Η συγγραφέας του Χάρι Πότερ στο «σανίδι»: Θεατρικό έργο κριτικάρει τις τρανσφοβικές απόψεις της J.K. Rowling

‘Εριδες και κριτική πριν καν ανέβει έχει προκαλέσει η θεατρική παράσταση για τη ζωή της συγγραφέα J.K. Rowling, με τίτλο «TERF», που προγραμματίζεται για τον Αύγουστο, στο διάσημο Fringe Festival του Εδιμβούργου, το μεγαλύτερο φεστιβάλ παραστατικών τεχνών στον κόσμο. Το θεατρικό έργο έχει διχάσει την κοινή γνώμη στη Μεγάλη Βρετανία, καθώς η πολυδιαβασμένη συγγραφέας του Χάρι Πότερ βρίσκεται στο επίκεντρο μιας πολύκροτης διαμάχης, γύρω από τα δικαιώματα των διεμφυλικών ατόμων και συγκεκριμένα των τρανς γυναικών.

TERF: Οι πόλεμοι του φύλου

Η Rowling έχει επανειλημμένα εκφράσει την άποψη ότι οι  τρανς γυναίκες δεν μπορούν να έχουν ισότιμη μεταχείριση με όσες γεννήθηκαν με βιολογικό γυναικείο φύλο, καθώς κάτι τέτοιο αποτελεί αμφισβήτηση της γυναικείας φύσης και πιθανή απειλή για τα δικαιώματα των γυναικών  Οι θέσεις της αποτελούν μέρος του κινήματος των αυτοαποκαλούμενων «gender critical feminists» – φεμινίστριες που βλέπουν με κριτικό -ως επικριτικό-  βλέμμα τη θεωρία του κοινωνικού φύλου (gender),  και επιμένουν στην πρωτοκαθεδρία του βιολογικού φύλου (sex).

Από την άλλη, οι υποστηρικτές-τριες ενός συμπεριληπτικού φεμινισμού, που δεν θα αποκλείει τα τρανς άτομα, αποκαλούν τις συγκεκριμένες φεμινίστριες  TΕRF, ήτοι Τrans Exclusionary Radical Feminists. Το ακρωνύμιο, που μεταφράζεται ως Ριζοσπαστικές Φεμινίστριες που Αποκλείουν τα Τρανς Άτομα, έχει καταλήξει συνώνυμο της τρανσφοβίας και του ρατσισμού κατά των διεμφυλικών ατόμων, ενώ οι φεμινίστριες που αμφισβητούν τη θεωρία του κοινωνικού φύλου θεωρούν τον χαρακτηρισμό TERF προσβλητικό και υποτιμητικό.

Οι πρωταγωνιστές του Χάρι Πότερ κατά της J.K. Rowling

Η J.K. Rowling έχει δεχθεί δριμεία κριτική για τις θέσεις της κατά των τρανς ατόμων, ενώ οι πρωταγωνιστές των ταινιών του Χάρι Πότερ,  Daniel Radcliffe και Emma Watson, έχoυν δημοσίως αποστασιοποιηθεί από τις απόψεις της συγγραφέα. «Οι τρανς γυναίκες είναι γυναίκες. Κάθε δήλωση που υποστηρίζει το αντίθετο, διαγράφει την ταυτότητα και την αξιοπρέπεια των διεμφυλικών ατόμων, και στρέφεται ενάντια στις συμβουλές οργανισμών για τη φροντίδα της υγείας,  που έχουν πολύ μεγαλύτερη εμπειρία σε αυτό το ζήτημα από ό,τι εγώ ή η Jο (σ.σ. J.K. Rowling)», δήλωσε χαρακτηριστικά ο ηθοποιός Daniel Radcliffe, που έχει υποδυθεί τον Χάρι Πότερ στις ομώνυμες ταινίες.

Από την άλλη, οι υποστηρικτές της Rowling, υπενθυμίζουν ότι η συγγραφέας έχει δεχθεί ως και απειλές κατά της ζωής της εξαιτίας των απόψεών της,  και κάνουν λόγο για εκστρατείες μίσους εναντίον της από φανατικούς  υπέρμαχους των δικαιωμάτων των τρανς.

H θεατρική παράσταση που ασκεί κριτική στην J.K. Rowling, αντιμετωπίζει μεγάλη δυσκολία να βρει γυναίκες πρωταγωνίστριες

Διστάζουν οι γυναίκες ηθοποιοί

Σε αυτό το πολωμένο κλίμα, η θεατρική παράσταση που ασκεί κριτική στη Rowling, αντιμετωπίζει μεγάλη δυσκολία να βρει γυναίκες πρωταγωνίστριες, ενώ όπως σημειώνει η βρετανική εφημερίδα The Τelegraph, πάνω από 90 γυναίκες ηθοποιοί έχουν  αρνηθεί να συμμετάσχουν.

Σύμφωνα με το ρεπορτάζ της Τelegraph, η παραγωγή δεν έχει ακόμη βρει ηθοποιούς για κανέναν από τους γυναικείους ρόλους, συμπεριλαμβανομένου του ρόλου της ίδιας της Rowiling. Tο ίδιο ισχύει για το ρόλο της Εmma Watson, της ηθοποιού που υποδύεται την Ερμιόνη στις ταινίες του Χάρι Πότερ. Αντιθέτως, έχουν βρεθεί ηθοποιοί για τους αντρικούς ρόλους, οι οποίοι θα υποδυθούν τα μέλη του καστ του Χάρι Πότερ Rupert Grint και Daniel Radcliffe.

Ο παραγωγός της θεατρικής παράστασης  Barry Church-Woods δήλωσε στην Telegraph:  «Αυτό το έργο συνάντησε αντιδράσεις σε κάθε του βήμα, αν και γενικά με εξέπληξε το πόσο δύσκολο ήταν για εμάς να προσλάβουμε το γυναικείο καστ.  Είναι μια καλά αμειβόμενη δουλειά που ανταποκρίνεται στα πρότυπα του κλάδου και το σενάριο είναι καταπληκτικό». Και πρόσθεσε «νομίζω ότι είναι δίκαιο να πούμε ότι υπάρχουν και άλλοι παράγοντες που  υπεισέρχονται στο θέμα του κάστινγκ».

Yβριστικοί χαρακτηρισμοί

Το έργο, το οποίο γράφτηκε από τον σεναριογράφο του Χόλιγουντ Joshua Kaplan που δηλώνει queer, αφηγείται την ιστορία μιας φανταστικής «παρέμβασης», εκ μέρους των τριών πρωταγωνιστών του Χάρι Πότερ (Watson, Radcliffe και Grint) απέναντι στη Rowling. Οι τρεις ηθοποιοί κατήγγειλαν δημοσίως τη Rowiling το 2020, όταν εκείνη εξέφρασε για πρώτη φορά τις απόψεις της ενάντια στη θεωρία του «κοινωνικού φύλου» και στην ιδέα ότι το φύλο είναι μια ρευστή  κατάσταση, που αλλάζει ανάλογα με την αντίληψη κάθε ατόμου.  Το έργο είχε αρχικά τον εμπρηστικό τίτλο TERF Cunt, προσθέτοντας στον όρο ΤERF την υβριστική λέξη για το γυναικείο αιδοίο.

Φόβος αποκλεισμού από την τηλεόραση

Σύμφωνα με την Telegraph,  30  ηθοποιοί έχουν αρνηθεί να υποδυθούν τη Rowling και 60 έχουν αρνηθεί τον ρόλο της Watson, ενώ τα πρακτορεία που εκπροσωπούν επίδοξες γυναίκες σταρ διστάζουν να προτείνουν πελάτισσές τους για το ρόλο.  Υπάρχουν κάποιες ενδείξεις ότι οι γυναίκες ηθοποιοί μπορεί να έχουν ιδεολογικούς ενδοιασμούς για το έργο ή να ανησυχούν για πιθανές αντιδράσεις.

Παραγωγοί της θεατρικής παράστασης αφήνουν να εννοηθεί ότι κάποιες ηθοποιοί μπορεί να μην θέλουν να εμφανιστούν σε ένα έργο που ασκεί κριτική στη Rowiling και να καταστρέψουν τις πιθανότητές τους να εμφανιστούν στην προσοδοφόρα νέα τηλεοπτική σειρά Harry Potter, στο συνδρομητικό κανάλι Μax. H Rowling θα είναι εκτελεστικός παραγωγός της σειράς και θα συμμετέχει στη λήψη βασικών αποφάσεων.

Ο παραγωγός της παράστασης TERF δήλωσε: «Είχαμε ατζέντηδες που δίσταζαν να προτείνουν ονόματα, υποψιάζομαι επειδή δεν ήθελαν να βλάψουν τις πιθανότητες των πελατών τους να πάρουν ρόλους στη νέα τηλεοπτική σειρά Potter».

Ο θεατρικός συγραφέας Joshua Kaplan  επέμεινε ότι το έργο του δεν μεταφέρει ένα προκαθορισμένο μήνυμα και ότι αφορά περισσότερο «τις σχέσεις μεταξύ των προσώπων και το πώς εξελίχθηκαν οι απόψεις της Rowiling» και λιγότερο μια «ανάκριση για την ουσία των απόψεων της συγγραφέα».

Το TERF παίζεται στο θέατρο Sir Ian McKellen του Εδιμβούργου, από τις 2 έως τις 25 Αυγούστου.