«Η τελευταία ασφαλής άμβλωση»

Πριν από εξήντα χρόνια, μια νεαρή γυναίκα πέθανε από μια άμβλωση που είχε κάνει με τον σύντροφο της στο πάτωμα ενός δωματίου μοτέλ στο Νόργουιτς του Κονέκτικατ. Το όνομά της ήταν Τζέρι Σαντόρο.

Ms. Magazine

Ο θάνατος της Σαντόρο ήταν ένας από τους πολλούς – πάρα πολλούς – τους οποίους ακτιβιστές και εργαζόμενοι στον τομέα της υγείας προσπάθησαν να αποτρέψουν νομιμοποιώντας τις αμβλώσεις στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Μια από τις πρωτοβουλίες του MYA είναι το The Issue of Tissue, το οποίο απεικονίζει εμβρυϊκούς ιστούς μέχρι περίπου εννέα εβδομάδων, δείχνοντας την πραγματικότητα του πώς μοιάζουν οι πρώιμες αμβλώσεις, σε αντίθεση με τις συχνά παραπλανητικές εικόνες που κυκλοφορούν εδώ και καιρό από όσους τάσσονται κατά των αμβλώσεων

Αλλά έγινε ένα σύμβολο αυτού του κινήματος όταν μια αστυνομική φωτογραφία του νεκρού σώματός της δημοσιεύτηκε στο φεμινιστικό έντυπο Ms. Magazine τον Απρίλιο του 1973, λίγους μήνες μετά την απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου των ΗΠΑ  Roe v Wade που προστάτευε νομικά την ιατρική διαδικασία.

Φωτογραφία: Carmen Winant | SPBH Editions

Σήμερα, στον απόηχο της ανατροπής αυτής της απόφασης (ανατράπηκε στις 24 Ιουνίου 2022) -μια απόφαση που κάποιοι φοβούνται ότι προκάλεσε την επανεμφάνιση όρων, και περιορισμών, παρόμοιων με αυτούς που συνέβαλαν στον θάνατο της Σαντόρο- μια καλλιτέχνις αναζωογονεί την «οπτική υπεράσπιση» της άμβλωσης, με στόχο να αλλάξει την κουλτούρα απέναντι σε αυτήν και τους εργαζομένους στον τομέα της υγείας που την πραγματοποιούν.

Το νέο φωτογραφικό βιβλίο της Κάρμεν Γουάιναντ, «Η τελευταία ασφαλής άμβλωση», επιδιώκει επίσης να μνημονεύσει την οικοδόμηση μιας κοινότητας που αποτελείτο από γιατρούς που πραγματοποιούν αμβλώσεις και από εργαζόμενος που δραστηριοποιούνται στον τομέα της ιατρικής περίθαλψης των γυναικών κατά την περίοδο των σχεδόν πενήντα ετών που το δικαίωμα στην άμβλωση ήταν νομικά προστατευμένο σε όλες τις ΗΠΑ.

«Που είναι οι δικές μας φωτογραφίες;»

H ιδέα για το φωτογραφικό άλμπουμ ταλάνιζε το μυαλό της εδώ και αρκετό καιρό, όπως η ίδια εξήγησε σε συνέντευξη της στο CNN, με αφορμή το γεγονός ότι έπρεπε να περιφέρεται τακτικά γύρω από «επιθετικούς» ακτιβιστές κατά των αμβλώσεων που βρίσκονταν στην πανεπιστημιούπολη του Ohio State University, όπου είναι Αναπληρώτρια Καθηγήτρια στο Τμήμα Τέχνης.

«Η (οπτική) στρατηγική τους είναι πραγματικά ξεκάθαρη και συγκεκριμένη και ήταν συγκεκριμένη τις τελευταίες τρεις ή τέσσερις δεκαετίες: εκμεταλλεύονται τις φωτογραφίες των λεγόμενων αμβλωμένων εμβρύων που είναι πραγματικά αιματηρές και έντονες, χρησιμοποιώντας (τες) ως μέσο αντιπαράθεσης», δήλωσε η Γουάιναντ.

«Ως κάποια που έχει αποκτήσει παιδιά, ως κάποια που έχει κάνει έκτρωση, αυτός είναι ο ίδιος αγώνας (όταν) πρόκειται για την επιλογή – και όχι μόνο για τις δικές μας επιλογές, αλλά και για τα φεμινιστικά δίκτυα υγειονομικής περίθαλψης που υποστηρίζουν αυτές τις επιλογές»

«Που είναι οι δικές μας φωτογραφίες; Πού είναι οι φωτογραφίες των ανθρώπων που είναι υπέρ της επιλογής και πιστεύουν στην αναπαραγωγική δικαιοσύνη και το έργο της υγειονομικής περίθαλψης;» ανέφερε η Γουάιναντ. «Γιατί ήμασταν τόσο επιφυλακτικοί ή αργοί στο να χρησιμοποιήσουμε εικόνες στα κινήματά μας;».

Φωτογραφία: Carmen Winant | SPBH Editions

Το MYA Network, μια εθνική ομάδα κλινικών γιατρών και ακτιβιστών που εργάζονται για την κανονικοποίηση της φροντίδας των αμβλώσεων, έχει επίσης αγκαλιάσει αυτή την προσπάθεια.

Μια από τις πρωτοβουλίες του MYA είναι το The Issue of Tissue, το οποίο απεικονίζει εμβρυϊκούς ιστούς μέχρι περίπου εννέα εβδομάδων, δείχνοντας την πραγματικότητα του πώς μοιάζουν οι πρώιμες αμβλώσεις, σε αντίθεση με τις συχνά παραπλανητικές εικόνες που κυκλοφορούν εδώ και καιρό από όσους τάσσονται κατά των αμβλώσεων.

Ένας μακρύς αγώνας για το δικαίωμα της επιλογής

Η Γουάιναντ άντλησε τη συλλογή φωτογραφιών που επιμελήθηκε για το βιβλίο της από περισσότερα από δώδεκα ιδρυματικά και προσωπικά αρχεία, καθώς και από δικά της, με επίκεντρο κυρίως τις μεσοδυτικές πολιτείες – μια «ιδιαίτερα ευάλωτη περιοχή» για τα αναπαραγωγικά δικαιώματα, όπως είπε.

Οι πρώτες φωτογραφίες του βιβλίου απεικονίζουν τους εσωτερικούς χώρους μιας αίθουσας αναμονής σε κάποια κλινική, βάζοντας τους θεατές στη θέση ενός υποθετικού υπαλλήλου ή ασθενούς που μόλις μπήκε μέσα, δήλωσε η Γουάιναντ.

Από εκεί και πέρα, τα όσα συμβαίνουν είναι πολύ συνηθισμένα – και τετριμμένα: οι υπάλληλοι της κλινικής αποστειρώνουν τον εξοπλισμό, ελέγχουν τους ασθενείς και γιορτάζουν ο ένας τα γενέθλια του άλλου.

Φωτογραφία: Carmen Winant | SPBH Editions

Αξίζει να σημειωθεί ότι καμία φωτογραφία δεν απεικονίζει διαμάχες ή συγκρούσεις με διαδηλωτές με όσους αμφισβητούν το δικαίωμα των γυναικών στην άμβλωση, σε αντίθεση με τις οπτικές αφηγήσεις που συχνά περιβάλλουν τη φροντίδα των αμβλώσεων. Οι κλινικές λειτουργούν στο δικό τους πλαίσιο, ως ένας χώρος που προσφέρει ασφάλεια.

Ο τίτλος του βιβλίου αντικατοπτρίζει αυτή την αποστολή. Καθώς η Γουάιναντ μιλούσε με τις κλινικές και το προσωπικό τους μετά την ανατροπή της απόφασης Roe, κάτι που άκουγε συνεχώς ήταν η υπόσχεση και η αποφασιστικότητα να «παρέχουν την τελευταία ασφαλή άμβλωση» στην πολιτεία τους.

Το έργο της Γουάιναντ, καθώς και η ίδια η ζωή της, απορρίπτει επίσης την αντίληψη ότι οι γυναίκες που υποστηρίζουν ή κάνουν αμβλώσεις βρίσκονται στην αντίπερα όχθη από όσες  αποφασίζουν να κάνουν παιδιά.

«Το δικαίωμα να είσαι έγκυος και να γεννάς έχει να κάνει με το δικαίωμα να είσαι αυτό που οι φεμινίστριες θα ονόμαζαν «μη έγκυος» και να μην γεννάς», δήλωσε η Γουάιναντ. «Ως κάποια που έχει αποκτήσει παιδιά, ως κάποια που έχει κάνει έκτρωση, αυτός είναι ο ίδιος αγώνας (όταν) πρόκειται για την επιλογή – και όχι μόνο για τις δικές μας επιλογές, αλλά και για τα φεμινιστικά δίκτυα υγειονομικής περίθαλψης που υποστηρίζουν αυτές τις επιλογές».

*Με πληροφορίες από: CNN | Kristen Roger | Φωτογραφίες: Carmen Winant | SPBH Editions