Η ιστορία των προκριματικών τουρνουά

Το πρώτο προκριματικό τουρνουά διεξήχθη το 1960 στην Ιταλία λίγο πριν τους Ολυμπιακούς Αγώνες της Ρώμης. Όμως το μπάσκετ είχε μπει στο πρόγραμμα των αγώνων πολύ νωρίτερα το 1936 στο Βερολίνο.

Σε μια εποχή όπου το άθλημα ακόμα δεν ήταν τόσο διαδεδομένο και έτσι οι διοργανωτές αποφάσισαν να διεξαχθούν οι αγώνες σε ένα χωμάτινο γήπεδο τένις!  Με αποτέλεσμα όταν έβρεχε – όπως στον τελικό μεταξύ ΗΠΑ και Καναδά – να δημιουργείται λάσπη και να είναι σχεδόν αδύνατον για να τους παίκτες να σκάσουν τη μπάλα. Είναι χαρακτηριστικό ότι στον πρώτο τελικό στην ιστορία οι δύο ομάδες μετά βίας έφτασαν τους 27 πόντους συνολικά με τις ΗΠΑ να επικρατούν με 19-8 του Καναδά. Δεδομένου ότι δεν υπήρχε ακόμα το ΝΒΑ, την αμερικανική ομάδα αποτελούσαν εργαζόμενοι των Γιουνιβέρσαλ Στούντιο που αθλούνταν και έπαιζαν μπάσκετ στην εταιρία!

Μάλιστα η FIBA τότε είχε θεσπίσει και έναν κανονισμό που δεν επέτρεπε να αγωνιστεί παίκτης που ήταν ψηλότερος από 1.88μ. !

Το μπάσκετ σε…πρωτόγονες μορφές

Σε άλλες τρεις διοργανώσεις μετά το Βερολίνο (Λονδίνο 1948, Ελσίνκι 1952, Μελβούρνη 1956) οι ομάδες αγωνίζονταν απευθείας στο Ολυμπιακό τουρνουά καθώς δεν υπήρχε προκριματικό αλλά απλά ένα σύστημα πρόκρισης όπου έμεναν οι 8 ομάδες που συνέχιζαν μέχρι το τέλος.

Λίγο πριν την μεγάλη μάχη της Ελλάδας, το in θυμάται την ιστορία των προκριματικών τουρνουά μαζί με την ΕΚΟ, Μέγα Χορηγού της Εθνικής Ομάδας Μπάσκετ, την οποία στηρίζει εδώ και 10 χρόνια (2014-2024).

Στη Μπολόνια της Ιταλίας έγινε το πρώτο παγκόσμιο προκριματικό στην ιστορία μεταξύ 12-20 Αυγούστου του 1960 με τη συμμετοχή 18 χωρών από πέντε ηπείρους (συμμετοχή μέχρι και από την Αφρική με το Σουδάν) και με την Ελλάδα φυσικά παρούσα και το αποτελούσαν χώρες που δεν είχαν εξασφαλίσει την πρόκριση μέσω των ηπειρωτικών πρωταθλημάτων τους.

Στην τελική φάση των δύο ομίλων των 4 ομάδων πήραν την πρόκριση στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Ρώμης οι δύο πρώτες κάθε ομίλου (Τσεχοσλοβακία και Ισπανία από τον πρώτο και Γιουγκοσλαβία και Ουγγαρία από το δεύτερο) και η Πολωνία που νίκησε το Βέλγιο 68-58 στο μπαράζ των τρίτων ομάδων των ομίλων. Η Ελλάδα έπαιξε στις θέσεις 7-18 και κατέλαβε τη 10^η θέση.

Τέσσερα χρόνια αργότερα η FIBA αποφάσισε να προχωρήσει σε ευρωπαϊκό προκριματικό και παγκόσμιο ξεχωριστά θεωρώντας (σωστά) ότι οι ευρωπαϊκές ομάδες υπερέχουν. Το πρώτο έγινε στη Γενεύη (4-13 Ιουνίου 1964) με τη Φινλανδία (απέκλεισε στον ημιτελικό τη Βουλγαρία) να κάνει την έκπληξη και να παίρνει την πρόκριση μαζί με την Ουγγαρία που απέκλεισε στον ημιτελικό τη Γαλλία (9^η η Ελλάδα).  Αντίθετα το παγκόσμιο προκριματικό έγινε στην Ιαπωνία (το Τόκιο θα φιλοξενούσε τους Ολυμπιακούς Αγώνες) στη Γιοκοχάμα (25 Σεπτεμβρίου με 4 Οκτωβρίου 1964) με την πρόκριση να παίρνουν το Μεξικό, ο Καναδάς, η Αυστραλία και η Κορέα.

Ίδιο σύστημα και το 1968 (οι Ολυμπιακοί Αγώνες στο Μεξικό) με το ευρωπαϊκό προκριματικό της Σόφιας (25 Μαϊου-3 Ιουνίου 1968) να βγάζει δύο εισιτήρια της Γιουγκοσλαβίας και της γηπεδούχου Βουλγαρίας και το παγκόσμιο (στο Μοντερέι του Μεξικού από 26 Σεπτεμβρίου – 2 Οκτωβρίου 1968) να συμμετέχουν και δύο ευρωπαϊκές που πήραν και την πρόκριση η Ισπανία και η Πολωνία (επιλαχούσα μπήκε ως 3^η από το ευρωπαϊκό προκριματικό).

Το 1972 η FIBA επανάφερε το ενιαίο προκριματικό, σε έναν…μαραθώνιο δύο εβδομάδων (1-14 Μαϊου του 1972) σε πέντε πόλεις της Ολλανδίας με 17 χώρες από τις οποίες πέρασαν τελικά στους αγώνες του Μονάχου η Ιταλία και η Τσεχοσλοβακία και οι υπόλοιπες χώρες είχαν μια δεύτερη ευκαιρία στο Αουσμπουργκ της Γερμανίας (10-18 Αυγούστου 1972) απ’ όπου επωφελήθηκαν η Πολωνία και η Ισπανία που δεν τα είχαν καταφέρει στην Ολλανδία (10^η η Ελλάδα και στα δύο).

Η χώρα μας δεν συμμετείχε στο προκριματικό του 1976, αρχικά το ευρωπαϊκό στο Εδιμβούργο (3-8 Μαϊου) όπου η Ιταλία πήρε την πρόκριση νικώντας στον τελικό τη Γιουγκοσλαβία με την τελευταία να περνά τελικά και αυτή στους αγώνες του Μόντρεαλ μαζί με Τσεχοσλοβακία και Μεξικό από το παγκόσμιο προκριματικό του Οντάριο στον Καναδά (22 Ιουνίου-3 Ιουλίου 1976).

Το 1980 είχαμε ξεχωριστό προκριματικό Αμερικής στο Σαν Χουάν του Πουέρτο Ρίκο (18-25 Απριλίου 1980) απ’ όπου πέρασαν Πουέρτο Ρίκο, Καναδάς και Αργεντινή ενώ από το ευρωπαϊκό (10^η η Ελλάδα) της Ελβετίας (6-17 Μαϊου σε 5 πόλεις) πέρασαν η Ιταλία, η Τσεχοσλοβακία και η Ισπανία.

Ίδιο σενάριο και το 1984 με Βραζιλία, Ουρουγουάη και Καναδά να προκρίνονται από το προκριματικό του Σάο Πάολο (17-24 Μαϊου 1984) και Σοβιετική Ενωση, Ισπανία, Γαλλία και Δυτική Γερμανία από το ευρωπαϊκό στη Γαλλία (15-25 Μαϊου 1984 σε 5 πόλεις) με την Ελλάδα να…αυτοκτονεί χάνοντας από τη Μεγάλη Βρετανία και μένοντας 5^η  στους 16, στην τελική κατάταξη ενώ πέρναγαν οι πρώτες 4.

Το 1988 στο προκριματικό της Αμερικής (20-31 Μαϊου στο Μοντεβιδέο) Βραζιλία και Πουέρτο Ρίκο πέρασαν άνετα ενώ ο Καναδάς έκανε την έκπληξη νικώντας στον αγώνα της 3^ης θέσης τη γηπεδούχο Ουρουγουάη και παίρνοντας και αυτός την πρόκριση.  Από την Ευρώπη η πρωταθλήτρια του 1987 Ελλάδα πλήρωσε την ήττα από την Ισπανία στο προκριματικό της Ολλανδίας (28 Ιουνίου-10 Ιουλίου) και έτσι στους αγώνες της Σεούλ πέρασαν η Σοβιετική Ενωση, η Γιουγκοσλαβία και η Ισπανία.

Η περίφημη Ντριμ Τίμ (μια και μοναδική του 1992) πέρασε μέσω προκριματικού το 1992 στη Βαρκελώνη κάνοντας περίπατο με 6-0 στο Πόρτλαντ (27 Ιουνίου-5 Ιουλίου) και μαζί τους πέρασαν από εκεί Βενεζουέλα, Βραζιλία και Πουέρτο Ρίκο.

Ενώ στην Ευρώπη (22 Ιουνίου-5 Ιουλίου) σε 5 πόλεις της Ισπανίας την πρόκριση πήραν η Λιθουανία, η Κροατία, η Κοινοπολιτεία και η Γερμανία (12^η η Ελλάδα).

Από τότε για τρεις Ολυμπιακούς Αγώνες (Ατλάντα 1996, Σίδνεϊ 2000, Αθήνα 2004) δεν υπήρχαν προκριματικά τουρνουά και προκρίνονταν οι χώρες μέσω των ηπειρωτικών τουρνουά ενώ το 2008 που επανήλθε το προκριματικό (ένα ενιαίο στην Αθήνα) όπου την πρόκριση πήραν η Ελλάδα, η Κροατία και η Γερμανία.

Το 2012 στο Καράκας της Βενεζουέλας επίσης σε ενιαίο προκριματικό Ρωσία, Λιθουανία και Νιγηρία πήραν την πρόκριση με την τελευταία να σοκάρει την Εθνική μας.

Από το 2016 άρχισαν τα προκριματικά να σπάνε σε 3 χώρες (περισσότερα χρήματα για τη FIBA) με την πρόκριση να παίρνουν η Σερβία από το Βελιγράδι, η Γαλλία από τις Μανίλες στις Φιλιππίνες και η Κροατία από το Τορίνο.

Τέλος σε Καναδά (Βιτόρια), Κροατία (Σπλιτ), Λιθουανία (Κάουνας) και Σερβία (Βελιγράδι), έγιναν τα Προκριματικά τουρνουά μπάσκετ ανδρών για τους αγώνες του Τόκιο και προκρίθηκαν Τσεχία, Γερμανία, Σλοβενία και Ιταλία.