Μια χειρουργική επέμβαση επιβεβαίωσης φύλου συγκλόνισε την Αμερική το 1952 – «Είμαι η κόρη σας»

Όταν η εφημερίδα New York Daily News έγραψε τον τίτλο «Ο πρώην GI γίνεται ξανθιά ομορφιά– Οι επιχειρήσεις μεταμορφώνουν τη νεολαία του Μπρονξ» την 1η Δεκεμβρίου 1952, η Christine Jorgensen ανάρρωνε ακόμα από την εγχείρηση σε ένα κρεβάτι νοσοκομείου στη Δανία.

Η 26χρονη είχε ταξιδέψει εκεί δύο χρόνια νωρίτερα σε μια απελπισμένη προσπάθεια να βρει απαντήσεις και, επιτέλους, είχε γράψει στους γονείς της για να τους εξηγήσει το γιατί. «Η φύση έκανε ένα λάθος το οποίο τώρα έχω διορθώσει», έγραφε, σε μια επιστολή που διέρρευσε στην Daily News. «Και τώρα είμαι η κόρη σας».

Δυνατότητες που πολλοί δεν γνώριζαν

Πολύ πριν η λέξη «τρανσέξουαλ» (σήμερα επικρατεί μόνο ο όρος τρανς) γίνει μέρος του κοινού μας λεξιλογίου, η αποκάλυψη της Christine Jorgensen καθήλωσε το κοινό. Σε μια μεταπολεμική Αμερική με διευρυνόμενους επιστημονικούς ορίζοντες, η μεταμόρφωσή της έφερε στο προσκήνιο τη συναρπαστική -και, για κάποιους, ανησυχητική- ιδέα ότι το φύλο κάποιου μπορεί να αλλάξει.

«Η είδηση της Christine Jorgensen ήταν ένα σεισμικό γεγονός για τα τρανς άτομα. Έφερε την προσοχή σε δυνατότητες που πολλοί άνθρωποι δεν γνώριζαν», δήλωσε η Susan Stryker, συγγραφέας του βιβλίου «Transgender History: The Roots of Today’s Revolution» και ομότιμη καθηγήτρια σπουδών φύλου και γυναικών στο Πανεπιστήμιο της Αριζόνα.

Δουλεύοντας και ζώντας ανάμεσα στους στρατιώτες που «κυνηγούσαν κορίτσια, ένιωθε αμηχανία γι’ αυτούς και δεν μπορούσε σε καμία περίπτωση να μοιραστεί τους ενθουσιασμούς τους», έγραψε αργότερα

Photo: Wikimedia Commons

Επιπλοκές από την επέμβαση

Όταν η Jorgensen γεννήθηκε στη Νέα Υόρκη τον Μάιο του 1926, τα πειράματα που τελικά θα την βοηθούσαν είχαν ήδη ξεκινήσει στην Ευρώπη. Ο Αυστριακός επιστήμονας Eugen Steinach είχε πραγματοποιήσει πειράματα αλλαγής φύλου σε ζώα μια δεκαετία πριν, και ο Γερμανός γιατρός Magnus Hirschfeld βασίστηκε σε αυτό το έργο στο Βερολίνο, αναζητώντας βιολογικά αίτια για όσους δεν συμμορφώνονταν με τις συμβατικές αντιλήψεις περί σεξουαλικότητας.

Μεταξύ εκείνων που αξιολόγησε ο Magnus Hirschfeld ήταν η Lili Elbe, θέμα της ταινίας «ο κορίτσι της Δανίας» του 2015, η οποία υποβλήθηκε σε μια σειρά από χειρουργικές επεμβάσεις και πέθανε το 1931 από επιπλοκές της τελευταίας επέμβασης. Το Ινστιτούτο Σεξουαλικής Επιστήμης του Χίρσφελντ, που βρέθηκε στο στόχαστρο της ναζιστικής ιδεολογίας, καταστράφηκε το 1933 και το περιεχόμενο της βιβλιοθήκης του κάηκε. Ο Hirschfeld εξορίστηκε, αλλά οι ιδέες του άντεξαν.

Photo: Wikimedia Commons

Αισθήματα «οδυνηρής μοναξιάς»

Όλα αυτά ήταν άγνωστα στη νεαρή Jorgensen η οποία είχε έντονη επίγνωση ότι ήταν διαφορετική από τα άλλα αγόρια, θυμάται στην αυτοβιογραφία της το 1967. Γεννημένη σε μια στενή οικογένεια Δανών μεταναστών, πάλευε με αισθήματα «οδυνηρής μοναξιάς» στα νιάτα της, έγραψε η Jorgensen, γνωρίζοντας ότι «δεν ανταποκρινόταν στα αποδεκτά πρότυπα ενός εκκολαπτόμενου νεαρού άνδρα».

Κατατάχθηκε στο στρατό το 1945, εκτελώντας γραφική εργασία για την απόλυση των στρατιωτών στο τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Δουλεύοντας και ζώντας ανάμεσα στους στρατιώτες που «κυνηγούσαν κορίτσια, ένιωθε αμηχανία γι’ αυτούς και δεν μπορούσε σε καμία περίπτωση να μοιραστεί τους ενθουσιασμούς τους», έγραψε αργότερα, ενώ έτρεφε ρομαντικά αισθήματα για έναν άνδρα φίλο της, αισθήματα που παρέμειναν οδυνηρά ανεκπλήρωτα.

Αναλογιζόμενη την περίοδο που πέρασε στο στρατό δύο δεκαετίες αργότερα, η Jorgensen τη θυμόταν ως μια περίοδο αποσαφήνισης που «με έπεισε περισσότερο από ποτέ ότι δεν ήμουν ο George Jorgensen, Jr.».

Ένας Δανός ενδοκρινολόγος, ο Christian Hamburger, διαβεβαίωσε την Jorgensen ότι «το πρόβλημά σας είναι βαθιά ριζωμένο στα κύτταρα του σώματός σας», όπως έγραψε αργότερα

Photo: YouTube

Ένα βιβλίο για τις αντρικές ορμόνες

Μετά την απόλυσή της το 1946, η Jorgensen πήγε δυτικά, επιχειρώντας να κάνει καριέρα στο Χόλιγουντ. Όμως, την ταλαιπωρούσε μια ενοχλητική αίσθηση της ξενιτιάς. Επέστρεψε στη Νέα Υόρκη, όπου προσπάθησε να «πείσει» τον εαυτό της ότι η φωτογραφική της δουλειά, αγαπημένη καλλιτεχνική διέξοδος, «θα ήταν αρκετά ικανοποιητική», έγραψε.

Το 1948, επισκέφθηκε έναν ψυχίατρο που προσπάθησε να τη θεραπεύσει από τις θηλυκές της τάσεις. Αλλά όταν βρήκε ένα βιβλίο για τις ανδρικές ορμόνες σε μια βιβλιοθήκη στα τέλη του 1948, «άνοιξε μια πόρτα σε μια νέα και λαμπερή προοπτική», θυμήθηκε αργότερα, δίνοντας ελπίδα ότι τα συναισθήματά της είχαν κάποια εξήγηση. Η επιστημονική ορολογία ήταν πυκνή, αλλά είχε απήχηση στις εμπειρίες της Jorgensen και υπαινίχθηκε δελεαστικές πιθανές απαντήσεις.

Εισιτήριο χωρίς επιστροφή για μια νέα ζωή

Η Jorgensen γράφτηκε σε μαθήματα ιατρικής τεχνικής, κατάφερε να προμηθευτεί την ισχυρή γυναικεία ορμόνη οιστραδιόλη και άρχισε να πειραματίζεται με τον εαυτό της. Έμαθε μέσω του γιατρού συζύγου μιας συμμαθήτριάς της ότι γινόταν σχετική θεραπεία και έρευνα – έναν ωκεανό μακριά.

Την άνοιξη του 1950 έφυγε για τη Δανία, όπου είχε συγγενείς, ταξιδεύοντας με ένα «εισιτήριο χωρίς επιστροφή για μια νέα ζωή».

Εκεί ένας Δανός ενδοκρινολόγος, ο Christian Hamburger, διαβεβαίωσε την Jorgensen ότι «το πρόβλημά σας είναι βαθιά ριζωμένο στα κύτταρα του σώματός σας», όπως έγραψε αργότερα. Άρχισε να πειραματίζεται με ενέσεις ορμονών, παρακολουθώντας την Jorgensen με σχολαστική λεπτομέρεια, συμπεριλαμβανομένης της καθημερινής παραγωγής ούρων της- η ίδια αναφερόταν με ενθουσιασμό στον εαυτό της ως «πειραματόζωο». Αφού εξασφάλισε την ψυχιατρική και νομική έγκριση, η Jorgensen προετοιμάστηκε για χειρουργική επέμβαση τον Σεπτέμβριο του 1951, την πρώτη από τις τρεις για την ολοκλήρωση της διαδικασίας.

Δείτε το βίντεο 

«Πιο υγιής και ευτυχισμένη από ποτέ»

«Ο George Jorgensen δεν θα επέστρεφε ποτέ στο σπίτι», έγραψε αργότερα στο περιοδικό American Weekly. Αυτή η αλλαγή σήμαινε ότι έπρεπε να αποκτήσει νέο διαβατήριο στη Δανία. Το όνομα που επέλεξε αντανακλούσε την ευγνωμοσύνη και την αγάπη που ένιωθε για τον γιατρό που την είχε περιθάλψει: Τον Μάιο του 1952, εμφανίστηκε η Christine Jorgensen.

Ήταν επίσης καιρός να πει στους γονείς της τον λόγο του ταξιδιού της, τον οποίο είχε αποκρύψει από φόβο μήπως τους πληγώσει και τους προκαλέσει σύγχυση. Στο γράμμα που σύντομα θα μοιραζόταν με την υπόλοιπη Αμερική, τους διαβεβαίωνε ότι η κόρη τους ήταν «πιο υγιής και ευτυχισμένη από ποτέ».

Αν και οι γονείς της δυσκολεύονταν να κατανοήσουν το πλήρες νόημα, τηλεγράφησαν πίσω: «Σε αγαπάμε περισσότερο από ποτέ».

Δείτε το βίντεο 

«Είναι σαν να άλλαξε ο κόσμος»

Όταν η Jorgensen προσγειώθηκε στη Νέα Υόρκη στις 12 Φεβρουαρίου 1953, κατακλύστηκε από φωτογραφικά φλας που αναβόσβηναν στο πρόσωπό της καθώς κατέβηκε από το αεροπλάνο, συνοδευόμενη από την αστυνομία, με τακούνια και γούνα. Οι δημοσιογράφοι της φώναζαν ερωτήσεις.

«Σας ευχαριστώ όλους που ήρθατε», τους είπε. «Αλλά νομίζω ότι είναι πάρα πολλά όλα αυτά».

Αλλά η γοητεία των μέσων μαζικής ενημέρωσης αυξήθηκε ακόμη περισσότερο. Σύμφωνα με τον απολογισμό ενός περιοδικού, η Jorgensen και η μετάβασή της ήταν η πιο πολυσυζητημένη ιστορία του 1953, ξεπερνώντας την εκτέλεση των υπόπτων κατασκόπων Τζούλιους και Έθελ Ρόζενμπεργκ.

«Είναι σαν να άλλαξε ο κόσμος, και οι νέες ιδέες για το φύλο και την τεχνολογία και τη δυνατότητα μηχανικής επεξεργασίας του εαυτού έγιναν πολύ επίκαιρες εκείνη την εποχή», δήλωσε ο Stryker, συγγραφέας και καθηγητής. «Η Jorgensen έγινε ενσάρκωση αυτής της νέας μεταπολεμικής τεχνο-πολιτιστικής στιγμής».

Κάθε σπιθαμή της Jorgensen εξετάστηκε εξονυχιστικά. Το ύψος και το βάρος της θεωρήθηκαν δημόσια στοιχεία (η ίδια «δεν φοράει ΠΟΤΕ ζώνη και δεν τη χρειάζεται», έγραψαν οι Los Angeles Times), το σχήμα των ποδιών της ή η έλλειψη τριχών στο πρόσωπο σχολιάστηκαν με εμμονική λεπτομέρεια. Κάθε συμπεριφορά αναλύθηκε για τον βαθμό της αντιλαμβανόμενης θηλυκότητας.

Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από το χρήστη TransLash Media Inc. (@translashmedia)

«Να πληρώσουν για να με δουν»

Οι εικασίες οργίαζαν, επίσης, σχετικά με τα ανατομικά όρια της θηλυκότητάς της. Ένα δημοσίευμα της New York Post, με τίτλο «Η αλήθεια για την ‘Christine’ Jorgensen», ισχυριζόταν ότι δεν ήταν πραγματικά γυναίκα επειδή είχε προηγουμένως ανδρικά όργανα- ένα άλλο εξηγούσε κατ’ ευφημισμόν ότι κάποια σαν την Jorgensen «θα μπορούσε να είναι σύζυγος, αλλά όχι μητέρα».

Αρχικά η Jorgensen απέφευγε να μοιραστεί προσωπικές λεπτομέρειες, αλλά τα επόμενα χρόνια έγινε πιο άνετη, παρομοιάζοντας δημοσίως τον εαυτό της με μια γυναίκα που έκανε υστερεκτομή. Προσαρμόστηκε επίσης γρήγορα στη φήμη. Μέχρι το 1953, είχε έναν ατζέντη και ένα πλήρες νούμερο σε νυχτερινό κέντρο έτοιμο για ντεμπούτο. Περιόδευσε σε όλη τη δεκαετία του 1950 και του 1960, βασιζόμενη στη βιομηχανία του θεάματος για να ζήσει.

«Αποφάσισα ότι αν ήθελαν να με δουν θα έπρεπε να πληρώσουν γι’ αυτό» θα πει.

Κατά τη διάρκεια περιοδείας της στην Ουάσιγκτον το 1953, όπως έγραψε στην αυτοβιογραφία της, της απαγορεύτηκε να χρησιμοποιήσει τη γυναικεία τουαλέτα, προμηνύοντας μια συζήτηση που διαρκεί μέχρι σήμερα

Photo: YouTube

Στις αντρικές κι όχι στις γυναικείες τουαλέτες

Εκτός σκηνής, η Jorgensen έλαβε χιλιάδες επιστολές από θαυμαστές, πολλοί από τους οποίους ήταν ευγνώμονες που είχαν πλέον ένα δημόσιο πρόσωπο που ενσάρκωνε και είχε μοιραστεί τους αγώνες τους με την ταυτότητα φύλου.

«Τα δάκρυα ήρθαν στα μάτια μου καθώς συνειδητοποίησα πόσο συχνά τα προβλήματα της ζωής μου επαναλαμβάνονται σε άλλους», έγραψε η Jorgensen στο American Weekly. Υπογράμμισε μια επιστολή που την ευχαριστούσε για «την ελπίδα που έφερες σε τόσους άλλους με τους οποίους η φύση έπαιξε ένα σάπιο παιχνίδι».

Δεν ήταν όλοι τόσο ευγενικοί. Κατά τη διάρκεια περιοδείας της στην Ουάσιγκτον το 1953, όπως έγραψε στην αυτοβιογραφία της, της απαγορεύτηκε να χρησιμοποιήσει τη γυναικεία τουαλέτα, προμηνύοντας μια συζήτηση που διαρκεί μέχρι σήμερα. Σε συνέντευξή της το 1957, απέρριψε το ερώτημα αν οι γυναίκες αισθάνονταν ότι υπήρχε «άνδρας ανάμεσά τους» όταν χρησιμοποιούσε τις δημόσιες τουαλέτες. Το 1965, ο στρατός αρνήθηκε να της επιτρέψει να εμφανιστεί για τα στρατεύματα στη Γερμανία.

«Δεν είμαι μόνη μου σε αυτή τη δοκιμασία»

Αλλά η έντονη δημοσιότητα, τόσο η θετική όσο και η αρνητική, έφερε στο προσκήνιο τις ιατρικές δυνατότητες της φροντίδας που επιβεβαιώνει το φύλο. Το 1954, μια άλλη Αμερικανίδα, η Charlotte McLeod, έγινε πρωτοσέλιδο πετώντας στη Δανία για παρόμοια επέμβαση. Το 1966, ο ενδοκρινολόγος Harry Benjamin – ο οποίος είχε σπουδάσει υπό τον Hirschfeld στη Γερμανία – δημοσίευσε το «The Transsexual Phenomenon», ένα ιατρικό εγχειρίδιο που εισήγαγε τον όρο στη δημόσια συζήτηση.

Χωρίς την Jorgensen έγραψε ο Benjamin, η φροντίδα των τρανς ατόμων «θα μπορούσε ακόμη να θεωρείται κάτι που μόλις και μετά βίας βρίσκεται στο περιθώριο της ιατρικής επιστήμης».

Η νομική κάλυψη έμεινε ακόμη πιο πίσω. Όταν η Jorgensen υπέβαλε αίτηση για άδεια γάμου το 1959, της αρνήθηκαν λόγω του πιστοποιητικού γέννησής της. Το 1966, ένα δικαστήριο της Νέας Υόρκης έκρινε ότι δεν επιτρέπεται η αλλαγή του φύλου στο πιστοποιητικό γέννησης στην υπόθεση Anonymous v. Weiner.

Η Jorgensen δήλωσε ότι δεν μετάνιωσε για τη ριζικά αντισυμβατική ζωή της ή για την ανάδειξή της σε πολιτιστική προσωπικότητα. «Κοιτάζοντας πίσω, όλα αυτά τα υπέροχα πράγματα δεν θα μου είχαν συμβεί αν τα είχα κρατήσει μυστικά», δήλωσε στους Los Angeles Times το 1988, μήνες πριν από τον θάνατό της από καρκίνο σε ηλικία 62 ετών.

Η προσωπική της αναζήτηση προμήνυε σαρωτική αλλαγή – κάτι που είχε διαισθανθεί από την εποχή της Δανίας.

«Μπορείτε να συνειδητοποιήσετε τι σήμανε η επιτυχία μου για κυριολεκτικά χιλιάδες ανθρώπους;» έγραψε σε φίλους της το 1950. «Γιατί δεν είμαι μόνη μου σε αυτή τη δοκιμασία».

*Με στοιχεία από washingtonpost.com