Ένα βιβλίο για άνοιγμα – Οι τάσεις που επικρατούν

Προτίμηση σε λογοτεχνικά ή μη λογοτεχνικά; Σε δοκίμια, μυθιστορήματα ή ποίηση; Επιλογή έκδοσης από μεταφρασμένα ή πρωτότυπα έργα; Ακριβότερη ή φθηνότερη η αγορά των βιβλίων σε σχέση με πέρσι;

Για ακόμη μία φορά ο ΟΣΔΕΛ (Οργανισμός Συλλογικής Διαχείρισης Έργων του Λόγου) παρουσιάζει τα αποτελέσματα της ελληνικής βιβλιοπαραγωγής για το 2023.

Η πηγή άντλησης βιβλιογραφικών στοιχείων έγινε από την οσδέλnet, την πιο σημαντική και πληρέστερη ελληνική βιβλιογραφική βάση, η οποία αποτελεί αξιόπιστο εργαλείο και εξασφαλίζει εύκολη και γρήγορη πλοήγηση στους επαγγελματίες του βιβλίου (εκδότες, βιβλιοπώλες, δημιουργούς), στα μέλη της ακαδημαϊκής και ερευνητικής κοινότητας, αλλά και στις αναγνώστριες και στους αναγνώστες.

Οι εγγραφές για τα βιβλία έκδοσης του 2023 ελέγχθηκαν προσεκτικά από την ερευνητική ομάδα της οσδέλnet και συνεχίζουν να επικαιροποιούνται από τους εκδότες σχετικά µε τις τιμές, τη διαθεσιμότητα και άλλα δυναμικά δεδομένα.

Στην ετήσια έκθεση παρουσιάζονται στοιχεία για τη βιβλιοπαραγωγή του 2023, κυρίως με αναφορά σε τίτλους πρώτης έκδοσης, που έφτασαν τους 11.285 μέσα στο 2023, με μια μικρή υποχώρηση έναντι των 12.091 του 2022. Γίνονται αναφορές και σε προηγούμενα έτη, 2019-2023, για την απεικόνιση της τάσης κάθε επιμέρους εξεταζόμενου αντικειμένου:

– Ελληνική βιβλιοπαραγωγή 2023 ανά τύπο βιβλίων
– Οι κυριότερες θεματικές κατηγορίες
– Μη μεταφρασμένα (πρωτότυπα) και μεταφρασμένα έργα
– Γλώσσες μετάφρασης
– Οι τιμές των βιβλίων

Ακολουθεί η εκδοτική δραστηριότητα στο 2023 σε πλήθος νέων τίτλων πρώτης έκδοσης σε έντυπα βιβλία των εκδοτικών επιχειρήσεων ανά θεματική κατηγορία.

Τάσεις

Με βάση την παραπάνω παράθεση δεδομένων, η σύγκριση των αποτελεσμάτων σε σχέση με τα προηγούμενα έτη οδηγεί στην καταγραφή των παρακάτω ενδιαφερουσών τάσεων:

1. Σταθερά μεγάλη η ανάπτυξη για την κατηγορία βιβλίων «Αυτοβοήθειας: Υγεία, σχέσεις και προσωπική ανάπτυξη»

Στην κατηγορία βιβλίων «Αυτοβοήθεια: Υγεία, σχέσεις και προσωπική ανάπτυξη» ενηλίκων, μέσα στο 2023 εκδόθηκαν 236 νέοι τίτλοι. Σταθερά μεγάλη η ανάπτυξη με 28 στο 2013, 129 στο 2018 και 165 στο 2020. Να σημειώσουμε πως εκδοτικές επιχειρήσεις υπάρχουν και νέες ιδρύονται με κύριο αντικείμενο την έκδοση βιβλίων αυτοβοήθειας. Το σίγουρο είναι πως αποτελεί παγκόσμιο φαινόμενο, με την ελληνική αγορά να ακολουθεί δυναμικά. Όχι μόνον στα έντυπα βιβλία αλλά και στα audio books, μαζί με τη λογοτεχνία και τα παιδικά βιβλία αποτελούν τη χρυσή τριάδα στις προτιμήσεις των ακροατών. Το θετικό μήνυμα είναι πως το βιβλίο εξακολουθεί να αποτελεί πεδίο αναζήτησης προτάσεων και λύσεων σε θέματα αυτοβοήθειας, σε μια ιδιαίτερα ηλεκτρονική εποχή όπου η πληροφορία κυκλοφορεί ελεύθερα σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης και πλατφόρμες στο διαδίκτυο.

2. Graphic Novels & Comic Books με φανατικό κοινό

Με το δικό της φανατικό κοινό αυτή η γενική θεματική κατηγορία των εικονογραφημένων έργων, αναπτύσσεται και στη χώρα μας, με εκδόσεις εγχώριων και μεταφρασμένων έργων παγκόσμιας διακίνησης, με σούπερ ήρωες που μεγάλωσαν γενιές από εκδοτικές επιχειρήσεις εξειδικευμένες στην έκδοση αυτών των έργων. Μια θεματική που δεν διαχωρίζεται σε ενηλίκων και παιδιών, πέραν εκείνων των αυστηρά ακατάλληλων σε κείμενα και εικονογράφηση. Παγκόσμιο φαινόμενο και αυτό, και ιδιαίτερα εξειδικευμένο στο οποίο συνηγορεί και η διεθνής κατηγοριοποίηση ΤΗΕΜΑ, που ακολουθούμε και στην οσδέλnet, καθώς επέλεξε να δημιουργήσει ξεχωριστή θεματική κατηγορία με υποκατηγορίες θεματικών και είδους εικονογράφησης με επιπλέον προσδιορισμούς. Οφείλουμε να παρακολουθήσουμε την έντονη εκδοτική δραστηριότητα εγχώριων, ιδιαίτερα ποιοτικών πρώτων εκδόσεων όπου, πέραν των έργων λόγου, προβάλλονται πλέον επώνυμα και οι εικονογράφοι της χώρας. Το graphic novel έχει ήδη εισβάλει στο πεδίο της λογοτεχνίας, με εκδόσεις κλασικών έργων και σε αυτή την μορφή.

3. Αλλαγή προτίμησης στα πρόσωπα πίσω από τις βιογραφίες

Επιλέγουν οι Έλληνες αναγνώστες να διαβάζουν βιογραφίες και αυτοβιογραφίες; Το σίγουρο είναι ότι παράγονται πλέον από πολλές εκδοτικές επιχειρήσεις, διαφημίζονται δυναμικά εκείνες των προσώπων που απασχολούν τα media και παράλληλα δεκάδες άλλες διακεκριμένων προσώπων όλων των εποχών εκδίδονται πλέον πιο συχνά. Μέχρι και σήμερα στην Ελλάδα τις βιογραφίες είχαν μονοπωλήσει εκείνες των ιστορικών, πολιτικών και θρησκευτικών προσώπων. Κάποιες εκδοτικές επιχειρήσεις έχουν τα τελευταία χρόνια δημιουργήσει ειδικές σειρές για βιογραφίες που δηλώνει έμμεσα και τη συνέχεια του εγχειρήματος. Μέσα στην πενταετία 2019 – 2023, κυκλοφόρησαν συνολικά 3.171 τίτλοι βιογραφιών σε έντυπο βιβλίο.

4. Τεράστια ανάπτυξη για τις εκδόσεις παιδικών βιβλίων

Εκδότες βιβλίων για παιδιά Το παιδικό βιβλίο επειδή αφορά πολύ συγκεκριμένο κοινό κάποιες εκδοτικές επιχειρήσεις στοχευμένα είχαν επιλέξει την παραγωγή και διακίνηση τίτλων για παιδιά. Το βλέπουμε και το αντιλαμβανόμαστε πως το παιδικό βιβλίο έχει τεράστια ανάπτυξη τα τελευταία χρόνια, με απόδειξη τις εκδοτικές επιχειρήσεις που ξεπερνούν τους 150-200 νέους τίτλους ετησίως. Εκείνο που πιθανόν δεν είναι πλήρως αποτυπωμένο είναι η πληροφορία για το πλήθος των εκδοτικών επιχειρήσεων που παράγουν σήμερα βιβλία για παιδιά. Από το 2000, των 100 εκδοτών με παιδικά βιβλία, μόλις το 2008 υπήρξε αύξηση της τάξης του 50%. Αύξηση που διατηρήθηκε σχεδόν σταθερά και αποτελεί πλέον ελάχιστο σημείο αναφοράς στην 10ετία. Πρόσφατα, στα έτη της πανδημίας, οι εκδοτικές επιχειρήσεις έχουν υπερδιπλασιαστεί και ξεπερνούν πλέον το πλήθος των 200, μένοντας κοντά σε αυτές τις τιμές μέχρι και σήμερα.

Δείτε αναλυτικά τα στοιχεία εδώ.