Το μάθημα από τη Γαλλία: Το τέλος του «Κέντρου» και η αναπόφευκτη πόλωση

Για χρόνια το Κέντρο προβλήθηκε ως ένας πολιτικός μονόδρομος.

Ως ο μόνος πολιτικός χώρος που μπορούσε να θεωρηθεί πραγματικά «αποδεκτός».

Αυτό είχε να κάνει και με μια συγκεκριμένη συγκυρία. Μετά την κρίση του «υπαρκτού σοσιαλισμού», ο συνδυασμός ανάμεσα στη φιλελεύθερη δημοκρατία, τη νεοφιλελεύθερη οικονομική πολιτική και τις παραλλαγές του ατλαντισμού παρουσιάστηκε ως αναπόφευκτος ιστορικός ορίζοντας.

Οτιδήποτε άλλο κατατάχτηκε στην κατηγορία του επικίνδυνου «άκρου» ή του απειλητικού «λαϊκισμού».

Γι’ αυτό, άλλωστε, συνδυάστηκε συχνά με έντονη καταστολή μεγάλων κινημάτων.

Και η Γαλλία υπήρξε πρωτοπόρα σε αυτή την κατεύθυνση, καθώς ο Εμανουέλ Μακρόν υποσχόταν μια εκδοχή Κέντρου απαλλαγμένη από ιστορικές αναφορές σε προηγούμενα ρεύματα και ικανή να συμπεριλάβει και άλλες ευαισθησίες όπως αυτές που αφορούν την κλιματική κρίση. Και βεβαίως την ίδια στιγμή χρεώθηκε μία από τις πιο εκτεταμένες καταφυγές στην ωμή αστυνομική βία, πρώτα σε βάρος των «κίτρινων γιλέκων», μετά σε βάρος των εργαζομένων που διαμαρτύρονταν για τις αυξήσεις των ορίων συνταξιοδότησης και στη συνέχεια σε βάρος των οικολογικών κινημάτων.

Όμως, τώρα μπροστά στην εντυπωσιακή άνοδο μιας Άκρας Δεξιάς που διεκδικεί πλέον σε χώρες όπως η Γαλλία να κυβερνήσει με το δικό της στίγμα, δεν φαίνεται να μπορεί το Κέντρο να αποτελέσει το αναγκαίο ανάχωμα. Γι’ αυτό και ο σχηματισμός του κ. Μακρόν έρχεται τρίτος στις δημοσκοπήσεις.

Αντιθέτως, αυτό που έχει προκύψει ως η μόνη πραγματική εναλλακτική στο γαλλικό πολιτικό τοπίο είναι ένας συνασπισμός αριστερών δυνάμεων, συμπεριλαμβανομένων αυτών που στιγματίζονταν μέχρι πρότινος ως «αριστερό άκρο», συνασπισμός που ανεξαρτήτως της εσωτερικής του ανομοιογένειας επιτρέπει να γίνει σαφής η πραγματική διαιρετική γραμμή σήμερα.

Γιατί το ιστορικό δίλημμα σήμερα φαίνεται να μην είναι ανάμεσα στην «κεντρώα» υπεράσπιση του υπάρχοντος απέναντι στην απειλή της ακροδεξιάς.

Στο έδαφος της εξάντλησης, ιδίως στην Ευρώπη, της ηγεμονικής απήχησης μιας εκδοχής νεοφιλελευθερισμού ούτως ή άλλως κινούμενου σε μια μεταδημοκρατική κατεύθυνση, η πραγματική πόλωση είναι ανάμεσα στη διεκδίκηση της Ακροδεξιάς να συνδυάσει τη νεοφιλελεύθερη οικονομική πολιτική με την ψευδαίσθηση κυριαρχίας που προσφέρει η εθνικιστική ρητορική και την ακόμη μεγαλύτερη αυταρχική και ρατσιστική σκλήρυνση, και την αναζήτηση μιας εναλλακτικής δυναμικής που θα συνδυάζει την υπεράσπιση ενός πυρήνα δημοκρατικών δικαιωμάτων και αξιών με την επαναφορά της κοινωνικής δικαιοσύνης και αναδιανομής στο επίκεντρο της άσκησης πολιτικής.

Υπογραμμίζοντας έτσι ότι δημοκρατία δεν είναι η διαβούλευση πάνω σε ιστορικούς «μονοδρόμους», αλλά η πραγματική δυνατότητα απόφασης ενός εναλλακτικού δρόμου.