ΗΠΑ: Το Ανώτατο Δικαστήριο απέρριψε διακανονισμό εταιρείας που πωλούσε εθιστικά οπιοειδή

Το Ανώτατο Δικαστήριο απέρριψε την Πέμπτη έναν πανεθνικό διακανονισμό με την Purdue Pharma, κατασκευάστρια εταιρεία του OxyContin, ο οποίος θα προστάτευε τα μέλη της οικογένειας Σάκλερ, στην οποία ανήκει η εταιρεία, από αστικές αγωγές για το κόστος σε ζωές και όχι μόνο που επέφεραν τα οπιοειδή στην κοινωνία, αλλά ταυτόχρονα θα παρείχε επίσης δισεκατομμύρια δολάρια για την καταπολέμηση της επιδημίας των οπιοειδών.

Η απόφαση θα μπορούσε επίσης να επηρεάσει άλλες μεγάλες πτωχεύσεις, συμπεριλαμβανομένου του σχεδίου πτώχευσης ύψους 2,4 δισεκατομμυρίων δολαρίων για τους Προσκόπους της Αμερικής (Boy Scouts of America) που έχει εγκριθεί από ομοσπονδιακό δικαστή, όπως δήλωσαν δικηγόροι και μετέφερε το Associated Press.

Μετά από διαβουλεύσεις που διήρκεσαν περισσότερο από έξι μήνες, οι δικαστές με ψήφους 5-4 μπλόκαραν μια συμφωνία που επιτεύχθηκε με τις πολιτειακές και τοπικές κυβερνήσεις και τα θύματα. Οι Σάκλερς θα συνεισέφεραν έως και 6 δισεκατομμύρια δολάρια και θα παραιτούνταν από την ιδιοκτησία της εταιρείας, αλλά θα διατηρούσαν δισεκατομμύρια περισσότερα. Η συμφωνία προέβλεπε ότι η εταιρεία θα έβγαινε από την πτώχευση ως διαφορετική οντότητα, με τα κέρδη της να χρησιμοποιούνται για θεραπεία και πρόληψη.

Ο δικαστής Neil Gorsuch, γράφοντας για την πλειοψηφία, δήλωσε ότι «τίποτα στον παρόντα νόμο δεν επιτρέπει την απαλλαγή Σάκλερ» (ο πανεθνικός συμβιβασμός θα σήμαινε πως κανένας που υπέστη ζημιά από τα χάπια που λειτούργησαν ως ναρκωτικά, δεν θα μπορούσε να διεκδικήσει ατομική αποζημίωση). Ο αρχιδικαστής Τζον Ρόμπερτ και οι δικαστές Μπρετ Κάβανο, Έλενα Κάγκαν και Σόνια Σοτομαγιόρ διαφώνησαν.

Το Όξι (Oxy) όπως το ονόμαζαν στις πιάτσες κατέστρεψε χιλιάδες αθλητικές καριέρες, δεκάδες χιλιάδες άτομα που έκαναν χειρωνακτική εργασία και για ελαφρύς τραυματισμούς τους έγραφαν οποιοειδή και άγγιξε όλη την αμερικανική κοινωνία.

Ένα πολύ δύσκολο ζήτημα και πολυπαραγοντικό

«Τα θύματα των οπιοειδών και άλλα μελλοντικά θύματα μαζικών αδικοπραξιών θα υποφέρουν πολύ από τη σημερινή ατυχή και αποσταθεροποιητική απόφαση», έγραψε ο Κάβανο. Το Ανώτατο Δικαστήριο είχε αναστείλει τον διακανονισμό το περασμένο καλοκαίρι, σε απάντηση των αντιρρήσεων της κυβέρνησης Μπάιντεν. Δεν είναι σαφές τι θα συμβεί στη συνέχεια, αν και τα μέλη της οικογένειας Σάκλερ, στους οποίους ανήκει η Purdue, πρότειναν ότι θα επιστρέψουν στις διαπραγματεύσεις.

«Η δυσάρεστη πραγματικότητα είναι ότι η εναλλακτική λύση είναι δαπανηρές και χαοτικές νομικές διαδικασίες (ομαδικές αγωγές κτλ) σε δικαστικές αίθουσες σε όλη τη χώρα», ανέφεραν σε ανακοίνωσή τους.

«Παρόλο που είμαστε βέβαιοι ότι θα επικρατήσουμε σε οποιαδήποτε μελλοντική δικαστική διαμάχη, δεδομένων των βαθύτατων παραπλανήσεων σχετικά με τις οικογένειές μας και την κρίση των οπιοειδών, συνεχίζουμε να πιστεύουμε ότι μια γρήγορη συμφωνία μέσω διαπραγματεύσεων για την παροχή δισεκατομμυρίων δολαρίων σε ανθρώπους και κοινότητες που έχουν ανάγκη είναι ο καλύτερος δρόμος προς τα εμπρός».

Ο Έντουαρντ Νάιτζερ, δικηγόρος που εκπροσωπεί περισσότερα από 60.000 θύματα υπερβολικής δόσης, χαρακτήρισε την απόφαση σημαντική οπισθοδρόμηση. «Το σχέδιο της Purdue ήταν ένα σχέδιο με επίκεντρο τα θύματα, το οποίο θα παρείχε δισεκατομμύρια δολάρια στις πολιτείες που θα χρησιμοποιούνταν αποκλειστικά για την αντιμετώπιση της κρίσης των οπιοειδών και 750 εκατομμύρια δολάρια για τα θύματα της κρίσης, ώστε να αρχίσουν να ξαναχτίζουν τις ζωές τους», ανέφερε ο Νάιτζερσε δήλωσή του.

«Ως αποτέλεσμα της παράλογης τριετούς σταυροφορίας της κυβέρνησης κατά του σχεδίου, χιλιάδες άνθρωποι πέθαναν από υπερβολική δόση και η σημερινή απόφαση θα οδηγήσει σε περισσότερους άσκοπους θανάτους από υπερβολική δόση».

Χάπια υδροκωδώνης, ακόμα ένα οποιοειδές.

Η άλλη άποψη

Ένας αντίπαλος του διακανονισμού εξήρε το αποτέλεσμα. Ο 18χρονος γιος του Εντ Μπις, Έντι, πέθανε από υπερβολική δόση μετά τη λήψη OxyContin στη Φιλαδέλφεια το 2001. Ο ηλικιωμένος Μπις, ο οποίος ζει στο Νιου Τζέρσεϊ, μιλάει από τότε εναντίον της Purdue και των μετόχων της και είναι μέλος μιας σχετικά μικρής αλλά δυναμικής ομάδας θυμάτων και μελών της οικογένειας που αντιτάχθηκαν στον διακανονισμό.

«Αυτό είναι ένα βήμα προς τη δικαιοσύνη. Ήταν εξωφρενικό αυτό που προσπαθούσαν να ξεφύγουν. Γελοιοποίησαν το σύστημα δικαιοσύνης και στη συνέχεια προσπάθησαν να γελοιοποιήσουν το σύστημα πτώχευσης». Είπε ότι θα είχε αποδεχτεί τη συμφωνία αν πίστευε ότι θα είχε κάνει κάποια τομή στην κρίση των οπιοειδών. Καλεί τώρα το Υπουργείο Δικαιοσύνης να ασκήσει ποινικές διώξεις κατά των μελών της οικογένειας Σάκλερ.

Οι αγορεύσεις στις αρχές Δεκεμβρίου διήρκεσαν σχεδόν δύο ώρες σε μια κατάμεστη αίθουσα, καθώς οι δικαστές φάνηκαν, εναλλάξ, απρόθυμοι να διαταράξουν έναν προσεκτικά διαπραγματευμένο διακανονισμό και απρόθυμοι να ανταμείψουν τους Σάκλερ.

Το ζήτημα για τους δικαστές ήταν κατά πόσον η νομική ασπίδα που παρέχει η πτώχευση μπορεί να επεκταθεί σε άτομα όπως οι Σάκλερ (συνεπώς και στην προσωπική τους περιουσία), οι οποίοι δεν έχουν κηρύξει οι ίδιοι πτώχευση. Τα κατώτερα δικαστήρια είχαν εκδώσει αντικρουόμενες αποφάσεις σχετικά με το ζήτημα , το οποίο έχει επίσης συνέπειες για άλλες μεγάλες αγωγές ευθύνης προϊόντων που διευθετούνται μέσω του συστήματος πτώχευσης. Ο Αμερικανός Πτωχευτικός Διαχειριστής, υποστήριξε ότι ο πτωχευτικός νόμος δεν επιτρέπει την προστασία της οικογένειας Σάκλερ από την άσκηση αγωγής.

Από ένα σημείο και πέρα, όταν ο χρήστης αποκτούσε ανοχή στο φάρμακο, οι γιατροί συνταγογραφούσαν τα διπλάσια μιλιγκράμ. Η εταιρεία είχε αναφέρει πως δεν υπάρχει η παραμικρή περίπτωση εθισμού και μόνο όταν γιατροί το ανακάλυψαν από ασθενείς τους έγινε πανεθνικό ζήτημα.

Η κυβέρνηση Τραμπ ήθελε να λήξει γρήγορα την υπόθεση και η κυβέρνηση Μπάιντεν ήθελε καλύτερη συμφωνία υπέρ των θυμάτων

Κατά τη διάρκεια της κυβέρνησης Τραμπ, η κυβέρνηση υποστήριξε τον διακανονισμό. Η κυβέρνηση Μπάιντεν είχε υποστηρίξει στο δικαστήριο ότι οι διαπραγματεύσεις θα μπορούσαν να συνεχιστούν και ίσως να οδηγήσουν σε μια καλύτερη συμφωνία, εάν το δικαστήριο σταματούσε την τρέχουσα συμφωνία. Οι υποστηρικτές του σχεδίου δήλωσαν ότι οι αποδεσμεύσεις τρίτων (δηλαδή των μεγαλοϊδιοκτητών της εταιρείας) είναι μερικές φορές απαραίτητες για τη σφυρηλάτηση μιας συμφωνίας και ότι ο ομοσπονδιακός νόμος δεν τις απαγορεύει.

Όμως η πλειοψηφία του δικαστηρίου στην οποία συμμετείχαν επίσης οι δικαστές Σάμιουελ Αλίτο, Έιμι Κόνι Μπάρετ, Κετάντζι Μπράουν Τζάκσον και Κλάρενς Τόμας διαφώνησαν.

«Οι Σάκλερ επιδιώκουν μεγαλύτερη ανακούφιση από ό,τι συνήθως παρέχει η απαλλαγή από την πτώχευση, διότι ελπίζουν να εξαλείψουν ακόμη και τις αξιώσεις για άδικο θάνατο και απάτη (το παρουσίαζαν ως «μη εθιστικό χάπι») και επιδιώκουν να το κάνουν αυτό χωρίς να βάλουν στο τραπέζι σχεδόν όλα τα περιουσιακά τους στοιχεία», έγραψε ο Γκόρσουτς. «Ούτε αυτό που επιδιώκουν οι Σάκλερ είναι μια παραδοσιακή απαλλαγή, διότι ελπίζουν ότι ένα δικαστήριο θα σβήσει τις αξιώσεις των θυμάτων των οπιοειδών χωρίς τη συγκατάθεσή τους».

Το Κογκρέσο θα μπορούσε να συντάξει ειδικούς κανόνες για τις πτωχεύσεις που σχετίζονται με τα οπιοειδή, έγραψε. Και ο Κάβανο, στη διαφωνία του, προέτρεψε τους νομοθέτες να κάνουν ακριβώς αυτό. «Μόνο το Κογκρέσο μπορεί να διορθώσει το χάος που θα προκύψει τώρα», έγραψε.

Στην Ελλάδα κυκλοφόρησαν χαμηλά μιλιγκράμ, με ειδική συνταγή ναρκωτικών, σε ποσότητα για θεραπεία μιας (1) ημέρας, ως φάρμακο με διπλή κόκκινη γραμμή. Ο FDA άργησε να δει τα αποτελέσματα της οξυκωδώνης.

Η υπόθεση συμπαρασύρει και άλλες ομαδικές αγωγές που έκλεισαν με διεθετήσεις σε εθνικό επίπεδο

Ο Τζέισον Αμάλα, δικηγόρος που εκπροσωπεί περισσότερους από 1.000 άνδρες που ισχυρίζονται ότι κακοποιήθηκαν σεξουαλικά ως παιδιά από αρχηγούς και εθελοντές προσκόπων (Boy Scouts of America), δήλωσε ότι η απόφαση θα μπορούσε να επηρεάσει το σχέδιο των προσκόπων και άλλα που χρησιμοποιούν παρόμοιες απαλλαγές από την ευθύνη.

«Η απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου είναι αρκετά απλή», δήλωσε ο Αμάλα σε δήλωσή του. «Εάν βλάψετε κάποιον, εσείς και η ασφαλιστική σας εταιρεία θα πρέπει να πληρώσετε δίκαιη αξία για να διευθετήσετε την απαίτησή του. Αν θέλετε προστασία από την πτώχευση, θα πρέπει να καταθέσετε τη δική σας πτώχευση, να αποκαλύψετε τα περιουσιακά σας στοιχεία και τις υποχρεώσεις σας και να πληρώσετε όποιο ποσό αποφασίσει ο δικαστής πτώχευσης ότι είναι κατάλληλο».

Το OxyContin κυκλοφόρησε για πρώτη φορά στην αγορά το 1996 και η επιθετική εμπορική προώθησή του από την Purdue Pharma αναφέρεται συχνά ως καταλύτης της πανεθνικής επιδημίας οπιοειδών, με τους γιατρούς να πείθονται να συνταγογραφούν παυσίπονα με λιγότερη προσοχή στους κινδύνους εθισμού.

Το φάρμακο και η εταιρεία με έδρα το Στάμφορντ του Κονέκτικατ έγιναν συνώνυμα της κρίσης, παρόλο που η πλειονότητα των χαπιών που συνταγογραφούνταν και χρησιμοποιούνταν ήταν γενόσημα φάρμακα ή άλλων εταιρειών. Οι θάνατοι από υπερβολική δόση που σχετίζονται με τα οπιοειδή συνέχισαν να ανεβαίνουν, αγγίζοντας τις 80.000 τα τελευταία χρόνια. Οι περισσότεροι από αυτούς προέρχονται από φαιντανύλη και άλλα συνθετικά φάρμακα.

Οι αποζημιώσεις θα ήταν ψίχουλα μπροστά στις κατεστραμμένες ζωές, οικογένειες και κοινωνίες

Ο διακανονισμός της Purdue Pharma θα συγκαταλεγόταν μεταξύ των μεγαλύτερων που επιτεύχθηκαν από φαρμακευτικές εταιρείες, χονδρέμπορους και φαρμακεία για την επίλυση αγωγών που σχετίζονται με την επιδημία και τις οποίες κατέθεσαν πολιτειακές, τοπικές και φυλετικές κυβερνήσεις των ιθαγενών Αμερικανών και άλλοι. Οι εν λόγω διακανονισμοί ανέρχονται συνολικά σε περισσότερα από 50 δισεκατομμύρια δολάρια.

Ωστόσο, ο διακανονισμός της Purdue Pharma θα ήταν μόλις ο δεύτερος μέχρι στιγμής που θα περιλάμβανε άμεσες πληρωμές στα θύματα από ένα σύνολο 750 εκατομμυρίων δολαρίων. Οι πληρωμές θα κυμαίνονταν από περίπου 3.500 έως 48.000 δολάρια.

Τα μέλη της οικογένειας Σάκλερ δεν συμμετέχουν πλέον στο διοικητικό συμβούλιο της εταιρείας και δεν έχουν λάβει πληρωμές από αυτήν από τότε που η Purdue Pharma εισήλθε σε πτώχευση. Στη δεκαετία πριν από αυτό, ωστόσο, τους καταβλήθηκαν περισσότερα από 10 δισεκατομμύρια δολάρια, από τα οποία, σύμφωνα με τα μέλη της οικογένειας, περίπου τα μισά πήγαν για την πληρωμή φόρων.

Τα οπιοειδή της Puerdue συνταγογραφούνταν σε οποιονδήποτε άνθρωπο είχε έστω και μικρό μυικό τραυματισμό ή πόνο. Οι διαβεβαιώσεις της εταιρείας ήταν πως το χάπι δεν ήταν καθόλου εθιστικό. Εν τέλει αποκαλύφθηκε πως δρούσε ως ναρκωτικό. Στην περίπτωση που υπάρχει ζωηρό ενδιαφέρον για περισσότερες πληροφορίες, η υπόθεση ονομάζεται Harrington κατά Purdue Pharma, 22-859.