Η παρτίδα πόκερ του Μακρόν κόντρα στη Λεπέν – Αναζητούν συμμαχίες η Αριστερά και η Δεξιά στη Γαλλία

Σαν κεραυνός εν αιθρία έπεσε η επιλογή του Εμάνουελ Μακρόν να κλείσει την Εθνοσυνέλευση και να προκηρύξει πρόωρες εκλογές στη Γαλλία. Η κίνηση αυτή πέρα από ένα μεγάλο πολιτικό ρίσκο για τον Γάλλο πρόεδρο αποτελεί απόρροια του αποτελέσματος των ευρωεκλογών, όπου το κόμμα της Μαρίν Λεπέν αναδείχθηκε πρώτο με μεγάλη διαφορά από το δικό του.

Στο διάγγελμα που απηύθυνε στους Γάλλους πολίτες, εξήγησε την απόφαση του με προκλητικό τόνο. «Η Γαλλία χρειάζεται μια ξεκάθαρη πλειοψηφία με ηρεμία και αρμονία. Το να είσαι Γάλλος, κατά βάθος, σημαίνει να επιλέγεις να γράφεις την ιστορία και όχι να καθοδηγείσαι από αυτήν», είπε όταν ανακοίνωσε ότι διαλύει την Εθνοσυνέλευση.

Δεδομένου ότι οι ευρωεκλογές είναι εκείνες, όπου οι πολίτες δίνουν το μήνυμα τους στην κυβέρνηση, από ότι φαίνεται ο Γάλλος πρόεδρος θέλει να δει αν οδηγώντας τη χώρα σε εθνικές εκλογές, οι πολίτες θα αλλάξουν γνώμη, αν όμως χάσει ο Εθνικός Συναγερμός, θα γίνει για πρώτη φορά η ηγετική δύναμη της Εθνοσυνέλευσης και ο ίδιος θα αναγκαστεί να «συγκατοικήσει» με την ακροδεξιά.

Τι δείχνουν οι δημοσκοπήσεις

Κατά καιρούς, οι δημοσκοπήσεις που έχουν δει το φως της δημοσιότητας, δείχνουν ότι οι Γάλλοι βλέπουν τον πρόεδρο ως αυταρχικό και ότι έχει προστατεύσει την ελίτ στις κρίσεις που έχει περάσει η γαλλική κοινωνία, όπως η εξέγερση των Κίτρινων Γιλέκων και η πανδημία του κορονοϊού.

Η απροθυμία του να αλλάξει πορεία μπροστά στις εκτεταμένες διαμαρτυρίες για τη μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού συστήματος πέρυσι ενίσχυσε την άποψη ότι είναι απόμακρος και εκτός επαφής με την κοινωνία, ενώ ο τόνος του πολλές φορές είναι αλαζονικός.

Στις πρώτες δημοσκοπήσεις που έγιναν μετά την προκήρυξη εκλογών, το κόμμα του Μακρόν φαίνεται ότι θα μπορούσε να δεχτεί και πάλι πλήγμα. Επίσης δείχνουν ότι υπάρχει η προοπτική, ο προεδρικός συνασπισμός να υποβιβαστεί στην τρίτη δύναμη της γαλλικής πολιτικής, πίσω από την ακροδεξιά και ενδεχομένως την αριστερά.

Κοινό μέτωπο της Αριστεράς στις βουλευτικές εκλογές

Αμέσως μετά τις ευρωεκλογές, οι ηγέτες των αριστερών κομμάτων της Γαλλίας συναντήθηκαν και μετά από αρκετές ώρες διαπραγματεύσεων συμφώνησαν στην σύσταση «ενός νέου λαϊκού μετώπου» κατά της ακροδεξιάς.  Σε ένα κοινό δελτίο τύπου, το Σοσιαλιστικό Κόμμα, το Κομμουνιστικό Κόμμα, οι Οικολόγοι και η La France insoumise δεσμεύτηκαν να υποστηρίξουν κοινούς υποψηφίους σε κάθε εκλογική περιφέρεια από τον πρώτο γύρο των εκλογών.

«Καλούμε για τη δημιουργία ενός νέου λαϊκού μετώπου που θα συγκεντρώνει σε μια άνευ προηγουμένου μορφή όλες τις αριστερές ανθρωπιστικές, συνδικαλιστικές, συνδικαλιστικές δυνάμεις και δυνάμεις πολιτών», συνεχίζουν οι υπογράφοντες, μεταξύ των οποίων βρίσκουμε το Place publique, το κόμμα του Ραφαέλ Γκλυσκμάν.  Η παραπάνω ανακοίνωση δόθηκε στην δημοσιότητα μετά από διαδήλωση που είχαν οργανώσει ορισμένοι νέοι ενάντια στην άνοδο της ακροδεξιάς.

Οι τέσσερις ηγέτες των κομμάτων, οι οποίοι είχαν να εμφανιστούν μαζί για 10 μήνες, χειροκροτήθηκαν όλοι θερμά. Ο Ζαν-Λυκ Μελανσόν έσπευσε να χαιρετίσει την προσπάθεια αυτή στο Χ, γράφοντας «μια καλή δουλειά που ματαιώνει τη διαίρεση στην οποία υπολόγιζαν ο Μακρόν και η Λεπέν».

Ένα βήμα πριν δώσουν τα χέρια η Λεπέν και οι Ρεπουμπλικάνοι

Μετά την συμμαχία των αριστερών κομμάτων και ο Εθνικός Συναγερμός της Λεπέν ετοιμάζεται να συνεργαστεί με άλλα ακροδεξιά κόμματα, ενώ και το κεντροδεξιό κόμμα της Γαλλίας, Les Republicains, δήλωσε την Τρίτη ότι είναι πρόθυμο να διερευνήσει τη συνεργασία με την ακροδεξιά της Λεπέν για να νικήσει τον Μακρόν.

Τα δύο κόμματα είχαν ήδη ξεκινήσει συνομιλίες τη Δευτέρα σχετικά με μια πιθανή συμμαχία σε μια αναμέτρηση που θα αποδειχθεί κρίσιμη για το μέλλον, τόσο της Γαλλίας, όσο και της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Σύμφωνα με το Politico, ο Eric Ciotti, ο επικεφαλής των Les Républicains, ανέφερε ότι το κόμμα του είναι έτοιμο να αναλάβει το ρόλο του σε μια τέτοια συμμαχία. Παρόλα αυτά υπάρχουν και διαφορετικές απόψεις στις τάξεις των Ρεπουμπλικάνων. «Δεν θα δεχθώ ποτέ κανέναν συμβιβασμό με τα άκρα, ο οποίος είμαι πεπεισμένη ότι θα οδηγήσει τη Γαλλία στη χρεοκοπία και το χάος», δήλωσε η υποψήφια πρόεδρος του κόμματος για τις προεδρικές εκλογές του 2022 και πρόεδρος της περιφέρειας του Παρισιού Valérie Pécresse.

Σε τηλεοπτική συνέντευξη που ακολούθησε τη συνάντηση, η Λεπέν δήλωσε ότι θα συναντηθεί με μια σειρά πολιτικών ηγετών για να «οικοδομήσει μια πλειοψηφία». Η Λεπέν σημείωσε επίσης ότι ο Εθνικός Συναγερμός είναι πρόθυμος να μην θέσει υποψηφίους εναντίον των απερχόμενων βουλευτών του συντηρητικού κόμματος Les Républicains, εάν αυτοί συμφωνούσαν με το κόμμα της.

Το πολιτικό στοίχημα του Μακρόν

Ο Γάλλος πρόεδρος προχώρησε σε μία προσπάθεια να συνεργαστεί με μετριοπαθείς δυνάμεις της αριστεράς και της δεξιάς προκειμένου να αναζωπυρώσει την κεντρώα δύναμη με την οποία κατάφερε να εκλεγεί πρόεδρος το 2017.

Σε περίπτωση που όλα πάνε καλά, το προεδρικό στρατόπεδο θα επωφεληθεί από τις εσωτερικές έρριδες στην Αριστερά και την έλλειψη δυναμικής στη Δεξιά, πράγμα που δεν φαίνεται να επιβεβαιώνεται από τις συνεργασίες που ετοιμάζονται.

Το κόλπο του Μακρόν, βάσει της δημοτικότητας και της δυναμικής της ακροδεξιάς μπορεί εύκολα να γυρίσει μπούμερανγκ και να ανοίξει το δρόμο για πρωτοφανείς συνέπειες που θα επηρεάσουν την θέση του Γάλλου προέδρου και στην Ευρώπη.

Τρία πιθανά σενάρια για το πολιτικό μέλλον της Γαλλίας:

1. O Jordan Bardella γίνεται πρωθυπουργός της Γαλλίας

Το φαινόμενο που κάποτε φάνταζε αδιανόητο, γίνεται πραγματικότητα. Η κυβέρνηση της Γαλλίας τίθεται υπό την ηγεσία της ακροδεξιάς για πρώτη φορά στη σύγχρονη γαλλική ιστορία. Εάν ο Εθνικός συναγερμός κερδίσει την πλειοψηφία, ο Μακρόν θα αναγκαστεί να διορίσει πρωθυπουργό έναν από τους ηγέτες του, πιθανότατα τον Τζόρνταν Μπαρντέλα – τον πρόεδρο του RN που οδήγησε το κόμμα του στη νίκη στις ευρωεκλογές.

Ο Μακρόν δεν έχει καμία συνταγματική υποχρέωση να το πράξει, αλλά αν αρνηθεί, η διορισμένη κυβέρνηση θα αντιμετωπίσει πιθανότατα ψήφο δυσπιστίας, καθιστώντας αδύνατη τη διακυβέρνηση και αναγκάζοντάς τον ουσιαστικά να ορίσει κυβέρνηση σύμφωνα με την πλειοψηφία του κοινοβουλίου.

Το RN προέβη στον ορισμό του Μπαρντέλα ως «υποψήφιο» για τη θέση του πρωθυπουργού. Ο Εθνικός Συναγερμός κατέχει επί του παρόντος 88 έδρες στην Εθνοσυνέλευση και θα πρέπει να αυξήσει το σύνολο αυτό σε 289 για να έχει την απόλυτη πλειοψηφία.

Το έργο που έχει μπροστά του θα είναι περίπλοκο για την ακροδεξιά δύναμη, αλλά όχι αδύνατο: δημοσκόπηση που ανατέθηκε νωρίτερα φέτος από το συντηρητικό κόμμα Les Républicains και διέρρευσε στο γαλλικό περιοδικό L’Obs έδειχνε ότι το RN θα κερδίσει 243 έως 305 έδρες σε περίπτωση πρόωρων εκλογών.

       2.   Πλήρες αδιέξοδο

Έχοντας 250 βουλευτές από το 2022 – μερικές δεκάδες λιγότεροι από την απόλυτη πλειοψηφία – η κυβέρνηση Μακρόν προχωρά υπό τη συνεχή απειλή ψήφου δυσπιστίας τα τελευταία δύο χρόνια. Σε βασικές νομοθετικές ρυθμίσεις, συμπεριλαμβανομένης της εξαιρετικά αντιδημοφιλούς μεταρρύθμισης του συνταξιοδοτικού συστήματος, ο πρόεδρος και ο πρωθυπουργός του χρησιμοποίησαν συνταγματικά εργαλεία για να περάσουν νομοθεσία χωρίς ψηφοφορία στο κοινοβούλιο.

Με την άνοδο της ακροδεξιάς και την πιθανότητα μιας νέας αριστερής συμμαχίας, οι επερχόμενες εκλογές θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε μια ακόμη πιο διχασμένη Εθνοσυνέλευση χωρίς προοπτικές σχηματισμού μιας καθαρής πλειοψηφίας. Σε μια χώρα όπου οι συνασπισμοί σπάνια δημιουργούνται πέρα από ιδεολογικές γραμμές, ο πονοκέφαλος της διακυβέρνησης θα μπορούσε να πάει από το κακό στο χειρότερο.

«Υπήρχε ένας άλλος δρόμος, αυτός του συνασπισμού», δήλωσε ο Yaël Braun-Pivet, πρόεδρος της Εθνοσυνέλευσης και μέλος του συνασπισμού υπέρ του Μακρόν, σε συνέντευξή του τη Δευτέρα. «Ο πρόεδρος αποφάσισε συνειδητά ότι αυτός ο δρόμος δεν υπήρχε. Λαμβάνω υπόψη μου αυτή την απόφαση».

Ο Μακρόν είχε επανειλημμένα δηλώσει την προθυμία του να σχηματίσει κυβερνητικό συνασπισμό με τους Les Républicains -μια συμμαχία που θα οδηγούσε σε απόλυτη πλειοψηφία στο κοινοβούλιο- ελπίζοντας ότι η μετατόπισή του προς τα δεξιά θα το καθιστούσε εφικτό. Αλλά το συντηρητικό κόμμα αντιδρούσε συνεχώς στην προσπάθεια του προέδρου και, το βράδυ της Κυριακής, εξακολουθούσε να είναι αποφασισμένο να κατέβει μεμονωμένα στις επερχόμενες εκλογές.

   3. Τι θα γίνει αν ο Μακρόν χάσει το στοίχημα

Σε ένα πολιτικό σύστημα με επίκεντρο τον πρόεδρο, το ερώτημα του αν ο ίδιος ο Μακρόν έχει ευθύνη στην τρέχουσα κρίση θα τεθεί αναπόφευκτα, αν το εκλογικό του στοίχημα αποτύχει. Το 1969, μετά την ήττα σε δημοψήφισμα, ο πρόεδρος Σαρλ ντε Γκωλ, υπέβαλε την παραίτησή του, διαβάζοντας τα αποτελέσματα της ψηφοφορίας ως προσωπική αποκήρυξη.

Σε αυτή τη συγκυρία, η παραίτηση του Μακρόν δεν συζητείται, και ένας σύμβουλος του προέδρου δήλωσε ότι η πρόθεση του προέδρου όταν προκήρυξε πρόωρες εκλογές ήταν να κερδίσει πλήρως. «Είμαι ο μόνος που δεν διακινδυνεύει τίποτα», ανέφερε ο Μακρόν σύμφωνα με τη γαλλική εφημερίδα Le Monde.

Η πολιτική αβεβαιότητα που περιβάλλει την τρέχουσα κατάσταση θα μπορούσε επίσης να οδηγήσει τον Μακρόν να χρησιμοποιήσει πλήρως το εύρος των εξουσιών που προσφέρει το γαλλικό σύνταγμα στην εκτελεστική εξουσία, αποδυναμώνοντας περαιτέρω τον ρόλο της νομοθετικής εξουσίας.

«Η πολιτική τάξη βασίζεται τώρα σε μεγάλο βαθμό στο επείγον, ένα μπλοκαρισμένο νομοθετικό σώμα θα μπορούσε να ωθήσει την εκτελεστική εξουσία να χρησιμοποιήσει περαιτέρω τις εξουσίες της υπό αυτό το πρόσχημα», δήλωσε η καθηγήτρια συνταγματικού δικαίου Lauréline Fontaine. «Θα μπορούσε να πάει και προς τις δύο κατευθύνσεις: είτε ο Μακρόν θα έχει μεγαλύτερη ελευθερία- κάτι στο οποίο πιστεύω ότι μπορεί να ποντάρει – είτε η πολιτική κατάσταση παγώνει εντελώς».