Εκλογές στο Ιράν: Θα αλλάξουν οι σχέσεις με τις ΗΠΑ αν εκλεγεί ο μεταρρυθμιστής Πεζεσκιάν;

Πάνω από 60 εκατομμύρια πολίτες ψηφίζουν την Παρασκευή (28/6) σε πρόωρες εκλογές για να εκλέξουν νέο πρόεδρο του Ιράν, με μια σειρά κυρίως συντηρητικών υποψηφίων που επιδιώκουν να αντικαταστήσουν τον σκληροπυρηνικό ηγέτη Εμπραχίμ Ραΐσι, ο οποίος σκοτώθηκε τον περασμένο μήνα σε συντριβή ελικοπτέρου.

Η ψηφοφορία πραγματοποιείται την ώρα που το Ιράν αντιμετωπίζει πολλαπλές κρίσεις, συμπεριλαμβανομένης της προβληματικής οικονομίας και των εντάσεων με το Ισραήλ. Παρεμπιπτόντως, ο Ραΐσι, προστατευόμενος του ανώτατου θρησκευτικού ηγέτη Αλί Χαμενεΐ, είναι ο δεύτερος Ιρανός πρόεδρος που πεθαίνει ενώ ήταν εν ενεργεία, μετά την Ισλαμική Επανάσταση του 1979.

Ο μοναδικός μεταρρυθμιστής υποψήφιος στις προεδρικές εκλογές του Ιράν, Μασούντ Πεζεσκιάν, δήλωσε αυτό το μήνα ότι επιθυμεί τη βελτίωση των σχέσεων με τις ΗΠΑ, καθώς κατηγόρησε τους συντηρητικούς αντιπάλους του ότι καταστρέφουν την ιρανική οικονομία, επειδή δεν κάνουν αρκετά για να αναζωογονήσουν την πυρηνική συμφωνία με τη Δύση, που οδήγησε στην άρση ορισμένων κυρώσεων.

Εξαιρετικά χαμηλή η συμμετοχή των ψηφοφόρων – Αντίθεση στο καθεστώς ή αδιαφορία;

Επανεξέταση σχέσεων με ΗΠΑ και Ρωσία από τον Πεζεσκιάν

Ο Μασούντ Πεζεσκιάν, ο οποίος παρουσίασε τον μαχητικό πρώην υπουργό Εξωτερικών Τζαβάντ Ζαρίφ ως σύμβουλό του σε θέματα εξωτερικής πολιτικής, είπε επίσης ότι υπό την προεδρία του θα μπορούσε να επανεξετάσει και τις σχέσεις του με την Ρωσία, υποστηρίζοντας ότι οι ανατολικές δυνάμεις δεν πρέπει να νομίζουν ότι αποτελούν τη μόνη επιλογή του Ιράν.

Πρώην καρδιοχειρουργός και υπουργός Υγείας, ο Πεζεσκιάν δίνει μάχη για να κερδίσει εκατομμύρια Ιρανούς, οι οποίοι πιστεύουν ότι, παρά το γεγονός πως του επιτρέπεται να θέσει υποψηφιότητα στις εκλογές, δεν θα του επιτραπεί από τον ανώτατο ηγέτη Αλί Χαμενεΐ να οδηγήσει τη χώρα σε μια νέα πορεία, σε περίπτωση που κερδίσει.

Για τους κυβερνώντες ισλαμιστές κληρικούς του Ιράν, μια ομαλή, προβλέψιμη εκλογική διαδικασία με υψηλή συμμετοχή των ψηφοφόρων είναι σημαντική τόσο για τη σταθερότητα του καθεστώτος, όσο και για τη νομιμοποίησή του. Οι ιρανικές αρχές παρέτειναν αργά την Παρασκευή δύο φορές την εκλογική διαδικασία, ανακοινώνοντας ότι οι κάλπες θα κλείσουν τα μεσάνυχτα.

Η κρατική τηλεόραση μετέδωσε την Παρασκευή εικόνες από μεγάλες ουρές ανθρώπων που περίμεναν να ψηφίσουν. Όμως, καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας, Ιρανοί ανέβαζαν επίσης στο διαδίκτυο εικόνες από άδεια εκλογικά κέντρα. Για ορισμένους, η απόφαση να μείνουν στο σπίτι ήταν μια πράξη αντίστασης, ενώ άλλοι απλά δεν ενδιαφέρονται.

Ξορκίζει την αποχή και… απειλεί τους αναποφάσιστους ο Χαμενεΐ

Ο Χαμενεΐ εθεάθη να ψηφίζει στην Τεχεράνη, όταν άνοιξαν οι κάλπες το πρωί. «Κάποιοι είναι αναποφάσιστοι», είπε για τους ψηφοφόρους, προφανώς σχολιάζοντας τις αναφορές για χαμηλή συμμετοχή. «Δεν υπάρχει καμία δικαιολογία για τους αναποφάσιστους», πρόσθεσε, τονίζοντας πως «η συνέχεια της Ισλαμικής Δημοκρατίας εξαρτάται από την προσέλευση και τη συμμετοχή των ανθρώπων».

Δύσκολα θα γίνει η ανατροπή, παρότι δεν υπάρχουν αξιόπιστες δημοσκοπήσεις

Πολλοί στο Ιράν έχουν απομακρυνθεί από την πολιτική και η συμμετοχή στις βουλευτικές εκλογές του Μαρτίου έπεσε σε χαμηλό ρεκόρ εν μέσω εκκλήσεων για μποϊκοτάζ.

Οι πέντε αντίπαλοι υποψήφιοι του Πεζεσκιάν – όλοι συντηρητικοί – τον έχουν κατηγορήσει ότι προσφέρει μια προεδρική θητεία σαν αυτή του Χασάν Ρουχανί (υπηρέτησε ως πρόεδρος της χώρας από το 2013 ως το 2021), η διπλωματική και οικονομική στρατηγική του οποίου ανατράπηκε από την απόφαση του Ντόναλντ Τραμπ να εγκαταλείψει την πυρηνική συμφωνία με το Ιράν και να επιβάλει τη μέγιστη δυνατή πίεση κυρώσεων στο Ιράν.

Οι βασικοί υποψήφιοι και αντίπαλοι του Πεζεσκιάν για την προεδρία του Ιράν είναι ο πρόεδρος του κοινοβουλίου, Μοχάμαντ Μπακέρ Γκαλιμπάφ, και ο υπερσυντηρητικός πρώην επικεφαλής διαπραγματευτής για τα πυρηνικά, Σαΐντ Τζαλίλι

Ένα μη εκλεγμένο σώμα νομικών και θεολόγων, εξέτασε και ενέκρινε έξι υποψηφίους για την κούρσα – δύο από τους οποίους αποχώρησαν την παραμονή των εκλογών για να εδραιώσουν τη συντηρητική ψήφο.

Στο Ιράν, ο πρόεδρος υποχωρεί στον ανώτατο θρησκευτικό ηγέτη σε κρίσιμα θέματα όπως η εθνική ασφάλεια και η άμυνα, αλλά έχει επίσης την εξουσία να καθορίζει την οικονομική πολιτική της χώρας, να επιβλέπει τον εθνικό προϋπολογισμό και να υπογράφει συνθήκες και νομοθεσία.

Νέα πυρηνική συμφωνία και ξένες επενδύσεις στο πρόγραμμα Πεζεσκιάν

Έχοντας εντελώς διαφορετική οπτική στα πράγματα και κυρίως στις σχέσεις της Τεχεράνης με τη Δύση και ειδικότερα με τις ΗΠΑ, ο Ζαρίφ, σύμβουλος του Πεζεσκιάν σε θέματα εξωτερικής πολιτικής, μιλώντας σε προεκλογική συγκέντρωση την Τρίτη μαζί με τον υποψήφιο πρόεδρο, δήλωσε ότι η αναβίωση της πυρηνικής συμφωνίας είχε προγραμματιστεί κατά τους πρώτους έξι μήνες της προεδρίας του Τζο Μπάιντεν το 2021, αλλά εμποδίστηκε από τη δολοφονία του Ιρανού πυρηνικού επιστήμονα, Μοχσέν Φαχριζαντέχ, από το Ισραήλ και την απόφαση του ιρανικού κοινοβουλίου να ψηφίσει νόμο που υποχρέωνε το Ιράν να παραβιάσει τα όρια της συμφωνίας για τον εμπλουτισμό ουρανίου.

Υποστήριξε επίσης ότι ο Ντόναλντ Τραμπ αποσύρθηκε από την πυρηνική συμφωνία, επειδή η μόνη χώρα που επωφελήθηκε από αυτήν ήταν το Ιράν, προσθέτοντας ότι τα δύο πρώτα χρόνια της συμφωνίας η Τεχεράνη απολάμβανε μονοψήφιο πληθωρισμό και επιτόκια, καθώς οι κυρώσεις είχαν χαλαρώσει.

Ο Πεζεσκιάν επέμεινε ότι είναι απαραίτητο το Ιράν να ανοίξει τις πόρτες του σε ξένες επενδύσεις, ώστε να βοηθήσουν τη χώρα να επιτύχει τον στόχο της ανάπτυξης του 8%.

Σε μια τετράωρη τηλεοπτική συζήτηση για την οικονομία την Δευτέρα, τόνισε πως η Κίνα δεν επενδύει στο Ιράν, λόγω του ότι βρίσκεται στη μαύρη λίστα της διεθνούς Ομάδας Χρηματοοικονομικής Δράσης, καθώς προσπάθησε να συνδέσει την οικονομική αποτυχία στο εσωτερικό με την πολιτική απομόνωση της χώρας.

Επικρίνει την επιβολή χιτζάμπ στις γυναίκες

Ο Πεζεσκιάν προσπάθησε να πείσει τους νέους, δίνοντας στη δημοσιότητα ένα 27λεπτο βίντεο στο οποίο συζητά με μια ομάδα που του λέει ότι σπουδάζει για να φύγει από τη χώρα, καθώς το Ιράν δεν μπορεί να σωθεί με τη δημοκρατία.

Σε μια εκδήλωση, μάλιστα, προκάλεσε τον χλευασμό συντηρητικών ισλαμιστών, επειδή είπε σε συγκέντρωση φοιτητών της Τεχεράνης ότι ο λόγος που έθεσε υποψηφιότητα ήταν για να ενθαρρύνει τον κόσμο να ψηφίσει και να διαλύσει έτσι την άποψη της διεθνούς κοινότητας πως οι Ιρανοί δεν ψηφίζουν λόγω της αντίθεσής τους στο καθεστώς, σύμφωνα με τον βρετανικό Guardian.

Ο γραμματέας του Ισλαμικού Συλλόγου στο Πανεπιστήμιο Sharif επέκρινε τον Πεζεσκιάν. «Βλέπετε τον εαυτό σας ως γιατρό που ήρθε για να δώσει τεχνητή αναπνοή στο άψυχο σώμα της δημοκρατίας – ενώ το σώμα αυτό βρίσκεται καθ’ οδόν όχι προς την αίθουσα θεραπείας, αλλά προς το νεκροταφείο», είπε χαρακτηριστικά.

Να σημειωθεί ότι ο μεταρρυθμιστής υποψήφιος, αν και δεν έχει ταχθεί κατά της υποχρεωτικής χιτζάμπ για τις γυναίκες, έχει επικρίνει την επιβολή της, λέγοντας: «Δεν μπορείς να εφαρμόσεις μια σκέψη με τη βία. Αυτό που πιστεύω ως άνθρωπος είναι να υπηρετώ τους ανθρώπους. Αυτή η μέθοδος δεν θα πάει πουθενά και δεν πρέπει να μισούμε ο ένας τον άλλον. Όσο μπορώ, θα σταματήσω τις περιπολίες καθοδήγησης».