Η εργασία εξ αποστάσεως ήρθε για να μείνει – Από την πανδημία στην… κανονικότητα

Τέσσερα χρόνια μετά την έναρξη του μεγάλου πειράματος της εξ αποστάσεως εργασίας, η δημόσια συζήτηση έχει καταλήξει στο εξής: Τα αφεντικά τη μισούν και οι εργαζόμενοι τη λατρεύουν.  Όταν ήρθε η COVID-19 και σχεδόν όλοι υιοθέτησαν το «μένουμε σπίτι», δημιουργήθηκαν οι τέλειες συνθήκες για να εκτιμηθεί τι πραγματικά συνέβαινε με τους εργαζόμενους.

Αφού τονίσουμε πως η εργασία από το σπίτι εξαρτάται από διάφορους παράγοντες όπως τον κλάδο, το επάγγελμα, τα συμφέροντα των εργοδοτών και των εργαζομένων (…) ερχόμαστε στο σήμερα.

Η πανδημία υποχώρησε, η καθημερινότητα των πολιτών επέστρεψε, όμως πολλές εταιρείες συνεχίζουν να αφήνουν τους υπαλλήλους να εργάζονται εξ αποστάσεως τουλάχιστον για κάποιες ημέρες της εργάσιμης εβδομάδας. Ο κυριότερος λόγος που συμβαίνει αυτό είναι γιατί η εργασία από το σπίτι θεωρείται από τις εταιρείες πιο επικερδής αλλά επίσης εκτιμάται ιδιαίτερα από τους εργαζόμενους.

Απαρχαιωμένη η πενθήμερη εβδομάδα εργασίας στο γραφείο

Οι εταιρείες που έχουν ζητήσει από τους εργαζομένους να επιστρέψουν στο γραφείο μάλλον αποτελούν την εξαίρεση. Η πενθήμερη εβδομάδα εργασίας στο γραφείο θεωρείται πλέον απαρχαιωμένη και ένα κατάλοιπο της προ-πανδημίας αγοράς.

Περίπου το 25% των εργαζομένων συνεχίζουν να εργάζονται από το σπίτι παρά το τέλος των περιορισμών λόγω της πανδημίας

«Η εξ αποστάσεως εργασία δεν πρόκειται να εξαφανιστεί», δήλωσε ο Nick Bloom, καθηγητής οικονομικών στο Πανεπιστήμιο του Στάνφορντ, ο οποίος μελετά τις πρακτικές διαχείρισης των χώρων εργασίας. «Στην πραγματικότητα, αν κοιτάξετε πέντε χρόνια μακριά, νομίζω ότι θα είναι υψηλότερη από ό,τι είναι τώρα», είπε.

Σύμφωνα με την WFH Research η εργασία από το σπίτι ήταν σχετικά σπάνια πριν από το 2020. Εκείνη την περίοδο, λιγότερο από το 10% των αμειβόμενων εργάσιμων ημερών ήταν από το σπίτι.

Το ποσοστό εκτοξεύτηκε σε πάνω από 60% εξαιτίας των «λουκέτων» που έφερε η πανδημία και σταδιακά μειώθηκε όταν οι εργοδότες αποφάσισαν να καλέσουν πίσω στις δουλειές τους εργαζομένους υιοθετώντας ένα υβριδικό μοντέλο απασχόλησης εντός και εκτός γραφείου.

Παρά το γεγονός πως η κατάσταση έχει εξομαλυνθεί και οι κίνδυνοι για τη δημόσια υγεία έχουν σχεδόν εξαλειφθεί ο αριθμός των ημερών που οι εργαζόμενοι απασχολούνται από το σπίτι δεν μειώνεται αλλά έχει παραμείνει σταθερός από τις αρχές του 2023 σε περίπου 25%, αναφέρει το CNBC.

Η άνοδος της εξ αποστάσεως εργασίας «θα είναι πιθανότατα μία από τις μόνιμες κληρονομιές» της αγοράς εργασίας των ΗΠΑ της εποχής της πανδημίας, δήλωσε ο Nick Bunker, διευθυντής οικονομικής έρευνας στη Βόρεια Αμερική, στην ιστοσελίδα εργασίας Indeed.

Οι ημέρες της εργασίας πλήρους απασχόλησης στο γραφείο «έχουν περάσει», πρόσθεσε.

Η υβριδική εργασία κερδίζει έδαφος

Βέβαια, περίπου οι μισές από όλες τις θέσεις εργασίας – όπως αυτές των υπηρεσιών, των καταλυμάτων και του λιανικού εμπορίου – δεν μπορούν να γίνουν από το σπίτι, δήλωσε ο Bloom ενώ από αυτές που μπορούν -για παράδειγμα πολλές θέσεις εργασίας στα χρηματοοικονομικά και την τεχνολογία- περίπου το 41% είναι υβριδικές και το 20% εξ αποστάσεως.

Έρευνες δείχνουν πως οι εργαζόμενοι εκτιμούν την απομακρυσμένη εργασία, οπότε τείνουν να παραιτούνται λιγότερο συχνά, δήλωσε ο Bloom. Μάλιστα, οι εργαζόμενοι εμφανίζονται να εκτιμούν την υβριδική εργασία περίπου το ίδιο με μια αύξηση της τάξης του 8%.

Για τους εργοδότες αυτά είναι καλά νέα καθώς δεν χρειάζεται να ξοδεύουν πολλά χρήματα για προσλήψεις, στελέχωση και κατάρτιση αν χάνουν λιγότερο προσωπικό, σύμφωνα με τον καθηγητή.

Επιπλέον, η υβριδική εργασία δεν φαίνεται να έχει αρνητικό αντίκτυπο στην παραγωγικότητα των εργαζομένων, δήλωσε ο ίδιος. Τελικά, «οι επιχειρήσεις ενδιαφέρονται για τα κέρδη, όχι για την παραγωγικότητα», κατέληξε.

Πρόσφατη έρευνα της εταιρείας συμβούλων McKinsey έδειξε πως σε ποσοστό 87% οι εργαζόμενοι που τους δίνεται ευκαιρία εργασιακή ευελιξίας δεν την αφήνουν να πάει χαμένη.

«Όσοι αναζητούν εργασία το θέλουν πραγματικά» και οι εργοδότες αισθάνονται ότι πρέπει να προσφέρουν το όφελος για να παραμείνουν ανταγωνιστικοί, δήλωσε ο Bunker.

Γιατί ορισμένες εταιρείες επιβάλλουν την επιστροφή στο γραφείο

Βέβαια, δεν επιτρέπουν όλες οι εταιρείες στους υπαλλήλους να εργάζονται από το σπίτι: Περίπου το 38% των εργαζομένων που μπορούν να κάνουν τη δουλειά τους από το σπίτι απαιτείται να εργάζονται με πλήρες ωράριο στο γραφείο, σύμφωνα με τα στοιχεία της WFH Research, από τον Μάιο του 2024.

Οι εργαζόμενοι αυτοί τείνουν να είναι μεγαλύτεροι σε ηλικία ή να εργάζονται σε παλαιότερες εταιρείες που ξεκίνησαν πριν από δεκαετίες, διαπιστώθηκε.

Πολλές εταιρείες επισημαίνουν τα μειονεκτήματα της απομακρυσμένης εργασίας, συμπεριλαμβανομένης της μειωμένης δυνατότητας παρατήρησης και παρακολούθησης των εργαζομένων και της μειωμένης καθοδήγησης, σύμφωνα με έρευνα του ZipRecruiter το 2023.

Ωστόσο, μια μελέτη του Ιανουαρίου από το Πανεπιστήμιο του Πίτσμπουργκ διαπίστωσε ότι οι μεγάλες αμερικανικές εταιρείες που επέβαλαν εντολές επιστροφής στο γραφείο το έκαναν προκειμένου να «αποδώσουν» στην εξ αποστάσεως εργασία τις κακές επιδόσεις της εταιρείας. Η μελέτη διαπίστωσε «σημαντική μείωση» της εργασιακής ικανοποίησης των εργαζομένων χωρίς μεγάλη αλλαγή στις οικονομικές επιδόσεις ή στις αξίες της επιχείρησης.

«Τριπλή νίκη»

Σε γενικές γραμμές, τα στοιχεία δείχνουν ότι η απομακρυσμένη εργασία ωφελεί τους εργαζόμενους, τις επιχειρήσεις και την κοινωνία γενικότερα, με πλεονεκτήματα όπως η μείωση της ρύπανσης από τις μετακινήσεις και η δυνατότητα στους γονείς να περνούν περισσότερο χρόνο με τα παιδιά τους, δήλωσε ο Βloom.

«Είναι σαν μια τριπλή νίκη», είπε. «Και είναι πραγματικά δύσκολο να σκεφτεί κανείς κάτι άλλο που να είναι τόσο ευεργετικό».