Η μιμιδο-ποίηση του Άντονι Μπουρντέν

Αφού ο Άντονι Μπουρντέν έβαλε τέλος στη ζωή του τον Ιούνιο του 2018, το διαδίκτυο κατακλύστηκε από περιεχόμενο που τον μνημόνευε: νεκρολογίες, αναμνήσεις, πένθιμα tweets τόσο από διασημότητες όσο και από απλούς χρήστες. Αλλά μια συγκεκριμένη ανάρτηση προμήνυε τη μεταθανάτια ζωή του σεφ στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Η Κίρελ Γκραντ, η οποία έγραφε στο Twitter ως @imbobswaget, εστίασε στο ότι ο Μπουρντέν είχε τη χαρισματική αύρα κάποιου φαινόταν να είναι καλά προικισμένος – μόνο που το είπε αυτό χρησιμοποιώντας μια νέα, περιεκτική φράση (big dick energy), η οποία γρήγορα θα έμπαινε στο λαϊκό λεξικό, αποκτώντας το δικό της λήμμα στο Dictionary.com.

Όπως ο Μπομπ Σφουγγαράκης ή ο Χόμερ Σίμπσον

Αυτό το μήνυμα στο Twitter (τώρα X) μπορεί να σηματοδότησε μια μετάβαση στον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι μνημονεύουν τον Μπουρντέν. Τον θυμόντουσαν, κυρίως, ως κάποιον αξιαγάπητο και προσιτό: ευθύβολο, αλατισμένο, τόσο στοχαστικό όσο και διαβολικά προσεκτικό.

Μια πραγματική θλίψη περιβάλλει την απώλειά του και ενέπνευσε τους ίδιους τύπους μεταθανάτιας λατρείας που κουβαλούν τόσες πολλές προσωπικότητες, με αποσπάσματα σοφίας κολλημένα πάνω σε φωτογραφίες (δικές τους και της φύσης).

Από την άλλη σύντομα έγινε εξίσου συνηθισμένο να βλέπουμε αναρτήσεις που παίζουν με τις συνήθειές του να πίνει ή με τις πικάντικες αντιδράσεις του- οι άνθρωποι άρχισαν να χρησιμοποιούν τις εικόνες του με τους ίδιους τρόπους που χρησιμοποιούμε τις εικόνες των χαρακτήρων της ποπ κουλτούρας, όπως ο Μπομπ Σφουγγαράκης ή ο Χόμερ Σίμπσον. Ο Άντονι Μπουρντέν έγινε, εν ολίγοις, ένα meme.

«Αν είσαι 22 ετών, σε καλή φυσική κατάσταση, πεινασμένος να μάθεις και να γίνεις καλύτερος, σε προτρέπω να ταξιδέψεις»

«Μην την ξαναδείς ποτέ»

Τον περασμένο μήνα ένα νέο meme του Μπουρντέν έκανε το γύρο του κόσμου. Ο σεφ είχε προσφέρει διάφορες συμβουλές που συχνά αναφέρθηκαν και προέτρεπαν τους ανθρώπους να εξερευνήσουν και να απολαύσουν τον κόσμο: «Αν είσαι 22 ετών, σε καλή φυσική κατάσταση, πεινασμένος να μάθεις και να γίνεις καλύτερος, σε προτρέπω να ταξιδέψεις», ή, «άνοιξε το μυαλό σου, σήκω από τον καναπέ, κουνήσου».

Αλλά αυτό το νέο meme συνδύασε ένα πορτρέτο του Μπουρντέν με όλο και πιο παρωδιακές εκδοχές αυτού του συναισθήματος. «Πηγαίνετε σε ένα γ@μημένο εστιατόριο. Δεν με νοιάζει ποιο. Πήγαινε σε ένα γ@μημένο εστιατόριο και παράγγειλε μια γ@μημένη μπύρα».

Μια λιγότερο βέβηλη εκδοχή παρότρυνε τον αναγνώστη να ρισκάρει ένα ραντεβού στο app γνωριμιών Hinge: «Δείξτε της μια φωτογραφία των γατών σας. Δείξε της δύο. Δώστε της ένα χαρτομάντιλο ενώ κλαίει για τον πρώην της. Πήδα πάνω από έναν φράχτη για να την εντυπωσιάσεις. Σπάσε τον αστράγαλό σου. Μην την ξαναδείς ποτέ».

Ποια είναι η αλήθεια και ποιο το τρολ;

Αν σας λείπει κι εσάς ο Άντονι Μπουρντέν και θέλετε να ασχοληθείτε σοβαρά με το έργο του, υπάρχει ένας τεράστιος θησαυρός μέσων για να ικανοποιήσετε τη λαχτάρα σας: 11 βιβλία, διάφορα δοκίμια και graphic novels, πολλές ώρες τηλεόρασης.

Συμμετείχε σε αμέτρητες συνεντεύξεις, εμφανίστηκε σε podcasts, έπαιξε χαρακτήρες βασισμένους στον εαυτό του σε τηλεοπτικές guest εμφανίσεις. Μπορείτε να μπείτε στο subreddit r/Anthony Bourdain, το οποίο, με τα 61.000 μέλη του, βρίσκεται στο κορυφαίο 2 τοις εκατό των κοινοτήτων του Reddit με βάση το μέγεθός τους- αυτό το φόρουμ, πολύ πιο σοβαρό από το X, εμπλέκεται συχνά σε απελπισμένες συζητήσεις.

Αλλά ακόμη και σε αυτόν τον καθαγιασμένο χώρο, τα μιμίδια δεν μπορούν να μη διεισδύσουν. Μια ακόμη παραλλαγή ψεύτικων συμβουλών του Μπουρντέν εμφανίστηκε πρόσφατα εκεί, παρακαλώντας τον θεατή να φάει στο εστιατόριο Chili’s και να πάρει ένα combo ορεκτικών.

Αλλά η θεοποίηση του Μπουρντέν μοιάζει με κάτι καινούργιο: μια παρακοινωνική σχέση στην οποία οι ζωντανοί, νοσταλγώντας έναν άνθρωπο που ένιωθαν σαν φίλο

Ο Μπουρντέν θα ενέκρινε τα meme Μπουρντέν

Ορισμένοι σχολιαστές περίμεναν από τους συντονιστές να διαγράψουν την παρωδία- άλλωστε, δεν «τιμούσε» το θέμα της ομάδας. Άλλοι υποστήριξαν ότι δεν θα έπρεπε να το κάνουν. Ο Μπουρντέν ήταν ένας θαυμαστός χρήστης του Twitter και εξαιρετικά αστείος- η μεταγενέστερη εικόνα του, στα περισσότερα μυαλά, είναι ως κάποιος που μπορούσε να γελάσει με τον εαυτό του.

Σίγουρα, πίστευαν οι άνθρωποι, θα εκτιμούσε την ελαφρότητα ενός καλού meme Μπουρντέν.

Είναι αλήθεια ότι ο Μπουρντέν δεν φαινόταν να παίρνει τον εαυτό του πολύ στα σοβαρά – αλλά όταν σοβαρευόταν, τα έπαιρνε όλα στα σοβαρά. Η τελευταία του εκπομπή, «Parts Unknown» στο CNN, επαινέθηκε για την πολιτική και ανθρωπολογική της δεινότητα και κέρδισε Emmy για επεισόδια στην Κένυα, το Ιράν και το Βόρνεο.

Ο Μπουρντέν ήταν ένθερμος υποστηρικτής των μεταναστών εργαζομένων σε εστιατόρια και του κινήματος #MeToo. Το ιογενές διαδίκτυο θυμάται και αυτή την πλευρά της δουλειάς του. Όταν πέθανε ο Χένρι Κίσινγκερ, μια ατάκα του Μπουρντέν κυκλοφόρησε επανειλημμένα: «Μόλις πας στην Καμπότζη, δεν θα σταματήσεις ποτέ να θέλεις να χτυπήσεις τον Χένρι Κίσινγκερ μέχρι θανάτου με τα γυμνά σου χέρια».

Δείτε το τρέιλερ του Roadrunner

Στην εποχή της παρακοινωνικής σχέσης

Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μπορούν να μας κάνουν να νιώθουμε ότι τα χαμένα αγαπημένα μας πρόσωπα είναι ακόμα ζωντανά πέρα από την οθόνη, απλά απρόσιτα- με διασημότητες που δεν έχουμε συναντήσει ποτέ, αυτό το φαινόμενο μπορεί να είναι ακόμα πιο έντονο.

Στην εποχή της παρακοινωνικής σχέσης, είναι άραγε περίεργο που οι άνθρωποι συνεχίζουν να ασχολούνται με την εικόνα του Μπουρντέν; Δεν είναι ο πρώτος άνθρωπος που προβάλλει στη δημόσια συνείδηση με αυτόν τον τρόπο- ο John F. Kennedy Jr. και η Carolyn Bessette Kennedy, για παράδειγμα, είναι επίκαιρα είδωλα της μόδας, 25 χρόνια μετά το θάνατό τους.

Αλλά η θεοποίηση του Μπουρντέν μοιάζει με κάτι καινούργιο: μια παρακοινωνική σχέση στην οποία οι ζωντανοί, νοσταλγώντας έναν άνθρωπο που ένιωθαν σαν φίλο, προσπαθούν να επικοινωνήσουν μαζί του μέσω της παρωδίας.

Σε μια ανάρτηση στο Instagram τον Μάρτιο του 2024, ο Drake συμπεριέλαβε ένα γνωστό στιγμιότυπο του Μπουρντέν λέγοντας: «Είναι 11:00 π.μ. Έχω έξι ποτά μέσα μου».

Είναι μια φυσική εξέλιξη

Ένα επεισόδιο του «Parts Unknown» του 2013 στο Κονγκό έριξε φως στις συχνά αγνοούμενες θηριωδίες, αλλά ο Μπουρντέν ήταν πιο πρόθυμος να επισκεφθεί το Κονγκό λόγω της ταύτισής του με τον Joseph Conrad και την «Καρδιά του Σκότους». Οι συνάδελφοι του έλεγαν ότι συχνά φανταζόταν τον εαυτό του στο επίκεντρο μιας ταινίας, στην οποία ήταν ο πρωταγωνιστής- σήμερα θα μπορούσαμε να πούμε ότι βοήθησε στην εφεύρεση της «ενέργειας του πρωταγωνιστή».

Ο Μπουρντέν άρχισε να αποφεύγει τα φώτα της δημοσιότητας προς το τέλος της ζωής του, αλλά είχε ήδη γίνει κάποιος που οι ξένοι ένιωθαν άνετα να φαντάζονται σαν να ήταν οι καλύτεροι φίλοι. «Τα κορίτσια δεν νοσταλγούν τον πρώην τους», έγραψε κάποιος πριν από τέσσερα χρόνια, «νοσταλγούν τον Άντονι Μπουρντέν». Η ατάκα εξακολουθεί να εμφανίζεται τακτικά στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Το ότι οι άνθρωποι πήραν τον αγαπημένο χαρακτήρα που κατασκεύασε και τον μετέτρεψαν σε μια αγαπημένη καρικατούρα δεν αποτελεί έκπληξη. Είναι μια φυσική εξέλιξη: Ο άνθρωπος γίνεται χαρακτήρας και ο χαρακτήρας γίνεται meme.

*Με στοιχεία από nytimes.com