Κοινωνικές δομές των δήμων: Θεμελιώδης στοιχείο της κοινωνικής σταθερότητας

Οι κοινωνικές δομές και οι κοινωνικές υπηρεσίες των δήμων, είναι αναγκαίες όσο και ο ήλιος για να μας ζεσταίνει. Το παρόν κείμενο θα εστιάσει στους τομείς της υγείας, των ηλικιωμένων και των παιδιών.

Τα τελευταία χρόνια οι δήμοι της Ελλάδας έχουν αναπτύξει πλήθος δράσεων παροχής υπηρεσιών υγείας και κοινωνικής φροντίδας με εκατοντάδες δομές και με αποκλειστικό σκοπό τη διατήρηση της κοινωνικής συνοχής στις τοπικές κοινωνίες. Η χρηματοδότηση των δράσεων προέρχεται είτε από τους ΚΑΠ (Κεντρικοί Αυτοτελείς πόροι) αλλά και από ευρωπαϊκούς πόρους.

ΚΑΠΗ

Τα Κ.Α.Π.Η (Κέντρα Ανοικτής Προστασίας Ηλικιωμένων) από το 1982 ανήκουν στην Τοπική Αυτοδιοίκηση και απευθύνονται σε άνδρες, γυναίκες άνω των 60 ετών και παρέχουν τις ακόλουθες υπηρεσίες: Προληπτική Ιατρική,  Οδηγίες για ιατροφαρμακευτική και νοσοκομειακή περίθαλψη, φυσιοθεραπεία, εργοθεραπεία, Εκδρομές, διαλέξεις, λέσχη ανάγνωσης, ψυχαγωγία κ.ά. δραστηριότητες, συνταγογράφιση φαρμάκων και εξετάσεων

Το ΚΑΠΗ του Δήμου Παπάγου – Χολαργού

Πρόγραμμα Βοήθεια στο Σπίτι

Το πρόγραμμα «Βοήθεια στο Σπίτι» έδειξε και απέδειξε κατά την διάρκεια της πανδημίας ότι είναι μια υπερπολύτιμη υπηρεσία, χωρίς την ύπαρξη της οποίας, ανυπολόγιστος αριθμός Ελλήνων Πολιτών θα στερούνταν τις υπηρεσίες εκείνες που καθόρισαν σε υπερθετικό βαθμό την «αλώβητη» έξοδο τους από την πρωτοφανή υγειονομική κρίση. Υπηρεσία για την οποία η διοίκηση της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδας, όχι μόνο επιχειρεί την διατήρηση της αλλά και επιδιώκει – σοφά πράττοντας – την ενίσχυση της με προσωπικό.

Η υπηρεσία «Βοήθεια στο Σπίτι» εντάσσεται στο πλαίσιο των πρωτοβάθμιων υπηρεσιών κοινωνικής φροντίδας με στόχο την παραμονή των ηλικιωμένων και των ατόμων με αναπηρίες στο οικείο φυσικό και κοινωνικό τους περιβάλλον, η διατήρηση της συνοχής της οικογένειας τους, η αποφυγή χρήσης ιδρυματικής φροντίδας ή καταστάσεων κοινωνικού αποκλεισμού, η εξασφάλιση αξιοπρεπούς και υγιούς διαβίωσης και η βελτίωση της ποιότητας ζωής τους.

Η υπηρεσία ΒΣΣ, διέπεται από τις αρχές που εμπεριέχονται στις γενικές διακηρύξεις και συνθήκες των ανθρωπίνων δικαιωμάτων όπως και στις ειδικές αρχές που αναφέρονται στους ηλικιωμένους και τα ΑΜΕΑ. Με την δράση αυτή διευρύνονται ποσοτικά και ποιοτικά οι υπηρεσίες πρωτοβάθμιας κοινωνικής φροντίδας που παρέχονται στους πολίτες. Παρέχονται υπηρεσίες Κοινωνικής Εργασίας, Νοσηλευτικής Φροντίδας και Οικογενειακής Οικιακής.

Δημοτικά Ιατρεία

Τα δημοτικά Ιατρεία υλοποιούνται στο πλαίσιο της πρωτοβάθμιας φροντίδας και προαγωγής υγείας και παρέχουν υπηρεσίες όπως : Αντιμετώπιση προβλημάτων υγείας, που δεν απαιτεί εισαγωγή σε νοσοκομείο, εκτίμηση του προβλήματος υγείας και συμβουλευτική καθοδήγηση για την αναζήτηση της κατάλληλης ιατρικής βοήθειας, Προληπτικές παρεμβάσεις σε ομάδες υψηλού κινδύνου, Οικογενειακό προγραμματισμό, προληπτικές εξετάσεις (test Pap), προληπτική οδοντιατρική και εμβολιασμοί.

Κέντρα Ημερήσιας Φροντίδας Ηλικιωμένων

Τα Κ.Η.Φ.Η. αποτελούν μονάδες ημερήσιας βοήθειας ηλικιωμένων ατόμων, μη δυναμένων να εξυπηρετηθούν απόλυτα των οποίων το οικογενειακό περιβάλλον που τα φροντίζει εργάζεται ή αντιμετωπίζει κοινωνικά και οικονομικά προβλήματα και αδυνατεί να ανταποκριθεί στην φροντίδα τους.

Βασικός αλλά όχι ο μοναδικός σκοπός τους είναι η παραμονή των ηλικιωμένων στο οικείο φυσικό και κοινωνικό περιβάλλον τους, η αποφυγή του κοινωνικού αποκλεισμού και η ιδρυματική περίθαλψη. Σήμερα λειτουργούν περίπου 70 Κ.Η.Φ.Η στους δήμους της χώρας.

Κέντρα πρόληψης των εξαρτήσεων και προαγωγής της ψυχοκοινωνικής υγείας

Σήμερα λειτουργούν 75 Κέντρα Πρόληψης των Εξαρτήσεων και Προαγωγής της Ψυχοκοινωνικής Υγείας σε όλη τη χώρα.

Λειτουργούν ως Αστικές Εταιρείες μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα τις οποίες έχουν συστήσει οι ΟΤΑ Α΄ και Β’  βαθμού,  ή  μετέχουν σ’ αυτές, με αποκλειστικό σκοπό τη σε συνεργασία με τον ΟΚΑΝΑ λειτουργία των  Κέντρων Πρόληψης της χρήσης εξαρτησιογόνων ουσιών και δύναται να επεκτείνουν την δραστηριότητα τους πέραν της πρόληψης της χρήσης των εξαρτησιογόνων ουσιών.

Η χρηματοδότηση των Κέντρων Πρόληψης καλύπτεται κατά 50% από πόρους του Υπουργείου Υγείας και κατά 50% από το Υπουργείο Εσωτερικών (Κ.Α.Π.), μετά από πρόταση της Κ.Ε.Δ.Ε.

Παιδικοί βρεφικοί βρεφονηπιακοί σταθμοί  – ΚΔΑΠ – ΚΔΑΠ-μεΑ

Τα Κέντρα Δημιουργικής Απασχόλησης Παιδιών είναι δομές κοινωνικής πρόνοιας στις οποίες απασχολούνται δημιουργικά παιδιά ηλικίας από 4 ετών έως  12 ετών σε ώρες εκτός του σχολικού ωραρίου σε υπηρεσίες δημιουργικής απασχόλησης. Σκοπός των δομών είναι η δημιουργική απασχόληση των παιδιών και η προαγωγή των δεξιοτήτων τους με την εφαρμογή σύγχρονων παιδαγωγικών πρακτικών και οργανωμένων εξατομικευμένων και ομαδικών δραστηριοτήτων. Τα ΚΔΑΠμεΑ είναι δομές που απασχολούν παιδιά με αναπηρία. Στις μονάδες αυτές εντάσσονται και έφηβοι με Νοητική υστέρηση και Κινητική αναπηρία. Σκοπός των Κέντρων είναι η δημιουργική απασχόληση παιδιών μέσω προγραμμάτων έκφρασης και ψυχαγωγίας , άσκησης λόγου, ανάπτυξης ατομκών και κοινωνικών δεξιοτήτων , άθλησης και σωματικής αγωγής.

Κατά καιρούς, τα ΚΔΑΠ έχουν βρεθεί με την «πλάτη» στον τοίχο για συγκεκριμένους λόγους. Υποχρηματοδότηση και έλλειψη προσωπικού. Η χρηματοδότηση του προγράμματος της παιδικής προστασίας που ανήκει στο ΕΣΠΑ ’21-’27 περιλαμβάνει τα ΚΔΑΠ, ΚΔΑΠ ΜΕΑ, και τους βρεφονηπιακούς σταθμούς. Η συμβολή των δημόσιων ΚΔΑΠ για τα παιδιά και τις οικογένειες τους είναι υπερπολύτιμη.

 Οι ΟΤΑ  λειτουργούν πολλές ακόμη κοινωνικές υπηρεσίες και δομές, όπως κοινωνικά παντοπωλεία, κοινωνικά φαρμακεία, υποστήριξης ανηλίκων, υποστήριξης και ένταξης Ρομά, συσσίτια απόρων, δημοτικά υπνωτήρια και πλήθος άλλων, τα οποία και θα αναλυθούν σε νεότερο άρθρο.

Κλείνοντας να υπενθυμίσουμε σε όλους, ότι οι δήμοι της χώρας, ως ο εγγύτερος προς τον πολίτη θεσμός και ως ο θεσμός εκείνος που διασφαλίζει την κοινωνική συνοχή και κομμάτι της ευημερίας των πολιτών, είναι ο «πυρήνας» της κοινωνίας και ως τέτοιος πρέπει να αντιμετωπίζεται.

Κλείνοντας, μια αναφορά στην κα Χρύσα Μανάρα Δ/ντρια Επεξεργασίας Πολιτικών της Τοπικής Αυτοδιοίκησης της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδας η οποία με τις γνώσεις της αποτελεί σημαντικό κεφάλαιο αναφορικά στις κοινωνικές υπηρεσίες των δήμων.