Σαρώνει η φτώχεια στην ελληνική ύπαιθρο – Στο έλεος της ενεργειακής κρίσης και της κλιματικής αλλαγής

Τις αθέατες όψεις της φτώχειας και της στεγαστικής επισφάλειας στον αγροτικό χώρο στην Ελλάδα διερευνά ερευνητικό έργο που υλοποιείται στο Πάντειο Πανεπιστήμιο και παρουσιάστηκε τη Δευτέρα (17/6) στο 1ο Επιστημονικό Συνέδριο Χωρικού Σχεδιασμού και Ανάπτυξης που διοργανώνεται στη Θεσσαλονίκη από το Τμήμα Μηχανικών Χωροταξίας και Ανάπτυξης της Πολυτεχνικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου.

Η επιστημονικά υπεύθυνη του έργου, καθηγήτρια Παντείου Πανεπιστημίου Θεοδοσία Ανθοπούλου εξήγησε, στο περιθώριο του συνεδρίου, ότι η αστεγία και η φτώχεια στις αγροτικές περιοχές δεν είναι μελετημένες, παρά το γεγονός ότι στατιστικά το μεγαλύτερο κομμάτι των φτωχών στρωμάτων είναι κάτοικοι της υπαίθρου.

Οι νέες συνθήκες επισφάλειας είναι παρούσες και πολύ δυναμικά, κάτι το οποίο δεν έχει κατανοήσει η Πολιτεία

«Επιμένουμε λιγάκι να διερευνήσουμε τις αθέατες όψεις, γιατί η φτώχεια δεν έχει αυτή την οπτική συγκέντρωση στον χώρο, δεν είναι όπως στις πόλεις όπου οι φτωχοί, οι περιθωριακοί και οι άστεγοι φαίνονται – δεν θα βλέπαμε δηλαδή στην ύπαιθρο κάποιον να κοιμάται στο παγκάκι, ούτε θα βλέπαμε εικόνες και θύλακες φτώχειας. Κι αυτό γιατί εκεί λειτουργούν περισσότερο τα άτυπα δίκτυα, οι συγγενικοί δεσμοί, οι γείτονες, η εκκλησία, που ΄΄θεραπεύουν΄΄ κατά κάποιο τρόπο αυτά τα προβλήματα», τόνισε.

«Αφού δούμε σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο περιοχές που έχουμε συγκεντρώσεις πληθυσμών κάτω από το όριο της φτώχειας με βάση τους ωφελούμενους του Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος, γίνεται χαρτογράφηση ανά περιφερειακή και δημοτική ενότητα, δίνοντας μία χωρική διάσταση του φαινομένου σε μικρότερη γεωγραφική κλίμακα, ώστε να προχωρήσουμε μετά σε έρευνα πεδίου», σημείωσε η κ. Ανθοπούλου.

Ακραία φτώχεια και στεγαστική επισφάλεια

Στο πλαίσιο της έρευνας και όπως προέκυψε από τη συγκεκριμένη μεθοδολογία, έχουν ήδη επιλεγεί 4 περιοχές όπου οι επιστήμονες θα εστιάσουν το ενδιαφέρον τους.

«Είναι η Ροδόπη η οποία σαν επιπλέον στοιχείο έχει τον πληθυσμό των μειονοτικών, η Ηλεία με ιδιαιτερότητα τις μεγάλες συγκεντρώσεις εργατών και ομάδων Ρομά και η Καρδίτσα γιατί η Θεσσαλία αποτελεί την καρδιά του αγροτικού μας τομέα, έχει συγκεντρώσεις Ρομά και πλήττεται από τις ακραίες καιρικές συνθήκες», εξήγησε η καθηγήτρια.

Μάλιστα με τα προβλήματα από τις πλημμύρες, θέλουμε να δούμε πώς η κλιματική κρίση εντείνει τη διακινδύνευση οι ομάδες του πληθυσμού να γλιστρήσουν στην κατηγορία της ακραίας φτώχειας και στεγαστικής επισφάλειας», προσέθεσε η ίδια.

Τέταρτη περιοχή που μπαίνει στο στόχαστρο, είναι ο νομός Ρεθύμνου που, ως νησιωτική, συνδυάζει τουρισμό και αγροτική δραστηριότητα, άρα υπάρχει επίπτωση στην κατοικία που συναντάται ευρέως στις τουριστικές περιοχές.

«Στις αγροτικές περιοχές υπεισέρχονται και νέοι κίνδυνοι, όπως είναι η κλιματική αλλαγή και η ενεργειακή κρίση που μπορεί να οδηγήσει έναν αγρότη να μην μπορεί να αγοράσει σπόρους ή να σπείρει και τα προϊόντα του να χαλάσουν στο χωράφι εξαιτίας της ξηρασίας. Άρα, αυτό έχει άμεσο αποτύπωμα στο εισόδημά του και μια διακινδύνευση να φτωχοποιηθεί», διευκρίνισε η κ. Ανθοπούλου.

Χαμηλές οι τιμές του παραγωγού, ακριβό το τρόφιμο στο ράφι

«Οι νέες συνθήκες επισφάλειας είναι παρούσες και πολύ δυναμικά, κάτι το οποίο δεν έχει κατανοήσει η Πολιτεία. Πλήττουν τον αγροτικό κόσμο και υπάρχουν στρεβλώσεις στην αγορά όπου έτσι κι αλλιώς υπάρχει κρίση της γεωργίας μαζί με όλες τις άλλες κρίσεις, του μοντέλου παραγωγής και των αγορών, δηλαδή έχουμε ολιγοπωλιακές συνθήκες συγκέντρωσης των αγροβιομηχανιών, των δικτύων διανομής και δεν είναι τυχαίο ότι το τρόφιμο είναι ακριβό στο σούπερ μάρκετ αλλά οι τιμές παραγωγού εξακολουθούν να είναι χαμηλές».

Κινητοποίηση αγροτών στον Πύργο Ηλείας – Διαχρονικό πρόβλημα οι μεσάζοντες

Η έρευνα « Φτώχεια και Στεγαστική Επισφάλεια στις Αγροτικές Περιοχές υπό το πρίσμα της Κοινωνικής Ανθεκτικότητα- POVE.R.RE» που συνεχίζεται στο πεδίο, χρηματοδοτείται από το Ελληνικό Ίδρυμα Έρευνας και Καινοτομίας στο πλαίσιο της «2ης Προκήρυξης Ερευνητικών Έργων ΕΛ.ΙΔ.Ε.Κ. για την ενίσχυση Μελών ΔΕΠ και Ερευνητών/τριών», 2022-2024.

Εκτός από την κ. Ανθοπούλου, συμμετέχουν από το Πάντειο Πανεπιστήμιο οι Αφροδίτη Καλτσά, συνεργάτης έρευνας, Νίκος Κουραχάνης, επίκουρος καθηγητής, Σοφία Νικολαϊδου, διδ. ΕΑΠ, συνεργάτης έρευνας, Γλυκερία Σταματοπούλου, μεταδιδάκτορας Παντείου, Τμήμα Κοινωνικής Πολιτικής και η Μαρία Παρταλίδου, αναπληρώτρια καθηγήτρια ΑΠΘ, Τμήμα Γεωπονίας.