Η διαστημική εταιρεία SpaceX του Έλον Μασκ εξασφάλισε συμβόλαιο της NASA για να αναπτύξει σκάφος που θα σπρώξει τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό (ISS) στην ατμόσφαιρα όταν φτάσει στο τέλος της ζωής του γύρω στο 2030.

Το συμβόλαιο των 843 εκατ. δολαρίων αφορά το «Όχημα Εκτροχιασμού» που θα συνδεθεί στο τροχιακό εργαστήριο και θα εξασφαλίσει την ασφαλή καταστροφή του ελαχιστοποιώντας τον κίνδυνο για κατοικημένες περιοχές.

Το πολυεθνικό τροχιακό εργαστήριο, σε μέγεθος ποδοσφαιρικού γηπέδου, φιλοξενεί διεθνή πληρώματα αδιάλειπτα από την εκτόξευσή του πριν από 24 χρόνια, όμως η γήρανση του εξοπλισμού ανάγκασε τη NASA και τους διεθνείς εταίρους της να προγραμματίσουν τον παροπλισμό του το 2030 ή λίγο αργότερα.

Οι ΗΠΑ, η Ιαπωνία, ο Καναδάς και οι χώρες της ευρωπαϊκής διαστημικής υπηρεσίας ESA έχουν δεσμευτεί να παραμείνουν στο πρόγραμμα του ISS έως το τέλος της δεκαετίας, ενώ η Ρωσία δεν έχει δεσμευτεί πέρα από το 2028, το έτος που η ρωσική διαστημική υπηρεσία Roscosmos θεωρεί ως ημερομηνία λήξης για τον εξοπλισμό της.

Η επιστημονική συνεργασία ΗΠΑ και Ρωσίας στον ISS, ο οποίος κινείται σε τροχιά σε ύψος περίπου 400 χιλιομέτρων, έχει αντέξει χρόνια γεωπολιτικών εντάσεων στο έδαφος, μεταξύ άλλων τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, η οποία σταμάτησε σχεδόν κάθε άλλη συνεργασία της Δύσης με τη Μόσχα.

Η διατήρηση της αμερικανο-ρωσικής συμμαχίας στο Διάστημα οφείλεται εν μέρει σε μια τεχνική αλληλεξάρτηση, στην οποία η Ρωσία προσφέρει τους προωστήρες που κρατούν τον ISS στο σωστό ύψος και οι ΗΠΑ διαχειρίζονται τους ηλιακούς συλλέκτες που τροφοδοτούν το συγκρότημα με ενέργεια.

Το αρχικό σχέδιο προέβλεπε ότι στο τέλος της ζωής του ο σταθμός θα εκτροχιαζόταν με τους ρωσικούς προωστήρες. Τα τελευταία χρόνια όμως η NASA ετοιμάζει εναλλακτικές λύσεις για την περίπτωση που η Ρωσία αποσυρθεί ή βρεθεί σε αδυναμία.

Η NASA δέχεται εξάλλου πιέσεις από τον Λευκό Οίκο και διάφορες κυβερνητικές υπηρεσίες να ετοιμάσει εναλλακτικό σχέδιο εν μέσω επιδείνωσης των σχέσεων με τη Ρωσία.

Για μετά το 2030 η NASA συγχρηματοδοτεί την ανάπτυξη ιδιωτικών διαστημικών σταθμών, μεταξύ άλλων της Airbus και της Blue Origin του Τζεφ Μπέζος.

Αν και παραμένει ασαφές αν η αγορά ιδιωτικών σταθμών είναι βιώσιμη, αμερικανοί αξιωματούχοι πιστεύουν ότι μια εμπορική υποδομή στη θέση του ISS είναι απαραίτητη προκειμένου να ανταγωνιστούν οι ΗΠΑ τον διαστημικό σταθμό της Κίνας.