Ανασχηματισμός: Είναι ο Κ. Σκρέκας η «Ιφιγένεια» για τη χαμένη μάχη κατά της ακρίβειας;

Ούτε ένα χρόνο δεν πρόλαβε να κλείσει στο τιμόνι του υπουργείου Ανάπτυξης ο Κωνσταντίνος Σκρέκας, πριν «ξηλωθεί» σήμερα στον «μίνι» κυβερνητικό ανασχηματισμό. Μια κίνηση που ερμηνεύθηκε ως αναζήτηση ενόχων για τη θεαματική πτώση των ποσοστών της κυβέρνησης στις ευρωεκλογές, που αντιστοιχούν σε απώλεια σχεδόν ενός εκατομμυρίων φηφοφόρων (989.720) σε σύγκριση με τις βουλευτικές του Ιουνίου του 2023.

Όταν παραλάμβανε το «ψαλιδισμένο» χαρτοφυλάκιο του υπουργείου Ανάπτυξης ο  Κωνσταντίνος Σκρέκας στις 26 Ιουνίου του 2023, στην ομιλία του στην τελετή παράδοσης-παραλαβής, έδωσε την υπόσχεση ότι θα συνεχίσει στα χνάρια του προκατόχου του, Αδώνιδος Γεωργιάδη.

Δεν παρέλειψε να εκθειάσει το «καλάθι του νοικοκυριού» ως ένα από τα βασικά εργαλεία για να «τιθασεύσουμε τον εισαγόμενο πληθωρισμό». Ένα από τα σχόλια στα πηγαδάκια των συντακτών που κάλυπταν το υπουργείο Ανάπτυξης (από το οποίο είχε αφαιρεθεί η προσθήκη «και Επενδύσεων»), ήταν ότι τα νέα υπουργικά καθήκοντα θυμίζουν λίγο πολύ το παλιό υπουργείο Εμπορίου (νυν γενική Γραμματεία Προστασίας Εμπορίου και Καταναλωτή). Άλλωστε ο κομβικός τομέας των συγχρηματοδοτούμενων κοινοτικών προγραμμάτων, όπως τα ΕΣΠΑ,  που μέχρι τότε ανήκαν στη δικαιοδοσία του υπ. Ανάπτυξης, μεταφέρθηκαν στο υπουργείο Οικονομίας, μαζί με τον αναπληρωτή υπουργό Νίκο Παπαθανάση.

Ακολουθώντας τη συνταγή του Αδώνιδος Γεωργιάδη, με σχεδόν καθημερινές τηλεοπτικές εμφανίσεις, περιοδείες στα σουπερμάρκετ παρουσία καναλιών, συνέχιση των «καλαθιών», ο Κώστας Σκρέκας δεν πρωτοτύπησε. Ούτε βεβαίως έκανε του κεφαλιού του.

Κάντο όπως ο Άδωνις

Από την πρώτη στιγμή που ο βουλευτής Τρικάλων της Νέας Δημοκρατίας και πρώην υπουργός Περιβάλλοντος & Ενέργειας ανέλαβε τα καθήκοντά του στο νέο αλλά και γνώριμο πόστο (είχε διατελέσει υπουργός Ανάπτυξης επί Αντώνη Σαμαρά) ήταν σαφές ότι μαζί παραλάμβανε και την καυτή πατάτα της «μάχης κατά της ακρίβειας».

Σε αυτό το μέτωπο καλούνταν να δοκιμαστεί, για λογαριασμό της κυβέρνησης,  κατ’απαίτηση της νωπής εντολής των ψηφοφόρων, όπως και έπραξε, τουλάχιστον σε επικοινωνιακό επίπεδο.

Ήταν η εποχή που ο πρωθυπουργός επέμενε ότι ο πληθωρισμός… μας έρχεται απ’έξω, μολονότι οι ανατιμήσεις ειδικά στα τρόφιμα, που έτρεχαν με διψήφια νούμερα, ήταν από τις υψηλότερες στη ζώνη του Ευρώ. Ήταν επίσης η περίοδος που οι έρευνες της Επιτροπής Ανταγωνισμού απεδείκνυαν ότι η Ελλάδα έχει σημαντικά υψηλότερες τιμές σε μια σειρά από βασικά αγαθά και προϊόντα καθημερινής χρήσης, από το γάλα και τις βρεφικές τροφές ως τα απορρυπαντικά.

Ακολουθώντας τη συνταγή του Αδώνιδος Γεωργιάδη, με σχεδόν καθημερινές τηλεοπτικές εμφανίσεις περιοδείες στα σουπερμάρκετ, συνέχιση των «καλαθιών» (αν και τα Market Pass σταδιακά έληγαν), και του πλαφόν στο περιθώριο κέρδους, ο Κώστας Σκρέκας δεν πρωτοτύπησε. Ούτε βεβαίως έκανε του κεφαλιού του. Ο πρωθυπουργός, τόσο στις ενημερώσεις του στο υπουργικό συμβούλιο όσο και τις συνεντεύξεις του στον Τύπο, εστίαζε διαρκώς στο μέτωπο της ακρίβειας, παρουσιάζοντας ως κυβερνητικές νίκες τα όποια (ακόμα και πενιχρά) αποτελέσματα των μέτρων Σκρέκα, που ήταν ταυτόχρονα και μέτρα-Μητσοτάκη.

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης και ο Κ. Σκρέκας στην κεντρική λαχαναγορά του Ρέντη

Μάχες κατά της ακρίβειας, με άσφαιρα πυρά

Μόνο που τα πυρά Σκρέκα-Μητσοτάκη κατά της ακρίβειας αποδείχθηκαν σε μεγάλο βαθμό άσφαιρα. Ούτε τα πρόστιμα στις πολυεθνικές, ούτε τα ταμπελάκια «Μόνιμης Μείωσης Τιμής» του -5% (τα οποία έληξαν από 1^η Ιουνίου), ούτε το πλαφόν στις προσφορές κατάφεραν να φέρουν ουσιαστική ανακούφιση στα ασθμαίνοντα νοικοκυριά. Ο πληθωρισμός μπορεί να επιβραδύνεται, αλλά το γεγονός αυτό περισσότερο συνδέεται με το φαινόμενο της «επίδρασης βάσης» – όταν δηλαδή η σύγκριση γίνεται με τα ήδη υψηλά περσινά επίπεδα, και λιγότερο με την όποια αποτελεσματικότητα των μέτρων.

Αν θέλουμε βέβαια να είμαστε δίκαιοι, με βάση τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ μπορεί οι τιμές των τροφίμων να μην μειώνονται (αντιθέτως συνεχίζονται οι ανατιμήσεις σε ετήσιο επίπεδο), υπήρξε ωστόσο μια μικρή αλλά αισθητή μείωση στην κατηγορία «αγαθά άμεσης κατανάλωσης νοικοκυριού», της τάξης του -2,6%. Η μείωση αυτή ενδέχεται να συνδέεται με τον περιορισμό των προσφορών κατά -30% και τη μεταφορά ισοδύναμου ποσού στην αρχική τιμή λιανεμπορίου, σε είδη καθαριότητας και προσωπικής φροντίδας. Αλλωστε αυτός ήταν και ο σκοπός του μέτρου, να καταγράφονται οι μειώσεις στις μετρήσεις της ΕΛΣΤΑΤ, η οποία δεν λαμβάνει υπ’όψιν τις προσφορές αλλά μόνο την αρχική τιμή.

Αλλαγή καρέκλας

Κατά τα άλλα, ο Κωνσταντίνος Σκρέκας δεν έχει λόγο να νιώθει «Ιφιγένεια», που θυσιάζεται για να δικαιολογηθεί η «ψήφος διαμαρτυρίας για την ακρίβεια» – όπως αποκάλεσε ο πρωθυπουργός το αποτέλεσμα της ευρωκάλπης. Η επίμονη άρνηση της κυβέρνησης να μειώσει τον ΦΠΑ, ειδικά στα τρόφιμα, ήταν κάτι που και ο απερχόμενος υπουργός Ανάπτυξης υπερασπίστηκε μέχρι κεραίας, επιμένοντας ότι πρόκειται για μέτρο ασύμφορο και αναποτελεσματικό (όσο και αν υπάρχουν στοιχεία που το διαψεύδουν).

Η αποδοκιμασία των πολιτών στην κυβέρνηση, στο βαθμό που εκφράστηκε στις κάλπες, δεν ήταν αποδοκιμασία των «μέτρων-Σκρέκα», αλλά των μέτρων-Μητσοτάκη. Μόνο που ο πρωθυπουργός δεν μπορεί να δείξει κόκκινη κάρτα στον εαυτό του, και διαλέγει την εύκολη και αναμενόμενη λύση του «μίνι» ανασχηματισμού, δίνοντας λαβή στην αντιπολίτευση – αλλά και σε μέρος της κοινής γνώμης –  να μιλάει για «μουσικές καρέκλες».