«Κλοτσώντας» το αποτύπωμα άνθρακα από τις μπάλες ποδοσφαίρου

Από την ιστορική νίκη του Ολυμπιακού στον τελικό του Europa Conference League, μέχρι το Euro 2024 στη Γερμανία και τους Ολυμπιακούς Αγώνες στο Παρίσι, η μπάλα βρίσκεται στο επίκεντρο αυτού του καλοκαιριού.

Ενόσω όμως η «στρογγυλή θεά» μαγεύει στα γήπεδα τα πλήθη, επιχειρήσεις και επιστήμονες προσπαθούν να την απαλλάξουν από το αποτύπωμα άνθρακα που τη συνοδεύει από την κατασκευή της μέχρι να φτάσει στα δίχτυα στο γκολπόστ.

Ειδικά στη Γαλλία οι προσπάθειες πήραν το τελευταίο διάστημα «φωτιά», στο φόντο των δεσμεύσεων του Παρισιού να φιλοξενήσει τους πιο πράσινους Ολυμπιακούς Αγώνες.

Για την ακρίβεια ο Σιμόν Μουτσλέρ, ιδρυτής της εταιρείας Rebond με έδρα τη Νάντη, εργάζεται πάνω σε αυτό το στόχο εδώ και πολλά χρόνια.

Άρχισε προ 15ετίας με μια σοβαρή έρευνα αγοράς για τις μπάλες ποδοσφαίρου, τις πιο διαδεδομένες στον κόσμο.

Στη συντριπτική πλειονότητά τους είναι κατασκευασμένες από πετροχημικά προϊόντα.

«Το εξωτερικό στρώμα είναι κατασκευασμένο από PVC ή PU, δύο πετροχημικά προϊόντα. Όσο για το αφρώδες στρώμα από κάτω, εξαρτάται από το εργαστήριο, αλλά είναι κατασκευασμένο από πολυμερή υλικά, όπως και το τρίτο στρώμα, η εσωτερική επένδυση», εξηγεί ο Σιμόν στο Les Echos.

«Μόνο η βαλβίδα που χρησιμοποιείται για το φούσκωμα είναι μερικές φορές κατασκευασμένη από καουτσούκ».

Με λίγα λόγια, η σημερινή μπάλα ποδοσφαίρου δεν είναι παρά ένας σωρός από πλαστικό.

Η συνύφανση πολλαπλών στρωμάτων υλικού καθιστά αδύνατη την ανακύκλωσή τους.

Η απουσία εν τω μεταξύ εθνικών ή ευρωπαϊκών κανονισμών για το αντικείμενο εγκυμονεί κινδύνους.

Στα υλικά που περιέχει σήμερα μια μπάλα ποδοσφαίρου υπάρχουν ουσίες που τεκμηριωμένα ευθύνονται για προβλήματα υγείας, όπως ενδοκρινικές διαταραχές.

Στόχος πλέον του νεαρού Γάλλου επιχειρηματία -και όχι μόνο αυτού- είναι να τις αντικαταστήσει με πιο φιλικές προς το περιβάλλον, χρησιμοποιώντας βιολογικά και ανακυκλώσιμα υλικά.

Μπάλες από υπολείμματα σόγιας και σιταριού

Υπολογίζεται ότι οι μπάλες παράγουν 27.000 τόνους αποβλήτων παγκοσμίως κάθε χρόνο.

Παρά το ότι καθεμιά ζυγίζει περίπου 450 γραμμάρια, μπορεί να εκπέμπει από 2 έως 7 κιλά διοξειδίου του άνθρακα (CO2), σύμφωνα με στοιχεία της γαλλικής αθλητικής ομοσπονδίας Ufolep ή του Γαλλικού Οργανισμού για την Οικολογική Μετάβαση (Ademe).

Ο Σιμόν Μουτσλέρ εκτιμά ότι μόνο οι ερασιτεχνικοί σύλλογοι στη Γαλλία -που αριθμούν περί τους 15.000- χρησιμοποιούν ένα εκατομμύριο μπάλες ποδοσφαίρου κάθε χρόνο.

Αυτό, χωρίς καν να συνυπολογίζονται όσες χρησιμοποιούνται στα επαγγελματικά πρωταθλήματα ή αγοράζονται από ιδιώτες.

Η γαλλική εταιρεία έχει ήδη προχωρήσει στον σχεδιασμό και στην παραγωγή της βιώσιμης εναλλακτικής της.

«Το περίβλημα, ο αφρός και τα σημεία επαφής είναι κατασκευασμένα μόνο από ένα υλικό, κατά 84% πλαστικό βιολογικής προέλευσης από υπολείμματα καλλιεργειών σόγιας ή σιταριού», εξηγεί ο Σιμόν.

«Η “κύστη” στο εσωτερικό είναι κατασκευασμένη από φυσικό καουτσούκ και αφαιρείται εύκολα».

Το αποτέλεσμα, λέει, είναι το τελικό προϊόν να είναι πλήρως ανακυκλώσιμο και τα υλικά να μπορούν να χρησιμοποιηθούν ξανά στην κατασκευή μιας νέας μπάλας, αντί να καταλήγουν σε χωματερές.

Η βιολογική πρώτη ύλη παράγεται στη Γαλλία.

Άλλες δύο εγκαταστάσεις της Rebond βρίσκονται στο Παντζάμπ της Ινδίας.

Ο Σιμόν είχε οδηγηθεί εκεί κατά τη διάρκεια της αρχικής του έρευνας.

Μέχρι τη δεκαετία του 2010 και την εισβολή της Κίνας στην αγορά, ήταν η κύρια περιοχή παραγωγής ποδοσφαιρικών μπαλών στον κόσμο.

Σύμφωνα με την εταιρεία, το τελικό προϊόν συμμορφώνεται με τις προδιαγραφές της FIFA.

Έχει περάσει από μια διαδικασία ανελέητου ελέγχου, με τη μπάλα να εξετάζεται από κάθε γωνία, αφού πρώτα έχει δεχθεί τουλάχιστον 2.000 σουτ.

«Πρόκειται για μια ιστορία», υποστηρίζει ο Γάλλος επιχειρηματίας, «στην οποία όλοι κερδίζουν».

Για τη Rebond η περσινή ήταν η πρώτη κερδοφόρα χρονιά, με πωλήσεις ύψους 250.000 ευρώ.

Μπάλα είναι και γυρίζει

Επόμενος στόχος του Σιμόν Μουτσλέρ είναι η βιομηχανική παραγωγή και η εμπορία μεγάλης κλίμακας της οικολογικής μπάλας.

«Θέλουμε να ολοκληρώσουμε το κύκλωμα ανακύκλωσης, ανακτώντας το υλικό από τις μπάλες μας για την κατασκευή νέων», λέει.

«Θέλουμε να υπογράψουμε συμβόλαια με μεγάλους ομίλους, ώστε τα προϊόντα μας να μπορούν να διανεμηθούν ευρέως».

«Και θέλουμε να αποκτήσουμε την άδεια της FIFA, ώστε οι μπάλες μας να μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε επίσημες διοργανώσεις».

Επόμενο στάδιο θα είναι η επέκταση της βιώσιμης παραγωγής και σε μπάλες του ράγκμπι και του μπάσκετ, για τις οποίες επίσης χρησιμοποιούνται σήμερα πολυμερή υλικά.

Υπό αυτό το πρίσμα, πάντως, ένα από τα πλέον ρυπογόνα αθλήματα θεωρείται το τένις.

Μόνο κατά το δεκαπενθήμερο τουρνουά Ρολάν Γκαρός χρησιμοποιούνται περισσότερες από 50.000 μικρές κίτρινες μπάλες, κατασκευασμένες κυρίως από καουτσούκ.

«Οι επαγγελματίες παίκτες πρέπει να τα αλλάζουν σχεδόν κάθε ώρα, γιατί χτυπούν τόσο δυνατά που η τσόχα φθείρεται πολύ γρήγορα» και οι μικρές μπάλες χάνουν πίεση, εξηγεί ο Γκρεγκορί Μπεργκιουριάν, συνιδρυτής της Bounce.

Μιας βελγικής start-up, που θέλει να κάνει το τένις πιο οικολογικό.

Κάθε κίτρινο μπαλάκι φτιαγμένο από καουτσούκ χρειάζεται κατά μέσο όρο 2.500 χρόνια για να αποσυντεθεί στη φύση.

Όσα ανακυκλώνονται αποτελούν μόνο ένα μικρό κλάσμα του αριθμού που χρησιμοποιούνται από τους ασκούμενους στο τένις.

Στη Γαλλία, υπολογίζεται ότι κάθε χρόνο χρησιμοποιούνται σε αυτό το επίπεδο 17 εκατομμύρια κίτρινες μπάλες.

Υπολογίζεται ότι ένα μικρό ποσοστό ποσοστό καταλήγει σε ειδικούς κάδους ανακύκλωσης, που η Γαλλική Ομοσπονδία Αντισφαίρισης έχει μοιράσει σε τένις κλαμπ.

Όσα συγκεντρώνονται, υφίστανται επεξεργασία, μετατρέπονται σε κόκκους καουτσούκ και γίνονται υλικό για την κατασκευή δαπέδων σε χώρους αθλητισμού.