Κάγια Κάλας: Ποια είναι η διάδοχος του Μπορέλ – Persona non grata στη Ρωσία

Η Κάγια Κάλας η Εσθονή πρωθυπουργός που θα διαδεχθεί τον Ζοζέπ Μπορέλ στην θέση του Ύπατου Εκπροσώπου της Ε.Ε είναι ένα πρόσωπο που σίγουρα δεν είναι αδιάφορο.

Οι επικριτές της φοβούνται ότι ο ανυποχώρητος χαρακτήρας την καθιστά λάθος επιλογή για να διαδεχθεί τον Ζοζέπ Μπορέλ, αλλά οι υποστηρικές της θαυμάζουν τη δύναμη και τη σαφήνειά στις θέσεις της.

«Ξέρει τι σκέφτεται και πώς να το πει, και μπορεί να το κάνει με ευχέρεια σε πολλές γλώσσες, όπως γαλλικά, αγγλικά, φινλανδικά, ρωσικά και, φυσικά, εσθονικά. Αυτό είναι που την έκανε την πρώτη Ευρωπαία ηγέτιδα που μπήκε σε ρωσικό κατάλογο καταζητούμενων. Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι ο διορισμός της, μια σαφής δήλωση προς τη Ρωσία, θα θεωρηθεί από ορισμένους ως ρίσκο, ιδίως σε μια εποχή διχόνοιας για την Ουκρανία», όπως σημειώνει ο Guardian.

Ο ρόλος του Ύπατου Εκπροσώπου δεν αφορά μόνο τη διαμεσολάβηση εντός της Ε.Ε., με κάποιους να υποστηρίζουν ότι η τρομερή βεβαιότητα της θα μπορούσε να αποτελέσει πρόβλημα.

«Σε ορισμένες καταστάσεις είναι αξιοθαύμαστο να έχουμε κάποιον που ηγείται από μπροστά και μπορεί να είναι ο ασυμβίβαστος πρωτοπόρος, αλλά ο ύπατος εκπρόσωπος είναι αυτό – ένας εκπρόσωπος», δήλωσε ένας δυτικός διπλωμάτης.

Οι Ύπατοι Εκπρόσωποι υποτίθεται ότι πρέπει να καταφέρνουν οι αντικρουόμενες φωνές των 27 χωρών να καταφέρουν να εκφραστούν συλλογικά, ακόμη και αν αυτό μπορεί να είναι επιβαρυμένο και απογοητευτικό – όπως διαπίστωσε ο Μπορέλ στη σαφή επιθυμία του να είναι πιο επικριτικός απέναντι στον πόλεμο του Ισραήλ στη Γάζα.

Οι υπερασπιστές της Κάγια Κάλας

Οι υπερασπιστές της λένε ότι η Κάλας είναι πιο διακριτική από ό,τι υποδηλώνει η φήμη της ως «Σιδηρά Κυρία» της Μόσχας. Γνωρίζει ότι οι διαφορετικές ιστορίες και γεωγραφίες καθορίζουν τις απόψεις των διαφόρων χωρών. Μπορεί να μην μπορεί να σταθεί σε μια αίθουσα σεμιναρίων διεθνών σχέσεων, όπως ο Ζοζέπ Μπορέλ που είναι στο στοιχείο του, αλλά είναι αχόρταγη αναγνώστης της ιστορίας, μετρώντας στους φίλους της τους καθηγητές Τίμοθι Σνάιντερ και Τίμοθι Γκάρντον Ας.

Η Ουκρανία μπορεί να είναι η κατεξοχήν πρόκληση της Ευρώπης, όμως η η Κάλας γνωρίζει ότι θα πρέπει να είναι διπλωμάτης 360 μοιρών ικανή να συνομιλεί για τη Μέση Ανατολή, την Κίνα, τη Λατινική Αμερική και την Αφρική.

Προερχόμενη από μια μικρή χώρα με πληθυσμό 1,4 εκατομμυρίων κατοίκων, λέει ότι είναι ενστικτωδώς προετοιμασμένη να ακούει όλες τις φωνές γύρω από το τραπέζι. Δεν υπήρξε υπέρμαχος της πλειοψηφικής ψηφοφορίας στην εξωτερική πολιτική της ΕΕ, μια αλλαγή που θα μπορούσε να διευκολύνει την ανάγκη να ληφθούν υπόψη οι απόψεις της Ουγγαρίας σχετικά με τη Ρωσία, αλλά, όπως λένε οι επικριτές της, θα άφηνε τις μεγάλες χώρες να κυριαρχούν υπερβολικά. «Η Εσθονία, έχοντας αγωνιστεί σκληρά για την ελευθερία της από τη Σοβιετική Ένωση για να γίνει σεβαστή η φωνή της στις Βρυξέλλες, δεν επιθυμεί να παραδώσει την εξουσία σε ευρωπαϊκά μεγαθήρια», υποστηρίζει.

Επικεφαλής του κόμματος Μεταρρύθμιση της Εσθονίας από το 2018, η Κάλας ήταν βουλευτής από το 2011 έως το 2014 πριν εκλεγεί στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, όπου ειδικεύτηκε στην τεχνολογία και το δίκαιο του ανταγωνισμού. Επέστρεψε στο εσθονικό κοινοβούλιο ως η πρώτη γυναίκα επικεφαλής του κόμματος Μεταρρύθμιση, προτού εκλεγεί πρωθυπουργός το 2021.

Η καταγωγή της

Η Κάλας παραδέχεται ότι η οικογενειακή της ιστορία έχει παίξει ρόλο στη διαμόρφωση την άποψή της για τη Ρωσία, όπως και για πολλούς Εσθονούς. Κατά τη σοβιετική εκτόπιση του Ιουνίου του 1941, η μητέρα της, Κίρστι, ηλικίας έξι μηνών, απελάθηκε στη Σιβηρία μαζί με τη μητέρα και τη γιαγιά της. Τους επετράπη να επιστρέψουν στην Εσθονία μόλις 10 χρόνια αργότερα. Η μητέρα της θα παντρευόταν στη συνέχεια τον Σιίμ Κάλας, ο οποίος διετέλεσε πρωθυπουργός της Εσθονίας από το 2002 έως το 2003 και επίτροπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για μια δεκαετία έως το 2014.

Η Κάλας ήταν στο αξίωμα για λίγο περισσότερο από ένα χρόνο όταν ο Βλαντιμίρ Πούτιν ξεκίνησε την εισβολή του στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022. Ο πόλεμος συνέχισε να κυριαρχεί στην περίοδο της θητείας της και της έδωσε τη δυνατότητα να γίνει γνωστή παγκοσμίως.

Όταν άλλοι, όπως ο Εμανουέλ Μακρόν, υποστήριζαν ότι υπήρχε η ευκαιρία να αποτρέψουν τον Πούτιν από την έναρξη της επίθεσής του στο Κίεβο, η Κάλας, επηρεασμένη από την ανάγνωση της ιστορίας της, ήταν πεπεισμένη ότι η αποτροπή ήταν μάταιη. Έκτοτε μαζί με άλλους ηγέτες υποστηρίζει με σθένος ότι η Ουκρανία δεν χρειάζεται υποστήριξη μόνο για όσο καιρό χρειαστεί, αλλά με ό,τι χρειαστεί.

Οι θέσεις της

Το επιχείρημά της είναι ότι η Ρωσία είναι μια αυτοκρατορική δύναμη που διακατέχεται από ρεβανσιμό και το να ακούει κανείς τις απειλές της Μόσχας, επιμένει, είναι σαν να ενδίδει στον φόβο. Η ίδια υποστηρίζει κυρώσεις που δεν είναι κενό γράμμα, περισσότερα όπλα στην Ουκρανία, δικαστήρια για εγκλήματα πολέμου, κατάσχεση ρωσικών περιουσιακών στοιχείων, καθώς και απαγόρευση εισόδου Ρώσων τουριστών στην Ε.Ε.. Και δεν σταματά εκεί. Πρόσφατα τάχθηκε υπέρ άλλων μεθόδων, όπως η μετανάστευση, η παραπληροφόρηση και το σαμποτάζ.

Πάνω απ’ όλα προειδοποιεί για τις συνέπειες της απώλειας της ευρωπαϊκής βούλησης. «Η επίτευξη ειρήνης ή κατάπαυσης του πυρός με τους όρους της Ρωσίας δεν σημαίνει ότι τα δεινά θα σταματήσουν. Ακόμη χειρότερα, ο Πούτιν θα θέλει πάντα περισσότερα και καμία χώρα στην Ευρώπη δεν θα είναι τότε ασφαλής», δήλωσε στον Guardian σε πρόσφατη συνέντευξή της.

Αλλά το καθαρό μυαλό της – ή ο δογματισμός της, ανάλογα με το πώς το βλέπει – έχει ένα τίμημα. Η Κάλας είναι η πρώτη που παραδέχεται ότι είναι πιο δημοφιλής διεθνώς από ό,τι στην πατρίδα της, και η απόφασή της να αυξήσει τους φόρους για να αυξήσει τις αμυντικές δαπάνες, ανάθεμα για ένα φιλελεύθερο κόμμα, υπήρξε μια μορφή πολιτικής αυτοκτονίας στο εσωτερικό της χώρας. Μπορεί να γελάσει με τον εαυτό της και μπορεί να χρειαστεί πολύ από αυτό το χιούμορ τα επόμενα χρόνια.