Εργασία «κατά παραγγελία» – Τι αλλάζει με τις νέες συμβάσεις

Εξαήμερη εβδομαδιαία εργασία, ψηφιακή κάρτα στην βιομηχανία με «δώρο» μια ώρα στους εργοδότες και υπάλληλοι… σε αναμονή. Όλα αλλάζουν στον κόσμο της μισθωτής εργασίας.

Το εργασιακό τοπίο αλλάζει άρδην και αν υιοθετήσουμε τα λεγόμενα του νομοθέτη τότε μπαίνουμε στην εποχή της «ευελιξίας» και της «καινοτομίας» ενώ αν ακούσουμε τους προβληματισμούς των εργαζομένων βαδίζουμε σε «περαιτέρω ελαστικοποίηση της εργασίας», «χειρότερες συνθήκες» και «διευκολύνσεις στους μεγαλο-εργοδότες».

Νέα δεδομένα με… μη προβλέψιμο πρόγραμμα οργάνωσης του χρόνου εργασίας

Με το πενθήμερο να «πεθαίνει» και το οκτάωρο να μην θεωρείται αυτονόητο οι ρυθμίσεις του πρόσφατου εργασιακού νόμου έρχονται να εισάγουν και νέα δεδομένα όπως το μη προβλέψιμο πρόγραμμα οργάνωσης του χρόνου εργασίας.

Ένα νέο είδος σύμβασης

Συγκεκριμένα, με το άρθρο 10 του ν.5053/2023 εισήχθη η έννοια των συμβάσεων κατά παραγγελία. Πρόκειται για ένα νέο είδος σύμβασης, το οποίο είναι  δυνατόν να συμφωνηθεί μεταξύ εργοδότη και εργαζόμενου στο πλαίσιο της ελευθερίας των συμβάσεων.

Στην πράξη ο εργοδότης θα έχει τη δυνατότητα να καλέσει τον εργαζόμενο να παρέχει τις υπηρεσίες του (εφόσον παραστεί σχετική ανάγκη) χωρίς όμως εκ των προτέρων να έχει προσδιοριστεί επακριβώς ο χρονικός προγραμματισμός εκτέλεσης της εργασίας.

Θα πρέπει, όμως, ταυτόχρονα:

Η εργασία να παρέχεται μέσα σε προκαθορισμένες ημέρες και ώρες αναφοράς.

Ο εργαζόμενος να έχει ειδοποιηθεί προ ευλόγου χρόνου (όχι μικρότερο των 24 ωρών- κατά κανόνα), από τον εργοδότη για την ανάθεση της εργασίας με συγκεκριμένο τρόπο: έγγραφα, με sms, με μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου ή με άλλο πρόσφορο τρόπο.

Αυτές οι νέου τύπου συμβάσεις θα δοκιμαστούν για πρώτη φορά μέσα στο φετινό καλοκαίρι που «ανθούν» περιπτώσεις που οι υπάλληλοι που συνδέονται με σχέση εξαρτημένης εργασίας με εργοδότη, δεν έχουν οργανωμένο ωράριο απασχόλησης.

Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα μισθωτού εργαζομένου στον κλάδο των μεταφορών που δεν μπορεί λόγω της φύσης της εργασίας του να γνωρίζει το ωράριο απασχόλησης κάθε μέρα. Σε αυτή την περίπτωση ενεργοποιούνται οι συμβάσεις εργασίας «κατά παραγγελία», με εκτιμώμενες ώρες απασχόλησης το μήνα, με προκαθορισμένη αμοιβή για το 25% της απασχόλησης και με πρόβλεψη για υπερωριακή αμοιβή.

Με τις εν λόγω συμβάσεις τίθεται ένα πλαίσιο εντός του οποίου (και υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις), ο εργοδότης έχει τη δυνατότητα να καλέσει τον εργαζόμενο να παρέχει τις υπηρεσίες του, εφόσον παραστεί σχετική ανάγκη.

Οι προβλέψεις του νομοθέτη

Οι συγκεκριμένες συμβάσεις προβλέπουν για την προστασία του εργαζομένου διασφάλιση ενός ελάχιστου επιπέδου προβλεψιμότητας αναφορικά με το ωράριο εργασίας του και προστασία από απώλεια εισοδήματος εξαιτίας καθυστερημένης ακύρωσης της συμφωνηθείσας εργασίας.

Ρητά απαγορευμένη θεωρείται, κατά το νόμο, κάθε τυχόν μετατροπή σύμβασης εργασίας πλήρους ή μερικής απασχόλησης σε σύμβαση εργασίας κατά παραγγελία. Μια τέτοια μονομερής μετατροπή θεωρείται ως μονομερής βλαπτική μεταβολή των όρων εργασίας.

Εφόσον ο εργοδότης και ο εργαζόμενος συνάψουν σύμβαση μη προβλέψιμο πρόγραμμα οργάνωσης του χρόνου εργασίας θα πρέπει, ταυτόχρονα, να συμφωνούν έναν ελάχιστο αριθμό αμειβομένων ωρών εργασίας. Ο αριθμός αυτός δεν είναι δυνατό να υπολείπεται του 1/4 του συνόλου. Σε διαφορετική περίπτωση, η σύμβαση είναι άκυρη.

Η εγγυημένη αμοιβή σημαίνει ότι αν για παράδειγμα η σύμβαση κατά παραγγελία προβλέπει 80 ώρες τον μήνα και ο εργαζόμενος απασχοληθεί τελικά 15 ώρες θα πληρωθεί τουλάχιστον για εργασία 20 ωρών που αντιστοιχεί στην εγγυημένη αμοιβή για το 25% της απασχόλησης.

Για την εφαρμογή των συμβάσεων «κατά παραγγελία» θα πρέπει: 

• Η εργασία να παρέχεται μέσα σε προκαθορισμένες ημέρες και ώρες αναφοράς.
• Ο εργαζόμενος να έχει ειδοποιηθεί από τον εργοδότη για την ανάθεση της εργασίας εγγράφως ή με γραπτό μήνυμα μέσω κινητού τηλεφώνου (sms) ή με μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου ή με άλλο πρόσφορο τρόπο, σε εύλογο χρόνο που δεν μπορεί να είναι μικρότερος των είκοσι τεσσάρων (24) ωρών πριν από την ανάληψη της εργασίας, πλην περιπτώσεων που δικαιολογούν αντικειμενικά μικρότερο χρόνο προειδοποίησης, τον οποίο ο εργοδότης γνωστοποιεί στον εργαζόμενο.

Απορρύθμιση ή ευελιξία;

Όλα αυτά ενώ εκκινεί από την 1η Ιουλίου η δυνατότητα εφαρμογής εξαήμερης εβδομαδιαίας εργασίας με προσαυξημένο κατά 40% ημερομίσθιο και αποκτά σάρκα και οστά η εφαρμογή της ψηφιακής κάρτας στην βιομηχανία που υιοθετεί το 9ωρο με έξτρα ώρα να είναι απλήρωτη για τους εργαζόμενους.