Ναρκωτικά: Σχεδιασμός πρόληψης και απεξάρτησης μόνο για τρία χρόνια

Στο άγνωστο κινούνται οι φορείς πρόληψης και απεξάρτησης με το αναμενόμενο νομοσχέδιο για την ψυχιατρική μεταρρύθμιση και τις εξαρτήσεις που αναμένεται άμεσα να τεθεί σε διαβούλευση, καθώς τόσο ο υφυπουργός Υγείας Δημ. Βαρτζόπουλος, όσο και ο πρόεδρος του ΟΚΑΝΑ Αθαν. Θεοχάρης δεσμεύονται μόνο μέχρι το 2027 για την λειτουργία των κέντρων πρόληψης όπως τα ξέρουμε μέχρι σήμερα.

Την ίδια στιγμή η Ελληνική Ψυχιατρική Εταιρεία επισημαίνει ότι βασική θεραπευτική προτεραιότητα αποτελεί η προσέγγιση σημαντικού ποσοστού των εξαρτημένων ατόμων που δεν έχουν ενταχθεί στη θεραπευτική διαδικασία, καθώς επίσης και η πρόληψη της εξάρτησης, παρά τις δυσκολίες.

Προσθέτει ακόμη ότι η σύγχρονη αντιμετώπιση του προβλήματος των ναρκωτικών χαρακτηρίζεται από το θεραπευτικό πλουραλισμό και επιστημονική προσέγγιση που βασίζεται σε δεδομένα.

Οι εργαζόμενοι στα 75 Κέντρα Πρόληψης και Προαγωγής της Ψυχοκοινωνικής Υγείας της χώρας σε πρόσφατη κινητοποίησή τους στις 19 Ιουνίου, πραγματοποίησαν δράσεις διαμαρτυρίας, διεκδικώντας  την διασφάλιση της φιλοσοφίας της πρόληψης, της λειτουργίας των κέντρων και των θέσεων των εργαζομένων σε αυτά.

Στα πλαίσια της παράστασης διαμαρτυρίας στο Υπουργείο Υγείας, αντιπροσωπεία του Σωματείου πραγματοποίησε συνάντηση με τον αρμόδιο υφυπουργό Δημήτρη Βαρτζόπουλο. Κατά τη συνάντηση, ο υφυπουργός διαβεβαίωσε προφορικά τους εργαζομένους για την διασφάλιση της χρηματοδότησης και τον χαρακτήρα της εργασίας στα κέντρα πρόληψης ως το 2027.

Συγκεκριμένα, ο κ. Βαρτζόπουλος επεσήμανε ότι άμεσα θα δοθεί προς διαβούλευση, νομοσχέδιο με θέμα την «Ολοκλήρωση της Ψυχιατρικής μεταρρύθμισης και την αντιμετώπιση των εξαρτήσεων», το οποίο θα προβλέπει τη δημιουργία ενός ενιαίου οργανισμού για τα ναρκωτικά.

Όπως έχει ήδη ανακοινώσει ο υφυπουργός, στο νέο Εθνικό Οργανισμό Πρόληψης και Αντιμετώπισης Εξαρτήσεων (ΕΟΠΑΕ), θα ενταχθούν όλοι οι φορείς που λειτουργούν σήμερα για την απεξάρτηση από τα ναρκωτικά, το αλκοόλ, τον τζόγο ή άλλου είδους εξαρτήσεις, όπως ο ΟΚΑΝΑ και το ΚΕΘΕΑ.

Προκαλεί εντύπωση πώς γίνεται στην Ελλάδα, ο κεντρικός σχεδιασμός για τα προγράμματα πρόληψης να έχει ορίζοντα τριετίας και αυτό να παρουσιάζεται ως κάτι φυσιολογικό και μάλιστα καθησυχαστικό

Ο κ. Βαρτζόπουλος ανέφερε στους εργαζομένους ότι ο  νέος αυτός οργανισμός, θα αναλάβει και την επιστημονική εποπτεία των Κέντρων Πρόληψης, ενώ τους διαβεβαίωσε ότι τα Κέντρα Πρόληψης δεν θα αναφέρονται στο επικείμενο νομοσχέδιο και ότι δεν τα αφορά. Μάλιστα δήλωσε, ότι τα Κέντρα Πρόληψης θα συνεχίσουν να έχουν την υπάρχουσα δομή και λειτουργία τους, καθώς δεν περιλαμβάνεται και ούτε καταργείται καμία σχετική νομοθεσία που τα διέπει.

Μέχρι το 2027, οπότε και λήγει η προγραμματική σύμβαση ανάμεσα στα Υπουργεία Υγείας και Εσωτερικών, ΟΚΑΝΑ, ΚΕΔΕ και ΕΕΤΑΑ, που καθορίζει τον τρόπο και το ύψος χρηματοδότησης των Κέντρων Πρόληψης, αυτά συνεχίζουν να λειτουργούν απρόσκοπτα όπως γνωρίζουν. Τέλος, δεσμεύτηκε ότι κανένας εργαζόμενος, δεν θα μείνει χωρίς δουλειά μετά το 2027 και μέχρι τη σύνταξή του. Για τα παραπάνω δεσμεύτηκε να ενημερώσει και τη Βουλή.

Στα ερωτήματα και τις ανησυχίες που τέθηκαν από τους εργαζόμενους όσον αφορά το τι θα γίνει μετά το 2027 και τη λήξη της σύμβασης, ο Υφυπουργός απάντησε δηλώνοντας την πρόθεσή του να βρεθεί «νομική φόρμουλα» ώστε οι εργαζόμενοι στα Κέντρα να ενταχθούν στον ΕΟΠΑΕ. Όταν συσταθεί ο ΕΟΠΑΕ θα υπάρξει επιστημονικό συμβούλιο, το οποίο θα απαρτίζεται από επιστήμονες. Οι καθημερινές λεπτομέρειες της συνεργασίας με τον ΕΟΠΑΕ, η «φιλοσοφία» της Πρωτογενούς Πρόληψης των Εξαρτήσεων, η αποστολή των Κέντρων Πρόληψης στην κοινότητα, όσο και τα τεχνικά και επιστημονικά θέματα θα είναι αντικείμενο διαλόγου ανάμεσα στο επιστημονικό συμβούλιο και το Σωματείο, ως θεσμικό όργανο των εργαζομένων.

Όπως χαρακτηριστικά ειπώθηκε από τον Υφυπουργό, «Εάν δεν υπάρξει ως τότε, άλλη εφικτή πρόταση επιστημονικά, εργασιακά κλπ., μπορεί να συνεχιστεί η λειτουργία τους ως έχει. Αυτό θα το δει και θα το αξιολογήσει το επιστημονικό συμβούλιο μαζί με το Σωματείο».

Παρά τις διαβεβαιώσεις του Υφυπουργού, η αντιπροσωπεία των εργαζομένων επέμεινε, επισημαίνοντας την υποστελέχωση σε σειρά Κέντρων Πρόληψης και την απουσία νέων μόνιμων προσλήψεων εδώ και 10 χρόνια, γεγονός που οδηγεί τα Κέντρα σε συρρίκνωση δυναμικού και έργου και την στάση της διοίκησης του ΟΚΑΝΑ.

Στον ΟΚΑΝΑ

Στη συνέχεια, οι εργαζόμενοι συναντήθηκαν με τον Πρόεδρο του ΟΚΑΝΑ Αθ. Θεοχάρη, για να ενημερωθούν για τις πρωτοβουλίες ενίσχυσης των κέντρων πρόληψης, καθώς παραμένουν υποστελεχωμένα, ενώ δεν εγκρίνονται δράσεις τους.

Ο κ. Θεοχάρης, διαβεβαίωσε ότι «συνεχίζουμε την πρόληψη που κάνουμε στα Κέντρα Πρόληψης, ακολουθώντας την προγραμματική σύμβαση μέχρι το 2027. Σε 3 χρόνια δεν γνωρίζουμε τι θα συμβεί καθώς μπορεί να διαφοροποιηθεί η κοινωνία και οι ανάγκες της και να πρέπει να αλλάξουμε τον τρόπο που δουλεύουμε».

Οι εργαζόμενοι εξέφρασαν την ανησυχία τους για την «καθημερινή επικοινωνία και συνεργασία» με τον ΟΚΑΝΑ, τη διοίκησή του και τα αντίστοιχα τμήματα  πρόληψης.

Σημείωσαν πως προκαλεί εντύπωση πώς γίνεται στην Ελλάδα, μια ευρωπαϊκή χώρα, ο κεντρικός σχεδιασμός για τα προγράμματα πρόληψης στη κοινότητα να έχει ορίζοντα τριετίας και αυτό να παρουσιάζεται ως κάτι φυσιολογικό και μάλιστα καθησυχαστικό.

Αυτό, τη στιγμή που ο σχεδιασμός χρειάζεται να είναι μακροπρόθεσμος και ανεξάρτητος από τις αλλαγές των κυβερνήσεων.

Βασικό αίτημα παραμένει η εξασφάλιση ενός διαλόγου από τα κάτω προς τα πάνω, με τις τοπικές κοινότητες, τους εργαζομένους, τους επιστήμονες στο πεδίο, τον οποίο το Υπουργείο αποφεύγει να κάνει από τότε που αποφάσισε «να αλλάξει το τοπίο».

Οι εργαζόμενοι υπογράμμισαν ότι «η Πρόληψη είναι η επικοινωνία των ανθρώπων και η ζωτικότητα των κοινοτήτων», δεν είναι καμπάνιες ενημέρωσης, τρομοκράτησης και ηθικής αστυνόμευσης. Για να είναι αποτελεσματική τόσο η πρόληψη όσο και η απεξάρτηση, χρειάζεται σύγκρουση με την πολιτική λιτότητας, τη λογική κόστους-οφέλους, χρειάζεται να βρεθούν στο κέντρο ο άνθρωπος και οι ανάγκες του, ο επιστημονικός διάλογος και όχι αυταρχικοί σχεδιασμοί ερήμην της κοινωνίας.

Η Ψυχιατρική εταιρεία

Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα κατά των Ναρκωτικών, ο τομέας Ουσιοεξαρτήσεων της Ελληνικής Ψυχιατρικής Εταιρείας σε μήνυμά της αναφέρει ότι «Το φαινόμενο της ουσιοεξάρτησης από παράνομες ή νόμιμες εθιστικές ουσίες  συνιστά μια πολύπλευρη πρόκληση η οποία αγγίζει τις ζωές πολλών συνανθρώπων μας καθώς και τις οικογένειες τους.

Τα σύγχρονα χαρακτηριστικά του προβλήματος στη χώρα μας  είναι η αυξημένη συννοσηρότητα, η πολυχρήση, η διάδοση νέων συνθετικών ουσιών, καθώς και η διαφαινόμενη αύξηση της χρήσης κάνναβης και διεγερτικών.

Η προσέγγιση ενός σημαντικού ποσοστού εξαρτημένων ατόμων το οποίο δεν εμπλέκεται στη θεραπευτική διαδικασία αποτελεί τη βασική θεραπευτική προτεραιότητα.

Η σύγχρονη αντιμετώπιση του προβλήματος χαρακτηρίζεται από το θεραπευτικό πλουραλισμό και την υιοθέτηση μιας επιστημονικής προσέγγισης βασισμένης σε δεδομένα.

Και ασφαλώς η πρόληψη του φαινομένου της εξάρτησης παραμένει πάντοτε μια καθοριστική συνιστώσα με όλες τις δυσκολίες που αυτή εμπεριέχει.

Η διαχείριση του προβλήματος της ουσιοεξάρτησης απαιτεί την κινητοποίηση και το συντονισμό όλων μας, από τα θεραπευτικά προγράμματα και τους ειδικούς, τους υπεύθυνους για τη χάραξη της απαιτούμενης πολιτικής αλλά και τους πολίτες με γνώμονα πάντοτε τις αρχές της επιστήμης, της αλληλοκατανόησης  και της αλληλεγγύης».