Μια δεκαετή αμυντική συμφωνία με την μαχόμενη Ουκρανία αναμένεται να ανακοινώσει σήμερα Πέμπτη ο Αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν. Ωστόσο, πολλοί Ουκρανοί είναι σκεπτικοί καθώς πόσο θα έχει ένα έγγραφο που μπορεί να η επόμενη αμερικανική κυβέρνηση να το… σκίσει;

Στη σύνοδο κορυφής της Ομάδας των 7 στην Ιταλία, οι Μπάιντεν και Ζελένσκι «θα υπογράψουν μια διμερή συμφωνία για την ασφάλεια που θα ξεκαθαρίζει ότι η υποστήριξή μας θα διαρκέσει πολύ στο μέλλον και θα δεσμευθεί να συνεχιστεί η συνεργασία, ιδιαίτερα στον τομέα της άμυνας και της ασφάλειας» είπε στους δημοσιογράφους καθ’ οδόν για τη σύνοδο κορυφής ο σύμβουλος εθνικής ασφάλειας των ΗΠΑ Τζέικ Σάλιβαν.

Ειδικότερα, αν και οι λεπτομέρειες της συμφωνίας θα ανακοινωθούν σύντομα, σύμφωνα με τις έως τώρα πληροφορίες, θα αφορά μακροπρόθεσμη προσπάθεια εκπαίδευσης και παροχής εξοπλισμού των δυνάμεων της Ουκρανίας, υποσχόμενη να παράσχει πιο σύγχρονα όπλα και να βοηθήσει τους Ουκρανούς να δημιουργήσουν τη δική τους αυτοσυντηρούμενη στρατιωτική βιομηχανία ώστε να παράγει τα δικά της όπλα.

Η συμφωνία στοχεύει να δεσμεύσει τις μελλοντικές κυβερνήσεις των ΗΠΑ να στηρίξουν την Ουκρανία, ακόμη και αν ο πρώην πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ κερδίσει τις εκλογές του Νοεμβρίου, δήλωσαν αξιωματούχοι.

Θα είναι ένα πλαίσιο για μια μακροπρόθεσμη προσπάθεια των ΗΠΑ να βοηθήσουν στην ανάπτυξη των ενόπλων δυνάμεων της Ουκρανίας, οι οποίες έχουν καινοτομήσει στον πόλεμο με μη επανδρωμένα αεροσκάφη και άλλες τεχνολογίες αιχμής, ωστόσο χρειάζονται απελπισμένα και άλλα όπλα.

Προετοιμαζόταν για καιρό

Η συμφωνία έρχεται μετά από μήνες διαπραγματεύσεων που ξεκίνησαν τον Αύγουστο του 2023, μια περίοδο που ο Μπάιντεν είχε εκδηλώσει την απροθυμία του για ταχεία ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ.

Αντ΄αυτού, οι Αμερικανοί αξιωματούχοι πρότειναν μια σειρά διμερών συμφωνιών ασφάλειας ως τρόπο δημιουργίας μιας διαφορετικής μορφής οργανωμένης, δεσμευτικής μακροπρόθεσμης υποστήριξης για το Κίεβο.

Σύμφωνο δεν δεσμεύει την Ουάσιγκτον να προμηθεύσει στρατεύματα για να υπερασπιστεί την Ουκρανία εάν δεχθεί επίθεση,

Ωστόσο, λίγο μετά την έναρξη των διαπραγματεύσεων, η οικονομική βοήθεια πάγωσε στους διαδρόμους του Κογκρέσου, με τους δύσπιστους Ρεπουμπλικάνους να καθυστερούν την έγκριση της νέας χρηματοδότησης μέχρι τον Απρίλιο, δηλαδή για επτά μήνες.

Εν πάσει περιπτώσει, το σύμφωνο δεσμεύει τις ΗΠΑ να πραγματοποιήσουν διαβουλεύσεις υψηλού επιπέδου με το Κίεβο εντός 24 ωρών εάν η Ουκρανία δεχθεί ξανά επίθεση στο μέλλον και υπόσχεται ότι ο πρόεδρος των ΗΠΑ θα συνεργαστεί με το Κογκρέσο για την εφαρμογή των συμφωνιών ασφαλείας, είπε ο αξιωματούχος. Οι ΗΠΑ θα συνεχίσουν επίσης να εκπαιδεύουν τον στρατό της Ουκρανίας, να εμβαθύνουν τη συνεργασία στην παραγωγή αμυντικής βιομηχανίας και να μοιράζονται περισσότερες πληροφορίες από ό,τι σήμερα.

Και θα προσπαθήσει να βοηθήσει στην οικοδόμηση της μακροπρόθεσμης αποτρεπτικής δύναμης της Ουκρανίας σε διαφορετικούς τομείς –σε αέρα, θάλασσα, κυβερνοχώρο κτλ.- σύμφωνα με πηγές που επικαλούνται αμερικανικά ΜΜΕ.

«Πρόκειται για τη μετάβαση του κύκλου σχεδιασμού από την καταπολέμηση μόνο του σημερινού πολέμου στη σκέψη με μια πολύ ευρύτερη προοπτική για την αποτροπή και την άμυνα», είπε ο Έρικ Σιαραμέλλα, πρώην αξιωματούχος του Λευκού Οίκου που είναι τώρα συνεργάτης στο Ιδρυμα Κάρνετζι για τη Διεθνή Ειρήνη.

Μια συμφωνία άκυρη ανα πάσα στιγμή

Πολλοί Αμερικανοί αξιωματούχοι, ωστόσο, αναρωτιούνται ότι δεν θα είχε νόημα να μιλήσουν για μακροπρόθεσμες δεσμεύσεις στην Ουκρανία, όταν δεν είναι δυνατόν να συγκεντρωθεί η απαραίτητη άμεση στήριξη στην Ουκρανία στο Κογκρέσο.

Σύμφωνα με Αμερικανούς αξιωματούχους, η συμφωνία θα ξεπεράσει τις πολιτικές διαιρέσεις εντός των ΗΠΑ, ωστόσο αποκάλυψαν και τον “διάβολο” που κρύβεται στις λέξεις: Ο Τραμπ ή οποιοσδήποτε μελλοντικός πρόεδρος θα μπορούσε να αποχωρήσει από τη νομικά δεσμευτική εκτελεστική συμφωνία, επειδή δεν είναι συνθήκη και δεν θα επικυρωθεί από το Κογκρέσο. Ούτε αναλαμβάνει νέες δεσμεύσεις σχετικά με τις προοπτικές της Ουκρανίας για ένταξη στην αμυντική συμμαχία του ΝΑΤΟ, οι οποίες παραμένουν μακρινές.

Το σύμφωνο δεν δεσμεύει την Ουάσιγκτον να προμηθεύσει στρατεύματα για να υπερασπιστεί την Ουκρανία εάν δεχθεί επίθεση, σε αντίθεση με ότι ισχύει για τους νατοϊκούς εταίρους, είπε ένας κυβερνητικός αξιωματούχος.

Σαν το Ισραήλ, αλλά… όχι ακριβώς

Πρόκειται για μια συμφωμία βασισμένη στο είδος των μακροπρόθεσμων συμφωνιών ασφαλείας που έχουν οι ΗΠΑ με το Ισραήλ. Αλλά το «μοντέλο του Ισραήλ» βασίζεται σε μια συμφωνία του Κογκρέσου για παροχή βοήθειας δισεκατομμυρίων δολαρίων. Η συμφωνία με την Ουκρανία θα φέρει τη δέσμευση της κυβέρνησης Μπάιντεν μόνο να συνεργαστεί με το Κογκρέσο για τη μακροπρόθεσμη χρηματοδότηση.

Έτσι, στην αμερικανοουκρανική συμφωνία δεν αναφέρεται συγκεκριμένο ποσό για την υποστήριξη που θα παράσχει η Ουάσιγκτον στην Ουκρανία.

Η νέα συμφωνία με την Ουκρανία δεν είναι συνθήκη, επομένως δεν απαιτεί αμερικανικές εγγυήσεις ασφαλείας όπως κάνουν οι συμφωνίες αμοιβαίας άμυνας με την Ιαπωνία, τη Νότια Κορέα και τις Φιλιππίνες. Και επειδή είναι ουσιαστικά μια εκτελεστική συμφωνία, εάν επανεκλεγεί, ο Ντόναλντ Τραμπ θα μπορούσε να εγκαταλείψει τη συμφωνία, όπως εγκατέλειψε την πυρηνική συμφωνία του 2015 με το Ιράν το 2018.

Με τον Τραμπ να προηγείται του Μπάιντεν σε πολλές εκλογικές δημοσκοπήσεις, το μέλλον της συμφωνίας παραμένει ασαφές. Ο Τραμπ έχει εκφράσει κατά καιρούς σκεπτικισμό για τη συνεχιζόμενη μάχη της Ουκρανίας, λέγοντας κάποια στιγμή ότι θα τερμάτιζε τον πόλεμο μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας εντός 24 ωρών και πίεσε την Ευρώπη να αναλάβει περισσότερο το βάρος της υποστήριξης του Κιέβου.

Δυσαρεστημένοι Ουκρανοί

Ενώ ο όμως ο Ζελένσκι αναμένεται να ασπαστεί τη συμφωνία, οι Ουκρανοί είναι δύσπιστοι για αυτές τις συμφωνίες. Χωρίς χρηματοδότηση από το Κογκρέσο, η υποστήριξη είναι σε μεγάλο βαθμό ρητορική.

Οι Ουκρανοί αξιωματούχοι συχνά μιλούν για το κενό του «Μνημονίου της Βουδαπέστης», που είχε υπογραφεί τον Δεκέμβριο του 1994 στην οποία η Ουκρανία συμφώνησε να δώσει στη Ρωσία παλιά σοβιετικά πυρηνικά όπλα που βρίσκονταν στα εδάφη της.

Σε αντάλλαγμα, το μνημόνιο δεσμεύει τη Ρωσία, τις ΗΠΑ και τη Βρετανία να ζητήσουν βοήθεια για την Ουκρανία από το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, εάν «πρέπει να γίνει θύμα επιθετικής πράξης ή αντικείμενο απειλής επίθεσης στην οποία χρησιμοποιούνται πυρηνικά όπλα.»

Άραγε, τι μπορεί να προσφέρει μια τέτοια συμφωνία;

Με πληροφορίες από New York Times, Washington Post

Headlines