Γάτες: Το πιο παρεξηγημένο ζώο – Γιατί έχει τόσες προσδοκίες από αυτές ο άνθρωπος;

Οι σκύλοι είναι εκδηλωτικοί, οι γάτες πάλι όχι και τόσο με αποτέλεσμα να είναι πιο παρεξηγημένη η συμπεριφορά τους.

Πάμε να δούμε όμως αναλυτικά τι ισχύει και αν δικαιολογείται αυτός ο χαρακτηρισμός…

Τα δύο αυτά ζώα σωματοποιούν και εκδηλώνουν τα συναισθήματά τους με διαφορετικό τρόπο

Η αλήθεια είναι ότι οι σκύλοι φαίνονται να μην έχουν την ικανότητα να κρύβουν το πώς αισθάνονται: κούνημα ουράς, χοροπηδητό, κούνημα κεφαλιού… γενικά όλο τους το σώμα συμμετέχει στην εκδήλωση των συναισθημάτων τους και όποιος ξέρει μπορεί να καταλάβει αν ο σκύλος του είναι νευρικός, φοβάται ή χαίρεται.

Οι γάτες από την άλλη έχουν μια πιο εκλεπτυσμένη γλώσσα σώματος και τα σημάδια, όπως οι συσπάσεις της ουράς, η θέση των αυτιών και τα μουστάκια της, είναι πιο ανεπαίσθητα και ήρεμα. Το χουρχούρισμα (ή γουργούρισμα) είναι σχεδόν πάντα ένδειξη ικανοποίησης και φιλικής διάθεσης.

Οι μύθοι για τις γάτες που καταρρίπτονται

Οπότε, ενώ μπορούμε να είμαστε σχεδόν σίγουροι για τη σχέση μας με το σκύλο μας, οι γάτες παρόλα τα πολλά χρόνια εξημέρωσης και συγκατοίκησης, δεν έχουν τόσο καλή φήμη ως κατοικίδια και θεωρούνται ζώα για μοναχικούς και ακοινώνητους ανθρώπους. Η ανεξαρτησία τους για κάποιους είναι μειονέκτημα και ένδειξη εγωισμού και επιφυλακτικότητας ενώ πολλές φορές έχουμε ακούσει τον χαρακτηρισμό «ύπουλο ζώο».

Οι άνθρωποι που έχουν γάτα θα σας πουν ότι όλα αυτά είναι σαχλαμάρες και η σχέση τους με τη γάτα είναι τόσο δυνατή όσο αυτή που άλλοι έχουν με τα σκυλιά τους, καταρρίπτοντας τους μύθους αυτούς γύρω από τα αγαπημένα τους αιλουροειδή.

Ένα στοιχείο που δικαιολογεί αυτή την εικόνα της γάτας είναι ο τρόπος εξημέρωσης που ήταν πολύ πιο σταδιακός από αυτόν του σκύλου με τη γάτα να έχει το «πάνω χέρι» στις περισσότερες περιπτώσεις. Όπως γράφει το spazgreece.gr, υπάρχουν στοιχεία για γάτες που ζούσαν στην νεολιθική εποχή πριν από 10.000 χρόνια, οι οποίες όμως δεν εξαρτούνταν από τον άνθρωπο για να τραφούν – αντίθετα οι άνθρωποι τις ήθελαν κοντά τους και τις ενθάρρυναν να βρουν μόνες τους την τροφή τους ώστε να μένουν ασφαλείς οι αποθήκες τροφίμων από ποντίκια και άλλα τρωκτικά. Η σχέση ανθρώπου-γάτας ήταν πιο πολύ μια σχέση απόστασης από αυτή που υπήρχε με το σκύλο που ήταν βοηθός στο κυνήγι και η σχέση με τον άνθρωπο πιο εξαρτημένη.

Οι γάτες είναι πιο κοντά με τους προγόνους τους απ’ ό,τι τα σκυλιά και η εξημέρωσή τους από τον άνθρωπο δεν έχει αλλάξει τόσο πολύ την «άγρια» πλευρά τους. Οι γάτες προέρχονται από ένα είδος που ούτως ή άλλως είναι πιο μοναχικό και ακοινώνητο από τα άλλα είδη που είναι ούτως ή άλλως πιο «κοινωνικά».

Το πρόβλημα προέρχεται κυρίως από τον άνθρωπο, που παρεξηγεί τα σημάδια που δίνουν οι γάτες, έχει απαιτήσεις και προσδοκίες οι οποίες είναι πιο κοντά σε αυτά που περιμένει από έναν σκύλο και πολλές φορές η πίεση αυτή που ασκούμε στις γάτες για να είναι πιο κοινωνικές έχει τα αντίθετα αποτελέσματα καθώς προσπαθούμε να τις απομακρύνουμε από την «άγρια», φυσική πλευρά τους.

Η σχέση και η επικοινωνία γάτας-ανθρώπου

Παρόλα αυτά, οι γάτες έχουν γίνει δημοφιλείς ως κατοικίδια γιατί είναι πιο αποφασιστικές, πιο ανεξάρτητες, έχουν λιγότερες απαιτήσεις σε θέματα χρόνου και φροντίδας (π.χ. δεν χρειάζονται βόλτες, παραμένουν καθαρές επειδή πλένονται μόνες τους κ.ά.). Μια σχετικά πρόσφατη έρευνα λέει ότι υπάρχουν 373 εκατομμύρια οικόσιτες γάτες στον κόσμο.

Η έρευνα όμως πάνω στα συναισθήματα της γάτας έχει μείνει πολύ πίσω σε σχέση με αυτή για τους σκύλους. Και ενώ αυτό αλλάζει σιγά σιγά, οι πρώτες έρευνες δείχνουν ότι η κοινωνικότητα της γάτας και η σύνδεσή της με τον άνθρωπο είναι αρκετά περίπλοκα ζητήματα. Εξαρτάται κατά πολύ από τις πρώτες εμπειρίες της γάτας, τις πρώτες έξι με οκτώ εβδομάδες της ζωής της, κατά πόσο αυτές είναι θετικές και ευχάριστες για να συμπαθήσουν τους ανθρώπους. Και πάλι όμως αυτό δεν είναι απόλυτο καθώς πολλές οικόσιτες γάτες που έχουν μεγαλώσει από μικρές σε σπίτι δεν είναι τόσο κοινωνικές και δεν αποζητούν την ανθρώπινη παρουσία και συντροφιά τόσο πολύ, ειδικά από τους ξένους.

Όπως οι σκύλοι, έτσι και οι γάτες χρησιμοποιούν πολύ τη γλώσσα του σώματος παρά τους ήχους αλλά η κατανόηση της γλώσσας αυτής από τους ανθρώπους είναι πιο δύσκολη από ό,τι της γλώσσας σώματος του σκύλου. Μια έρευνα του Πανεπιστημίου του Portsmouth έχει δείξει ότι οι σκύλοι έχουν μάθει να μιμούνται κάποιες βρεφικές εκφράσεις, οι οποίες μας είναι πιο οικείες και μας οδηγούν στο να θέλουμε να τους φροντίσουμε. Αυτή η μίμηση προκύπτει από την ανάπτυξη ενός μυ στο εσωτερικό βλέφαρο που οδηγεί στο «βλέμμα κουταβιού» που μας είναι τόσο γνωστό και έχει προκύψει μετά από τα χρόνια εξημέρωσης και εξέλιξης του είδους.

Οι γάτες λοιπόν δε διαθέτουν αυτόν τον μυ. Συνεπώς, το βλέμμα τους πολλές φορές μας φαίνεται ανέκφραστο μέχρι και παγωμένο ή εχθρικό. Και όμως ένα μικρό πετάρισμα του ματιού που κάνει η γάτα σας όταν σας κοιτάει μπορεί κάλλιστα να είναι ένδειξη τρυφερότητας και αγάπης. Το τρίψιμο της γάτας πάνω στον ιδιοκτήτη της είναι άλλο ένα σημάδι αγάπης, καθώς με το τρίψιμο – τακτική που χρησιμοποιούν οι γάτες και με τις άλλες γάτες που συμπαθούν– μεταφέρει τόσο τη δική της μυρωδιά πάνω στον άνθρωπο όσο και την ανθρώπινη μυρωδιά πάνω στην ίδια, δημιουργώντας έτσι μια κοινή μυρωδιά που ξεχωρίζει τον φίλο από τον ξένο.

Επίσης, οι γάτες που έχουν ικανοποιημένες τις βασικές ανάγκες τους και ζουν σε ήρεμο περιβάλλον είναι πιο πιθανό να εκφράσουν τρυφερότητα και να θέλουν να γίνουν φίλοι με τον άνθρωπο. Υπάρχουν πολλές λεπτομέρειες για τις γάτες που δεν τις γνωρίζουμε αλλά είναι απαραίτητες για τη σωστή διαβίωσή τους και κατά συνέπεια τη συγκατοίκησή μας. Για παράδειγμα, οι γάτες θέλουν το φαγητό και το νερό τους σε διαφορετικές μεριές. Θέλουν να έχουν καθαρό σημείο για να κοιμούνται και τους αρέσει η άμμος τους να είναι καθαρή. Αν όλα αυτά είναι όπως τα χρειάζονται, τότε είναι ήρεμες και έτοιμες να αρχίσουν να ανακαλύπτουν την ανθρώπινη συντροφιά.

Αν λοιπόν, την επόμενη φορά που γυρίσετε σπίτι δείτε τη γάτα σας να σας κοιτάζει νυσταγμένη από το σημείο της ή να έρχεται με πολύ αργό βήμα προς τα εσάς, μη δείχνοντας τον ενθουσιασμό που περιμένετε, μην απογοητευτείτε. Είναι ο δικός τους ήρεμος τρόπος να σας δείξουν ότι χαίρονται που σας βλέπουν.