Τζούλιαν Ασάνζ: Το ταξίδι του προς την ελευθερία και τα Wikileaks

Μετά από πέντε χρόνια στην φυλακή, ο Τζούλιαν Ασάνζ συμφώνησε με τις αμερικανικές αρχές να ομολογήσει την ενοχή του με αντάλλαγμα την ελευθερία του. Ο ιδρυτής των Wikileaks μετά την συμφωνία αναχώρησε από το Λονδίνο προκειμένου να μεταβεί σε μία δικαστική αίθουσα στο  νησί Σαϊπάν του Ειρηνικού.

Σύμφωνα με το Reuters, την Τετάρτη ο Ασάνζ αναμένεται να δηλώσει την ενοχή του για μία και μόνο κατηγορία, με αντάλλαγμα την απελευθέρωση του και την επιστροφή στην πατρίδα του την Αυστραλία, βάζοντας τέλος σε μία νομική οδύσσεια που διήρκησε 14 συναπτά έτη.

Γιατί αφέθηκε ελεύθερος;

Τα τελευταία πέντε χρόνια, ο Ασάνζ είναι φυλακισμένος σε φυλακή υψηλής ασφαλείας στο νότιο Λονδίνο, όπου δεν του έχει επιτραπεί η αποφυλάκιση με εγγύηση με την αιτιολογία ότι θεωρείται ύποπτος φυγής. Καθ’ όλο αυτό το διάστημα, η οικογένειά του και οι υποστηρικτές του λένε ότι η σωματική και ψυχική του υγεία φθίνει.

Ακόμη, το 2021, δικαστήριο του Ηνωμένου Βασιλείου δήλωσε ότι ο Ασάνζ θα μπορούσε να εκδοθεί στις ΗΠΑ, αλλά νωρίτερα φέτος κέρδισε το δικαίωμα να ασκήσει έφεση κατά της απόφασης αυτής.

Τον Φεβρουάριο, το αυστραλιανό κοινοβούλιο ενέκρινε πρόταση που καλούσε τις κυβερνήσεις των ΗΠΑ και του Ηνωμένου Βασιλείου να επιτρέψουν στον Ασάνζ να επιστρέψει στη χώρα του. Στη συνέχεια, τον Απρίλιο, ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν, δήλωσε ότι εξετάζει το αίτημα της Αυστραλίας να αποσύρει τη δίωξη κατά του Ασάνζ.

Αν και δεν είναι σαφές γιατί απελευθερώθηκε τώρα, η οικογένεια του Ασάνζ -συμπεριλαμβανομένης της μητέρας του- δήλωσε την Τρίτη ότι το τέλος της «δοκιμασίας» του οφείλεται στην σιωπηρή διπλωματία, ενώ ο πατέρας του ευχαρίστησε τον Αυστραλό πρωθυπουργό, Άντονι Αλμπανέζε.

Γιατί πηγαίνει να δικαστεί στην Σαϊπάν

Σύμφωνα με το Reuters, οι εισαγγελείς των ΗΠΑ δήλωσαν ότι ο Ασάνζ ήθελε να πάει σε δικαστήριο κοντά στην πατρίδα του, την Αυστραλία, αλλά όχι στις ηπειρωτικές Ηνωμένες Πολιτείες. Το Σαϊπάν έχει το πλεονέκτημα ότι βρίσκεται σχετικά κοντά στην πατρίδα του Ασάνζ, την Αυστραλία, περίπου 3.000 χιλιόμετρα (1800 μίλια) νότια. Η Χαβάη απέχει περισσότερο από το διπλάσιο.

«Πρέπει να αντιμετωπίσει τις κατηγορίες που έχουν απαγγελθεί βάσει του αμερικανικού δικαίου», δήλωσε η Έμιλι Κρόφορντ, καθηγήτρια στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου του Σίδνεϊ. Η ίδια αναφέρει ότι «Έπρεπε να είναι αμερικανικό έδαφος, αλλά να βρίσκεται πιο κοντά στην Αυστραλία και να μην είναι αμερικανική πολιτεία όπως η Χαβάη.»

Σημειώνεται ότι ο Τζούλιαν Ασάνζ είχε παραπεμφθεί σε δίκη κατά τη διάρκεια της διακυβέρνησης του πρώην προέδρου Ντόναλντ Τραμπ λόγω της μαζικής δημοσιοποίησης εγγράφων του WikiLeaks.

Ποιες είναι οι κατηγορίες που αντιμετωπίζει ο Τζούλιαν Ασάνζ;

Εδώ και πολλά χρόνια, η κυβέρνηση των ΗΠΑ υποστήριζε ότι τα αρχεία Wikileaks – τα οποία αποκάλυπταν πληροφορίες σχετικά με τους πολέμους στο Ιράκ και το Αφγανιστάν – έθεσαν σε κίνδυνο ζωές.

Οι κατηγορίες που αντιμετωπίζει ο ιδρυτής των Wikileaks, του απαγγέλθηκαν στις ΗΠΑ κατά τη διάρκεια της διακυβέρνησης Τραμπ και οι εισαγγελείς ήθελαν αρχικά να τον δικάσουν για 18 κατηγορίες. Οι περισσότερες από αυτές ήταν βάσει του νόμου περί κατασκοπείας του 1917.

Στην ουσία, ο νόμος αυτός ποινικοποιεί σε γενικές γραμμές την κακή διαχείριση κυβερνητικών αρχείων «που αφορούν την εθνική άμυνα» των ΗΠΑ. Οι υπέρμαχοι της ελευθερίας του Τύπου υποστήριξαν ότι ο νόμος είναι αρχαϊκός και η απαγγελία κατηγοριών σε δημοσιογράφους βάσει αυτού δημιουργεί επικίνδυνο προηγούμενο.

Τι περιλαμβάνει η συμφωνία

Σύμφωνα με τον Guardian, ο Ασάνζ έχει προγραμματιστεί να εμφανιστεί σε ομοσπονδιακό δικαστήριο στις Βόρειες Μαριάνες, μια κοινοπολιτεία των ΗΠΑ στον δυτικό Ειρηνικό, όπου αναμένεται να δηλώσει ένοχος σε μία κατηγορία βάσει του νόμου περί κατασκοπείας για συνωμοσία με σκοπό την παράνομη απόκτηση και διάδοση διαβαθμισμένων πληροφοριών εθνικής άμυνας. Το αίτημα έκδοσης αναμένεται να απορριφθεί και ο Ασάνζ δεν θα αντιμετωπίσει άλλες κατηγορίες.

Η ακροαματική διαδικασία διεξάγεται στις Βόρειες Μαριάνες Νήσους λόγω της αντίθεσης του Ασάνζ να ταξιδέψει στην ηπειρωτική χώρα των ΗΠΑ και της εγγύτητας του δικαστηρίου με την Αυστραλία.

Οι εισαγγελείς συμφώνησαν σε ποινή πέντε ετών, αλλά δήλωσαν ότι ο χρόνος που έχει ήδη εκτίσει σε βρετανική φυλακή θα προσμετρηθεί σε αυτήν. Αυτό σημαίνει ότι πιθανότατα θα κυκλοφορήσει ελεύθερος μετά την καταδίκη του.

Η ομολογία ενοχής πρέπει ακόμη να εγκριθεί από δικαστή, αλλά αν εγκριθεί, αναμένεται να επιστρέψει στην Αυστραλία μετά την καταδίκη. Ο Τζον Σίπτον, πατέρας του Ασάνζ, δήλωσε στα αυστραλιανά μέσα ενημέρωσης την Τρίτη ότι φαίνεται πως «ο Τζούλιαν θα μπορέσει να απολαύσει μια συνηθισμένη ζωή με την οικογένειά του και τη σύζυγό του, Στέλλα».

Πώς αντέδρασαν οι Αμερικανοί βουλευτές

Ο βουλευτής των Δημοκρατικών Τζιμ ΜακΓκόβερν και ο Ρεπουμπλικανός Τόμας Μάσι από το Κεντάκι, οι οποίοι ηγούνται διακομματικής ομάδας πολιτικών στο Κογκρέσο, που πιέζει για την απελευθέρωση του Ασάνζ, εξέδωσαν δηλώσεις μετά την συμφωνία του ιδρυτή των Wikileaks.

«Δεν νομίζω ότι ο Τζούλιαν Ασάνζ παραβίασε τους νόμους περί κατασκοπείας. Δεν νομίζω ότι θα έπρεπε να του είχαν απαγγελθεί κατηγορίες εξ αρχής», έγραψε ο ΜακΓκόβερν στο Twitter, πρώην Χ, με αφορμή τη σημερινή είδηση.

«Ανησυχώ ότι αυτή η συμφωνία ομολογίας ενοχής δημιουργεί ένα κακό προηγούμενο. Αλλά χαίρομαι που αυτή η δοκιμασία τελείωσε, ώστε να μπορέσει επιτέλους να επιστρέψει στην Αυστραλία για να είναι με την οικογένειά του & να επικεντρωθεί στην υγεία του», πρόσθεσε.

Από την άλλη πλευρά, ο Μάσι χαρακτήρισε την «απελευθέρωση» του Ασάνζ ως «σπουδαία είδηση», αλλά δήλωσε ότι «είναι παρωδία που έχει ήδη περάσει τόσο πολύ χρόνο στη φυλακή. Ο Ομπάμα, ο Τραμπ & ο Μπάιντεν δεν θα έπρεπε ποτέ να είχαν ασκήσει αυτή τη δίωξη.»

Πώς το Wikileaks οδήγησε στη καταδίκη και φυλάκιση του

Πριν από πολλά χρόνια, ο Τζούλιαν Ασάνζ, ίδρυσε την ερευνητική ιστοσελίδα Wikileaks. O ιστότοπος αυτός εξειδικεύεται στην ανάλυση και στη δημοσίευση απόρρητου υλικού, το οποίο αφορά τους πολέμους, κατασκοπεία και διαφθορά.  «Το WikiLeaks είναι μια γιγαντιαία βιβλιοθήκη με τα πιο αποκαλυπτικά έγγραφα του κόσμου», δήλωσε ο Ασάνζ για την οργάνωση σε συνέντευξή του στη γερμανική εφημερίδα Der Spiegel το 2015.

Οι πιο αμφιλεγόμενες διαρροές του WikiLeaks περιείχαν απόρρητα στρατιωτικά έγγραφα και βίντεο των ΗΠΑ από τον πόλεμο που διεξήγαγαν στο Ιράν και το Αφγανιστάν στις αρχές και τα μέσα της δεκαετίας του 2000, τα οποία, όπως είπε, ανέδειξαν ζητήματα όπως η κακοποίηση κρατουμένων υπό αμερικανική επιτήρηση, οι παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και οι θάνατοι αμάχων.

Οι αμερικανικές αρχές δήλωσαν ότι οι διαρροές αυτέ ήταν απερίσκεπτες, έβλαψαν την εθνική ασφάλεια και έθεσαν σε κίνδυνο τη ζωή Αμερικανών πρακτόρων. Οι υποστηρικτές του Ασάνζ δήλωσαν ότι ο ιστότοπος υποστήριζε την ελευθερία του λόγου και ότι οι προσπάθειες δίωξής του αποτελούσαν επίθεση στη δημοσιογραφία.

Τι δημοσίευσε το Wikileaks

Τον Απρίλιο του 2010, το WikiLeaks δημοσίευσε ένα βίντεο που έδειχνε μια επίθεση αμερικανικού ελικοπτέρου το 2007, κατά την οποία σκοτώθηκαν δώδεκα άνθρωποι στη Βαγδάτη, μεταξύ των οποίων και δύο δημοσιογράφοι του Reuters. Τον Ιούνιο, ένας ειδικός του αμερικανικού στρατού ονόματι Μπράντλεϊ Μάνινγκ συνελήφθη για τη δημοσιοποίηση του απόρρητου βίντεο.

Τρεις μήνες αργότερα, το WikiLeaks έδωσε στη δημοσιότητα περισσότερα από 91.000 έγγραφα, τα περισσότερα από τα οποία ήταν απόρρητες εκθέσεις του αμερικανικού στρατού για τον πόλεμο στο Αφγανιστάν. Ακολούθησε τον Οκτώβριο η δημοσιοποίηση περίπου 400.000 απόρρητων αμερικανικών στρατιωτικών αρχείων που αφορούσαν το χρονικό του πολέμου στο Ιράκ από το 2004 έως το 2009.

Αργότερα την ίδια χρονιά, το WikiLeaks δημοσίευσε χιλιάδες αμερικανικά διπλωματικά τηλεγραφήματα που περιείχαν ειλικρινείς απόψεις ξένων ηγετών και ωμές εκτιμήσεις των απειλών για την ασφάλεια. Σε αυτά περιλαμβάνονταν τηλεγραφήματα του πρώην βασιλιά της Σαουδικής Αραβίας, Αμπντουλάχ. Προέτρεπε επανειλημμένα τις Ηνωμένες Πολιτείες να επιτεθούν στο πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν και άλλα σχετικά με την Κίνα που κατευθύνει κυβερνοεπιθέσεις κατά των Ηνωμένων Πολιτειών.

Εν τω μεταξύ, ο Ασάνζ αγωνιζόταν κατά της εντολής σουηδικού δικαστηρίου να τον θέσει υπό κράτηση ως αποτέλεσμα έρευνας σχετικά με ισχυρισμούς για βιασμό, σεξουαλική παρενόχληση και παράνομο εξαναγκασμό. Συνελήφθη τον Δεκέμβριο του 2010 στη Βρετανία με ευρωπαϊκό ένταλμα. Ο Ασάνζ αρνήθηκε τους ισχυρισμούς και δήλωσε εξαρχής ότι επρόκειτο για πρόσχημα για την έκδοσή του στις Ηνωμένες Πολιτείες προκειμένου να αντιμετωπίσει κατηγορίες για τις δημοσιεύσεις του WikiLeaks.