύσεις», οι ευρωπαίοι ηγέτες καλούνται να επιλέξουν έναν υποψήφιο πρόεδρο, ο οποίος στη συνέχεια θα πρέπει να εγκριθεί από τους ευρωβουλευτές με απόλυτη πλειοψηφία.

Οι περισσότεροι Ευρωπαίοι ηγέτες δεν θέλουν την πρόεδρο της Κομισιόν να παραβρεθεί στο άτυπο δείπνο.

Αυτό σημαίνει ότι ο υποψήφιος επικεφαλής της Κομισιόν υποβάλλεται σε δύο κρίσιμες δοκιμασίες: πρώτα στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και μετά στο Κοινοβούλιο. Έτσι, επινοήθηκε το σύστημα «Spitzenkandidaten», σύμφωνα με το οποίο κάθε πολιτικό κόμμα, από το μεγαλύτερο έως το μικρότερο, πρέπει να προτείνει έναν επικεφαλής υποψήφιο (Spitze “κορυφή” ενώ Kandidat “υποψηφιος”) για την προεδρία της Κομισιόν.

Μετά τις τελευταίες ευρωπαϊκές εκλογές του 2019, κανένας από τους δύο κύριους υποψηφίους Spitzen, Μάνφρεντ Βέμπερ του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος (ΕΛΚ) και Φρανς Τίμερμανς των Σοσιαλιστών, δεν διορίστηκε τελικά. Αντίθετα, οι ηγέτες της ΕΕ έδωσαν το «δαχτυλίδι» στην φον ντερ Λάιεν από το γερμανικό υπουργείο Άμυνας, την τελευταία στιγμή.

Είναι εξαιρετικά δύσκολο να καταλάβει κανείς ποιος θα διοριστεί σε αυτά τα κορυφαία πόστα, καθώς οι ηγέτες της ΕΕ θέλουν να είναι όλοι ευχαριστημένοι, εξισορροπώντας διαφορετικές πολιτικές ομάδες, μεγάλες και μικρές χώρες, φύλο, και βορρά και νότο.

Αυτή τη φορά, οι ανατολικές χώρες, με επικεφαλής την Πολωνία, αναμένεται επίσης να απαιτήσουν μια πρώτη θέση. Η Φον ντερ Λάιεν είναι και παραμένει ο φαβορί για την Κομισιόν της ΕΕ, μετά τη νίκη του ΕΛΚ στις ευρωεκλογές, ενώ μόνο το όνομα του Μάριο Ντράγκι, ενός Ιταλού τεχνοκράτη και πρώην επικεφαλής της ΕΚΤ, έχει εμφανιστεί προς το παρόν ως πιθανός αντίπαλος.

Ωστόσο, έγγραφο της ΕΕ που επικαλείται το EUobserver, το οποίο συνοψίζει τις συζητήσεις μεταξύ του αρχηγού Σαρλ Μισέλ και των ηγετών της ΕΕ σχετικά με την επόμενη στρατηγική ατζέντα, επέκρινε την αυτοαποκαλούμενη «γεωπολιτική Κομισιόν» της φον ντερ Λάιεν και την «πολιτικοποίηση» των όρων του κράτους δικαίου, δημιουργώντας αμφιβολίες για την επανεκλογή της.